Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

…. TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
BURSA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2017/1629 Esas
KARAR NO : 2021/1240
HAKİM : ….
KATİP : ….

DAVACI :….
VEKİLLERİ : Av…
Av. ….
DAVALILAR : ….
DAVA : Menfi Tespit (Alım Satım)
DAVA TARİHİ : 13/12/2017
KARAR TARİHİ : 24/12/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 25/04/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Alım Satım) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde;Davacı ile davalı taraf arasında 23.09.2017 tarihli 878 teklif no.lu sözleşmenin imzalandığını, davacının davalıdan değeri 10.000-T1. olan 500 kg rulo açıcı ve 0.8*100 pinomatik sürücü olmak üzere 2 ürün sipariş ettiğini, müvekkilinin sözleşmenin akdedildiği 23.09.2017 tarihinde QNB Finansbank Sancaktepe Şubesine ait 15.12.2017 vade tarihli 10.000-TL miktarlı …. no.lu çeki …. sıra nolu tahsilat/ tediye makbuzu karşılığında teslim etmek suretiyle ürünlerin bedelini ödediğini, davalının sözleşme gereği makinelerin bedeli kendisine teslim edildiği tarihten itibaren 20 iş günü içerisinde teslim etmesi gerektiğini, ancak davalının üstlendiği edimleri yerine getirmediğini, müvekkilinin Kartal 20. Noterliğinin 27.11.2017 tarih ve 28578 yevmiye no.lu ihtarname ile akdin fesih edildiğini ve çekin iadesini içerir ihtarname gönderdiğini, ancak davalıya yapılan tebligatın iade olduğunu beyan ederek davanın kabulüne akdin feshi ile … Sancaktepe Şubesine ait 15.12.2017 tarihli 10.000-TL bedelli çek bakımından hiçbir borcun olmadığının tespitine, çekin iadesine karar verilmesini yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı taraf davaya cevap vermemiştir.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe; Dava, taraflar arasındaki sözleşme uyarınca borçlu davalının temerrüdünden dolayı sözleşmeden dönme ve taraflar arasındaki sözleşme uyarınca verilen müşteri çekinden dolayı menfi tespit istemine ilişkindir.
Türk Borçlar Kanunu md. 96-108’de borçların ifa edilmemesinin sonuçları düzenlenmiştir. Borç hiç veya gereği gibi yerine getirilmezse ifa etmeme sonucu meydana gelir. Bu durum BK 96’da düzenlenmiştir. İfa etmeme yani borca aykırılık üç şekilde meydana gelebilir:
i- Borç hiç ifa edilmemiş veya imkansız hale gelmiştir,
ii- Borçlu ifa mümkün olduğu halde yerine getirmemektedir yani mütemerrittir,
iii- Kötü ifa söz konusudur.
İmkansızlık, borçlunun edimini istese de yerine getirememesidir. Borçlu temerrüdü ise; borçlunun edimini yerine getirebileceği halde onu yerine getirmek istememesidir. Kötü ifa, imkansızlık ve temerrüt sayılamayan tüm sözleşmeye aykırılık halleridir.
Somut olayda, davacı aralarındaki sözleşme uyarınca davalının temerrüdü sebebiyle akdin feshini talep etmektedir.
Mahkememizce davalı adına ihtaratlı davetiye çıkartılmış ve dosyada mübrez mali teklif formu, ürün fiyat listesi, tahsilat tediye makbuzu ve çek görüntüsünden bir suret tebliğ edilmiştir. Davalı tarafa tebliğden itibaren iki haftalık kesin süre de verilerek anlaşmaya konu ürünlerin anlaşmaya uygun olarak yapılarak davacı tarafa teslim edilip edilmediği, teslimin yapıldığı iddiasında ise buna ilişkin delillerini sunması, ürünlere karşılık davacı tarafça kendilerine çekle ödeme yapılıp yapılmadığı konusunda beyanda bulunması, TTK 280 HMK 222 maddeleri uyarınca ticari defterlerini inceleme için mahkememize sunması ve bir dahaki celsede isticvabına karar verildiğinden şirket yetkilisinin beyan için hazır olması istenilmiş, aksi halde davacı iddialarının geçerli kabul edileceği de ihtar olunmuştur. İhtara rağmen davalı taraf ticari defter ve kayıtlarını sunmadığı gibi isticvabına karar verilen günde de davalı şirket yetkilisi hazır bulunmamıştır.
HMK’nın 222. Maddesine göre; Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. İkinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya ilgili hususta hiç bir kayıt içermemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekir. Bu şartlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kayıtlar birbirinden ayrılamaz.
Buna göre mahkeme taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden resen taraflardan defter ibrazını isteyebilir.
HMK’nın 219.maddesi tarafların belgeleri ibrazı zorunluluğunu düzenlemiştir. Buna göre ; Taraflar, kendilerinin veya karşı tarafın delil olarak dayandıkları ve ellerinde bulunan tüm belgeleri mahkemeye ibraz etmek zorundadırlar. Elektronik belgeler ise belgenin çıktısı alınarak ve talep edildiğinde incelemeye elverişli şekilde elektronik ortama kaydedilerek mahkemeye ibraz edilir. Ticari defterler gibi devamlı kullanılan belgelerin sadece ilgili kısımlarının onaylı örnekleri mahkemeye ibraz edilebilir.
HMK’nın 219.maddesi talep edildiği durumlarda defter ve belgelerin ibraz zorunluluğunu hüküm altına almıştır.
HMK 220.maddesi talep edilmesine rağmen tarafın belgeyi ibraz etmemesinin neticelerini düzenleme altına almıştır. Buna göre ; İbrazı istenen belgenin, ileri sürülen hususun ispatı için zorunlu ve bu isteğin kanuna uygun olduğuna mahkemece kanaat getirildiği ve karşı taraf da bu belgenin elinde olduğunu ikrar ettiği veya ileri sürülen talep üzerine sükut ettiği yahut belgenin var olduğu resmî bir kayıtla anlaşıldığı veya başka bir belgede ikrar olunduğu takdirde, mahkeme bu belgenin ibrazı için kesin bir süre verir. Mahkemece, ibrazı istenen belgenin elinde bulunduğunu inkâr eden tarafa, böyle bir belgenin elinde bulunmadığına, özenle aradığı hâlde bulamadığına ve nerede olduğunu da bilmediğine ilişkin yemin teklif edilir. Belgeyi ibraz etmesine karar verilen taraf, kendisine verilen sürede belgeyi ibraz etmez ve aynı sürede, delilleriyle birlikte ibraz etmemesi hakkında kabul edilebilir bir mazeret göstermez ya da belgenin elinde bulunduğunu inkâr eder ve teklif edilen yemini kabul veya icra etmezse, mahkeme, duruma göre belgenin içeriği konusunda diğer tarafın beyanını kabul edebilir.
HMK’nın 220.maddesi bu şekliyle elinde bulunduğu anlaşılan bir belgeyi ibraz etmemenin hüküm ve sonuçlarını ortaya koymuştur. Hiç şüphesizdir ki 220.maddede düzenlenen belge tabiri ticari defter ve belgeleri de kapsamaktadır.
Tarafın ticari defterleri yasada belirtildiği üzere karşı tarafın defter ve belgeleri ile uyumlu olduğu takdirde lehine delil olabilecektir. Anılan yasal düzenlemeler uyarınca verilen süreye rağmen bir taraf ticari defter ve belgelerini sunar diğer taraf sunmaz ise bu davranışı ile kendi defterlerinin davacı defterleri ile uyumlu olup olmadığının incelenmesine engel olduğundan engel olduğu bu sonucun varlığını ve neticelerini kabul etmiş sayılır. HMK’nın 220.maddesi kapsamında ticari defter ve belgeler bunu tutan tarafın zilliyetliğinde olduğundan 220/2.maddesindeki inkarı da yapamayacaktır. 220/3.maddesi gereğince de defter ve belgelerin sunulmamasının neticesi olarak kaçınılan defter ve belgedeki kayıtların karşı tarafın defterlerindeki kayıtlara uygunluğu mahkeme tarafından kabul edilebilir. Mahkememizce davalıya çıkarılan tebligata rağmen defter ve belgelerin davalı tarafça sunulmamasının sonuçları da bu kapsamda değerlendirilmiştir.
Davacı … Makina İmalatı Ve Danışmalık San. Tic. Ltd. Şti ‘nin yasal defterlerinin usulüne uygun olarak tutulduğu, TTK hükümlerine uygun olarak noter açılış tasdiklerinin süresi içerisinde alındığı ve dolayısıyla davacı tarafından ibraz edilen ticari defterlerinin lehlerine delil vasfı taşıdığı anlaşılmaktadır. Davacı tarafından davalıya 23.09.2019 tarihinde Finansbank Sancaktepe Şubesi NIJ … seri no.lu 15.12.2017 vadeli 10.000.-TL tutarında müşteri çeki cirolandığı, dosya kapsamında mevcut … AŞ. Genel Müdürlüğünün cevabi yazısı ile 355476 seri no.lu 10.000 TL tutarındaki çekin takas ortamında ödendiğinin bildirildiği, davacı tarafından davalı Murat Gülmez”’ e (Hür Makine Sanayi) 23.09.2017 tarihinde 10.000 YL tutarlı müşteri çeki ciro edilerek verildiği, davacı defterlerinde davalı tarafından düzenlenmiş bir faturaya rastlanılmadığı, dolayısı ile davalının davacıya 10.000.-TL borçlu olduğu anlaşılmaktadır. Yine dosya kapsamına baktığımızda, dava konusu makinelerin satışını yapan davalı firmaca satın alan davacı firmaya teslim edildiğine dair bir belge veya delil dava dosyasında bulunmamaktadır. Davalı taraf sözleşme gereği ürünleri teslim ettiğini kanıtlamakla mükelleftir. Dava konusu alacağı oluşturan makine ve ekipmanlarla ilgili yapılan serbest piyasa araştırmalarında değerinin toplam 10,000TL bedelde olduğu, bu miktarın piyasa rayicine de uygun olduğu makine mühendisi bilirkişi tarafından rapor edilmiştir.
Tüm bu gerekçelerle davanın kabulüne dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle ;
1- Davanın KABULÜ ile, taraflar arasındaki 2 adet 500 Kg ‘lik rulo açıcı ile 1 adet Pnömatik Sürücü makinesinin satımına ilişkin sözlü anlaşmanın feshine, davacının davalıya QNB Finans Bank Sancak Tepe Şubesine ait 15/12/2017 tarihli … seri numaralı 10.000,00 TL bedelli çekten dolayı borçlu olmadığının TESPİTİNE,
2-Harçlar Yasası gereğince alınması gerekli 683,10-TL harçtan başlangıçta alınan 31,40-TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 65,17‬-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafça yapılan 31,40-TL peşin harç, 31,40-TL başvurma harcı ve 1.574,85-TL yargılama gideri toplam 1.637,65‬-TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
4-Davalı tarafından herhangi bir yargılama gideri yapılmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 5.100,00-TL vekalet ücretinin (daha azına hükmedilemeyeceğinden) davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
6-Kesinleşme süreci tamamlana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre artan avansların yatıran tarafa iadesine,
Dair tarafların yokluğunda kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde mahkememize iletilecek bir dilekçe ile Bursa Bölge Adliye Mahkemesi İstinaf Yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.24/12/2021

Katip ….
☪e-imzalı

Hakim 122455…. ☪e-imzalı