Emsal Mahkeme Kararı Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2021/1216 E. 2022/861 K. 20.09.2022 T.

Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.


TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
BURSA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/1216
KARAR NO : 2022/861

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI : … – … …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … – …
VEKİLİ : Av. … – …
DAVA : Alacak (Kooperatif Üyeliğinin Sona Ermesi Nedeniyle)
DAVA TARİHİ : 14/08/2015
KARAR TARİHİ : 20/09/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 24/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kooperatif Üyeliğinin Sona Ermesi Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 17/10/1975 tarihinde sermaye payının tamanını ödemek suretiyle davalı kooperatifin 226 nolu üyesi olduğunu, müvekkilin kooperatife üye olduğu tarihten itibaren kooperatif üyelerine sağlanan olanaklardan yararlanamadığı gibi dağıtılması gereken kar payları da dağıtılmadığından ortaklıktan ayrılmaya karar verdiğini, noter ihtarı ile davalı kooperatifin müvekkilin ayrılma kararını onayladığını, ancak davalının ortaklıktan ayrılma payını müvekkile ödemediğini bu sebeple 10.000 TL ortaklıktan ayrılma payını davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Cevap dilekçesinde özetle; yetki itirazında bulunduklarını, kooperatifin ana sözleşmesinin 6. maddesinde kooperatifin amaçlarının belirtildiğini, kooperatifin 23. Maddesi kooperatiften çıkan ve çıkarılan ortaklara hesaplaşma süresi ve yükümlülüğünün belirtildiğini, çıkan veya çıkarılan ortaklar tarafından o güne kadar gerek sermaye payı olarak ve gerekse mevduat olarak kooperatife yatırılmış paraların tahakkuk eden zarar karşılığı düşüldükten sonra faizsiz olarak ilgililere geri verildiğini, yine koop. 24. Maddesine gereğince davacıya toplamda 1.000 TL ödenek tutarın bulunduğunu, bu sebeple yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Deliller;
Karamürsel Noterliği, İngöl İlçe Jandarma Komutanlığı’na yazılan müzekkereye cevap verildiği cevabi yazının dosya arasında olduğu anlaşılmaktadır.
Kooperatif Hukukunda Uzman Bilirkişinin Raporunun Sonuç Kısmı: “İstinaf Mahkemesi kararına göre , önceki bilirkişi raporundaki kar yedekleri ve özel fonların mahsup edilmemesi gerekmektedir. Sadece kazanılmış hak 2014 yılı öz kaynaklardan 2014 yılı yasal yedeklerin ayrılması gerekmektedir. Sonuç farkın üye sayısı olan 231 e bölünmesi ( 841.776,35/231= ) ile davacıya ödenmesi gereken ayrılma payı akçesi (ana parası) 3.644,05 TL sıdır. Davacı … Çelik’in, kooperatiften çıkma talebini içeren Karamürsel Noterliği’nin 08.10.2014 8863 yevmiye nolu kooperatiften çıkma talebi 30.10.2014 tarihinde davalıya tebliğ edilmiştir. Ayrılma talebinden ulaşmasından sonra ilk genel kurul 19.04.2015 tarihlidir. İnegöl 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.01.2019 tarih ve 2016/334 E., 2019/8 K. sayılı kararı gerekçeli kararına göre dava tarihi 29.09.2016 olup; Hüküm (1) de dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faize hükmedilmiştir. Faiz başlangıç tarihi ve oranı, İstinaf Mahkemesi kararıyla bozulmamıştır. ” şeklindedir.
Davalı Tanığı Sinan Kağan beyanı: “Kooperatifi resmi görevim nedeniyle bilirim, başkanını da yine resmi görevim nedeniyle tanıyorum, bu kooperatif Sınırlı Sorumlu tarımsal kalkınma kooperatifidir, kooperatifin amacı üreticileri bir araya getirmek üreticilerin ürettiğ malları değerlendirme ve daha iyi koşullarda ve daha iyi fiyatlarda satışının sağlanmasıdır, ayrıca davalı kooperatif bildiğim kadarıyla salça üzerinde üretim yapmakta ve büyük bir marka haline gelmiştir, yurt dışına ihracat yapmaktadır, bu kooperatif üretim yapan üreticilerinden aldıkları ürünler karşılığında üretim yapan üyelerine risturn adı altında pirim vermektedir, bu pirime hak kazanmak için üyenini üretim yapması yani girdi çıktı yapması gerekmektedir, kooperatifte üyenin aktif olup olmaması üyenin payının ödenmemesine engel değildir” şeklindedir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ, HUKUKİ KABUL VE GEREKÇE

Dava, kooperatiften çıkma payı alacağına ilişkindir.
Dava dilekçesinde özetle; davacının 17/10/1975 tarihinde sermaye payının tamanını ödemek suretiyle davalı kooperatifin 226 nolu üyesi olduğunu, davacının kooperatife üye olduğu tarihten itibaren kooperatif üyelerine sağlanan olanaklardan yararlanamadığı gibi dağıtılması gereken kar payları da dağıtılmadığından ortaklıktan ayrılmaya karar verdiği, noter ihtarı ile davalı kooperatifin davacının ayrılma kararını onayladığı, ancak davalının ortaklıktan ayrılma payını davacıya ödemediği, bu sebeple 10.000 TL ortaklıktan ayrılma payının davalıdan tahsili talep edilmiştir.
Cevap dilekçesinde özetle; kooperatifin ana sözleşmesinin 6. maddesinde kooperatifin amaçlarının belirtildiği, kooperatifin 23. Maddesi kooperatiften çıkan ve çıkarılan ortaklara hesaplaşma süresi ve yükümlülüğünün belirtildiği, çıkan veya çıkarılan ortaklar tarafından o güne kadar gerek sermaye payı olarak ve gerekse mevduat olarak kooperatife yatırılmış paraların tahakkuk eden zarar karşılığı düşüldükten sonra faizsiz olarak ilgililere geri verildiği, yine 24. Madde gereğince davacıya toplamda 1.000 TL ödenek tutarın bulunduğu, bu sebeple yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi talep edilmiştir.
Ayrılma payının nasıl belirleneceği Kooperatifler Kanunun 17. maddesinde ve davalı kooperatifin ana sözleşmesinin 23. ve 24. maddelerinde düzenlenmiştir. Kooperatiften ayrılan ortak ödemiş olduğu aidatın tamamını değil ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanacak olan masraf hissesi düştükten sonra bakiyesini talep hakkını haizdir.
Kooperatif mal varlıklarındaki değer artışının veya kooperatif malvarlıklarının satışından elde edilecek miktarlar kooperatif ortaklarının ancak tasfiye sonucu elde edebileceği kazanımlardır. (Yargıtay 23.H.D. 2014/10742-2015/7368 E.K.) Bu bağlamda çıkma payı alacağında kooperatif malvarlığından ortağa düşen hisseye terettüp eden bedelin ödenmesi hukuken olanaklı değildir.
Yine yapılan ödemelerin güncellenmiş değerinin ödenmesi ise eşitlik ilkesinin zedelenmesinin söz konusu olduğu durumlar için geçerli olup ayrılan payı alacağa uyarlanması mümkün değildir. (Yargıtay 23.H.D. 2016/1628-20184768 E.K.)
Kanundaki yedek akçe sadece kanuni yedek akçelere inhisar ettirilmelidir.(HGK 2013/23-1051, 2014/627)
Ayrılma payı alacağının Kooperatifler Kanunu 17/1 maddesi ve ana sözleşme hükümleri doğrultusunda hesaplanması gerekir. Ayrılan ortağa yapılacak geri ödeme miktarı hesaplanırken ortağın ödediği toplam tutardan bilançoda ayrılan ortağa kooperatifin zararından değil “genel giderinden” isabet eden payın düşülmesi gerekir.(Yargıtay 11.H.D. 2010/5441-5059 E.K.)
Mahkememizce istinaf kaldırma kararı gereğince yeniden bilirkişi incelemesi yaptırıldığı, bilirkişi raporunda, öz kaynakların ve yedek akçenin dosya kapsamında bulunan delillere göre hesaplandığı ve hesaplamanın doğru olduğu, bu miktar toplamının 841.776,35 TL olduğu, bu miktarın kooperatif üye sayısı olan 231’e bölünmesi ile davacının ayrılma payının hesaplandığı ve hesaplamanın istinaf ilamına uygun olduğu, bu bağlamda davacının 3.644,05 TL kooperatif ortaklığından çıkma payı alacağı olduğu kanaatine varılmakla; aşağıdaki şekilde davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Ayrıntısı ve yasal gerekçesi izah edildiği üzere;
1-Davanın Kısmen Kabulü ile; 3.644,05 TL kooperatif ortaklığından çıkma payının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak, davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Hüküm tarihi itibariyle alınması gereken 248,90 TL karar ve ilam harcından 170,78 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 78,12 TL karar ve ilam harcının davalıdan alınarak, hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 170,78 TL peşin harcın davalıdan alınarak, davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 27,70 TL başvurma harcı ve 2.157,20 TL tebligat, müzekkere ve bilirkişi gideri olmak üzere toplam 2.184,90 TL yargılama giderinden; davanın kabul ret oranına göre hesaplanan 796,17 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak, davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 50,00 TL yargılama giderinin davanın kabul ret oranına göre 31,77 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine, kalan kısmın davalı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT m.13 hükümlerine göre hesaplanan 3.644,05 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak, davacıya verilmesine,
7-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT m.13 hükümlerine göre hesaplanan 6.355,95 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,
8-HMK m.333 gereğince yatırılan avansın kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
9-Gerekçeli kararın talep halinde taraflara tebliği ile tebliğ giderinin eksik olması halinde giderin talepte bulunandan alınmasına,
Dair; Taraf vekillerinin yüzüne karşı, HMK m.341/2 gereğince kabul edilen ve reddedilen miktarların istinaf sınırının altında kalması sebebiyle kesin olmak üzere karar verildi. 20/09/2022

Katip …
¸(e-imzalıdır)

Hakim …
¸(e-imzalıdır)