Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
BURSA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/304
KARAR NO : 2021/1088

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI : … – …
VEKİLİ : Av. … -.
DAVALI : … – … …
VEKİLİ : Av. …
DAVA : Alacak (Kooperatif Aidat Borcundan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 30/06/2020
KARAR TARİHİ : 18/11/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 25/11/2021
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kooperatif Aidat Borcundan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı kooperatifte, uzun yılladır müvekkil kooperatifin üyesi(ortağı) olarak bulunduğunu, davalı kooperatifin 2015, 2016 ve 2017 yıllarında menfaati ile ilgili üretim ve satışları arttırıcı yönde yatırım ve işlemleri olması sonucunda, işbu yıllara ilişkin müspet gelir-gider farkından vergiler ve geçen yıllara ait zararlar düşüldükten sonra elde etmiş olduğu gelirden ana sözleşme doğrultusunda birlik ve merkez birliğine ödemesi gereken bedelleri ödemediğini, yukarıda açıklanan nedenle 6100 Sayılı yasanın 107.maddesi ve devamı gereğince fazlaya ilişkin dava ve haklarımız saklı kalmak kaydı ile Sayın Mahkemenizce görevlendirilecek alanında uzman bilirkişiler vasıtası ile tespit edilecek 2015, 2016, 2017 yıllarına ilişkin birlik ve merkez birliğine yardım fonu alacağına ilişkin şimdilik 30.000,00 TL alacağın her yıla ilişkin ödenmesi gereken yasal faizi ile davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin yaklaşık 450 üyeli Tarımsal Kalkınma Kooperatifi olduğunu, müvekkilinin davalı kooperatifin 2015, 2016, 2017 yılı dönemlerine ait birlik payı bedellerinin ödenmediğini belirtilmişse de doğru olmadığını, tarafların defter kayıtları incelendiğinde ortaya çıkacağını, müvekkili kooperatifin envanterinde kayıtlı taşınmazının / taşınmazlarının hızlı tren projesi kapsamında T.C. Devlet Demiryolları tarafından kamulaştırılması nedeniyle Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1062 E. Sayılı dosyasından görülen bedel tespiti ve tescil davası neticesinde kamulaştırma yapan kurumca müvekkili kooperatife ödenen kamulaştırma bedeli üzerinden kendilerine de %7 pay ödenmesini talep edildiğini, davacının, kamulaştırma bedeli olarak müvekkili kooperatife ödenmiş bulunan 16.524.541,31 TL lık bu miktarın Kooperatif Ana Sözleşmesinin 45. Madde kapsamında ortaklık içi faaliyetten edinilmiş bir gelir olmadığını bilmesine rağmen haksız olarak bu kamulaştırma bedeli olarak ödenen miktar ve bu miktara bankaca ödenmiş bulunan faizi üzerinden hesaplamış olduğu %7 lik payın ödenmesini müvekkili kooperatiften haksız olarak ısrarla talep ettiğini, yukarıda açıklanan nedenlerle davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Dava; Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Ana Sözleşmesi kapsamında bulunan Gelir-Gider Farkları ve Bölünmesi başlığı altında bulunan 45. Madde gereğince üye kooperatiflerin müspet gelir-gider farklarından vergiler ve geçen yıllara ait zararlar düşüldükten sonra geri kalan kısım belli oranlarda bölüneceği ve 45. maddenin 2.fıkrasının d bendinde ‘’%7 birlik ve merkez birliği yardım fonuna’’ ayrılır şeklinde hüküm düzenlendiği bu hükme bağlı olarak davalı kooperatifte kooperatifin üyesi(ortağı) olan davacının birlik ve merkez birliği yardım fonu kapsamındaki belirsiz alacak davası açıldığı anlaşılmıştır.
Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan davalı kooperatifin imzalamış olduğu ana sözleşme ve kuruluş evraklarının mahkememiz dosyası içerisine alındığı anlaşıldı.
Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1062 E. Ve 2020/329 K. Sayılı kararı ve dosya kapsamı mahkemesinden celp edilerek yapılan inceleme neticesinde; Kamulaştırmaya konu Bursa İli, Osmangazi İlçesi, Nilüferköy Mahallesi, 10291 ada, 47 (eski 2144) parsel sayılı taşınmazın tapu kaydı incelendiğinde; 37.253,43 m2 yüz ölçümlü, demiryolu vasfındaki taşınmazın tam hisseyle davalı kooperatif adına kayıtlı olduğu, keşfen düzenlenen bilirkişi raporları doğrultusunda; geçit hakkın nedeniyle değer düşüklüğü oranı karşılığının 34.631,00 TL olarak hesaplandığı toplam kamulaştırma bedelininden indirdikten sonra yeni kamulaştırma bedelinin 6.227.159,00 TL olarak hesaplandığı anlaşılmış,Bursa ili Osmangazi İlçesi Nilüferköy mahallesi 10291 ada 47 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin 6.227.159,00 TL tespit ve kabulüne, Bursa ili Osmangazi İlçesi Nilüferköy mahallesi 10291 ada 47 parsel davalı adına tapu kaydının iptali ile davacı idare adına kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
Mahkememizce Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Ana Sözleşmesi kapsamında bulunan Gelir-Gider Farkları ve Bölünmesi başlığı altında bulunan 45. Madde gereğince üye kooperatiflerin müspet gelir-gider farklarından vergiler ve geçen yıllara ait zararlar düşüldükten sonra geri kalan kısım belli oranlarda bölüneceği ve 45. maddenin 2.fıkrasının d bendinde ‘’%7 birlik ve merkez birliği yardım fonuna’’ ayrılır şeklinde hüküm doğrultusunda taraf kooperatifleri ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılmasına karar verilmiştir.
28.04.2021 tarihli bilirkişi raporunda; Davacı …, Bilirkişi İncelemesine 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait ticari defterlerini sunduğu, Ticari Defterlerin açılış tasdikinin T.T.K. ile V.U.K.’nun ilgili maddelerinde öngörülmüş olan esaslara uygun olarak yaptırılmış olduğu, kapanış tasdik zorunluluğu bulunan yevmiye defterinin kapanış tasdikinin yasal süresinde yaptırılmış olduğu, Yevmiye ve Kebir defterlerinin kayıtlama sistemi olarak Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne ve Muhasebe İlke ve Kurallarına uygun olarak tutulduğu tespit edildiği, Davacı tarafın, davalı tarafı 2018 yılı ticari defter kayıtlarında borçlandırdığı, 2015-2016-2017 yıllarına ait borçlandırma kayıtlarını 2018 yılında kayıtlandırdığı tespit edildiği, Davalı tarafa ait 2015-2016-2017 ticari defterleri incelendiği, Ticari Defterlerin açılış tasdikinin T.T.K. ile V.U.K.’nun ilgili maddelerinde öngörülmüş olan esaslara uygun olarak yaptırılmış olduğu, kapanış tasdik zorunluluğu bulunan yevmiye defterinin kapanış tasdikinin yasal süresinde yaptırılmış olduğu, Yevmiye ve Kebir defterlerinin kayıtlama sistemi olarak Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile Muhasebe İlke ve Kurallarına uygun olarak tutulduğu tespit edildiği, Davalı tarafın 2016 ve 2017 yılına ait ticari defter kayıtları incelendiğinde; Kamulaştırma gelirlerinin tamamını bilanço gelir hesaplarına aktardığı, bu işlemin hatalı olduğu, Kamulaştırma gelirlerinin, Kurumlar Vergisi Kanunu 5/e bendi hükümlerine istinaden %75’lik kısmının özel fon hesabında 5 yıl boyunca kayıtlı kalması gerektiği, davalı tarafın bu hükümlere uygun kayıt yapmadığı, İlgili kanun hükümlerine göre yaptığımız hesaplamalara göre davalının 2016 yılı için borçlandırılmasın gereken üst birlik payı 205.014,79 TL olarak hesaplandığı, ilgili hükümlere göre davalının 2017 yılı için borçlandırılması gereken üst birlik payı 94.201,13 TL olarak hesaplanmıştır. Davacı defter kayıtlarında davalı taraf 2016 yılı için 1.146.717,89 TL borçlandırılmış, 2017 yılı için 138.941,91 TL tutarda borçlandırıldığı, Davacı tarafın, davalı tarafı 2016 yılı için 1.146.717,89 – 205.014,79 = 941.703,10 TL Davacı tarafın davalı tarafı 2017 yılı için 138.941,91 – 94.201,13 = 44.740,78 TL Tutarlarda fazla borçlandırdığına dair tespit edildiği belirlenmiştir.
Taraf vekillerine bilirkişi raporu tebliğ edilmiş olup bilirkişi raporuna karşı tarafların süresinde itiraz ve beyan dilekçeleri sunduğu anlaşılmakla; inceleme neticesinde itirazların değerlendirilmesi için dosya ek rapora gönderilmiştir.
28.08.2021 tarihli ek raporda; Kamulaştırma gelirlerinin, Kurumlar Vergisi Kanunu 5/e bendi hükümlerine istinaden %75’lik kısmının özel fon hesabında 5 yıl boyunca kayıtlı kalması gerektiği, davalı tarafın bu hükümlere uygun kayıt yapmadığı, İlgili kanun hükümlerine göre yaptığımız hesaplamalara göre davalının 2016 yılı için borçlandırılması gereken üst birlik payı 205.014,79 TL olarak hesaplandığı, İlgili hükümlere göre davalının 2017 yılı için borçlandırılması gereken üst birlik payı 94.201,13 TL olarak hesaplandığı, Davacı defter kayıtlarında davalı taraf 2016 yılı için 1.146.717,89 TL borçlandırılmış, 2017 yılı için 138.941,91 TL tutarda borçlandırıldığı, Davacı tarafın, davalı tarafı 2016 yılı için 1.146.717,89 – 205.014,79 = 941.703,10 TL Davacı tarafın davalı tarafı 2017 yılı için 138.941,91 – 94.201,13 = 44.740,78 TL Tutarlarda fazla borçlandırdığı tespit edilmiştir.
Davacı vekili tarafından 04.11.2021 tarihli talep artırım dilekçesini mahkememiz dosyasına sunduğu, harcını tamamladığı ve davalı tarafa tebliğ edildiği anlaşıldı.
Tüm dosya kapsamı birlikte irdelendiğinde; dava konusunun Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Ana Sözleşmesi kapsamında bulunan Gelir-Gider Farkları ve Bölünmesi başlığı altında bulunan 45. Madde gereğince üye kooperatiflerin müspet gelir-gider farklarından vergiler ve geçen yıllara ait zararlar düşüldükten sonra geri kalan kısım belli oranlarda bölüneceği ve 45. maddenin 2.fıkrasının d bendinde ‘’%7 birlik ve merkez birliği yardım fonuna’’ ayrılır şeklinde hüküm kapsamında davacı kooperatifin bir alacağının doğup doğmadığına yöneliktir.
Kurumlar Vergisi Kanununun 5/e bendi hükmü uyarınca %75’lik kısmının 5 yıl boyunca bilanço pasifinde özel fon hesabına kaydı yapılarak kâr/zarar hesabında dikkate alınmaması gerekir. Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75’lik kısmı istisna olarak satışın yapıldığı dönemde uygulanır ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulur. Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır hükmü düzenlenmiştir. Hesaplamanın ise; müspet gelir-gider farkından, yönetim kurulu başkanı ve üyelerine pay ayrılmayacağı gibi, ortaklara sermaye üzerinden kazanç da verilemez. Ayrılan yedek akçeler, kooperatifin çalışma anında veya dağılmasında ortaklara dağıtılmaz. Bir yıllık çalışma sonucu gelir-gider farkı menfi olduğu takdirde,açık yedek akçelerden ve bunların yeterli olmaması halinde ek ödemelerle veya ortak sermaye payları ile karşılanır. Menfi sonuçlar ortadan kaldırılmadıkça, gelir-gider farkı dağıtımı yapılamaz kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Oysa davalı tarafın ticari defter ve kayıtlarının incelenmesinde 2016 ve 2017 yıllarına ait kamulaştırma gelirlerinin tamamını bilanço gelir hesaplarına aktardığı anlaşılmıştır.
Tarafların ticari defter ve kayıtları kapsamında 2015 yılı defter ve kayıtları incelendiğinde; Davacı …’ne ait 2015 yılı defter kayıtlarının incelenmesi sonucunda davalı …Kalkınma Kooperatifi’nden 2014 yılından 2015 yılına devir eden cari hesap bakiye alacağının olmadığı tespit edilerek davacı …’ne ait 2015 yılı ticari defter kayıtlarının incelenmesi sonucunda davalı …Kalkınma Kooperatifi’ne ait herhangi bir cari hesap kaydının olmadığı tespit edilmiştir. Davalı …Kalkınma Kooperatifi’nin 2015 yılı defter kayıtlarının incelenmesi sonucunda davacı …’ne 2014 yılından 2015 yılına devir eden cari hesap bakiye borcunun olmadığı tespit edilmiştir.
Bu nedenlerle tarafların 2016 ve 2017 yıllarına ait ticari defter ve kayıtları üzerinde yapılan incelemeler mahkememizce değerlendirilerek; tarafların ticari defter ve kayıtları incelenmek ile; Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1062 E. Ve 2020/329 K. Sayılı kararı ile hükmedilen kamulaştırma bedelinin Kurumlar Vergisi Kanunu 5/e bendi hükümlerine istinaden %75’lik kısmının özel fon hesabında 5 yıl boyunca kayıtlı kalması gerektiği, davalı tarafın bu hükümlere uygun kayıt yapmadığı anlaşılmıştır.
Tarafların ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi neticesinde yıllar bazında; 2016 yılı için borçlandırılması gereken üst birlik payı 205.014,79 TL olarak hesaplandığı, 2017 yılı için borçlandırılması gereken üst birlik payı 94.201,13 TL olarak hesaplandığı, Davacı defter kayıtlarında davalı taraf 2016 yılı için 1.146.717,89 TL borçlandırılmış, 2017 yılı için 138.941,91 TL tutarda borçlandırıldığı davalının ve davacının ticari defter ve kayıtlarından anlaşılmıştır. ava konusunun Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Ana Sözleşmesi kapsamında bulunan Gelir-Gider Farkları ve Bölünmesi başlığı altında bulunan 45. Madde gereğince üye kooperatiflerin müspet gelir-gider farklarından vergiler ve geçen yıllara ait zararlar düşüldükten sonra geri kalan kısım belli oranlarda bölüneceği ve 45. maddenin 2.fıkrasının d bendinde ‘’%7 birlik ve merkez birliği yardım fonu hesaplaması neticesinde 299.215,92 TL birlik ve merkez birliğine yardım fonu alacağının her yıla ilişkin ödenmesi gereken yasal faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiştir.
HÜKÜM:
Davanın KABULÜNE,
299.215,92 TL birlik ve merkez birliğine yardım fonu alacağının her yıla ilişkin ödenmesi gereken yasal faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
2-Alınması gereken 20.439,43 TL harçtan başlangıçta alınan 512,33 TL peşin harç ve 4.597,53 TL tamamlama harcının mahsubu ile eksik kalan 15.329,57 TL harcın davalıdan alınarak Hazineye Gelir Kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan 5.164,26 TL harç ve 843,10 TL yargılama gideri toplamı 6.007,36 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davalı tarafından yapılan herhangi bir yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirmekle hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca 29.395,11 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Taraflar tarafından kullanılmayan artan gider avanslarının hükmün kesinleşmesine müteakip taraflara iadesine,
Dair gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Bursa Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.
18/11/2021

Katip …
¸(e-imzalıdır)

Hakim …
¸(e-imzalıdır)