Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BURSA 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2017/1401 Esas – 2023/539
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
BURSA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2017/1401
KARAR NO : 2023/539

HAKİM : …..
KATİP : …..

DAVACI : … – T.C.N……. – Büyükkumla Mah. 23 Nolu Büyükkumla Sk. No:30 Gemlik/BURSA
VEKİLİ : Av. ……
DAVALI : … İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ – …. – Konak Mah. Oğuz (120)Sok A Blk Apt No2 A/1 Nilüfer/BURSA
VEKİLİ : Av. ….. – Gazcılar Cad. 2.Kocayunus Sk. No:19 K:1 D:2 Osmangazi/BURSA

DAVA : Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 02/11/2017
KARAR TARİHİ : 13/04/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 03/05/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA VE SAVUNMA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: Müvekkili Seydipettal ile … İnşaat San. Ve Tic A.Ş arasında 20,04.2016 Tarihli alt işveren sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşme ile Konak Mah., Nilüfer İlçesi, Bursa İli, Ada No:7252, Parsel:1 de inşaatı yapılacak proje kapsamında sözleşmede belirtilen kaba inşaat işleri alt yüklenici olarak … İnşaat’a verildiğini, müvekkili …, kendisine verilen işi eksiksiz olarak yapmış, kaba inşaat tamamlandığını, hakediş raporları düzenli olarak tanzim edilmiş ve karşılıklı olarak imzalandığını, 20.04.2016 Tarihli sözleşmenin “Ödeme Şekli” adlı 13.maddesi gereği müvekkile bu projeden 2(iki)Jadet daire verileceği kararlaştırıldığını, işbu hüküm gereği sözleşme bedeli olarak kararlaştırılan 2(iki) adet daire müvekkilim adına tescil etmek sureti ile ödenmesi gerekmekte olmasına rağmen daireler müvekkil adına tescil edilerek ödeme yapılmadığını, davalı tarafa Bursa 10.Noterliğinin 10/08/2017 Tarih ve 033121 yevmiye numaralı ihtarıyla imzalanmış olan 20.04.2016 Tarihli sözleşme gereği sözleşme bedeli olarak kararlaştırılan 2(iki) adet dairenin (yedi) iş günü içerisinde müvekkilim adına tescil etmek sureti ile ödenmesi gerektiğini, müvekkili adına her iki dairenin tescilini yapmamak sureti ile ödemenin yapılmaması halinde sözleşme bedelinin ticari faizi ile tahsil edileceği hususunun ihtar edildiğini, 20.04.2016 Tarihli sözleşme gereği sözleşme bedeli 2 dairenin müvekkil adına tescil edilmemekle birlikte daire bedelleri de ödenmediğini, işbu sebeple dava açma zorunluluğu doğduğunu, keşif sonucunda her iki dairenin bedeli belirleneceğinden eksik ödenen harç tamamlanacağını, bu nedenlerle Konak Mah., Nilüfer İlçesi, Bursa İli, Ada No:7252, Parsel:1 de kayıtlı taşınmaz üzerinde bulunan projede yer alan iki dairenin müvekkil adına tesciline, her iki dairenin tescilinin mümkün olmaması durumunda daire bedelleri tespit edilerek müvekkile iş bu bedelin ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: Davacı taraf dilekçesinde, sözleşme gereği üzerine düşen edimi tam ve eksiksiz ifa etmesine rağmen alacağını alamadığını iddia ettiğini, davacı tarafın bu iddiası gerçeği yansıtmadığını, davacı tarafa gönderilen Bursa 10. Noterliği 18.08.2017 tarih, 34072 yevmiye numaralı ihtarname ile, davacı tarafa tüm ödemelerin eksiksiz yapıldığı ve davacı tarafa herhangi bir borcun bulunmadığı, aksine müvekkil şirketin alacağı bulunduğu, davacı taraftan kaynaklı asıl işveren sıfatıyla müvekkil şirkete karşı açılan iş kazaları ve alacak davaları bulunduğu ve bu bedellerin …’a rücu edileceği ihtar edildiğini, davacı taraf sözleşmeye göre yapımını üstlendiği işi yapmadan yarım bıraktığını, bu iş müvekkilimiz tarafından bedel karşılığında başka bir kişiye yaptırılarak inşaat tamamlatıldığını, buna rağmen davacı tarafa fazladan ödemeler yapıldığını, tarafların ticari kayıtları incelendiğinde davacının müvekkilimizden alacaklı olmadığı, tam aksine müvekkilimize borçlu olduğu görüleceğini, bu nedenle her iki tarafın da ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılasını talep ettiklerini, 06.07.2018 tarihli keşif esnasında dinlenen davacı tanığı …, davacının işi tamamlamadan yarım bıraktığını ifade ettiğini, davacı yarım bıraktığı işin bedelini adeta eksiksiz bir şekilde işi tamamlamış ve ödeme yapılmamış gibi talep ettiklerini, davacı kendisine fazladan ödeme yapılmasına rağmen kötüniyetli olarak işbu davayı açtığını, davacı taraftan kaynaklı asıl işveren sıfatıyla müvekkil şirkete karşı açılan iş kazaları ve alacak davaları bulunduğunu, bu dosyalar; Bursa 10. İş Mah. 2017/51 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/706 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/707 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/708 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/709 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/710 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/99 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/100 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/101 E., Bursa 5. İş Mah. 2017/102 E. Sayılı dosyalar olduğunu, müvekkili şirket tarafından söz konusu davalar neticesinde, sayılan davaların davacılarına ödemeler yapıldığını, buna ilişkin ödeme dekontlarını sunduklarını, işbu davalar nedeniyle müvekkil şirket tarafından yapılan ödemeler davacı tarafa rücu edileceğini, müvekkili şirkete tarafından davacıya sözleşmede kararlaştırılan bedeller hak etmemesine rağmen ödenmiş, ilaveten işi yürüttüğü sırada çalıştırdığı işçiler nedeniyle açılan davalarda asıl iş veren sıfatıyla davacılara ödemeler yaptığını, bu nedenle, tarafların ticari kayıtlarında görüleceği üzere, müvekkil şirketin davacıya borcu bulunduğunu, tam aksine müvekkilimizce davacı tarafa fazla ödeme yapılmış olup davacıdan alacağı bulunduğunu, izah edilen nedenlerle, müvekkil şirketin davacı tarafa herhangi bir borcu bulunmadığını, aksine müvekkil şirketin davacıdan alacağı olduğu hususu tarafların ticari defterlerinde yapılacak inceleme ile anlaşılacağını, bu nedenle hukuki dayanaktan yoksun işbu davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:
Dava dilekçesi, cevap dilekçesi, tarafların karşılıklı beyan dilekçeleri, 20/04/2016 tarihli sözleşme, Bursa 10. Noterliğinin 10/08/2017 tarih ve 033121 yevmiye nolu ihtarname, hakediş raporları, keşif, bilirkişi raporu, yazılan müzekkere cevapları ve tüm dosya kapsamı.
KANITLARIN DEĞERLENDİRMESİ VE HUKUKİ NİTELENDİRME :
Dava, taraflar arasında imzalanan eser sözleşmesinden kaynaklanan sözleşmeye konu kaba inşaat işine ilişkin edimlerin yerine getirilip getirilmediği ve bu kapsamda alacak istemine ilişkindir.
Taraflara usulüne uygun dava dilekçesi tebliğ edilerek, taraf teşkili sağlanmıştır.
Mahkememiz yargılaması sırasında mahallinde inşaat mühendisi bilirkişi ve gayrimenkul değerlendirme uzmanı bilirkişi eşliğinde keşif yapılmasına karar verilmiş olup, söz konusu yapıda davacının sözleşme kapsamında yerine getirdiği kaba inşaata ilişkin işlerin toplam değerinin ne miktarda olduğu, sözleşmede kararlaştırılan birim fiyatları sözleşmede ait yıla ve devam eden yıllara ilişkin yapılan işlerde işlerin yapıldığı yıla ait olduğu yıla ilişkin piyasa rayiçleri dikkate alınmak suretiyle (piyasa rayiçlerine KDV’de dahil olduğundan bu hususa ayrıca dikkat edilmesine) davacının yaptığı işteki toplam alacak miktarının ne olduğu yine sözleşmede daire teslimine karar verildiği dikkate alındığında her ne kadar dairelerin nitelik ve hangi numaralı oldukları belirlenmemiş olmakla yapıda bulunan dairelerin en yüksek değerli olan ile en düşük değerli olanların değerleri tespit edilerek ortalama değer üzerinden iki adet daire bedelinin ne miktarda olduğu konusunda rapor tanzim edilmesi talep edilmiştir.
Bilirkişi heyetinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi raporunda özetle: Dava konusu Bursa İli, Nilüfer İlçesi, Konak Mahallesi 7252 ada 1 parselde proje kapsamında İnşaatta taraflar arasındaki sözleşme ile ilgili olarak havuz haricinde betonarme ve tuğla imalatlarının tamamlandığı, davacı taraf betonarme projeleri ve bu projelere bağlı kesin metrajları ibraz etmediğinden ve muhasebe kayıtları bilinmediğinden davacı firma alacağının tespit edilmesinin mümkün olmadığı, taraflar arasında karşılıklı imzalanarak mutabık kalınan hakediş fotokopileri dikkate alındığında sözleşme fiyatları ile davacının yaptığı iş tutarı 5.633.127,68.-TL (Yalnız Beş milyon aitı yüz otuz üç bin yüz yirmi yedi lira altmış sekiz kuruş) hesaplandığı, dava konusu işin mevkii, özellikleri ve piyasa şartları dikkate alındığında ortalama daire fiyatının keşif tarihi itibari ile 600.000,00.-TL, sözleşme tarihi olan 20.04.2016 itibari ile 500.000,00.-TL, sözleşmede belirtilen 2 dairenin sözleşme yılı fiyatları tutarı 2 daire x 500.000,00.-TL/daire 1.000.000,00.-TL ( Yalnız Bir milyon lira) olduğu, keşif tarihi itibari ile 2 dairenin sözleşme yılı fiyatları tutarı:2 daire x 600.000,00.-TL/daire – 1.200,000,00.-TL ( Yalnız Bir milyon iki yüz bin lira) olduğu mütalaa edilmiştir.
Taraflara ait ticari defter ve belgelerde yerinde inceleme yaparak davacının sözleşmeye konu yaptığı işlere ilişkin davacı defter ve kayıtlarında herhangi bir kaydın bulunup bulunmadığı, yaptığı işlerin toplam miktarının ne tutarda ve hangi yıllarda fatura edildiği buna karşılık olarak davalı tarafça nakden ödemek suretiyle herhangi bir bedel ödenip ödenmediği konusunda davacının yaptığı işlerin hangi yıllara ilişkin olduğunun davacı kayıtlarındaki faturalarla tespit edilebileceği iş maliyetlerinin devam eden yıllardaki piyasa rayiçlerinin de ancak birlikte değerlendirilebileceği dikkate alındığında SMMM bilirkişiden rapor tanzimi talep edilmiştir.
SMMM bilirkişinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi raporunda özetle: Davacı taraf 2016-2017 yılları açılış tasdiki zorunlu Yevmiye, Kebir ve Envanter defterleri açılış tasdiklerinin yasal sürelerinde yapıldığı, kapanış tasdiki zarunlu Yevmiye defteri kapanış tasdiklerinin yasal sürelerinde yapıldığı, davacı tarafın görüten ticari defter kayıtlarının Tek Düzen Hesap Planı ile muhasebe uygulamalarına uygun şekilde kayıtlı olduğu, defterlerin birbirini teyit eder nitelikte olduğu, davalı taraf 2016 yık açılış ve kapanış tasdiki zorunlu Yevmiye defteri açılış ve kapanış tasdiklerinin yasal sürelerinde yapıldığı, Kebir ve Envanter defterleri açılış tasdiklerinin görülmediği, davalı tarafça Kebir ve Envanter defterleri açılış tasdiklerinin dava dosyasına eklenmesi durumunda defterlerin açılış tasdiklerinin yasal süresinde olup olmadığı hususun incelenebileceği, davalı taraf 2017 yılları açılış tasdiki zorunlu Yevmiye, Kebir ve Envanter defterleri açılış tasdiklerinin yaşal sürelerinde yapıldığı, kapanış tasdiki zorunlu Yevmiye defteri kapanış tasdikinin yasal süresinde yapıldığı, davacı taraf ticari defterlerinde 31.12.2017 tarihi itibarı ike davacı tarafın davalı tarafa 657.436,37 TL borçlu olduğunun kayıtlı bulunduğu, davalı taraf ticari defterlerinde 31.12.2017 tarihi itibarı ile davalı tarafın davacı taraftan 758.532,86 TL alacaklı olduğunun kayıtlı bulunduğu mütalaa edilmiştir.
Mahkememiz yargılaması sırasında dosya önceki bilirkişi heyeti ile SMMM bilirkişiye tevdi edilerek, bilirkişilerden taraflar arasında imzalanan 10 adet hakedişin imalat bedeli ile imzalanmayan iki adet hakedişin imalat bedellerininne olduğu ayrı ayrı gösterilerek davacı tarafça yapılan toplam imalat miktarı defter ve kayıtlarda davalı tarafın y apmış olduğu ödemeler toplamı dikkate alınmak suretiyle davacının eser sözleşmesinde bakiye ne miktarda alacağının kaldığı, yine bartır usulü verilen iki adet daireye ilişkin olarak %15 kesinti yapılmasıyla ilgili davacı itirazları da karşılanmak suretiyle rapor tanzim edilmesi talep edilmiştir.
Bilirkişi heyetinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi raporunda özetle: 11.10.2019 tarihli Kök raporun E-) Genel Değerlendirme ve Sonuç Kışmında başlığının 2. ve 3.maddelerinde; Davacı taraf ticari defterlerinde 31.22.2027 tarihi Ribarr ile davacı tarafın davalı tarafa 657.436,37 TL borçlu olduğunun kayıtlı bulunduğu, Davalı taraf ticari defterlerinde 31.12.2017 tarihi itibarı ile davalı tarafın davacı taraftan 758.532,86 TL alacaklı olduğunun kayrtli bulunduğu hususları mahkemenin takdirine sunulduğunu, Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Bilirkişilerce tespit ve taşdik edilen 697.559,49 TL KDV dahil gelir Vergisi düşülmüş) 12 no.lu hak edişin kabulü durumunda; Davacı taraf ticari defterlerinde 31.12.2017 tarihi itibarı ile davalı tarafa borçlu olduğu 657.436,37 TL tutara, 22 na.lu hak ediş tutarının eklenmesi ile, davacı taraf davalı taraftan 40.123,12 TL alacaklı olacağı, davalı taraf ticari defterlerinde 31.12.2017 tarihi itibarı ile davacı taraftarı alacaklı olduğu 758.532,86 TL tutara, 12 no.lu hak ediş tutarının eklenmesi ile, davalı taraf davacı taraftan 60.973,37 TL alacaklı olacağı mütalaa edilmiştir.
Mahkememiz yargılaması sırasında dosyanın önceki bilirkişilere tevdi edilerek, bilirkişilerden taraflar arasında imzalanan 10 adet hakedişin imalat bedeli ile imzalanmayan iki adet hakedişin imalat bedellerininne olduğu ayrı ayrı gösterilerek davacı tarafça yapılan toplam imalat miktarı defter ve kayıtlarda davalı tarafın y apmış olduğu ödemeler toplamı dikkate alınmak suretiyle davacının eser sözleşmesinde bakiye ne miktarda alacağının kaldığı, yine bartır usulü verilen iki adet daireye ilişkin olarak %15 kesinti yapılmasıyla ilgili davacı itirazları da karşılanmak suretiyle rapor tanzim edilmesi talep edilmiştir.
Bilirkişi heyetinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi raporunda özetle: Teknik Bilirkişilerce tespit edilen 12 adet hak ediş tutarı 5.490.276,06 TL olduğu, teknik bilirkişilerin hesapladığı 5.490.276,06 TL’nin içinde davalı tarafça imzalandığı beyan edilen ve tarafların her ikisinin de ticari defterlerinde kayıtlı bulunmayan 12 no.lu hak ediş dahil olduğu, taraflar 2016 yılında(10 adet) 12.635,615,27 TL, 2017 yılında (12 adet) 3.316.188,77 TL, toplamda 5.951.604,04 TL tutarlı (hak ediş satış/alış) faturalarını karşılıklı olarak ticari defterlerine kaydettiklerini, toplam 5.951.604,04 TL tutarlı foturaların Içinde, teknik bilirkişilerce davalı tarafça imzalanmadığı beyan edilen 12 no.lu hak ediş tutarı mevçut değildir. Tarafların 12 nollu hak ediş olmakşızın ticari defterlerine karşılıklı olarak kaydettikleri, defter kayıtlarında mutabık oldukları 5.951.604,04 TL tutarlı faturalar, Teknik Bilirkişilerin 12 no.lu hak edişi dahil eçlerek hesapladığı 5.490.276,06 TL den 461.327,98 TL fazla olduğu, tarafların ticari defterlerinde kayıtlı oları faturaların dava dasyasına eklenmesi durumunda, faturaların içerikleri bilirkişi heyetimizce incelenerek, aradaki farkın nedeni bulunabilecektir. Mevcut durumda Teknik Bilirkişiterin 12 nolu hakedişi dahil ederek hesapladığı S.490.276,06 TL hak ediş tutarı İte, tarafların ticari defterlerinde 12 no.lu hakediş olmaksızın kayıtlı 5.951.604,04 TL arasındaki farkırı nedeni (tespiti) mümkün olmayacağını, 2016 ve 2017 yılındaki tarkların nedenleri 11.10.2019 tarihli Kök Raporda aşağıdaki şekilde açıklandığı, 2016 yılı ödeme-tahsllat karşılaştırılması; Davalı taraf ticari defterlerinde davacı tarafa 2.930.635,85 TL ödeme yapıldığının kayıtlı bulunduğu, Davacı tarafticari defterlerinde davalı taraftarı 2.830.635,85 TL tahsilat yapıldığının kayıtlı bulunduğu, tarafların ödeme-tahsllat kayıtlarında aralarındaki 100.000,00 TL farkın; davalı taraf ticari defterlerinde 26.10.2016 tarihinde kayıtlı 100.000,00 TL tutarlı (çek tanzim/keşide edilerek) ödemenin davacı taraf ticari defterlerinde kayıtlı bulunmamasından kaynaklandığı, 2017 yılı ödeme-tahsilat karşılaştırılması; davalı taraf ticari defterlerinde davacı tarafa 3.780.743,66 TL ödeme yapıldığının kayıtlı bulunduğu, davacı tarafticari defterlerinde davalı taraftan 3.778.404,56 TL tahsilat yapıldığınını kayıtlı bulunduğu, tarafların ödeme-tahstlat kayıtlarında aralarındaki 2.339,10 TL farkın; davalı taraf ticari defterlerinde 01.07.2017 tarihli 1.242,00 TL (alacak) tutarlı kayıt ile 18.12.2017 tarihli 2.017,62 TL ve 382,29 TL (borç) tutarlı ödemelerin davacı taraf ticari defterlerinde kayıtlı bulurmamasından kaynaklandığı, davacı taraf ticar| defterlerinde 31.12.2017 tarihi itibarı ile davacı tarafın davalı tarafa 657.436,37 TL borçlu olduğunun kayıtlı bulunduğu, davalı taraf ticar| defterlerinde 31.12.2017 tarihi itibarı ile davalı tarafın davacı taraftan 758.532,86 TL alacaklı olduğunun kayıtlı bulunduğu, Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Bilirkişilerce tespit ve tasdik edilen 697.559,49 TL tutarlı (kdy dahil gelir vergisli düşülmüş) 12 no.lu hak edişin kabulü durumunda; davacı taraf ticari defterlerinde 31.12.2017 tarihi lle davalı tarafa borçlu olduğu 657.436,37 TL tutara, 12 no.lu hak ediş tutarının eklenmesi ile, davacı taraf davalı taraftan 40.123,12 TE alacakh olacaktır. (657.836,374*697559,49-40,123,12) davalı taraf ticari defterlerinde 31.12.2017 tarihi itibarı ile davacı taraftan alacaklı olduğu 758.532,86 TL tutara, 12 no.lu hak ediş tutarının eklenmesi ile, davalı taraf davacı taraftarı 60.973,37 TL alacaklı olacağı, davacı tarafça davalı taraf adına tanzim edilen ve ticari defterlerine kayıtlı mal/hizmet satışına ait faturaların, davalı taraf ticari defterlerinde de kayıtlı olduğu, 2016 yılı ödeme-tahsilat karşılaştırılması; davalı taraf ticari defterlerinde davacı tarafa 2.930.635,85 TL ödeme yapıldığının kayıtlı bulunduğu, davacı taraf ticari defterlerinde davalı taraftan 2.830.635,85 TL tahsilat yapıldığının kayttlı bulunduğu, tarafların ödeme-tahsilat kayıtlarında aralarındaki 100.000,00 TL farkın; daval taraf ticari defterlerinde 26.10.2016 tarihinde kayıtlı 100.000,00 YL tutarlı fçek tanzim/keşide edilerek) ödemenin davacı taraf ticari defterlerinde kayatlı bulunmamasından kaynaklandığı, 2016 yıl sonu bakiyelerinin karşılaştırılması; davacı taraf ticari defterlerinde 2016 yılsonunda davalı tarafa 195.220,58 TL borçlu olduğunun kayıtlı bulunduğu, davalı taraf ticari defterlerinde 2016 yılsonunda davacı taroftan 295.219,97 TL olacaklı alduğunun kayıtlı bulunduğu, 2017 yılı faturaların karşılaştırılması; davacı taraf ticari defterlerinde 2017 yılında, toplam tutori 3.316.188,77 TL (kdv dahil) olan Satış Faturası ile davalı tarafa mol/hizmet satışında bulunduğunun kayıtlı olduğu, davalı taraf ticari defterlerinde 2017 yıtında, toplam tutor 3.316.188,77 (kdv dahil) olan oniki adet Alış Faturası ile davacı taraftan mol/hizmet olışında bulunduğunun kayrtlı olduğu, davacı tarafça davalı taraf adına tonzim edilen ve ticari defterlerine kayıtlı mal/hizmet satışma öit faturaların, davatı taraf ticari defterlerinde de kayıtlı olduğu, 2017 yılı ödeme-tahsilat karşılaştırılması; davalı taraf ticari defterlerinde davact tarafa 3.780.743,66 TL ödeme yapıldığının kayıtlı bulunduğu, davacı taraf ticari defterlerinde davolı taraftan 3.778.404,56 TL tahsilat yapıldığının kayıtlı bulunduğu, tarafların ödeme-tahsilat kayıtlarında aralarındaki 2.339,10 TL farkın; davalı taraf ticari defterlerinde 01.07.2017 tarihli 1.242,00 TL (alacak) tutarlı kayıt ile 18.12.2017 tarihli 2.017,62 TL ve 382,29 TL (borç) tutarlı ödemelerin davacı taraf ticari defterlerinde kayıtı bulunmamasından kaynaklandığı, 2017 yılsonu bakiyelerinin karşılaştırılması; davacı taraf ticori defterlerinde 2017 yılsonunda davalı tarafa 657.435,37 TL barçlu olduğunun kayıtiı bulunduğu, davalı taraf ticari defterlerinde 2017 yıl sonunda davacı taraftan 758.532,86 TL alacaklı olduğunun kayıtlı bulunduğu mütalaa edilmiştir.
Bilirkişilerin mahkememize sunmuş olduğu 02/03/2020 tarihli raporda sonuç kısmının bendleri arasında kayma olduğu, tam olarak neyi kastettiğinin anlaşılmadığı, bu haliyle raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığı anlaşıldığından dosyanın önceki bilirkişi heyetine tevdi edilerek ek rapor tanzimi talep edilmiştir.
Bilirkişi heyetinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi heyet raporunda özetle: 2016 yılı ödeme-tahsilat karşılaştırılması; Davalı taraf ticari defterlerinde davacı tarafa 2.930.635,85 TL ödeme yapıldığının kayıtlı bulunduğu, davacı taraf ticari defterlerinde davalı taraftan 2.830.635,85 TL tahsilat yapıldığının kayttlı bulunduğu, tarafların ödeme-tahsilat kayıtlarında aralarındaki 100.000,00 TL farkın; daval taraf ticari defterlerinde 26.10.2016 tarihinde kayıtlı 100.000,00 TL tutarlı çek tanzim/keşide edilerek) ödemenin davacı taraf ticari defterlerinde kayatlı bulunmamasından kaynaklandığı, 2016 yılsonu bakiyelerinin karşılaştırılması; davacı taraf ticari defterlerinde 2016 yılsonunda davalı tarafa 195.220,58 TL borçlu olduğunun kayıtlı bulunduğu, davalı taraf ticari defterlerinde 2016 yılsonunda davacı taroftan 295.219,97 TL olacaklı alduğunun kayıtlı bulunduğu, 2017 yılı faturaların karşılaştırılması; Davacı taraf ticari defterlerinde 2017 yılında, toplam tutori 3.316.188,77 TL (kdw dahil) olan oniki adet Satış Faturası ile davalı tarafa mol/hizmet satışında bulunduğunun kayıtlı olduğu, davalı taraf ticari defterlerinde 2017 yıtında, toplam tutor 3.316.188,77 (kdv dahil) olan oniki adet Alış Faturası ile davacı taraftan mol/hizmet olışında bulunduğunun kayıtlı olduğu, davacı tarafça davalı taraf adına tonzim edilen ve ticari defterlerine kayıtlı mal/hizmet satışma öit faturaların, davalı taraf ticari defterlerinde de kayıtlı olduğu, 2017 yıh ödeme-tahsilat karşılaştırılması; davalı taraf ticari defterlerinde davact tarafa 3.780.743,66 TL ödeme yapıldığının kayıtlı bulunduğu, davacı toraf ticari defterlerinde davolı taraftan 3.778.404,56 TL tahsilat yapıldığının kayıtlı bulunduğu, tarafların ödeme-tahsilat kayıtlarında aralarındaki 2.339,10 TL farkın; davalı taraf ticari defterlerinde 01.07.2017 tarihli 1.242,00 TL (alacak) tutarlı kayıt ile 18.12.2017 tarihli 2.017,62 TL ve 382,29 TL (borç) tutarlı ödemelerin davacı toraf ticari defterlerinde kayıtı bulunmamasından kaynaklandığı, 2017 yılsonu bakiyelerinin karşılaştırılması; davacı taraf ticori defterlerinde 2017 yılsonunda davalı tarafa 657.436,37 TL borçlu olduğunun kayıtii bulunduğu, davalı taraf ticari defterlerinde 2017 yılsanunda davacı toraftan 758.532,86 TL olacaklı olduğunun kayıtlı bulunduğu mütalaa edilmiştir.
Tarafların rapora karşı itirazları kapsamında ve davacı vekilinin talepleri doğrultusunda 1 SMMM ve 2 Gayrimenkul değerleme uzmanı bilirkişiden oluşan yeni bir bilirkişi heyetine tevdii ile dava dosyası, ibraz edilen deliller ve belgeler irdelenerek Bilirkişilerden; taraflar arasında imzalanan 10 adet hakedişin imalat bedeli ile imzalanmayan iki adet hakedişin imalat bedellerininne olduğu ayrı ayrı gösterilerek davacı tarafça yapılan toplam imalat miktarı defter ve kayıtlarda davalı tarafın y apmış olduğu ödemeler toplamı dikkate alınmak suretiyle davacının eser sözleşmesinde bakiye ne miktarda alacağının kaldığı, yine bartır usulü verilen iki adet daireye ilişkin olarak %15 kesinti yapılmasıyla ilgili davacı itirazları da karşılanmak suretiyle rapor tanzimi talep edilmiştir.
Bilirkişi heyetinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi raporunda özetle: Davacı tarafın itirazlarında imzalı olmadığı ifade edilen sadece 12 nolu hakediş bedelinin bulunduğu ifade edildiği, dava dosyasında mevcut hak ediş cetvelleri incelendiğinde ve yine dosyasında mevcut 01.01.2021 tarihli bilirkişi raporunda da sadece bu hak ediş cetvelinin imzalı olmadığı, 9415 bartır bedelleri hak ediş tablosunda ilgili sütunda her hak ediş bedelinin karşısında ayrı ayrı gösterildiği, toplam bartır bedeli olarak KDV hariç toplam 488.656,18 TL tutarında sğzleşmeden doğan kesinti hesaplandığı görüldüğü, ayrıca 561.954,61 TL KDV ve stopaj dahil tutarda … İnşaat firmasının kesmesi Bereken fatura bedeli olması gerektiği değerlendirildiği, 7,11 nolu hak ediş raporlarında tutarlar hak ediş bedeline göre kesilmiş ve 9415 bartır kesintisi hak ediş cetvellerinde gösterilmediği tespit edilmiş, 12 nolu hak edişin de değerinin mahkemenizce kabul edilmesi halinde … inşaat bu faturalara ilişkin ödemelerini %15 bartır kesintisi uygulayarak yapması gerektiği değerlendirildiği, buna göre 2 adet daire karşılığında hak ediş bedellerinin üzerinden %15 kesilerek ödenmesi gereken değerler hesaplanmış aşağıda belirtildiği, toplam Hakediş Bedeli : 4.819,998,92 TL (Kdv Hariç) Bartır Karşılığı Eksik ödenmesi gereken totar: 722.999,84 TL (Kdv Hariç) olması gerektiği, diğer bir ifade ile … İnşaat Firması, Seydi İnşaat firmasına 831.449,82 TL (Kdv-stopaj Dahil) Borçlu olması gerektiği değerlendirilmiştir. Bu borca karşılıkta sözleşmeden doğan 2 adet dairenin teslimini yapması gerektiği mütalaa edilmiştir.
Dosyanın Kök raporu veren bilirkişi heyetine tevdi ile; davalı tarafın rapora karşı beyan ve itirazları yine davacı vekilinin rapora karşı itirazlarında biz iki daire bedeli ve 40.123,12 TL ve yine tarafların beyan ve itirazları değerlendirilip 12 nolu hakediş bedelindeki imalatların yapılıp yapılmadığı bu imalatların yapıldığının kabulü halindeki davacı alacağı ile kabul edilmediği takdirde davacı tarafın alacağının ayrı ayrı hesaplanması talep edilmiştir.
Bilirkişi heyetinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi ek raporunda özetle: Dosyada 2 sözleşmeye ait hakedişler bulunduğu, davayla ilgisi olmayan 8 hakedişli sözleşme ile dava konusu sözleşmeye ait 12 hakedişli sözleşme, defter kayıtlarına göre toplam fatura tutarları her iki taraf defterlerinde de çok küçük farkla 5,951,604,00-TL olduğu, ancak bu tutarın içinde 8 hakedişli sözleşmenin de faturaları yer aldığı, 707.345,74-TL tutarlı bu 8 faturayı 5,951,604,00-TL den düştüğümüzde 5,244 258,26-TL tutarına ulaşıldığı, bu tutarın içinde 12 nolu hakedişe ait fatura da yer aldığı, bu tutar KDV dahil bir tutardır. KDV hariç hakediş tutarı 12 nolu sözleşme de dahil 4,764,654 70-TL olduğu, szleşmeye göre bu hakedişlerden %15 barter kesintisi yapılması gerektiğini, bu kesinti tutarı: 4,764,654,70* Y6 15:714,698,20-TL olması gerektiğini, yapılan barter kesintilerinin toplamı: 488.656,18-TL dir. Yani 226042 02-TL barter eksik kesildiğini, kesilmesi gereken » 3 gelir vergisi kesintilerinin 142 939 64-TL dir. Kesintilere ait herhangi bir dekont dosyaya ibraz edilmediğini, yapılan tahsilat/ödeme tutarı ise davacı defterlerine göre 6,609 040 41-TL, davalı defterlerine göre 6.711.379,11-TL olduğunu, bu fark davalı defterlerinde görünen 28.10.2016 tarihli 100.000.00-TL çek ödemesinden kaynaklandığını, davalı bu çeke ait ödenti belgelerini ibraz ettiğini, bu tutarlardan öncelikle 8$ hakedişli sözleşmeye ait tutarın düşülmesi gerektiğini, 8 hakedişli sözleşmenin toplam tutarı 707,345,74-TL olup bu tutarın düşülmesi gerektiğini, buna göre davacının defter kayıtlarına göre yaptığı tahsilat tutarı 5,901,694,67-TL olduğunu, herhangi bir kesinti söz konusu olmamış oisaydı hakedişlere göre davacının tahsil etmesi gereken tutar: 4,764,654,70 *1,18×5,622,292,54-TL olduğunu, bu tutardan kesilmesi gereken * 3 gelir vergisi kesintisi: 142,939,64-TL, sözleşmeye göre kesilmesi gereken barter tutarı: 714,698,20-TL, kesintilerden sonra ödenmesi gereken tutar . 4,764,654,70-TL olduğunu, tahsil ettiği tutarın 5,901,695,-TL olduğu, fazla tahsil ettiği tutar: 5,901,695-4,764,654— 1,137,041-TL olduğu, bu tutardan kesilen barterları düşmemiz gerektiğini, davalı tarafından yapılan fazla ödeme.1,137,041-( 488,656)—648,385-TL fazla ödenen, davalı ayrıca 100.000.00-TL çeki verdiğini ispatlayacak belge sunması halinde bu tutar alacağına ekleneceğini, özetle bir başka türlü hesaplama yaptığımızda, davacı 4,764,655-TL hakedişi yapılmış KDV hariç iş yaptığını, davacıya bu tutar üzerinden fatura kesmesi *6 3 gelir vergisi kesintisi yapması KDV eklemesi gerektiğini, kendisine 2 daire verileceği için , davalının yapacağı ödemelerden % 15 barter kesintisi yapması kararlaştırıldığını, her şey bu düzende yapılsaydı davacının tahsil etmesi gereken paranın; 4,764 655*04 18:857,638-TL, Toplam : 5,622,293-TL, 3 gelir vergisi kesintisi; 142,939-TL, Faturaların toplamı: 5,479.354-TL, ödeme yapılırken sözleşmeye göre yapılacak barter kesintisi: 4,764,655* % 15, 7 14,698-TL, ödenmesi gereken tutar: 5,479,354-TL, yapılan ödeme:5,901,695-TL, ancak barter kesintileri sözleşmeye uygun yapılmamıştır. 486,656-TL kesinti yapıldığını, eksik yapılan kesinti tutarı: 226,042-TL olduğunu, bu takdirde ödenmesi gereken tutarın 226,042-TL eksik olması gerektiğini, buna göre : 5,479,354-226.042: 5,253,312-TL davalının ödemesi gereken tutar ödediği: 5,901,695-5,253,312: 648,385-TL fazla ödenen tutarın, her iki hesaplamada da davalı 648,385-TL alacaklı göründüğü mütalaa edilmiştir.
Davacı vekilinin bilirkişi raporuna karşı itirazları kapsamında, dosya 2. Ek rapor tanzimi için önceki bilirkişi heyetine tevdi edilerek, rapor tanzimi talep edilmiştir.
Bilirkişi heyetinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi raporunda özetle: 12 hakedişli işe ait kesilen faturaların toplamı KDV siz 4,764,654,70-TL olup kesilmesi gereken %15 barter 714,698,20-TL olması gerektiğini, kesilen barter tutarı 488,656,18-TL olup 226,042,02-TL eksik kesinti yapıldığını, ancak eksik kesilen bu tutar fatura alacağı olarak cari hesaba kaydedildiğini, davacı defterlerine göre 5,402,084,09-TL-4,917,693,30 olmak üzere 484,390,79-TL davalı alacaklı olduğunu, 5,505,304,08- TL- 4,917,693,30 olmak üzere 587,610,78-TL davalı alacaklı olduğunu, davalı defter kayıtlarına göre davalının alacaklı olduğunu, aradaki farkın 100,000,00-TL si 26,10,2016 tarihli 100,000,00-TL tutarlı çek çıkışından kaynaklandığını, davalı taraf bu çeki verdiğini kanıtlayacak belgeleri sunmak zorunda olduğu mütalaa edilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) hükümlerine göre: Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. (HMK 222/1) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır (HMK 222/2). Bu şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması ve defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerektiği ise üçüncü fıkrada düzenlenmiştir. Açılış veya kapanış onayları bulunmayan ve içerdiği kayıtlar birbirini doğrulamayan ticari defter kayıtları, sahibi aleyhine delil olur (HMK 222/4).
Ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması gerekir. Karşı taraf defterleri incelenmediği takdirde dayanan tarafın kendi defterindeki kayıtların lehe delil olması mümkün değildir. Karşı taraf ticari defterlerini sunmadığı takdirde ise bu davranışı ile kendi ticari defterlerinin davacı defterleri ile uyumlu olup olmadığının incelenmesine engel olduğundan, engel olduğu sonucun varlığını kabul etmiş sayılmalıdır. Tacir olup ticari defter tutmak zorunda olan davalı taraf, ticari defterleri bulunmadığını ileri süremeyeceğinden verilen kesin süreye rağmen ticari defterini ibraz etmediğinden HMK 220/3. madde gereğince sunmaktan kaçındığı belgelerdeki (ticari defterlerindeki) kayıtların, karşı taraf defterindeki kayıtlara uygunluğu kabul edilmiştir.
O halde yapılan yargılama ve toplanan delillerden, davacı tarafından davalı aleyhine açılan işbu dava dosyasında tarafların ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak, mahkemece keşif ara kararı kurulduğu, inşaat mühendisi ve gayrimenkul uzmanı bilirkişi eşliğinde keşif yapıldığı, bilirkişilerden; söz konusu yapıda davacının sözleşme kapsamında yerine getirdiği kaba inşaata ilişkin işlerin toplam değerinin ne miktarda olduğu, sözleşmede kararlaştırılan birim fiyatları sözleşmede ait yıla ve devam eden yıllara ilişkin yapılan işlerde işlerin yapıldığı yıla ait olduğu yıla ilişkin piyasa rayiçleri dikkate alınmak suretiyle (piyasa rayiçlerine KDV’de dahil olduğundan bu hususa ayrıca dikkat edilmesine) davacının yaptığı işteki toplam alacak miktarının ne olduğu yine sözleşmede daire teslimine karar verildiği dikkate alındığında her ne kadar dairelerin nitelik ve hangi numaralı oldukları belirlenmemiş olmakla yapıda bulunan dairelerin en yüksek değerli olan ile en düşük değerli olanların değerleri tespit edilerek ortalama değer üzerinden iki adet daire bedelinin ne miktarda olduğu konusunda rapor tanzim edilmesi talep edildiği, bilirkişilerce mahkememize sunulan bilirkişi raporuna karşı tarafların itirazları kapsamında dosya yeniden oluşturulan 1 SMMM ve 2 Gayrimenkul Değerleme Uzmanı bilirkişilerden oluşturulan başka bilirkişi heyetine tevdi edildiği, bilirkişi heyetinin mahkememize sunmuş olduğu bilirkişi raporunda; dava konusu sözleşmeye ait 12 hakedişli sözleşme, defter kayıtlarına göre toplam fatura tutarları her iki taraf defterlerinde de çok küçük farkla 5,951,604,00-TL olduğu, ancak bu tutarın içinde 8 hakedişli sözleşmenin de faturaları yer aldığı, 707.345,74-TL tutarlı bu 8 faturayı 5,951,604,00-TL den düştüğümüzde 5,244 258,26-TL tutarına ulaşıldığı, bu tutarın içinde 12 nolu hakedişe ait fatura da yer aldığı, bu tutar KDV dahil bir tutardır. KDV hariç hakediş tutarı 12 nolu sözleşme de dahil 4,764,654 70-TL olduğu, szleşmeye göre bu hakedişlerden %15 barter kesintisi yapılması gerektiğini, bu kesinti tutarı: 4,764,654,70* Y6 15:714,698,20-TL olması gerektiğini, yapılan barter kesintilerinin toplamı: 488.656,18-TL dir. Yani 226042 02-TL barter eksik kesildiğini, kesilmesi gereken » 3 gelir vergisi kesintilerinin 142 939 64-TL dir. Kesintilere ait herhangi bir dekont dosyaya ibraz edilmediğini, yapılan tahsilat/ödeme tutarı ise davacı defterlerine göre 6,609 040 41-TL, davalı defterlerine göre 6.711.379,11-TL olduğunu, bu fark davalı defterlerinde görünen 28.10.2016 tarihli 100.000.00-TL çek ödemesinden kaynaklandığını, davalı bu çeke ait ödenti belgelerini ibraz ettiğini, bu tutarlardan öncelikle 8$ hakedişli sözleşmeye ait tutarın düşülmesi gerektiğini, 8 hakedişli sözleşmenin toplam tutarı 707,345,74-TL olup bu tutarın düşülmesi gerektiğini, buna göre davacının defter kayıtlarına göre yaptığı tahsilat tutarı 5,901,694,67-TL olduğunu, herhangi bir kesinti söz konusu olmamış oisaydı hakedişlere göre davacının tahsil etmesi gereken tutar: 4,764,654,70 *1,18×5,622,292,54-TL olduğunu, bu tutardan kesilmesi gereken * 3 gelir vergisi kesintisi: 142,939,64-TL, sözleşmeye göre kesilmesi gereken barter tutarı: 714,698,20-TL, kesintilerden sonra ödenmesi gereken tutar . 4,764,654,70-TL olduğunu, tahsil ettiği tutarın 5,901,695,-TL olduğu, fazla tahsil ettiği tutar: 5,901,695-4,764,654— 1,137,041-TL olduğu, bu tutardan kesilen barterları düşmemiz gerektiğini, davalı tarafından yapılan fazla ödeme.1,137,041-( 488,656)—648,385-TL fazla ödenen, davalı ayrıca 100.000.00-TL çeki verdiğini ispatlayacak belge sunması halinde bu tutar alacağına ekleneceğini, özetle bir başka türlü hesaplama yaptığımızda, davacı 4,764,655-TL hakedişi yapılmış KDV hariç iş yaptığını, davacıya bu tutar üzerinden fatura kesmesi *6 3 gelir vergisi kesintisi yapması KDV eklemesi gerektiğini, kendisine 2 daire verileceği için , davalının yapacağı ödemelerden % 15 barter kesintisi yapması kararlaştırıldığını, her şey bu düzende yapılsaydı davacının tahsil etmesi gereken paranın; 4,764 655*04 18:857,638-TL, Toplam : 5,622,293-TL, 3 gelir vergisi kesintisi; 142,939-TL, Faturaların toplamı: 5,479.354-TL, ödeme yapılırken sözleşmeye göre yapılacak barter kesintisi: 4,764,655* % 15, 7 14,698-TL, ödenmesi gereken tutar: 5,479,354-TL, yapılan ödeme:5,901,695-TL, ancak barter kesintileri sözleşmeye uygun yapılmamıştır. 486,656-TL kesinti yapıldığını, eksik yapılan kesinti tutarı: 226,042-TL olduğunu, bu takdirde ödenmesi gereken tutarın 226,042-TL eksik olması gerektiğini, buna göre : 5,479,354-226.042: 5,253,312-TL davalının ödemesi gereken tutar ödediği: 5,901,695-5,253,312: 648,385-TL fazla ödenen tutarın, her iki hesaplamada da davalı 648,385-TL alacaklı göründüğünün anlaşıldığı, davacı vekilince rapora karşı itiraz edilmesi üzerine bilirkişi heyetinden ek rapor aldırıldığı, bilirkişi heyetince mahkememize sunulan ek bilirkişi raporunda; 12 hakedişli işe ait kesilen faturaların toplamı KDV siz 4,764,654,70-TL olup kesilmesi gereken %15 barter 714,698,20-TL olması gerektiğini, kesilen barter tutarı 488,656,18-TL olup 226,042,02-TL eksik kesinti yapıldığını, ancak eksik kesilen bu tutar fatura alacağı olarak cari hesaba kaydedildiğini, davacı defterlerine göre 5,402,084,09-TL-4,917,693,30 olmak üzere 484,390,79-TL davalı alacaklı olduğunu, 5,505,304,08- TL- 4,917,693,30 olmak üzere 587,610,78-TL davalı alacaklı olduğunu, davalı defter kayıtlarına göre davalının alacaklı olduğunu, aradaki farkın 100,000,00-TL’si 26,10,2016 tarihli 100,000,00-TL tutarlı çek çıkışından kaynaklandığının anlaşıldığı, mahkememizce yapılan yargılama ve toplanan delillerden taraflara ait ticari defter ve bağlı kayıtlara göre davacının davalıdan herhangi bir alacağının bulunmadığı anlaşılmakla, davanın reddine karar verilerek, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlere,
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL nispi karar ve ilam harcının peşin alınan 341,55 TL’den mahsubu ile bakiye 161,65 TL nispi karar ve ilam harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafça yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-Davalı vekil ile temsil edildiğinden AAÜT’ye göre belirlenen 9.200,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-HMK’nın 333. Maddesi gereğince kullanılmayan gider avansının hükmün kesinleşmesinden sonra ilgilisine iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren HMKnın 341. Ve 345. Maddeleri gereğince 2 haftalık yasal süre içinde Bursa Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 13/04/2023

Katip ……
¸e-imzalıdır.

Hakim ……
¸e-imzalıdır.

Güvenli elektronik imza ile onaylanmıştır.
Aslının aynı olduğu tasdik olunur.
Katip ……
¸E-imzalıdır.