Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
BURSA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2020/460
KARAR NO : 2021/256

BAŞKAN : … …
ÜYE : … …
ÜYE : …
KATİP : … …

DAVACI : ….
VEKİLİ : Av. … .
DAVALI : … .
DAVA : Hakem Kararının İptali
DAVA TARİHİ : 11/08/2020
KARAR TARİHİ : 10/03/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 18/03/2021
Mahkememizde görülmekte olan Hakem Kararının İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili beyanlarında; Bursa Hal Hakem Heyetinin 23/07/2020 tarihli ve 2020/…. sayılı kararı ile şikayetçi hakkında “ilgili belediyece 27/02/2020 tarihide … nula cezalı hal rüsum tutanağıyla uygulanan 2.000,00 TL cezalı hal rüsumunun iptaline” şeklinde hüküm kurulduğunu, Bursa Hal Hakem Heyeti Başkanlığını davacı belediye tarafından verilen cezalı hal rüsumunun iptal etme görev ve yetkisi olmadığını, cezalı hal rüsumlarına ilişkin uyuşmazlığa bakma görevinin idari yargıya ait olduğunu, Bursa Valiliği Hal Hakem Heyetinin 23/07/2020 tarihili ve 2020/… karar nolu kararının icrasının tedbiren durdurulmasına ve davanın kabulü ile Bursa Valiliği Hal Hakem Heyeti kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı beyanlarında; kendisinin süresi içerisinde malların külliyesini alıp kaydını yaptırdığını, bunu da hakem heyeti kararına sunduğunu ve kararın doğru olduğunu davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe:
Dava Bursa Valiliği Hal Hakem Heyetinin 23/07/2020 tarihili ve 2020/… nolu kararının iptali istemine ilişkindir.
Davacı … nula cezalı hal rüsum tutanağıyla uygulanan 2.000,00 TL cezalı hal rüsumunun iptali ile ilgili istemde görevli yargılama mercinin idari yargıya ait olduğunu Hal Hakem Heyeti’nin görev ve yetkisi olmadığını ileri sürerek kararın iptalini istemiştir. Karar gerekçesinde belirtilen vakıalara ve olgulara ilişkin bir hukuka aykırılık iddiasında bulunmamıştır.
Uyuşmazlığın çözümünde11/3/2010 tarih …. sayılı Sebze Ve Meyveler İle Yeterli Arz Ve Talepderinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerini dikkate almak gerekmektedir.
Zira …. nula cezalı hal rüsum tutanağıyla uygulanan 2.000,00 TL ceza yaptırımının yasal dayanağına ilişkin düzenlemeler bu kanun hükümleri kapsamında düzenleme altına alınmıştır.
5957 sayılı kanununa göre; Kanunun amacı, sebze vemeyveler ile arz ve talep derinliğine göre belirlenecek diğer malların ticaretinin kaliteli, standartlara ve gıda güvenilirliğine uygun olarak serbest rekabet şartları içinde yapılmasını, malların etkin şekilde tedarikini,dağıtımını ve satışını, üretici ve tüketicilerin hak ve menfaatlerinin korunmasını, meslek mensuplarının faaliyetlerinin düzenlenmesini, toptancı halleri ile pazar yerlerinin çağdaş bir sisteme kavuşturulmasını veişletilmesini sağlamaktır. Bu Kanun, sebze ve meyveler ile arz ve talep derinliğine göre belirlenecek diğer malların her ne şekilde olursa olsunalımı, satımı ve devri ile toptancı halleri ve pazar yerlerinin kuruluş, işleyiş, yönetim ve denetimine ilişkin usul ve esasları, uygulanacak yaptırımları ve bakanlıklar, belediyeler ile diğer idarelerin görev, yetkive sorumluluklarını kapsamaktadır.
Yasanın Hal hakem heyetini düzenleyen 10. Maddesine göre; “Başkanlığı, sanayi ve ticaret il müdürü veya görevlendireceği bir personel tarafından yürütülen hal hakem heyeti; tarım il müdürlüğü, belediye, baro, ziraat odası, ilgili mühendis odası, ticaretve sanayi odası ile esnaf ve sanatkarlar odaları birliği tarafından görevlendirilecek birer üye ve en fazla üyeye sahiptüketici örgütü ile komisyoncu ve/veya tüccarların oluşturduğu dernekçe seçilecek birer temsilcinin katılımı ve o yerin mülki idare amirinin onayı ile oluşur. Ticaret ve sanayi odasının ayrı olarak kurulduğu yerlerde,ticaret ve sanayi odasından birer üye görevlendirilir. Esnaf ve sanatkarlar odaları birliği tarafından yapılacak görevlendirmeler ihtisas odalarının, ihtisas odası bulunmayan yerlerde isekarma odaların üyeleri arasından yapılır.”
Değeri elli bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda, hal hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu uyuşmazlıklarda heyetin vereceği kararlar ilam hükmündedir. Bu kararlar 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir.Taraflar, bu kararlara karşı on beş gün içinde hal hakem heyetinin bulunduğu yerde ticarî davalara bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesineitiraz edebilir. İtiraz, hal hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz.Ancak, talep edilmesi şartıyla hâkim, hal hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir. Hal hakem heyeti kararlarına yapılan itiraz üzerine asliye ticaret mahkemesinin vereceği karar kesindir.
Yasanın 10/7 maddesine göre “14 üncü madde dışındaki tüm uyuşmazlıklar, hal hakem heyetinin görev ve yetkileri kapsamındadır. Toptancı hali yönetimi veya personelinin uygulamalarından veyahut toptancı hallerinin ve pazar yerlerinin yönetim ve işleyişinden kaynaklanan uyuşmazlıklar da bu kapsama dâhildir.”
Yasaya göre 14 üncü madde dışındaki tüm uyuşmazlıklar, hal hakem heyetinin görev ve yetkileri kapsamındadır.
14.maddeye göre; “Diğer kanunlara göre dahaağır bir ceza gerektirmediği takdirde;
– 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (e) ve (l)bendine aykırı hareket edenler hakkında yüz Türk Lirası,
-13 üncü maddenin birinci fıkrasının (ğ), (i),(j) ve (k) bentlerine aykırı hareket edenler hakkında beş yüz Türk Lirası,
-5 inci maddenin beşinci, altıncı, yedinci veonuncu fıkralarına, 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (ç), (g), (h) ve(ı) bentlerine aykırı hareket edenler hakkında iki bin Türk Lirası,
– Toptancı halinden satın alınmayan veya toptancı haline bildirilmeyen malları taşıyanlara veya bunları depolayanlara, 5 incimaddenin on üçüncü fıkrası uyarınca Bakanlıkça belirlenen asgarî şartları ve bilgileri sözleşmelerde bulundurmayanlara iki bin Türk Lirası,
-13 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) ve (f)bentlerine aykırı hareket edenler hakkında üç bin Türk Lirası,
– 5 inci maddenin on birinci fıkrası ile 13.maddenin birinci fıkrasının (c) bendine aykırı hareket edenler hakkında beş bin Türk Lirası,
– 6 ncı maddenin ikincifıkrasına ve 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine aykırı hareket edenler ile gerçeğe aykırı analiz raporu düzenleyenler veya bu raporun düzenlenmesini sağlayanlar hakkında on bin Türk Lirası,
-15 inci maddenin ikinci fıkrası ile 17 nci maddenin üçüncü fıkrasına aykırı hareket edenlere ve 17 nci maddenin ikinci fıkrasına göre Bakanlık denetim elemanlarınca istenecek bilgi, belge ve defterler ile bunların örneklerini vermeyenlere veya bunları noksan ya da gerçeğe aykırı olarak verenlere, yazılı veya sözlü bilgi taleplerini karşılamayanlara iki binTürk Lirası,
-13 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi hükmüne aykırı hareket edenler hakkında iki bin Türk Lirası, idarî para cezası uygulanır.
-13 üncü maddenin birinci fıkrasının (b), (h),(ı), (i), (j) ve (k) bentlerine aykırı hareketten dolayı bu maddede öngörülen idarî para cezaları pazar yerlerindeki tahsis sahipleri için onda biri oranında uygulanır.”
14. Maddenin 4.fıkrasına göre; “bu maddede öngörülen idarî para cezalarının uygulanması, bu Kanunda öngörülen diğer müeyyidelerin uygulanmasına engel teşkil etmez.”
Halrüsumu ise yasanın 8.maddesinde düzenlenmiştir. Toptancı halinde satılan mallardan yüzde bir, toptancı hali dışında satılan mallardan yüzde iki oranında halrüsumu tahsil edilir.
8.maddenin 8.fıkrasına göre;
“Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak;
a) Toptancı haline bildirilmeden toptancı hali dışında toptan alınıp satılan,
b) Sınaî üretimde kullanılmak veya ihraç edilmek üzere satın alınıp bu maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak iç piyasada satışa sunulan,
c) Toptancı halinden satın alınmadan veya toptancı haline bildirilmeden perakende satılan,
ç) Miktarına, değerine, üretim şekline veyakünyesinde belirtilen diğer hususlara ilişkin gerçeğe aykırı beyanda bulunulan,
mallar için hal rüsumu, tespitin yapıldığı yerdeki toptancı halinde bir önceki gün o mallar için oluşan birim fiyatların en yükseği esas alınarak belirlenen toptan satış bedelinin yüzde yirmi beşi oranında cezalı olarak alınır. Halrüsumunun cezalı olarak alınmasına belediye encümenince karar verilir.”
Belediye tarafından 02/01/2020 tarihinde yapılan denetimde hal kayıt sistemine bildirimlerin yapılması ürünlere ait künyelerin gözle görülür bir yere veya üzerine asılması gerektiği ihtar edilerek, eksiklikleri on beş gün içerisinde giderilmesi için süre verildiği anlaşılmaktadır.
27/02/2020 tarihli cezalı halrüsumu tutanağında ürünlerin künyesiz olduğu gerekçesi ile 2.000,00 TL para cezası uygulanmıştır. Ceza hesaplaması yapılırken 8.maddenin 8.fıkrası uyarınca birim fiyat 1,00 TL olarak dikkate alınıp 8000 kg tespit edilen mala %25 oranı uygulanmak suretiyle 2.000,00 TL para cezası verilmiştir. Verilen bu cezanın yasanın 8.maddesinin 8.fıkrasının ihlali ve bu madde uyarınca yapılan hesaplama tekniğine göre ceza tutarı belirlenmiştir.
Yasanın 10/7.maddesine 14. madde dışındaki tüm uyuşmazlıklar, hal hakem heyetinin görev ve yetkileri kapsamında olduğundan aynı yasanın 8.maddesinin 8.fıkrası kapsamında düzenlenen cezalı halrüsum tutanağının iptali hususunda hal hakem heyetleri görevlidir. Her ne kadar 8.maddenin 8.fıkrasında halrüsumunun cezalı olarak alınmasının Belediye Encümenince karar verilir düzenlemesi bulunmakta ise de yasanın 10/7.maddesinin açık hükmü uyarınca hal hakem heyetleri 8.maddenin 8.fıkrasına göre düzenlenen cezalı halrüsum tutanağının iptali ile ilgili istemlerde görevlidir.
Uyuşmazlık Mahkemesinin 2020/…. esas 2020/…. karar ve 22/06/2020 tarihli kararına konu bir uyuşmazlıkta; “5957 sayılı Sebze ve Meyveler İle Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 14. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca verilen idari para cezasına karşı yapılan itirazın, cezalı hal rüsumu para cezasının da idari yargıda konu yapılması karşısında 5326 sayılı Kanun’un 3. ve 27. Maddesinin sekizinci fıkrası hükmü bir arada değerlendirildiğinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği” belirtilmiştir.
Karara konu olayda; Adana Büyükşehir Belediyesinin 03.07.2019 gün ve …/110.04-2300 sayılı Encümen Kararı ile, hal kayıt sistemine bildirilmeden toptan mal alma satma eylemini gerçekleştirdiğinden bahisle, davacı adına, 5957 sayılı Sebze ve Meyveler İle Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 8. maddesinin sekizinci fıkrasının (a) bendi ve Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 47. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca 12.525,00 TL. cezalı hal rüsumu para cezası; Adana Büyükşehir Belediyesinin 03.07.2019 gün ve …-110.04-2368 sayılı Encümen Kararı ile, hal kayıt sistemine bildirilmeyen malların taşınması veya bunların depolanması fiilini işlediğinden bahisle, davacı adına, 5957 sayılı Kanun’un 14. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca 3.825,00 TL. idari para cezası verilmiştir. İdari yargının görevli olduğu belirtilen ve iptali istenen ceza da 5957 sayılı Kanun’un 14. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca verilen cezadır.
Yasanın 10/7.maddesinin açık hükmü uyarınca hal hakem heyetleri 8.maddenin 8.fıkrasına göre düzenlenen cezalı halrüsum tutanağının iptali ile ilgili istemlerde Hal Hakem Heyeti görevli olduğundan davanın reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ve nedenlerle;
1-Davanın reddine,
2-Harçlar Yasası gereğince alınması gerekli 59,30 TL harçtan başlangıçta alınan 54,40 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 4,90 TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafça sarf edilen yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
Kesinleşme süreci tamamlana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre artan avansların yatıran tarafa iadesine,
Dair davacı vekili ile davalının yüzüne karşı kesin olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.10/03/2021

Başkan …
e-imza
Üye …
e-imza
Üye …
e-imza
Katip …
e-imza