Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BURSA 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/805 Esas – 2023/768
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
BURSA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2020/805
KARAR NO : 2023/768

HAKİM : …
KATİP : ..

DAVACI : … .. – ..
VEKİLLERİ : Av. .. – [16755-57177-..] UETS
Av. .. – [16813-18381-..] UETS
DAVALI : … MAKİNA TEKSTİL ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ – …. Alaaddinbey Mah. Niltim Ticaret Merkezi 620. Sk. No:3/A Nilüfer / Bursa Nilüfer/ BURSA
VEKİLİ : Av. ……. – [16624-26352-…..] UETS
DAVA : Sözleşmenin İptali
DAVA TARİHİ : 27/11/2020
KARAR TARİHİ : 06/06/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 18/09/2023

Mahkememizde görülmekte olan Sözleşmenin İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı arasında 18.06.2020 tarihinde Rulomatik – … Bayilik Sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşme nazarınca müvekkili davalı yandan 20 adet rulomatik bez makinesi aldığını, müvekkilinin davalının Manisa İli ile tüm ilçelerinde ayrıca İzmir iline ait Gaziemir, Narlıdere, Güzelbahçe, Karabağlar, Menderes, Seferihisar, Urla, Karaburun, Çeşme, Balçova ilçelerindeki bayisi olduğunu ve makinede kullabileceği havlu bezi sadece davalı yandan alabileceklerini, Sözleşme imzalanırken davalı yanın, davacı müvekkilini kandırmaya yönelik söylem ve işlemlerde bulunduğunu, bu bağlamda müvekkilini yanılgıya düşürerek hile ile sözleşme imzalanmasına sebebiyet verdiğini, Müvekkilinin sözleşme imzalanırken karşı yandan 20 adet Rulomatik – … makine satın almayı amaçladığını, işbu makineler için toplam 40.000 adet bez satın alma talebinde bulunulduğunu, bu talep sözleşme imzalanmadan önce davalı yanca kabul edildiğini, akabinde müvekkilince davalı yanın banka hesabına 40.000 bez için 20.000-TL ödeme yapıldığını, davalı tarafından davacı müvekkilinin bilgisi ve rızası dışında sözleşme imzalanmasından bir kaç saat sonra müvekkiline 17.500-TL’yi iade edildiğini ve istenen 40.000 bez yerine sadece 5000 tane bez verildiğini, davalının bez temin konusunda bu sözlerine uymadığını ve müvekkilini bez konusunda sürekli mağdur ettiğini, Sipariş edilen havlu/ bezlerin Bursa’dan Turgutlu’ya nakli için kargo ücreti, davacı müvekkili tarafından karşılandığını için parça parça sipariş gönderilmesi ayrı ayrı kargo masraf ve maliyeti oluşturduğunu, davalının TTK hükümlerine , Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği’ne ve sair mevzuata aykırı olarak işbu makineler ile ilgili satış sonrası kurulum, montaj, bakım, onarım hizmetlerini gerçekleştirebilecek alt yapı teknik servis hizmetini kurmadığını ve müvekkilinin bu taleplerini sonuçsuz bıraktığını, dava konusu makinelerin nitelikli ve kendisine özgü makineler olması sebebiyle işbu makinelerin kurulum, montaj , bakım ve onarımı sadece ve sadece davalı şirket tarafından yapılmak zorunda olduğunu, davalının satış sonrası teknik kurulum, servis , montaj , bakım , onarım vb gibi hizmetleri kanunen en azından 1 sene ücretsiz olarak sağlaması işbu hizmetlerin hiç sağlanmaması açıkça hukuka aykırı olduğunu ve müvekkilinin bayilik faaliyetlerini yerine getirmesine davalının engel olunduğunun açık bir kanıtı olduğunu, davalının müvekkiline dayatılan sözleşmede makinelerin kullanıldığı süre boyunca başkaca sarf malzemenin satımı yasaklandığını, İşbu sebeplerle davalı yandan alınan ellerindeki makinelerin bu sözleşmenin devam etmesi durumunda hiçbir ekonomik değeri bulunmayan sadece depo kirası ödemelerine sebep olan hurda yığınlarından ibaret olacağını, davalının işbu bayilik sözleşmesine, TTK hükümlerine , Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği’ne ve sair mevzuata aykırı davranması sebebiyle işbu sözleşmenin haklı nedenle feshi ve edimlerin iadesinin zorunluluğu hasıl olduğunu,açıklanannedenlerle fazlaya ilişkin haklarının saklı kalmasını, Bayilik Sözleşmesinin Davalının kusurları sebebiyle uygulanabilirliğini yitirildiğinden ayrıca geçersiz bir sözleşmenin söz konusu olması sebebiyle; makinelerin davalı yana iadesi ile ödenen 143.400-TL’nin faizi ile birlikte taraflarına iadesini, yargılama giderleri ve karşı vekalet ücretinin davalı yan üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Cevap dilekçesinde özetle; davacının 09/06/2020 tarihinde müvekkili şirket ile irtibata geçtiğini,15/06/2020 tarihinde davacı tarafa sözleşme gönderildiğini ve davacıya 18/06/2020 tarihinde randevu verildiğini, tarafların serbest iradesi neticesi iş bu sözleşme imzalandığını, dolayısı ile ani bir hamle neticesi yanılgıya düşürülmeye müteakip sözleşme imza altına alınmadığını, davacının sırf sözleşmeyi fesih edebilmek ve feshi haklı kılmak adına bu yönde beyanda bulunduğunu, Sözleşme; rulomatik isimli makineler ve bu makinelere bağlı olarak havlu bezi üzerine kurulduğunu, yani sözleşmede asli unsur; rulomatik cihazı fer’i unsur havlu bezi olduğunu, müvekkili şirketin ulusal-uluslar arası birçok firma ile bayilik sözleşmesi imzaladığını ve rulomatik cihazı satışı yaptığını, uluslar arası niteliğe sahip kurumsal bir firma olduğunu, Müvekkili şirket hakkında bu iddia ile açılmış tek bir dava bile bulunmadığını, müşteri memnuniyeti hat safhada olduğunu, İzah edilen sebepler gereği; irade sakatlığı hususundaki beyanlara itibar edilmemesini talep ettiklerini, davacının makinelerin kurulum ve montajının davalı şirket tarafından yapılmaması sebebi ile sözleşmeye konu makinelerden 18 tanesinin kurulumunun yapılamadığı, müşteriler nezdinde ticari itibarının sarsıldığı yönündeki iddiaları asılsız olduğunu, müvekkilinin bayilik sözleşmesi imzaladığı ve satış sözleşmesine konu edilen makinelerle ilgili olarak tüm müşterilerine, makinelerin kurulumu hususunda kullanıcı bilgilendirme ve montaj bilgilendirme eğitimlerini verdiğini, davacı taraf da montaj ve kurulum hususunda gerekli eğitimleri aldığını, kurulum ve montaj hususunda almış olduğu eğitim neticesi bu konuda donanıma sahip olduğunu kabul eden eğitim formunu imzaladığını, bunun yanı sıra; müvekkili şirketin makinelerin montajı ile ilgili olarak karşı tarafa montaj kiti ve ekipmanlarını da gönderdiğini, davacı tarafın kötüniyetini ve sözleşmeden fesih için kendisine haklı nedenden ziyade bahane ürettiğini gösterdiğini, davacı tarafın, müvekkili şirketen bez/havlu tedariki hususunda talepte bulunduğunu, bununla ilgili ödemeyi müvekkili şirkete gönderdiğini, müvekkili şirket tarafından da termin belirlenmek sureti ile davacı tarafa emtia satışı gerçekleştirilmeye çalışıldığını, davacı tarafın bez/havlu siparişini iptal ettiğini, bu sebeple müvekkilinin bez/havlu bedelini davacı tarafa iade ettiğini, bu sebeple müvekkiline kusur izafe edilemeyeceğini, müvekkilinin, basiretli bir tacir gibi hareket ettiğini, açıklanan nedenle davanın reddine karar verilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir
Deliller;
Talimat aracılığıyla Manisa Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından SMMM ve Makine mühendisi bilirkişiler refakate alınarak 20/04/2022 tarihinde keşfe çıkıldığı anlaşılmaktadır.
SMMM bilirkişisi …’in raporunun sonuç kısmı: “1- Davalının incelenen Ticari Defterleri, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunun 224 ve 225. maddeleri ile 6762 Sayılı eski T.T. Kanunun 66. Maddesi ve 6102 Sayılı – Yeni T.T. Kanunun 64. Maddelerine göre açılış ve kapanış tasdiki zorunlu Yevmiye defterlerinin kapanış tasdiklerinin süresi içinde yaptırıldığı2-Taraflar arasında 18.06.2020 Tarihinde 5 yıllık süre ile‘’RULOMATİK BAYİLİK SÖZLEŞMESİ” imzalandığı,3-Davacının, sözleşme gereği davalıdan bez/havlu tedariki hususunda talepte bulunduğunu bununla ilgili ödemeyi davalıya gönderdiği beyan ettiği, Davalının cevabı beyanında ;bez/ havlu satışı ile ilgili termin belirlenmek sureti ile davacı tarafa emtia satışı gerçekleştirilmeye çalışıldığını, davacı tarafın bez/havlu siparişini iptal ettiğini, beyan ettiği, 4-Davalının incelenen kayıtlarında; davalının davacıya 19.06.2020 tarihinde 20 adet 138.999,99TL tutarında Satış Otomatı, 5.000 adet 2.500,20TL tutarında kurulama havlusu ve 3.750,00TL tutarında Lisans Bedeli toplam KDV dahil 145.250,19 TL tutarında fatura düzenlediği, davacıdan 177.750,19TL tahsilat yaptığı ve davacıdan yapılan bu tahsilatın 32.500,00TL ‘sini davacıya geri iade ettiği 5- Davalının incelenen kayıtlarında 19.06.2020 tarihinde düzenlenen faturadan başka bir fatura tespit edilemediği, 6-Davacının davalıdan 143.400,00TL’ sı ve işlemiş faizi talep ettiği, Sayın Mahkemenizce davanın davacı lehine kabulü durumunda; Davacının davalıya Satış Otomatı (20 adet x 5.889,83TL+KDV%18) = 138.999,99TL ve Lisan Bedeli ( 1adet 3.177,97+KDV%18) = 3.750,00TL toplam 142.749,99TL bedel ödediği ödediği bu bedeli talep edebileceği kanaatimdir.” şeklindedir.
SMMM bilirkişisi …, makine mühendisi Makine Mühendisi …, Hesap Uzmanı …’un müşterek raporlarının sonuç kısmı:”7.1. Dava konusu, imzalanan sözleşmede davalının davacıya, makinalar hakkında, kullanıcı bilgilendirme çalışması yapması, Makinada kullanılan Rulo havlu ürününü tedarik etmesi gibi edinimleri ifa etmekle yükümlü olduğu,7.2. Dava konusu makinelerin kurulumu için teknik bilgi ve donanım gerekmediği, makinelerin kurulumu için enerji bağlantısının sağlanması ve yere sabitlenmesinin yeterli olduğu,7.3. Sözleşme kapsamında davalı tarafından davacıya satılan havlu bezlerin başka firmadan alınmasınIn kısıtlandığı ,Satılan makinenin, muadili evsafta ve ebatlarındaki başka bez havlu ile çalışabileceği,
7.4. Davacı ile davalının hesaplarında mutabık oldukları anlaşılmıştır. Sarf malzeme harici makinelerin toplam maliyeti; 142.749,99 TL olduğu,7.5. Davalı şirketin davacı tarafa kural olarak teknik destek sağlamakla yükümlü olduğu, ancak sözleşme konusu makinelerin kurulumun teknik bilgi ve donanım gerektirmediği, davacı tarafından 2 adet makinenin kurulumunun sağlandığı, ayıca davacı tarafından “kullanıcı bilgilendirme, montaj bilgilendirme ve diğer gerekli bilgileri alarak kullanıcı kılavuzu ve garanti belgelerini teslim aldım” şeklinde beyanın imzalandığı dikkate alındığında davalı şirketin teknik destek sağlamadığı iddiasının somut olarak tespit edilemediği,7.6. Davalı şirketin davacı tarafa kural olarak ürün tedarik etmekle yükümlü olduğu ancak, dosya kapsamında davacı tarafından verilen ancak davalı tarafından yerine getirilmeyen ürün siparişlerinin bulunmadığı, davacının defter ve kayıtlarına göre 3880 adet havlunun halen satışının yapılmadığı dikkate alındığında davalı şirketin ürün tedariki yükümlülüğünü yerine getirmediği iddiasının somut olarak tespit edilemediği kanaatimizdir” şeklindedir. Tanık …’ın beyanı: “…’ın babasını tanıyorum. …’ın babasıyla geçmişten tanıklığım var bu sebeple tanıyorum …. davalıdan aldığı rulomatik makineyi sahibi olduğum … Petrol Opet Turgutlu benzinliğe koydu. Bu makine konulduktan sonra devamlılık arz etmesi gereken bir makinedir. Ancak … bir süre sonra bize bez getirememeye başladı. …’ın bize söylediği kadarıyla makineyi satın aldığı firma kendisine bez vermemeye başlamış. Neden vermediği hususunda herhangi bir bilgim yoktur. Sözleşme imzalarken bez tedariki hususunda teminat verilip verilmediğini bilmiyorum. Makineni kurumu ve bakımı … tarafından yapıldı ana bayiden kimse gelmedi . Bu sorundan sonra …’a madem tedarik edemiyorsun makineyi al götür dedik.” şeklindedir.
Tanık …’ün beyanı: “…’ın babası ile muhabbetim olduğu için tanıyorum. İstasyon müdürü olduğum … Turgutlu benzinliğine … rulomatik makine getirdi. İstasyonda sürekli yıkama olduğundan havlu ihtiyacımız çoktur havlular bittiğinde … yeni havluları getirmiyordu. Kendisi karşı taraftan havlu tedarik edemediğini söylüyordu. … ve davalı şirket sözleşme hakkında herhangi bir bilgim yoktur” şeklindedir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ, HUKUKİ KABUL VE GEREKÇE

Dava, bayilik sözleşmesinin haklı nedenler ile feshedildiğinin tespiti ile alacak istemine ilişkindir.
Dava dilekçesinde özetle; davacı ile davalı arasında 18.06.2020 tarihinde Rulomatik – … Bayilik Sözleşmesi imzalandığı, sözleşme kapsamında davacının davalıdan 20 adet rulomatik bez makinesi aldığı, sözleşmede makinelerde kullanılacak havlu bezlerin sadece davalıdan satın alınabileceğinin kararlaştırıldığı, davalının sözleşme maddesine rağmen yeteri kadar bezi davacıya satmadığı, davacının bu sebeplerle makineleri kuramadığı vakıalarından hareketle sözleşmenin feshi ile davalıya ödenen bedelin iadesi talep edilmiştir.
Cevap dilekçesinde özetle; sözleşmenin asli unsurunun makinelerin satışı olduğu, feri unsurun ise bez satışı olduğu, davalı yanın makineleri sattığı ve edimini ifa ettiği, davacının bez talebinin termin belirlenmek suretiyle yerine getirildiği, davacının sözleşmenin feshinde haklı olmadığı ve bahane ürettiği savunması ile davanın reddi talep edilmiştir.
Dava dilekçesinin ekinde taraflar arasında akdedilen sözleşme ve davacının davalı tarafa gönderdiği e-mailler sunulmuştur.
Tarafların bildirdiği tanıklar mahkememizce dinlenilmiş ise de eldeki davada feshin haklılığının tanık ile ispatı mümkün değildir, zira taraflar arasında akdedilen yazılı bir sözleşme vardır ve uyuşmazlık sözleşme hükümleri çerçevesinde çözülmelidir.
Mahkememizce tarafların ticari defterleri incelenmiştir. Davalı yanın ticari defterlerine bakıldığında; davalının davacıya 20 adet satış otomatı, 5.000,00 adet kurulama havlusu, 3.750,00 TL lisans bedeli faturası kestiği, davacıdan 177.750,19 TL tahsilat yapıldığı, ancak bu tahsilatın 32.500,00 TL’sinin davacıya iade edildiği anlaşılmaktadır.
Davacının sözleşme kapsamında satın aldığı 20 rulomatik makinesinden 2 adet makinenin kurulumunu yaptığı, ancak 18 makinenin kurulumunun yapılmadığı,
Mahkememizce alınan heyet raporunda tarafların ticari defterleri karşılaştırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğruladığı görülmüştür. Davalı tarafından davacıya satılan kurulama havlularından 3.880 adedin davacı tarafça satışının yapılmadığı raporda belirtilmiştir. Sözleşme hükümlerine göre davalı taraf davacıya kurulama bezlerini sağlamakla yükümlüdür ve sözleşme 18/06/2020 tarihinde kurulmuştur. Davacının davalıya sözleşme kurulurken 20.000 adet bezin parasını ödediği, ancak davalının daha sonra 5.000 adet bezi davacıya gönderdiği, 15.000 bezin parasını ise iade ettiği anlaşılmaktadır.
Akabinde davacının yeniden 30.000 adet bez havlu sipariş ettiği, ancak sunulan dekont açıklamasına göre davacının siparişi iptal etmesi sebebiyle ödenen bedelin davacıya iade edildiği anlaşılmaktadır. Davacının verdiği siparişin 30 iş günü içerisinde davacıya teslim edileceği davacı tarafından sunulan sipariş formundan anlaşılmaktadır. Davacı taraf sunduğu mailinde 30.000 adet bez siparişini 08/07/2020 tarihinde verdiğini beyan etmiştir. Bu tarihten itibaren 30 iş günü 19/08/2020 tarihinde dolmaktadır, davacının ise 17/08/2020 tarihinde siparişini iptal ettiği ve ödediği paranın iadesinin yapıldığı anlaşılmaktadır. Görüldüğü üzere yan edim yükümü olan bez tedarikine ilişkin davacı yanın siparişini iptal etmesi sonrasında bez tedarikinin yapılamadığı anlaşılmaktadır.
Taraflar arasında akdedilen sözleşmede davalı yanın satacağı bezlerle ilgili siparişleri en geç hangi sürede yerine getireceğine ilişkin bir hüküm yoktur. Sözleşmede siparişlerin mümkün olduğu ölçüde toplu verilmesi kararlaştırılmıştır. Davacının 3.880 adet kurulma bezinin satışını yapmamış olması dikkate alındığında davacının ihtiyacını, davalının karşılayamadığı ve sözleşme hükümlerine aykırı davrandığını söyleyebilmeye olanak yoktur. Davalının verilen bez siparişini makul sürede yerine getirmemiş olduğunu gösteren somut bir delil mahkememize sunulmamıştır.
Taraflar arasında akdedilen sözleşme gereğince davacının kurulama bezlerini otomat makinelerinden perakende olarak satacağı kararlaştırılmıştır. Davacının bu bezleri toplu olarak satması halinde davalı tarafın yazılı iznini alması kararlaştırılmıştır. Davacının defterlerinden 1.120 adet bezin tek seferde toplu olarak satıldığı anlaşılmaktadır. Davacının bu şekilde davalının yazılı iznini almadan satış yapmış olması, sözleşme hükümlerine aykırı davrandığını göstermektedir.
Sözleşme hükümlerine bakıldığında; sözleşmedeki asli edim yükümlülüğünün rulomatik makinesinin satımı olduğu, bez satımının ise yan edimi yükümlülüğü olduğu, davalı yanın verilen bez siparişinden 5.000 adet bezi davacıya teslim ettiği, davacının bu 5.000 adet bezin satışını büyük oranda yapmadan yeniden sipariş verdiği, ancak siparişin davacı tarafça süresinden önce iptal edildiği, davacının verdiği siparişten sonra makul süre içerisinde bez tedariki yapılmaması halinde sözleşmenin feshinin söz konusu olabileceği, davalı yanın sözleşme hükümlerine aykırı olarak kasten ve makul süre içerisinde bez tedariki yapamadığının ispatlanamadığı, ayrıca davacının elinde henüz perakende olarak satılmamış bezler de olduğu dikkate alındığında davacı tarafından sözleşmenin haklı olarak feshedildiğinin kabulüne olanak olmadığı ve sözleşmenin taraflar arasında geçerli olduğu kanaati ile aşağıdaki şekilde davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Ayrıntısı ve yasal gerekçesi izah edildiği üzere;
1-Davanın reddine,
2-Hüküm tarihi itibariyle alınması gereken 179,90 TL karar ve ilam harcı; 2.449,07 TL peşin harç ile alınmış olduğundan fazla alınan 2.269,17 TL karar ve ilam harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından 67,10 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT m.13 hükümlerine göre hesaplanan 22.510,00 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,
6-6325 sayılı Kanunun 18/A maddesinin 12 ve 13. Fıkralarına göre; suç üstü ödeneğinden zorunlu arabulucuya ödenen 1.320,00 TL’nin davacıdan alınarak, hazineye irat kaydına,
7-HMK m.333 gereğince yatırılan avansın kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
8-Gerekçeli kararın talep halinde taraflara tebliği ile tebliğ giderinin eksik olması halinde giderin talepte bulunandan alınmasına,
Dair; kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Bursa Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. 06/06/2023

Katip ..
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır