Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BURSA 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/746 Esas – 2022/431
T.C.
BURSA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2020/746
KARAR NO : 2022/431

BAŞKAN :
ÜYE :
ÜYE :
KATİP :

DAVACILAR : 1-
2-…. HORTUM HIRDAVAT SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ –
VEKİLİ : Av.
DAVALI : …. PLASTİK MAKİNA SANAYİ VE TİC.LTD.ŞTİ-
VEKİLİ : Av.
DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 24/11/2020
KARAR TARİHİ : 06/04/2022
YAZIM TARİHİ : 26/04/2022
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davalı tarafından müvekkilleri aleyhine, Bursa 2.İcra Müdürlüğü’nün 2018/… esas sayılı dosyasından keşidecisi
Nurettin Koç olan 17.11.2018 keşide tarihli 125.000 TL bedelli, 15.12.2018 keşide tarihli
125.000 TL bedelli, 30.11.2018 keşide tarihli 100.000 TL bedelli ve 30.12.2018 keşide tarihli
100.000 TL bedelli çekleri, Bursa 2.İcra Müdürlüğünün 2018/13064 esas sayılı dosyasından
ise 18.02.2019 keşide tarihli 55.000 TL bedelli çek, Bursa 2. İcra Müdürlüğü’nün 2018/…
esas sayılı dosyasından ise 03.11.2018 keşide tarihli 100.000 TL bedelli çeke dayanılarak icra takibine geçildiğini, müvekkillerinin icra takiplerine konu çeklerden dolayı davalı şirkete borcunun bulunmadığını, tarafların karşılıklı olarak mal alım ve satımı yaptıklarını, 08.10.2018 tarihinde
davalıya yapılan satışlar neticesinde davalı taraf müvekkil şirkete 531.235,80 TL borçlu olduğunu, müvekkili şirketin davalı şirketten 531.235,80 TL alacaklı konumdayken, davalı tarafça
takiplere ve davaya konu çeklerin vadelerinden önce 12.10.2018 tarihinde tarafların yazılı mutabakat gereğince … davalıya 300.000TL mal iadesi yapacağı, … 450.000 TL müşteri çeki vereceği, Maresen 03.10.2019 tarihli 100.000 TL bedelli çeki 1 hafta içinde iade edecek (bu
çekin vadesi sehven yanlış yazılmış olup davalı tarafa keşide edilmiş bu vade ve bedelde bir
çek bulunmadığı, bahsi geçen çek 03.11.2018 keşide tarihli 100.000 TL bedelli çek)
Maresen Koç Hortuma 750.000 TL çek iadesi yapacağı, taraflar arasındaki mutabakata uygun olarak müvekkil şirketçe davalı tarafa
15.10.2018 Tarih 941226 Nolu Fatura ile 20.248,22 TL,17.10.2018 Tarih 941229 Nolu Fatura ile 28.104,93 TL, 17.10.2018 Tarih 941228 Nolu Fatura ile 69.191,87 TL, 12.11.2018 Tarih 941233 Nolu Fatura ile 13.409,36 TL,12.11.2018 Tarih 941234 Nolu Fatura ile 3.770,01 TL,12.11.2018 Tarih 941235 Nolu Fatura ile 4.538,53 TL, 12.11.2018 Tarih 941236 Nolu Fatura ile 6.327,15 TL,12.11.2018 Tarih 941237 Nolu Fatura İle 49.037,18 TL, 12.11.2018 Tarih 941238 Nolu Fatura ile 24.067,28 TL,12.11.2018 Tarih 941239 Nolu Fatura ile 49.663,74 TL, 12.11.2018 Tarih 941240 Nolu Fatura ile 11.271,24 TL,12.11.2018 Tarih 941241 Nolu Fatura ile 2.598,47 TL bedelli faturalara istinaden mal iadesi yapıldığını,
yapılan mutabakat yapılan tarih itibarıyla davalı tarafın müvekkiline 537.710,99 TL borçlu iken müvekkil şirketin ekonomik anlamda yaşadığı kriz
neticesinde ödeme güçlüğü çekmesi ve çeklerini ödeyemez hale gelmesi sebebiyle protokole
istinaden davalının iade etmesi gereken çekleri iade etmediğini, taraflar arasında imzalanan protokolde davalı tarafın elinde bulunan 750.000 TL çeki
iade edeceği, ayrıca protokolün 4. maddesinde 03.10.2019 vadeli 100.000 TL bedelli çeki 1 hafta içerisinde iade edeceği açıkça yazmaktadır. Bahse konu 100.000 TL bedelli çekin vadesi
03.11.2018 olup sehven 03.10.2019 yazılmıştır. Müvekkilimiz tarafından davalıya verilmiş
03.10.2019 keşide tarihli bir çek bulunmadığını, protokol 4. maddede bahsi geçen çekin davalı tarafça Bursa 2. İcra Müdürlüğü’nün 2018/… Esas sayılı dosyasından takibe
konulan 03.11.2018 vadeli çek olduğunu, davalının protokole istinaden iade etmesi gereken
750.000 TL çeki de iade etmeyerek toplamda 605.000 TL çek üzerinden müvekkil aleyhine
icra takibi başlatıldığını , takip konusu çeklerden dolayı müvekkillerinin davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle;
taraflar arasında kararlaştırılan protokolde belirtildiği şekilde müvekkil şirket
uhdesinde bulunan çekler davacıya iade edildiğini, müvekkili tarafından davacı aleyhine başlatılan icra takiplerine konu çekler iddia edildiği gibi iade edilmesi taahhüt edilen ve
protokolde yer alan çeklerden olmadığını, taraflar arasında düzenlenmiş olan protokol
incelendiğinde ortaya çıkacağını, davacının dava dilekçe ekinde protokole
dayanmasına rağmen dava dosyasına sunmamasının kötü niyetli olduğunun göstergesi olduğunu, davacı yanın, müvekkili şirketten 531.235,80 TL alacaklı olduğunu, sonrasında ise davacı şirketin ekonomik olarak krize girdiğini bu sebeple çekleri ödeyemez hale
geldiğini iddia etmesinin davacının kendi beyanları ile çeliştiğini , davacının müvekkili şirketten alacaklı olmasına rağmen niye anlaşma yoluna gidip çeklerin iadesinin talep edilmesinin anlaşılamadığını, davacının müvekkili şirketten mal almış ancak sonrasında ödeme konusunda zorluk
yaşamasına binaen müvekkil şirketin iyi niyetli olarak çekleri iade edip sattığı malların da
bir kısmını geri aldığını ancak taraflar arasındaki ticari ilişkinin devamında müvekkil şirket
davacıdan tekrar alacaklı konumuna gelmiş olup davaya konu icra takiplerini başlatmak zorunda kaldığını, bunun yanı sıra davacı tarafça, protokolde 100.000,00 TL bedelli 3.10.2019 keşide
tarihli çekin yanlış yazıldığını aslında çekin keşide tarihinin 3.11.2018 olduğu iddiasının gerçek dışı ve soyut iddia olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
KANITLAR:
İcra dosyaları , bilirkişi incelemesi, bilirkişi raporu,
KANITLARIN DEĞERLENDİRMESİ VE HUKUKİ NİTELENDİRME :
Dava; davalı tarafından davacılar aleyhine Bursa 2. İcra Müdürlüğü’nün 2018/…, 2018/13064 2018/… sayılı dosyalarında başlatılan icra takipleri nedeniyle davacıların davalıya borçlu olmadığının tespitine yönelik menfi tespit davasıdır.
Davalı tarafından davacılar aleyhine; Bursa 2.İcra Müdürlüğü’nün 2018/13064 esas sayılı dosyasında ; 55.000,00 TL asıl alacak, 5.500,00 TL çek tazminatı, 165,00 TL komisyon ,100,20 TL ihtiyati haciz masrafı, 485,00-TL iht.haciz vekalet ücreti olmak üzere toplam 61.250,20 TL,
Bursa 2.İcra Müd. 2018/… esas sayılı dosyasında ; 98.400,00 TL asıl alacak, 315,42 faiz, 9.840,00 TL çek tazminatı, 300,00 TL komisyon , 100,20 TL ihtiyati haciz masrafı, 485,00-TL iht.haciz vekalet ücreti olmak üzere toplam 109.440,62 TL,
Bursa 2.İcra Müd. 2018/… esas sayılı dosyasında ; 450.000,00 TL asıl alacak, 45.000,00 TL çek tazminatı, 1.350,00 TL komisyon , 100,20 TL ihtiyati haciz masrafı, 485,00-TL iht.haciz vekalet ücreti olmak üzere toplam 496.935,20 TL alacak talebi ile icra takibi başlatıldığı anlaşılmıştır.
Taraflar arasındaki alacak borç ilişkisinin açıklığa kavuşturulması yönünden, taraflar arasındaki ticari ilişkinin başlangıcından sonuna kadar olan dönemi kapsayan ticari defter ve bağlı kayıtlar üzerinde bilirkişi incelemesi yapılarak konusunda uzman SMMM bilirkişiden aldırılan 13.09.2021
tarihli bilirkişi raporunda; davacı şirkete ait 2017 yılı ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yasal
süresinde yaptırıldığı, davacı Nurettin Koç’a ait 2017 yılı açılış fişinde yer alan
borç/alacak tutarı ile davalı Maresen firması 2017 yılı açılış fişinde yer alan borç/alacak tutarı
yönünden tarafların mutabık oldukları, davacıya ait 2017 yılı defter kayıtlarına göre 31.12.2017 tarihi itibari ile 87.085,11 TL
borç bakiyesinin 2018 yılına devir ettiği, davacı Nurettin Koç’un ortağı olduğu diğer davacı … Hırdavat San. ve Tic. Ltd. Şti. firmasının
2018 ve 2019 yıllarına ait ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yasal sürelerinde yaptırıldığı, davacı … Hırdavat San. ve Tic. Ltd. Şti. firmasına ait 2018 yılı ticari defter kayıtlarında davalı
Maresen ile olan cari hesap hareketlerinde Nurettin Koç cari hesabından 655.444,84 TL virman
kaydının yapılmış olduğu, yani her ne kadar davacı Nurettin Koç firmasının 31.12.2017 tarihli yevmiye
defterinde borç bakiyesi 87.085,11 TL ise de diğer davacı … firmasına yapılan virman
kaydının 655.444,84 TL alacak virman kaydı olarak yapılmış olduğu bu durumun davacılar defter
kayıtlarının birbiri ile örtüşmediği, her ne kadar davacı Nurettin Koç şahıs firması 31.12.2017 bakiyesi ile … Ltd. Şti. firması 2018
yılı davalı cari hareketlerinde yer alan Nurettin Koç firmasından 655.444,84 TL virman kaydı kendi
aralarında uyumsuzluk göstermiş ise de davalı Maresen firmasının 2018 yılı açılış fişinde yer alan
655.444,84 TL borç bakiyesi ile uyumlu olduğu, bu durumda Nurettin Koç firmasından … Ltd. Şti. firmasına aktarılan borç/alacak bakiyesi
yönünden 2018 yılı açılış fişi yönünden tutarlar konusunda mutabık oldukları tespit edildiği ancak davacı … Ltd. Şti. firmasının 2018 yılı yevmiye defterlerinin önce 23.04.2018 tarihine kadar denetime açık bir şekilde tutulmuş olması ve arkasından tekrar defterlerin 01.01.2018 tarihinden
itibaren ana hesap olarak ve denetime açık bir şekilde tutulmamış olması nedeni ile taraf defter
kayıtlarının 23.04.2018 tarihine kadar olan kısmının denetiminin yapılabildiği, yapılan karşılaştırmada
… Ltd. Şti. firması ile davalı Maresen firmasının 23.04.2018 tarihine kadar olan tüm
kayıtlarının birebir örtüştüğü, 23.04.2018 tarihinden sonra davacı … Ltd. Şti. firmasının defterlerinin usulüne uygun
ve denetime açık olarak tutulmamış olması nedeni ile menfi tespit davasına konu iade faturalarından
ve iadesi gereken çeklerden dolayı alacaklı olup olmadığına dair defter kayıtlarından tespit yapılamadığı, yani söz konusu çeklerin sebepsiz kaldığına dair davacı ticari defter kayıtlarından tespit
yapılamadığı, davalı Maresen Plastik San. Tic. Ltd. Şti. firmasının sunmuş olduğu defterlerden incelenen 2017 – 2018
ve 2019 yılları defterlerinin E-Defter olduğu ve söz konusu E-Defterlerin açılış ve kapanış defter
beratlarının yasal sürelerinde yaptırıldığı, davalı Maresen firmasının ticari defter kayıtlarının incelenmesi sonucunda 31.12.2018 tarihi itibari ile
2.629,53 TL borç bakiyesinin olduğu tespit edildiği, davacı tarafından dava dilekçesinde belirtilen ve toplamı 282.226,98 TL olan iade faturalarından toplamı
117.545,02 TL olan 3 adet faturanın davalı Maresen firması defter kayıtlarında yer aldığı, ancak
12.11.2018 tarihli ve toplamı 164.681,96 TL olan ve davalı Maresen firması kayıtlarında yer almayan
941233 – 941234 – 941235 – 941236 – 941237 – 941238 – 941239 – 941240 – 941241 seri numaralı
faturalara konu olan iade faturalarına ilişkin teslim şartlarını gösterir imzalı irsaliye, fatura örnekleri ve
teslim protokolünü gösterir evrakları ile iadenin ıspatının gerektiği, ıspatın gerçekleşmesi halinde
davacıların dava konusu icralara konu borçlarından 164.681,96 TL’lik kısmının sebepsiz kalacağı , dava dilekçesinde prtokole dayalı olarak verilmesi kararlaştırıldığı ancak kendilerine teslim
edilmediği belirtilen çeklere ilişkin olarak davalı defter kayıtlarında 13.10.2018 tarih ve 14710 yevmiye
numaralı kaydında iade kaydı yapılan 28.02.2019 vadeli 100.000,00 TL, 30.01.2019 vadeli 100.000,00
TL, 15.01.2019 vadeli 125.000,00 TL, 15.02.2019 vadeli 125.000,00 TL, 10.03.2019 vadeli 95.000,00 TL
ve 29.03.2019 vadeli 100.000,00 TL’lik toplamı 645.0000,00 TL olan çeklerin davacı firmalara iadesinin
yapıldığına dair imzalı teslim belgesi firma muhasebesinden talep edildiği ancak talep edilen iade çeklere ilişkin imzalı çek iade belgesinin sunulamaması takdirinin mahkemeye ait olduğunu, davalı 31.12.2018 ticari defterlerinde yer
alan 2.629,53 TL borç bakiyesinin (2.629,53 + 645.000,00) = 647.629,53 TL olacağı yani davalının icra takibine konu davalı alacağının 647.629,53 TL’lik kısmının sebepsiz kalacağı kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Bursa 2.İcra Müd. 2018/13064, 2018/… esas sayılı dosyalarının fiziki olarak getirtilerek bilirkişiden davalı vekilinin itirazları ve taraflar arasındaki protokolde değerlendirilmek suretiyle ek rapor aldırılmıştır.
Bilirkişi tarafından düzenlenen 12/02/2022 tarihli ek bilirkişi raporunda; taraflar arasında 12.10.2018 tarihli protokol içeriğinde yer alan … Ltd. Şti. firması tarafından
300.000,00 TL mal iadesi yapılacağının kararlaştırıldığı, kök rapor kapsamında bu konuda yapılan inceleme
neticesinde davacı tarafından düzenlenen toplam 282.226,98 TL tutarında mal iade faturası düzenlenmiş olduğu ancak bu faturalardan toplamı 117.545,02 TL olan faturaların davalı defter kayıtlarında yer aldığı, davacı
tarafından düzenlenen 164.681,96 TL tutarındaki faturaların davalı defter kayıtlarında mevcut olmadığı, davalı defter kayıtlarında olmayan faturaların ıspata muhtaç olduğu, bu faturalar ile ilgili ek rapor kapsamında dava
dosyasına herhangi bir belge sunulmadığı, davacı tarafın 2018 yılı ticari defter kayıtlarının 23.04.2018 tarihine kadar olan kısmının denetime açık bir şekilde tutulmuş olduğu ve bu tarihe kadar olan kayıtların davalı defter kayıtları ile birebir örtüştüğü ancak sonrası kayıtlarının denetime açık bir şekilde tutulmamış olduğu bu nedenle protokol içeriğinde yer alan … firmasının 450.000,00 TL tutarında müşteri çekini davalıya vereceğine dair maddeye istinaden
davacının kendi defterlerinden bir tespit yapılamamış ise de davalı defter kayıtlarında protokol içeriğinde yer alan 450.000,00 TL’lik çeklerin davacı tarafından davalı tarafa verildiğine dair kayıtların mevcut olduğu, 12.10.2018 tarihli protokol içeriğinde davalı Mar Esen firması tarafından toplam 750.000,00 TL’lik çekin iade edileceği ancak 03.10.2019 tarihli 100.000,00 TL’lik çekin 1 hafta içerisinde iade edileceği kalan 645.000,00 TL’lik iade ettiği çekler listesinde yer alan toplam 645.000,00 TL’lik çekin iade kaydının davalı ticari defter kayıtlarında mevcut olduğu ancak davacı ticari defter kayıtlarının 23.04.2018 tarihinden sonra denetime açık bir şekilde tutulmamış olması nedeni ile bu konuda davacı defter kayıtlarında bir tespit yapılamadığı, davalı vekili tarafından bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ekinde sunmuş olduğu çek görüntülerinin protokolde yer alan ve toplamı 645.000,00 TL olan çek vadeleri ve tutarları ile birebir örtüştüğü ve çeklerin üzerinde iptal yazılı olduğu, bu konudaki takdirin mahkemeye ait olduğu, davacının dava dilekçesinde; protokol içerisinde yer alan ve 1 hafta içerisinde iade edileceği belirtilen çekin vadesinin sehven yanlış yazılmış olduğu davalıya verilmiş olan bu vadede bir çek olmadığı bahsi geçen çekin 03.11.2018 keşide tarihli 100.000,00 TL tutarlı çek olduğunu belirtmiştir. Davalı vekili ise dilekçesinde söz konusu çek vadesinin protokolde hatalı yazıldığını kabul etmiş ancak söz konusu çek tarihinin 03.10.2018 tarihi olduğunu belirtildiği, tarafların çek tarihinin yanlış yazıldığı konusunda mutabık oldukları ancak vadesi konusundaki beyanlarının birbiri ile örtüşmediği, Bursa 2. İcra Müdürlüğünün 2018/13064 sayılı dosya içeriğinde takibe konu çekin protokol içeriğinde olmayan 55.000,00 TL’lik çeke ilişkin takip konusu çek olduğu tespit edildiği, Bursa 2. İcra Müdürlüğünün 2018/… esas sayılı dosya içeriğinde takibe konu çekin protokol içeriğinde olmayan 03.11.2018 vadeli 100.000,00 TL’lik çeke ilişkin takip olduğu , Bursa 2. İcra Müdürlüğü’nün 2018/… E sayılı dosyasından keşidecisi Nurettin Koç olan 17.11.2018 keşide tarihli 125.000 TL bedelli, 15.12.2018 keşide tarihli 125.000 TL bedelli, 30.11.2018 keşide tarihli 100.000 TL bedelli ve 30.12.2018 keşide tarihli 100.000 TL bedelli çekleri, Bursa 2.İcra Müdürlüğünün 2018/13064 esas sayılı dosyasından ise 18.02.2019 keşide tarihli 55.000-TL bedelli çek, Bursa 2. İcra Müdürlüğü’nün 2018/… esas sayılı dosyasından ise 03.11.2018 keşide tarihli
100.000 TL bedelli çek ile müvekkil aleyhine icra takibine geçmiştir. Müvekkillerin davalı şirkete söz konusu
çeklere ilişkin herhangi bir borcu bulunmamaktadır.” beyanı içerisinde geçen çeklerin taraflar arasında
imzalanan 12.10.2018 tarihli davalı Mar Esen Ltd. Şti. firmasının iade ettiği ya da edeceğini belirledikleri çekler
ile aynı çekler olmadığı tespit ve kanaatinin bildirildiği görülmüştür.
Dava çeke dayalı olarak başlatılan icra takiplerinden borçlu olmadığının tesbitine ilişkindir.Davalının elinde çekler olduğundan bu çeklerden dolayı borçlu olmadığının ispat yükü davacılardadır.
Taraflar arasında 12/10/2018 tarihli protokol (çek iade sözleşmesi) imzalanmıştır. Bu protokolde davalı şirket tarafından 750.000 TL tutarında çek iade edileceği (Halkbankası 28/02/2019 tarih 100.000 TL, 30/01/2019 tarih 100.000 TL, 29/03/2019 tarih 100.000 TL, Ziraat Bankası 15/01/2019 tarih 125.000 TL, 15/02/2019 tarih 125.000 TL, QNB 10/03/2019 tarih 95.000 TL bedelli çeklerin iade edildiği ) 100.000 TL tutarlı 03/10/2019 tarihli çekin bir hafta içinde iade edileceği, davacılardan … Ltd Şti tarafından davalıya toplam 450.000 TL bedelli 4 adet çek verileceği ve 300.000 TL tutarlı mal iade edileceği kararlaştırılmıştır.Ancak sözleşme de sözleşme tarihi itibarıyla tarafların alacak/borç durumlarını belirleyen açıkça bir hesap mutabakatı yapılmamıştır.
İncelenen davacılar defterlerinin usulüne uygun tutulmamış olması nedeniyle sahibi lehine delil olma vasfı yoktur.
Davalı ticari defterleri ise usulüne uygun tutulmuş olduğundan sahibi lehine delil olma vasfındadır.Bu defterlere göre davalı 647.629,53 TL alacaklıdır.
Davacıların protokolde belirtilen çeklerin iade edilmediğini iddia etmiş ise de iadesi kararlaştırılan çeklerin üzerinin çizilerek iptal yazılı fotokopilerinden ve davalı defter kayıtlarından davacıların bu iddiası yerinde görülmemiştir.
Yine icra takibine konu edilen çeklerin protokolde iadesi kararlaştırılan çekler olmadığından davacıların bu yöndeki iddiaları da yerinde görülmemiştir.
Yukarıda da açıklandığı üzere, davacılar, elinde çekleri bulunan davalının bu çekler nedeniyle alacaklı olduğu karinesini yazılı delillerle (usulüne uygun tutulmuş ticari defter veya yazılı ödeme belgeleriyle) çürütemediğinden davacıların davalarının reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Yukarıda açıklanan nedenlere, kararın dayandığı gerekçeye göre;
1-Davanın reddine,
2-Harçlar yasası gereği alınması gereken 80,70- TL harçtan peşin alınan 11.240,16 -TL harcın ( 1.110,04 TL peşin ve 10.130,12 TL tamamlama harcı toplamı ) mahsubu ile bakiye 11.159,46 -TL harcın karar kesinleştiğinde istem halinde yatırına iadesine,
4-Davacılar tarafından yapılan giderlerin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan gider olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
6-Davalı yararına ölçümlenen 50.431,30- TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
7-Karar kesinleştiğinde taraflarca yatıralan avansın kullanılmayan kısmının HMK 333.md.uyarınca yatıranlarına iadesine
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstinaf yolu açık olmak üzere karar verildi 06/04/2022

Başkan 37281 Üye 125958 Üye 151390 Katip 66319
¸E-imzalıdır. ¸E-imzalıdır. ¸E-imzalıdır. ¸E-imzalıdır.