Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

….
T.C.
BURSA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2019/769 Esas
KARAR NO : 2023/140

BAŞKAN :….
ÜYE : ….
ÜYE : ….
KATİP : ….

DAVACI :….
VEKİLİ : Av. ….
DAVALI : ….
….
….
VEKİLİ : Av….
DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/07/2019
KARAR TARİHİ : 01/02/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 21/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı taraf dava dilekçesinde özet olarak; taraflar arasında otomobil direksiyon tedarikine ilişkin sözleşme bulunduğunu, sözleşme gereğince davacının davalı için direksiyon kutusu üreteceğini, bunun için bir genel satın alma sözleşmesi imzalandığını, ve bir fiyat teklifi sunulduğunu, mutabakat sağlandıktan sonra projeye başlandığını, sözleşmeye göre davalının 652.088,00 euro peşin ödeme yapacağını, geriye kalan 737.246,00 Euro nun da toplamda 220.000 parçaya yapılacak %16 amortisman bindirimi ile satış fiyatı üzerine eklenecek 4,27 Euro ile sözleşme dönemi içinde ödeneceğini, bur şartın sözleşmeye uygun biçimde yerine getirildiğini, ocak 2013 tarihi itibariyle 220.000 adet parça satışının tamamlandığını, ancak tarafların fark edememesi sonucu amortisman bedeli eklenmiş satış fiyatlarına bir süre daha devam edildiğini, durumun ortaya çıkması üzerine davalının fazladan ödediği miktarın 1.752.245,74 Euro olduğunun hesaplandığını, bunun iadesi için yeni bir mutabakata varıldığını, parça başı birim fiyatından 4,27 Euro düşüldüğünü, ayrıca 252.000 Euro luk indirim mektubu verildiğini, buna ilaveten 3 yıl sabit kalacak şekilde %3 lük indirim kararlaştırıldığını, mutabakata göre tek seferde %3 indirim verilip 3 yıl sabit bırakmak gerektiği halde 2015 ve 2016 yıllarında iki defa ve birleşik olarak %3 lük indirimler yapıldığını, böylelikle toplamda 4.91 Euro indirim gerçekleştirildiğini, bunun ortaya çıkması üzerine, karşı tarafla irtibata geçildiğni, ancak davalı tarafın olumsuz tutum sergilediğini, işin devam etmesi sebebiyle zararın büyüdüğünü, şuanda ki zararın 1.787.016,03 Euro olduğunu, ileri sürerek eski davalının fiyat farkı alacağının ödenmiş olmasına karşın, eski fiyatına döndürülmeyen birim bedeline iki defa üst üste yapılan %3 lük indirim bedelleriyle ortaya çıkan 4.91 lik fiyat farkının güncel birim fiyatlara eklenmesi ve güncel parça başı fiyatlarla proje için sunulan teklif kapsamında olması gereken fiyat farkından kaynaklanan muarazının giderilmesini ve şimdiye kadar doğan 1.787.016,03 Euro bedelin 01/01/2017 tarihinden bugüne dövize uygulanan en yüksek faiz ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı taraf davanın reddini istemiş, harcın eksik yatırıldığını, dava değerinin yanlış hesaplandığını, alacağın zaman aşımına uğradığını, dilekçenin HMK ya uygun şartları taşımadığını, vakıaların yeterli açıklıkta gerekçeli ve ayrıntılı biçimde ortaya konmadığını, bunun hukuki dinlenilme hakkını ihlal ettiğini, ayrıca ticari ilişkinin … … Tic. A.Ş ile davalı arasında olduğunu, davacının taraf sıfatı bulunmadığını, taraflar arasında dava konusu borcu doğuracak bir sözleşme bulunmadığını, istenen faiz başlangıç tarihinin haksız olduğunu, davacının önerdiği birim fiyat üzerinden satış yapılması konusunda bir anlaşma bulunmadığını, davacı tarafın fiyat güncelleme teklifinin reddedildiğini, buna rağmen davacının mal tedarikine devam ettiğini, dolayısıyla indirimli fiyat uygulamayı kabul ettiğini, ticari ilişkinin halen devam ettiğini, davacı tarafın basiretli davranmadığını, sözleşmenin uyarlanmasını gerektirecek, işlem temelinin çökmesine sebep olacak unsurlar bulunmadığını, kaldı ki davacı tarafın o dönemde indirim yapmadığını, H79 projesiyle ilgili 2015-2016-2017 yıllarına ilişkin üç defa %3 oranında verimlilik indirimi vermeyi onayladığını, fiyat artış taahhütlerinin bulunmadığını ileri sürmüştür.
Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
Dava taraflar arasındaki direksiyon tedarik ve genel satın alma sözleşmesinden kaynaklanmaktadır.
Davacı direksiyon üretimi yaparak davalıya genel satın alma sözleşmesi kapsamında satmaktadır.
Davacı taraf sözleşme ilişkisi ve ticari ilişkinin devam ettiği süreç içerisinde kararlaştırılan ve taraflarca üzerinde mutabakata varılan fiyatlar yerine fazladan indirimli fiyatlarla satış yapıp yapmadığı, bu şekilde satış yapılmışsa dava tarihine kadar satılan parçalardan kaynaklanan fazladan indirim sebebiyle ortaya çıkan fiyat farkın ne kadar olduğu, alacağa uygulanacak faiz oranı ve başlangıcının ne olduğunun araştırılması gerekmektedir.
Bu kapsamda; Çerkezköy 2. Asliye Hukuk Mahkemesine Ticaret Mahkemesine talimat yazılmış, bilirkişilerden; taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine göre, dava konusu edilen dönemde de davacı tarafça faturaların bu sabit indirim gerçekleştirilmek suretiyle düzenlenip düzenlenmediği, Davacı tarafın defterlerinde davalıdan bakiye bir alacağın kalıp kalmadığı, Davalı defterlerinde davacıya bakiye borcun bulunup bulunmadığı, Davalı tarafın amortisman giydirilmiş fiyat uygulamaktan kaynaklanan iade alacağının geri ödenmesi yöntemi hakkında tarafların anlaşmasının bulunup bulunmadığı ve bunun içeriğinin ticari ilişki de ne şekilde gerçekleştirildiği, taraf defterlerine aynı şekilde yansıtılıp yansıtılmadığı, davacının indirimli fiyat üzerinden satışları da dikkate alınarak davalıdan bu yönde bir zarar tazmini isteyip isteyemeyeceği hususlarını içerecek şekilde denetime elverişli açıklayıcı rapor düzenlenmesi, istenilmiştir.
Talimat mahkemesinden aldırılan bilirkişi raporuna göre; İlk sütunda taraflar arası sözleşme çerçevesinde, davacı yanca 1.838.639.17 € fazla indirim verildiği, dava dilekçesinde talep konusu edilen tutar (1.787.016,03€) ile fark çıkmasının sebebinin, inceleme esnasında son dönem faturalarının davacı yanca hesaplara dahil edilmemesinden kaynaklandığı, İkinci sütunda, Taraflar Arası Fazladan Tahsilata İlişkin Borç/Alacak İlişkisinin (İndirimin Sadece 3 Yıllık %3 olarak verilmesi suretiyle) 2017 Yılı Sonu Mahsuplaşılması Neticesinde, davacı yanca 1.594.391,46€ fazla indirim verildiği, Üçüncü sütunda, Taraflar Arası Fazladan Tahsilata İlişkin Borç/Alacak İlişkisinin (İndirimin 2015 yılı %3 2016 yılı %3 + ek %3 olarak verilmesi suretiyle) 2016 Yılı Sonu Mahsuplaşılması Neticesinde, davacı yanca 1.483.328,40 € fazla indirim verildiği, Aksi takdirde, İndirimli fiyat uygulamasının sehven değil, Davacı yanca kabul ve teyit eder şekilde davalıya karşı davranmaya devam ettiği, hukuka uygun devam eden bir sözleşmesel ilişkiden dolayı davalı yanca tazminat ödeme yükümlülüğünün doğmadığı, tazminat yükümlülüğünün doğması için hukuka aykırı bir fiilin gerçekleşmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce daha sonradan Davalıya ait ticari defter ve belgeler üzerinde SMM bilirkişisi eşliğinde bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiştir.
Daha sonrasında dosya 3 kişiden oluşan mali müşavir bilirkişi heyetine tevdii edilmiş ve davalı şirket kayıtlarında yerinde inceleme yetkisi verilerek bu kayıtlar ve davacı şirkete ait kayıtlarda alınan inceleme raporu karşılaştırılmak suretiyle bilirkişilerden; Taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine göre davalı tarafın amortisman giydirilmiş fiyat uygulamaktan kaynaklanan iade alacağının geri ödenmesi yöntemi hakkında tarafların anlaşmasının bulunup bulunmadığı ve bunun içeriğinin ticari ilişki de ne şekilde gerçekleştirildiği, taraf defterlerine aynı şekilde yansıtılıp yansıtılmadığı, Yukarıda belirtilen ve açıklanması istenilen hususlar ışığında davacının indirimli fiyat üzerinden satışları da dikkate alınarak davalıdan bu yönde bir zarar tazmini isteyip isteyemeyeceği hususlarını içerecek şekilde denetime elverişli açıklayıcı rapor düzenlenmesi, istenilmiştir.
Düzenlenen bilirkişi heyet raporunda; Yapılan faiz hesabına göre davacıya davalı tarafından 410.362 Adet için fazla ödenen 1.752.245,74 EURO’luk ödemenin 31.12.2014 itibarı ile hesaplanan işleyecek faiz tutarının 62.197,87 EURO olduğu, 31.12.2014 tarihi itibariyle davacının davalıya borcunun toplamda 1.752.245,744 62.197,87- 1.814.443,62 EURO olacağı, 01.01.2015 tarihinden itibaren yapılan indirimlerin (24.11.2015 tarihindeki 250.000 EURO kredi mektubu dahil) 08.12.2016 tarihindeki tutarının 1.880.949,22 EURO olduğu, söz konusu bu indirimlerin 31.12.2014 tarihine geri çekilerek yapılan negatif faiz hesabının 63.224,60 EURO olacağı, Yapılan indirimlerden hesaplanan faizin indirilmesi sonucu 08.12.2016 tarih 1387558 seri numaralı fatura sonrasında davacı tarafından davalıya (yapılan indirim – faizin)- 1.817.724,62 EURO ödendiği, dolayısıyla davacının ödemesi gereken faiz dahil 1.814.443,62 EURO borcunu(1.aşamada hesaplanmıştı) 3.281 EURO fazlasıyla ödemiş olacağı, Davacı tarafından daha önce fazla tahsil ettiği tutarın ödenmesinden sonra devam eden indirimler sonucu talep edebileceği alacağının 1.441.117,92 EURO olacağı, söz konusu bu tutara her bir fatura tarihinden dava tarihine (29.07.2019) kadar hesaplanan faizin 79.671,14 EURO olacağı, 1.787.016,03 Euro olduğu, rapor edilmiştir.
Taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinin devamı müddetince taraf defter kayıtları yukarıda belirtilen şekilde denetlenmiştir. Ancak; taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümü hukuksal nitelendirmeye tabidir. Zira davacı taraf sözleşme ilişkisinin başından itibaren direksiyon satışlarını yapmış, bu kapsamda yatırım bedelinin karşılanabilmesi için satışa konu 220.000 parçanın birim fiyatına %16 oranında amortisman bindirimi yapılarak 4,27 Euro ile sözleşme dönemi içerisinde ödeme yapılması kararlaştırılmıştır. 220.000 adet yedek parça satışı 2013 yılı Ocak ayı itibariyle tamamlanmış ve yatırım bedeli karşılanmıştır. Ancak buna rağmen bindirimli fiyat olan 4,27 Euro üzerinden ödeme yapılmaya sehven devam edilmiş bu kapsamda bindirimli fiyat üzerinden 410.362 adet direksiyon satışı gerçekleştirilmiştir.
Taraflar sehven yapılan bindirimli fiyat uygulaması nedeniyle oluşan fiyat farkı üzerinde mutabık kalmış ve bunun 1.752.245,74 Euro olduğunu kabul etmişlerdir. Bu fiyat farkının giderilmesi için 250.000,00 Euroluk indirim mektubu verilmiş ayrıca satış birim fiyatından 3 yıl sabit kalacak şekilde %3’lük indirim yapılmak suretiyle aradaki fiyat farkının kapanması kararlaştırılmıştır. Bu hususta ihtilaf yoktur. Taraflar arasındaki ihtilaf 2016 yılı aralık ayında sona ermesi gereken uygulamadan sonra, 2017 yılının başından itibaren uygulanan birim fiyattan kaynaklanmaktadır.

Davacı taraf bu aşamadan sonra tek seferde %3 verilip 3 yıl sabit bırakılmak suretiyle uygulanması gerekirken 2015 ve 2016 yıllarında 2 defa üst üste birleşik olarak uygulanmak suretiyle %3’lük indirimler yapıldığını, 2015 yılı itibariyle 4,27 Euro üzerinden %3 indirim, 2016 yılında da %3 indirim yapılarak ilave her bir parça fiyatına toplamda 4,91 Euro indirim gerçekleştirildiğini, tarafların mutabık kaldığı 1.752.245,74 Euro olarak belirlenen fiyat farkının Aralık 2016 tarihi itibariyle karşılanmış olmasına rağmen 2017 yılı ilk çeyreğinden itibaren yapılan satışlarda indirimli fiyat uygulamasının devam edildiğini ileri sürerek 2017 yılından itibaren oluşan satışlardan dolayı ortaya çıkan zararın tahsili istenmektedir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözümlerken akdedilen sözleşmeyi ve sözleşme hükümlerini dikkate almak gerekmektedir. Buna göre; taraflar arasındaki sözleşmede 11. Maddede fiyat ve ödeme başlığı düzenlenmiş bu maddeye göre; mutabakatla aksine bir hüküm getirilmedikçe parçanın veya işlevin etüdü davacının verdiği hizmetin bir parçası olarak kabul edilmiş ve ayrıca bir ödemeye tabi tutulmamıştır. Ödeme konusunda doğru faturanın ibraz tarihinden 45 gün sonraki Oyak … ilk ödeme gününde gerçekleştireceği ve bunun 60 günü aşmayacağı vade olarak belirlenmiş, bu kapsamda ödeme günleri takvim yılının sonunda bir sonraki yıl için yayımlanacağı kararlaştırılmıştır. Doğru fatura sözleşmede tanımlanmış ve … tarafından siparişte verilmiş verilere (miktar+fiyat) uygun olarak düzenlenmiş ve … tarafından onaylanmış fatura olarak tespit edilmiştir.
Dikkat edilecek olunursa genel satın alma sözleşmesinde parça birim fiyatı belirlenmemiş aksine … tarafından siparişte verilen veriler (miktar+fiyat) dikkate alınarak fatura düzenleneceği kararlaştırılmıştır. Sözleşmenin 3. Maddesinde sözleşme süresi 1 yıl kararlaştırılmış bu sürenin her yıl kendiliğinden birer yıllık dönemlerle uzayacağı kabul edilmiş sözleşmenin 16. Maddede öngörülen şekilde de feshedilebileceği kararlaştırılmıştır.
Taraflar arasında mutabık kalınılan ve ihtilaflı olmayan dönemde parçalar faturalandırılmış ve tahsilatlar yapılmıştır. Ancak sehven yatırım bedeli olarak ön görülen %16’lık amortisman bindirimi 220.000 parçayı aşarak 410.362 parçaya da uygulanmak suretiyle davacı tarafından fazladan tahsilat yapılmıştır. Fazladan tahsilat ve fiyat farkının bulunduğu noktasında taraflar uzlaşı içerisinde olup davacının fazladan uygulanan bindirimli fiyatlarla 1.752.245,74 Euro tutarında fazla tahsilatı olduğunda taraflar mutabık kalmıştır. Bunun giderilebilmesi için de uygulanacak parçalardaki birim fiyatlara 2015 ve 2016 yılları için indirimli fiyat uygulaması gerçekleştirilmiştir.
Davacı taraf indirimli fiyat uygulamasının sona erdiğini tespit etmiş olmasına rağmen sözleşmenin 11. Maddesi hükümlerine göre …’un doğru kabul ettiği fatura üzerinden 2017 yılından itibaren satış gerçekleştirmeye devam etmiş ve faturaları da bunun üzerinden yapmıştır. Davacı taraf bu durumu davalıya çıkartmış olduğu bir ihtarla bildirmiş ve bu ihtarı 30/12/2016 tarihinde e-mail yolu ile göndermiştir. Ancak davacının bu talepleri konusunda uzlaşı sağlanamamış fiyatlar güncellenmeksizin satışlar davacının düzenlemiş olduğu faturalar üzerinden devam etmiştir. Bu husus davacının kabulündedir. Nitekim davacı dava dilekçesinin 4. Sayfasında 2017 yılından itibaren uygulanmasını istediği birim fiyatların bildirimini 30/12/2016 tarihinde mail yoluyla davalıya bildirmiş ancak bildirilen bu birim fiyatlar üzerinden uzlaşı sağlanamadığı için mevcut uygulamadaki birim fiyatlar üzerinden satışlar yapılmaya devam edilmiştir. Bu noktada sözleşmenin 11. Maddesini tekrar yorumlamak gerekmektedir. Dikkat edilecek olursa sözleşmenin 11. Maddesi ödeme konusunda birim fiyat öngörmeyip ödenecek birim fiyat için doğru faturanın … ‘un siparişte verdiği verilere (fiyat+miktar) uygun olmak suretiyle düzenlenmiş olan ve … tarafından onaylanan faturadır. Dolayısıyla davacının mail yazısı üzerine davalı tarafça bu birim fiyatlar kabul edilmediği takdirde davacının genel satın alma sözleşmesi kapsamında ürün tedarikine devam etmemesi gerekmektedir. Basiretli tacir teklif ettiği birim fiyat kabul edilmediğinde ürün tedarikine devam etmemelidir. Ancak davacı aksine sözleşmenin 11. Maddesine göre birim fiyat belirleme yetkisini davalıya bırakmış, davacı teklif ettiği ancak davalının kabul etmediği birim fiyatlar üzerinden parça tedarik etmek yerine davalının kabul ettiği birim fiyatlar üzerinden parça tedarikine devam etmiştir ve faturalarını da buna uygun olarak düzenlemiştir. Tüm bunlardan sonra davacının sözleşme ilişkisi kapsamında sonradan teklif ettiği fiyat ile uygulanan fiyat arasındaki fiyat farkını talep etmesi mümkün değildir. Bunun mümkün olabilmesinin tek koşulu tarafların bu hususta mutabık kalmasıdır. Nitekim taraflar ilk uygulamada %16’lık bindirimi sehven fazladan yapmış ve bu hususta mutabık kalmışlardır. Bindirimli fiyat uygulamasından ortaya çıkan fark giderilmiş ancak bu aşama sonrasında da davacı taraf bu durumu bilerek hareket etmiştir. Davalıya 2016 aralık sonunda mail yoluyla birim fiyat teklif etmiş davalı tarafça da bu birim fiyatlar kabul edilmemiştir. Taraflarca 2017 yılının başından itabaren fiyatlar konusunda mutabakat oluşmamıştır. Nitekim sözleşmenin 3. Maddesinde sözleşme süresi 1 yıl ve her sene için 1 er yıllık yenilemeli olarak kararlaştırılmış ancak davacı tarafça davalının istediği birim fiyatlar üzerinden sözleşme uygulanmış, bu gelişmeleri bilmesine ve ihtar etmesine rağmen davacı parça tedarikine davalının istediği birim fiyatlar üzerinden devam etmiştir. Oysaki basiretli tacir gibi davranması gereken davacı artık daha sonrasında geriye dönerek aradaki farkı zarar kalemi olarak sözleşme hükümlerine göre talep edemeyecektir.
Her ne kadar bilirkişi raporlarında davacının zararına yönelik aradaki miktar hesaplanmışsa da yukarıda anlatılan gerekçelerle davacı davalıdan bu tutarı talep etme hakkına hukuken sahip değildir. Taraflar tacir olup sözleşme ilişkisi kurulurken üzerinde mutabık kalınan sözleşme hükümleriyle bağlıdır. Sözleşme hükümlerini belirlerken de ve her yıl yenilenmek suretiyle yeniden uygulanırken de basiretli tacir gibi davranmalıdırlar. Yine süreç içeresindeki sözleşmedeki yetkisine dayanılarak davalı tarafça yapılan birim fiyat uygulamaları davacının ticari olarak zararına neden oluyor ise yine basiretli tacir gibi davranıp bunu kabullenmek yerine ürün tedarikine devam edilmemelidir. Nitekim sözleşmenin 3. Maddesinde sözleşme süresi 1 yıl kararlaştırılmış bu sürenin her yıl kendiliğinden birer yıllık dönemlerle uzayacağı kabul edilmiş sözleşmenin 16. Maddede öngörülen şekilde de feshedilebileceği kararlaştırılmıştır. Bu sebeple davanın reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar yasası gereğince alınması gerekli 179,90 TL harçtan başlangıçta alınan 179.897,68 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 179.717,78‬ TL harcın karar kesinleştiğinde talep ve istek halinde davacıya ödenmesine,
3-Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Dava şartı arabuluculuk kapsamında hazine tarafından ödenen 1.320,00 TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
4-Davalı taraf kendisini vekaletnameli vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T.’ye göre hesap ve takdir edilen 351.539,85 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5-Kesinleşme süreci tamamlana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre artan avansların yatıran tarafa iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Bursa Bölge Adliye Mahkemesi İstinaf Yargı Yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 01/02/2023

Başkan ….
e-imzalıdır
Üye ….
e-imzalıdır
Üye ….
e-imzalıdır
Katip ….
e-imzalıdır