Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

…..
T.C.
BURSA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2022/145 Esas
KARAR NO : 2023/78

BAŞKAN : … …
ÜYE : … …
ÜYE : … …
KATİP : … …

DAVACILAR :1- … – …
…..
2- …
…
VEKİLLERİ : Av. …
DAVALI : … …
VEKİLİ : Av. …
DAVA : Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 13/06/2016
KARAR TARİHİ : 18/01/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 18/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacılar Vekili dava dilekçesinde ; davacı şirketi ile davalı şirket arasında 31/03/2014 tarihli “… OPLUS GR/SN YÜKSEK BASINÇLI POLİÜRETAN MAKİNASI” ve 01/09/2014 tarihli “… POLİÜRETAN İZOLASYON LEVHA BOYUTLANDIRMA MAKİNALARI”nın üretimi ve davalıya teslimi konusunda 2 adet eser sözleşmesi düzenlendiğini, birinci makina bedelinin 132.300,00 Euro, ikinci makina bedelinin 257.000,00 Euro olduğunu, her iki makina yönünden davalının ilave ekipman eklenmesi ve makina boyutlarının büyütülmesi isteklerinin yerine getirilmesi sonucu ilave alacaklar doğduğunu, makinalar Leasing sistemi ile alındığından, finansal kiralama şirketinin müvekkile 46.305,00 Euro alacağı ödemediğini, ek işler nedeniyle davalıya 40.861,05 TL bedelli fatura kesildiği ve bedelinin ödenmediğini, bu nedenle müvekkilimin davalıdan alacaklı durumda olduğunu, ancak ticari ilişkinin başında eser sözleşmesi konusu makina üretilip tesliminin teminatı olarak davalıya müvekkilim tarafından … Bankası A..Ş. Bursa Gazcılar Şubesine ait … seri nolu 10/06/2016 keşide tarihli 485.000,00 TL bedelli çek verildiğini, keşide tarihinin davalı tarafından sonradan atıldığını, davalının ticari ilişkiden alacağı olmayıp aksine borçlu durumda olduğu halde çeki tahsile koyduğundan ve daha sonra Bursa 8.İcra Müdürlüğünün 2016/6820 esas sayılı takip başlattığından, çekten ve icra takibinden dolayı davalıya borçlu olmadıklarının tespitine ve %20 oranında tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde, davacının dilekçedeki anlatım ve beyanlarını kabul etmediklerini, davalı şirketin davacı şirketteki alacağına karşılık davacının 10/06/2016 keşide tarihli 485.000,00 TL bedelli çek verdiğini, çekin vadesinde ödenmediğinden bankaya ibraz edilerek karşılıksız kaşesinin vurulduğu ve çekin arkasının yazıldığını, bunun üzerine çeke dayalı Bursa 2.Asliye Ticaret Mahkemesinden 2016/1751 D.iş ihtiyati haciz kararı alındığını, Bursa 8.İcra Müdürlüğünün 2016/6820 esas sayılı dosyasında takip yapıldığını, çekin teminat çeki olmadığını, teminat çeki iddiasının örnek yargı kararlarına göre yazılı delil ile kanıtlanması gerektiğinden, ayrıca çekte teminat çeki olduğu belirtilse bile “neyin teminatı olduğunun” belirtilmediğinden, çekin mücerretlik ilkesini ortadan kaldırmadığından, davanın reddi ile %20 oranında tazminata karar verilmesini savunmuştur.
Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
Derdest dava İ.İ.K. 72/2 maddesi çerçevesinde kambiyo takibinden önce açılan menfi tespit davasıdır.
Kural olarak ispat külfeti davacı taraf üzerindedir. Menfi tespite konu olan kambiyo senedi çek vasfındadır. Çekin bir ödeme vasıtası olduğu nazara alındığında çekin bir sözleşmenin teminatını teşkil etmek üzere keşide ve teslim edildiğinin ispatı gerekecektir. Elbette çekin teminat amacıyla verildiğinin ispatı da tek başına çek sebebiyle borçlu olunmadığı anlamına gelmeyecektir. Bir kambiyo senedi hangi bir borç ilişkisinin teminatı olarak verilmişse, o ilişki sebebiyle teminatın paraya çevrilmesi için gerekli şartların oluşmadığının ayrıca ispatı gerekir.
Elbette davacı taraf öncelikle çekin bir teminat maksadıyla düzenlenip verildiğini yazılı veya kesin delillerle ispat etmelidir. Somut olayda çekin bizzat kendisi teminat vasfı konusunda yazılı kayıt içermektedir. Dava konusu çek davacılardan … Ltd. Şti. tarafından diğer davacı … lehine keşide edilmiş, çeki ciro yoluyla devreden … de ciro kaydında “Teminat çekidir, 3. şahıslarda kullanılamaz” ibaresini yazmıştır. Bu itibarla dava konusu çekin kendisi, çekin teminat amaçlı verildiğini gösterir yazılı kayıt içermektedir. Ancak tek başına bu kayda istinaden karar verilmesi mümkün olmayacaktır. Zira bu kayıt tek taraflı bir irade beyanını göstermekte ve sadece …’ün imzasını içermektedir. Üstelik çek ile taraflar arasındaki sözleşme arasında bağ kuran bir ibare yoktur. Bilindiği gibi tam olarak teminat vasfının anlaşılabilmesi için teminat senedi ile bu senedin ihdasına sebep olan sözleşme/hukuki ilişki arasında açık bir irtibat kuran, yazılı belgeye ihtiyaç vardır.
Dava konusu çekin keşide tarihi olmaksızın davalıya teslim edildiği ileri sürülmüş ve çekin tarihsiz bir fotokopisi evraka eklenmişse de bu husus eldeki davayı temelden etkileyecek mahiyette değildir. Eksik unsurlu bir senede imza atan taraf, senedi bu haliyle teslim ettiğinde hamilin eksik unsurları tamamlama imkanı olduğunu bilir. Senedin sözleşmeye aykırı biçimde tamamlandığını ileri süren taraf ise iddiasını yazılı veya kesin delille ispat edecektir. Tacir olan davacıların bu hususu bilecek kadar basiretli davranma yükümlülüğü vardır.
Mahkememizin verilen 27/09/2017 tarih ve 2016/805 Esas 2017/969 sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiş Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 14/12/2021 tarih ve 2019/2442 Esas 2021/1910 Karar sayılı ilamıyla “Davacılar vekilinin 23/12/2016 tarihli dilekçesi ile dilekçe ekinde sunduğu tensip tutanağı örneklerine göre dava konusu 31/3/2014 tarihli sözleşme nedeniyle leasing şirketi tarafından davacıya ödenen bedelin iadesi ile ilgili davalı şirket tarafından davacı aleyhine, davacının da eseri teslim etmesine rağmen eksik kalan bakiye bedelin tahsili için davalı aleyhine açılan Gebze Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2016/1493 esas ve 2016/1492 esas sayılı dosyalarının aynı sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlık ile ilgili olduğunun iddia edilmesi, teminat olarak verilen çekin yükleniciye iadesi koşullarının bulunup bulunmadığının belirlenmesi için sözleşmenin 4. maddesinde düzenlenen teminat çekinin iade koşullarının sözleşmenin bütünü dikkate alınarak değerlendirilmesinin gerekmesi, davacı yüklenicinin davalının da leasing şirketinin kendisi adına ödediği peşinatın iadesi için dava açtığını bildirmesi gözetildiğinde anılan dosyalar incelenmeden teminat çekinin iadesine karar verilmesi doğru olmamıştır. Ayrıca davacının açıkça taraflar arasındaki ihtilaf çıkması nedeniyle teslim edilmediğini de açıklayıp dava konusu yapmadığı 1/9/2014 tarihli sözleşmeye konu ürün üzerinde keşfen inceleme yapılarak bu sözleşmenin de uyuşmazlık konusu olduğu kabul edilerek karar verilmesi de doğru olmamıştır.
Dava konusu yapılan ve Yargıtay kararı ile teminat çeki olduğu kesinleşen dava konusu çek ile ilgili olan 31/3/2014 tarihli sözleşmedeki teminat çekinin iade koşullarının oluşup oluşmadığının sözleşme hükümleri ve Gebze Asliye Ticaret Mahkemesi’nde bu sözleşme ile ilgili olarak açılan dava dosyalarının örnekleri istenilip dosyalardaki uyuşmazlıkların niteliği de belirlendikten sonra 31/3/2014 tarihli sözleşmenin bir bütün olarak değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden davalının istinaf sebepleri yerindedir.
Davacı da icra inkar tazminatı yönünden karara itiraz etmiş olup kararın kaldırılma sebeplerine göre davacının istinaf talebinin yargılama sonucunda toplanılacak delillere göre değerlendirilmesi gerekeceğinden davacının talebinin de bu nedenle kabulü gerekmiştir
HMK’nun 355.maddesi gereğince istinaf yoluna başvuranın sıfatına, kamu düzenine ve istinaf konusu yapılan nedenlerle sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda, mahkemece hükmün esasını etkileyecek tüm deliller toplanmadan karar verilmesi nedeniyle karar usul ve yasaya aykırı olup taraf vekillerinin istinaf başvurusunun bu sebeplerle esas bakımından kabulü” ne karar verilmiş ve mahkememiz kararı kaldırılmıştır.
Kaldırma kararı sonrası Gebze Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/4 esas sayılı dava dosyası ve bu dosya ile birleşen 2016/1673 esas, 2017/899 esas sayılı dosyaları, 2016/1492 esas sayılı dava dosyası ve bu dosyası ile birleşen 2016/1493 esas sayılı dava dosyalarının gönderilmesi istenilmiştir.
Yapılan incelemelerde her ne kadar istinaf mahkemesince söz konusu çekin 31/03/2014 tarihli sözleşmenin teminat çeki olduğu belirtilmiş ise de; dava konusu çek 01/09/2014 tarihli sözleşmenin teminat çekidir. Zira 31/03/2014 tarihli sözleşmenin teminat çeki 8134500 seri numaralı 28/10/2014 tarihli 257.000,00 TL bedelli çektir. Miktar itibariyle bakıldığında dahi dava konusu çekin 01/09/2014 tarihli sözleşmenin teminat çeki olduğu, dava dilekçesinde bu hususun açıkça vurgulandığı anlaşılmaktadır.
Öyleyse uyuşmazlık konusu olan teminat çekinin dayanağı taraflar arasındaki 01/09/2014 tarihli sözleşmedir. Bu sözleşme hükümleri dikkate alınarak çekin teminat çeki olup olmadığı, bu sözleşme ilişkisi çerçevesinde teminat çeki tutarı kadar davalının davacı taraftan alacaklı olup olmadığı araştırılmalıdır.
31/03/2014 tarihli 1. Sözleşme tamamen ifa edilmiştir. Bu husus taraflar arasında ihtilaflı değildir. Dolayısıyla bu sözleşme ve sözleşmenin karşılığı olarak verilen 28/10/2014 tarihli 257.000,00 TL bedelli çek yargılamamızın konusu değildir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık ile ilgili icra hukuk mahkemesinde de yargılama yapılmış verilen karar üzerine Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 28/05/2018 tarihli ilamı ile Bölge Adliye Mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar verilmiştir. Kaldırma gerekçesi incelendiğinde TTK’nun 788/2. Maddesine göre çekin üzerinde bulunan ciro edilemez kaydının çekin kambiyo senedi niteliğini etkilemezse de ciro yoluyla devrini engelleyeceğini belirterek borçlu … yönünden temyiz isteminin kabulüne karar verilmiştir.
Yargıtay çek üzerinde bulunan 3.şahıslarda kullanılamaz ibaresini keşidecinin koyduğu ciro edilemez kaydı olarak kabul ettiği için TTK’nun 788/2. maddesi uyarınca ciro yolu ile devredilmesinin sonucunda çeki devralanlara karşı keşidecinin sorumlu olmayacağını kabul etmiştir.
Bölge adliye mahkemesince yargıtay kararı ile çekin teminat çeki olduğunun kesinleştiği belirtilmişse de mahkememizce bu görüşe katılınılmamıştır. Zira Yargıtay ciro yasağı nedeniyle anılan kararı vermiştir. Ancak mahkememize göre çek teminat çekidir. Taraflar arasındaki 01/09/2014 tarihli sözleşmenin 4. maddesinde “Ödeme ve Teslim” başlığı altında makine satış tutarının %65’inin sipariş tarihinde peşin ödeneceği kararlaştırılmıştır. Alıcının yaptığı %65’lik ödemeye karşılık alıcıya bir teminat çeki verileceği belirtilmiştir. Teminat çeki makinenin eksiksiz biçimde teslimi halinde satıcıya iade edilecektir ibaresi bulunmakta olup burada çekin numarası ve tarihine atıf yapılmamışsa da çekin üzerindeki tarih 29/10/2014 olup sözleşme tarihi 01/09/2014’tür. Ancak çekin bedelinin ne miktarda olacağı taraflar arasındaki sözleşmede belirlenmiştir. Bu da sözleşme bedelinin %65’idir. Sözleşme bedeli 257.000,00 EURO olduğuna göre bunun %65’i baz alındığında sözleşme tarihindeki kur hesaplandığında dava konusu çek tutarında bir rakam bulunmaktadır ki bu da sözleşmede belirtilen sözleşme bedelinin %65’i şartını sağlamaktadır. Taraflar arasında başkaca kambiyo ilişkisi bulunmadığı ve davalı tarafça başka bir kambiyo senedi (çek) bulunduğuna dair bir bilgi ve belge ortaya konulmadığına göre davaya konu çekin 01/09/2014 tarihli sözleşme kapsamında teminat çeki olarak verildiğini kabul etmek gerekir.
Teminat çeki düzenlenmesi halinde alacak borçluluk durumu çekin neyin teminatı olarak verildiği ve teminatı olarak verilen sözleşmedeki alacak borçluluk durumuna göre değerlendirme yapılmalıdır.
Dosya arasına toplanan delillerden ve taraflar arasındaki Gebze Asliye Ticaret Mahkemesinin dosyasından davacının bu çek kadar borcunun bulunmadığı anlaşılmaktadır. Gebze Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/1492 esas sayılı dosyası ifa edildiği tarafların kabulünde olan 30/03/2014 tarihli sözleşmeye ilişkindir. Gerek mahkememiz dosyasından alınan bilirkişi raporu gerekse 01/09/2014 tarihli sözleşme için Gebze Asliye Ticaret Mahkemesinde yapılan yargılama ve toplanan deliller dikkate alındığında davacının 01/09/2014 tarihli sözleşme kapsamında çek bedeli kadar üstlendiği edimi yerine getirdiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu sözleşmenin teminatı olarak verilen 485.000,00 TL bedelli çekin karşılığında davacının davalıya herhangi bir borcu bulunmamaktadır.
Davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davacı kötü niyet tazminatı talep etmiştir. Davacının takipte açıkça kötü niyetli olduğu sabit değildir. Taraflar arasında çekin teminat çeki olup olmadığı noktasında ihtilaf bulunmaktadır. Yargılama yapılarak sonucuna göre karar verilmiştir. Davalının bu çek dolayısıyla takip başlatması onu başlı başına kötü niyetli yapmayacaktır. Bu sebeple kötü niyet tazminatına hükmolunmamıştır.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
DAVANIN KABULÜ İLE,
1-Garanti Bankası Bursa Gazcılar Şubesi hesabından keşide edilen keşidecisi davacı … Makine Ltd. Şti. Olan … çek numaralı 485.000,00 TL bedelli çekten dolayı davacıların davalıya borçlu olmadığının TESPİTİNE,
Davalının takipte açıkça kötü niyetli olduğu sabit olmadığından kötü niyet tazminatı talebinin REDDİNE,
2-Harçlar Yasası gereğince alınması gereken 33.130,35 TL harçtan başlangıçta alınan 8.282,59 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 24.847,76 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-Davacılar tarafından yapılan 29.20 TL başvurma harcı, 8.282,59 TL peşin harç, 1.730,50 TL yargılama gideri olmak üzere toplam 10,042,29 TL’nin davalıdan tahsili ile davacılara ödenmesine,
4-Davacılar kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 70.900,00 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacılara ödenmesine,
5-Kesinleşme süreci tamamlanana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre artan avansların yatıran tarafa iadesine,
Dair davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Bursa Bölge Adliye Mahkemesi İstinaf Yargı Yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.18/01/2023

Başkan …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Katip …
e-imzalıdır