Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMES

ESAS NO : 2021/813 Esas
KARAR NO : 2023/332

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 08/10/2021
KARAR TARİHİ : 28/03/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :30/03/2023
Mahkememizde görülmekte olan davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dilekçesinde özetle ; müvekkilleri ve şahsı hakkında Bakırköy … İcra Müdürlüğü ‘nün … esas sayılı dosyasıyla alacaklısı … Anonim Şirketi olan icra takibi başlatıldığını, ilgili çek ile alakalı müvekkillerin ve şahsının takip alacaklısına herhangi bir borcu bulunmadığını, takip konusu çekin müvekkilin elinden evinde yapılan hırsızlık sonucu rızası hilafında çıktığını, müvekkilin … Mah. … Cad. No:… İç Kapı No: 10 … /… adresinde ikamet ettiğini, 03/11/2020 gününü 04/11/2020 ‘ye bağlayan gece evinde gerçekleşen hırsızlık olayı neticesinde … Marka … model … numaralı cep telefonu oğlunun ve kendisinin cüzdanları çalındığını, kendi cüzdanı içerisinde 1500-TL nakit para yanısıra, keşidecisi … olan … seri nolu, 31/11/2020 vade tarihli 7.500-TL bedelli, … Bankası … Şubesine ait çek, Keşidecisi … olan … seri nolu 28/02/2021 vade tarihli 10.000-TL bedelli , … Bankası … Şubesine ait çek, keşidecisi … Mağazacılık olan … seri nolu 30/05/2021 vade tarihli 6.650-TL bedelli … şubesine ait çek, keşidecisi … olan … seri nolu 30/06/2021 vade tarihli 15.000-TL bedelli … şubesine ait çek, keşidecisi … olan …. seri nolu 31/07/2021 vade tarihli 9.000-TL bedelli … şubesine ait çek, keşidecisi… san. Tic. Ltd. Şti. Olan … seri nolu 31/07/2021 vade tarihli 18.000-TL bedelli … şubesine ait çek, keşidecisi … Kuv. Tur. Yat. İnş. Tic. İth. Ve İhr. Ltd. Şti. Adına … tarafından imzalanan … seri nolu 30/05/2021 vade tarihli 15.000-TL bedelli … şubesine ait çek, cüzdanın içerisinde cüzdanla birlikte çalındığını, Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı … soruşturma numarasıyla soruşturma başlattığını halen soruşturmanın devam ettiğini, takip konusu çek hakkında ödeme yasağı kararı bulunduğunu, çalınan çekler ile alakalı müvekkilerinden … adına Bakırköy … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasıyla çek iptali davası açıldığını, mahkeme kararı gereğince … tarihinde bilgisi verdikleri çekler hakkında ödeme yasağı kararı verildiğini ve ilgili kararın ticaret sicil gazetesinde ilk ilan tarihi … olmak üzere üç kez ilan edildiğini, icra takip dosyası incelendiğinde çekin arkasına müvekkil … ‘in elinden rızası dışında çıktıktan sonra 4 tane ciro atıldığını ve sonunda …’e geçtiğini, İcra takibine konu olan çekin müvekkili … … ‘da ikamet etmekte ayakkabı toptancılığı işi ile ilgilenmediğini, ilgili çeki şahsımın ortaklığı bulunan … San. Tic. Ltd. Şti. ye vermiş hamiline olan çek şahsınca imzalanıp … imalatı yapan müvekkilim … e tarafımdan teslim edildiğini, sonrasında Müvekkil … elinden de 04.11.2020 tarihinde evine giren hırsız tarafından çalınmış ve piyasaya sürülmüştür. Müvekkil … arkadaki ciro olan şahsım ve taban imalatı yapan Müvekkil … arasındaki organik bağ çok açıktır fakat müvekkilin kendisinden sonraki cirolar ile hiçbir ilgisi bulunmadığını, Bakırköy … İcra Müdürlüğü … E. Sayılı dosyasının tedbiren durdurulmasına akabinde iptal edilmesine, takip konusu çeklerden dolayı takip alacaklısına borçlu olmadığımızın tespitine ardından da davalı … A.Ş. nin meşru hamil olmaması, kötüniyetli ve ağır kusurlu olması sebebiyle menfi tespit talebin kabulü ile dava konusu çeklerin tarafımıza iadesine karar verilmesine haksız başlatılan icra takibi için 620 den az olmamak üzere kötüniyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini şahsı için asaleten müvekkilleri için vekaleten talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; huzurdaki davanın keşidecisinin … olan … Bankası … Şubesi’ne ait 28/02/2021 keşide tarihli … çek nolu 10.000,00-TL meblağlı çek ile ilgili olarak müvekkili … A.ş.’nin değil davacı … in yetkili hamil olduğu iddiası ile çekin istirdatı ve meni tespit talebiyle açıldığını, davacı tarafın iddia ettiği gibi çekin zayii olarak tedavüle çıkarıldıysa buna ilişkin suç duyurusunda bulunma hakkı saklı kalmakla beraber Ticaret Kanunu gereği basiretli bir tacir gibi hareket etmeyen davacının davası kötü niyetli bulunmakla reddine karar karar verilmesini talep ettiklerini, müvekkil şirketin çeki ve çekin dayanağı faturayı müşterisi bulunan dava dışı … İnşaat Gıda ve tic. Ltd. Şti.’nden teslim aldığı, yine dava dışı… İnş. Teks. … Tedarik İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. Adına düzenlenmiş 18/11/2020 tarihli … nolu fatura görülüp birlikte alındığını, yani müvekkil … şirketi 6361 S. Kanunun 9/2 maddesine uygun olarak faktoring işlemi yaptığı, yalnızca davaya konu çeki değil çekin dayanağı olan faturayı da aldığını, davanın reddine, davacının %20’den az olmamak üzere kötüniyet tazminatına mahkum edilmesine, yargılama giderleriyle ücreti vekaletin davacı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
DOSYANIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Dava, … ait keşidecisinin davacı … olan 28/02/2021 vade tarihli … seri numaralı 10.000,00 TL değerindeki çekin TTK m.792 kapsamında çekin yetkili hamili davalıdan istirdatı ve işbu çeke dayalı başlatılan Bakırköy … İcra Müdürlüğü … sayılı takip dosyasından dolayı davacıların davalıya borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
İncelenen tüm dosya kapsamı, tarafların iddia ve savunmaları içeriğine göre;
İhtilaf, 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesinin “çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemesi gereği rızası hilafına çekin elinden çıktığını ileri süren davacının, davalıya yönelttiği istirdat talepli dava olup, davacı lehine çekin istirdatına veya bedelinin tahsiline karar verilebilmesi için davacının dava konusu yaptığı çekin yetkili hamili olduğunu kanıtlaması yanında çeki elinde bulunduran yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ya da iktisapta ağır kusuru bulunduğunu ispat etmesi gereklidir. Bu kapsamda ispat yükü çekin istirdatını talep eden davacıya aittir. Aksini iddia ise kıymetli evrakın mücerretlik ilkesini ortadan kaldırır.
Çekin davacı hamilin elinden rızası hilafına çalınması halinde bile davacının çekin yeni hamili olan davalının çeki iktisap ederken kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir. (bkz. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 08/02/2016 tarih 2015/9998 E. ve 2016/1058 K.)
Bu çerçevede somut olaya bakıldığında istirdatı talep edilen çek, Adana 28/02/2021 tarih, 10.000,00 TL miktarlı, … seri nolu, keşidecisi … , ilk cirantası … , ikinci cirantası … , üçüncü cirantası …, dördüncü cirantası …., beşinci cirantası …Ltd. Şti., son ciranta ve hamilin davalı … A.Ş. olan çektir.
Factoring (mevzuatta kullanılan şekliyle Faktoring) Latince “Factor” kelimesinden türetilmiştir.
Faktoring; “Müşterinin üçüncü şahıs olan borçlu karşısındaki mal tesliminden veya iş görme/hizmet ediminden ileri gelen alacaklarının karşılığını, alacağın tahsilinden önce avans olarak ödeyerek alacağın tahsil edilmemesi riskinin ve müşteri için borçlunun muhasebesinin tutulması, ihtar işlemleri gibi iş görme/hizmet edimlerinin üstlenilmesi suretiyle devir ve satın alınması” olarak tanımlanmaktadır (Kocaman, Arif: Faktoring İşlemlerinin Hukuki Niteliği, Ankara 1992, s.21).
Türk Hukuk Lûgatında da vadeli mal satışı yapan işletmelerin bu satışlardan doğan alacaklarının finans kurumunca satın alınması olarak tanımlanmış ve böylece tahsil rizikosunun satın alan firmaca yüklenildiği dile getirilmiştir.
Konuyu düzenleyen Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre Türkiye’de bu işlemler ancak Faktoring Şirketleri tarafından yapılabilir.
Faktoring’in amacı, firmalara satışlarının ve kârlarının artması konusunda yardımcı olmaktır.
Kapsam olarak faktoring; bir mali kuruluş (factor/faktor) ile ticarî borçlular (müşteriler) ve mal satan veya hizmet arz eden bir ticarî işletme arasında (satıcı) üç taraflı bir sözleşme olup, genelde rücu hakkı olmaksızın alıcının borçluların hesap hasılalarını factor satın alır ve bu suretle müşterilere tanınan kredileri kontrol altında tuttuğu kadar, muhasebe ve tahsilatını da yürütür.
Faktoring işleminin üç tarafı vardır. Bunlar;
a) Müşteri (firma):Faktoring hizmetlerini talep eden ve alacaklarını faktoring şirketine devreden (satan) işletme,
b) Faktoring Şirketi (Factor): Müşterinin alacaklarını devir ve satın alarak karşılığında nakit olarak ödeyen şirket,
c) Borçlu: Müşterinin alacaklı olduğu kişi veya işletmedir.
Faktoring şirketlerinin yapamayacakları iş ve işlemler Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 19 ve 22/2. maddelerinde düzenlenerek;19. madde ile; “Bu Yönetmelik hükümlerine göre kendilerine faaliyet izni verilen şirketlerin, müşterileri ile yapacakları işlemler için yazılı sözleşme düzenlemeleri zorunludur.” şeklinde düzenleme yapılarak yazılı sözleşme yapma zorunluluğu getirilmiş, 22. maddenin 2. fıkrasında ise; “Faktoring şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilmeyen alacakları satın alamazlar veya tahsilini üstlenemezler”
hükmüne yer verilmiştir.
Bu ilke ve açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde;
Her ne kadar davacı keşideci, dava konusu çekin tarafınca düzenlendikten sonra lehdara verilmeden kaybolduğundan bahisle açtığı çek iptali davasında, davalı tarafından çekin ibraz edilmiş olması sebebiyle eldeki davayı açmış ve dava, davalı şirketin çekin çalıntı olduğunu bilmesine rağmen kötü niyetle çeki temlik aldığı ve bu çekten dolayı borçlu olmadıkları iddiasına dayanmakta ise de; iş bu davada ispat yükü davacıda olup davalının dava konusu edilen çeki iktisap ederken kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunu ve bu çekten dolayı borçlu olmadığını ispatlaması gerekmektedir. Dava konusu çekin davalı faktoring şirketi tarafından teslim alındığı, iktisap edildiği 24/11/2020 tarihinde çekin hırsızlık konusu olduğunu ve yasaklı olduğunu bilmesi veya bilmesi gerektiği durumda davalı faktoring şirketinin yetkili hamil sayılmayacağı yukarıda anılan yönetmelik hükmü gereğince hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda yapılan incelemede, davalının dava konusu çeki, ticari ilişki içinde bulunduğu dava dışı … Ltd Şti. , 18/11/2020 tarih … nolu faturaya istinaden teslim aldığı, her ne kadar davacı tarafından çek iptali davasına istinaden çeke 06/11/2020 de ödeme yasağı konulmuş ise de bu hususun çekin tedavülüne engel bir durum yaratmadığı ve davalının kanunun aradığı iyi niyetli olmadığı ve ağır kusurlu olduğunu da göstermediği, davalının çeki … sayılı FKFFŞK’nın 9/2 maddesi kapsamında kambiyo senedine dayalı alacağı temlik alırken bu alacağın bir mal ve hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsiki gerektiği hükmüne uygun teslim aldığı anlaşılmakla, davacı tarafından davalının yetkili hamil olduğu, çekin iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğu yahut hırsızlık malı olduğunu bildiği hususları ve davacının işbu dava konusu çekten dolayı davalıya borçlu olmadığı ispatlanamamış olup, davanın reddine karar vermek gerekmiş aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın reddine,
2-Alınması gerekli 179,90 TL harçtan davacı tarafça yatırılan 59,30-TL harcın mahsubuyla bakiye alınan 120,6- TL harcın istem halinde davacıya iadesine,
3-Yargılama giderlerinin davacı üzerine bırakılmasına,
4-Davacının davasının reddine karar verildiğinden AAÜT gereğince hesap edilen 9.200,00-TL nispi ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Kararın kesinleşmesine kadar yapılan yargılama giderlerinin davacı tarafça peşin olarak yatırılan yargılama gider avansından mahsubu ile bakiye kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair,6100 sayılı HMK’nun 342 ve 345.maddeleri gereğince karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenmek suretiyle tebliğden itibaren 2 haftalık süre içerisinde mahkememize verilecek dilekçe ile ilgili İstinaf Dairesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar davacı ve davalı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 28/03/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır

Bu belge , 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu gereği elektronik imza ile imzalanmıştır.