Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/425 Esas
KARAR NO : 2023/546

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 21/05/2021
KARAR TARİHİ : 15/05/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 01/06/2023
Mahkememizde görülmekte olan davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dilekçesinde özetle; müvekkilinin 2013 yılından bu yana tekstil kimyasalları üreten ve bu alanda yurt dışına ihracatta önde gelen şirketlerden birisi olduğunu, Gelinen süreçte, Vergi Usul Kanunu uyarınca Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, İstanbul Vergi Kaçakçılığı-3, Denetim Daire Başkanlığı tarafından, Müvekkil Şirketin ticari defter ve kayıtları son beş yıla dönük olarak incelemeye alındığını, Buna ilişkin ilgili vergi idaresi tarafından gönderilen ve elimize yeni ulaşan talep yazısının ekli olduğunu, 2016 yılı itibariyle e-defter kayıtlarına geçildiğinden, talep edilen döneme ilişkin tüm vergi kayıtları sadece, … marka, … model, “…” seri numaralı … cihazında tutulduğunu, Vergi İdaresinin söz konusu talep yazısı üzerine, Müvekkil şirket çalışanları tarafından mezkur cihazlar geçmişe dönük olarak incelemeye alınmışsa da, içeriğine ulaşılamadığını, Akabinde söz konusu durumun basit bir teknik hata olduğu değerlendirilerek, uzman eliyle içeriğinin okunabileceği değerlendirilerek verilere ulaşılması için cihazlar Adli Bilişim Uzmanı …’e sunulduğunu, Adli Bilişim Uzmanı … tarafından hazırlanan 17.05.2021 tarihli teknik inceleme raporunda özetle; “diskin fiziksel zarar gördüğü, verilerin Adli Tıp Kurumu, Polis/Jandarma Kriminal labaratuvarında donör disk ile birlikte parça değişimi yapılarak kurtarılabileceği” sonucuna ulaşıldığını, Söz konusu rapor aynı gün Müvekkil şirket yönetimine elden ibraz edilmiş olup, Müvekkil şirkete ait söz konusu hard disk içerisinde olan kayıtların zayi olduğu bugün itibariyle kesin ve net olarak anlaşıldığını, Davalarının kabulü ile, Müvekkili şirkete ait 2016, 2017 dönemlerini içeren şirket gelir ve giderlerini işlediği e-defter HML kayıtlarının (keşif ve bilirkişi incelemesindeki tespite göre) kısmen ya da tamemen zayi olduğunun tespitine, Bu kapsamda keyfiyetin tam olarak tespiti için; Müvekkil şirkete ait mezkür ticari kayıtları ihtiva eden, … marka, … model, “…” seri numaralı … cihazının donör disk(aynı marka/model bir disk) ile parça değişimi yapılarak içeriğinin tespiti amacıyla adli tıp kurumu’na gönderilmesine, Şirket merkezinde 2016/2017 e-defter XML kayıtlarının tespiti amacı ile keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına, resen tespit edilecek mali müşavir ve yazılım uzmanı bilirkişiler eliyle şirket merkezinde keşif icrasına, Talebe konu … marka, … model, “…” seri numaralı … cihazının mahkeme huzurunda mevcutlu hazır edilmesi ve takdir edilen ATK ve bilirkişi masraflarının ikmali için süre ile ara kararının tarafımıza tebliğine, ara kararında; cihaz içeriğine ulaşılamaması halinde, bu durumun (kusurun anlaşılabilmesi için) teknik nedenlerinin açıklanmasının istenmesine, cihaz içeriğine ulaşılması halinde içeriğinin bir çıktı dökümüne bağlanarak rapor ekinde gönderilmesinin istenmesine, atk rapor ile bilirkişi raporunun tarafımıza tebliğine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava, hukuki niteliği itibariyle 6102 sayılı TTK’nun 82/7.maddesinde belirtilen tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin zayi olması sebebiyle kendisine bir belge verilmesi istemine ilişkindir.
Davacı tarafca gösterilen deliller toplanmış ve konunun incelenmesinde uzmanlık gerektiren yönler olduğundan bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle dava sonuçlandırılmıştır.
Bilirkişi 24/02/2022 havale tarihli raporunda; Somut olayı teknik yönleriyle inceleyip değerlendirdiğimizde ise; davacı şirketin talep edilen dönemlerine ilişkin tüm mali kayıtlarının saklandığı ve yedeklendiği … marka, … model, “…” seri numaralı depolama ünitesi ile … marka … seri numaralı sabit diskin yukarıda ayrıntılı bir şekilde belirtildiği üzere farklı fiziksel hasarlar içermesi (okuma kafalarının hasar görmesi, okuma kafalarını tutan kolların eğilmiş olması, bilginin saklandığı plak yüzeyinde kısmi çiziklerin bulunması, plakaları döndüren motorun arızalı olması, sabit diskin kapağında ezilmelerin mevcut olması gibi) nedeniyle cihazlara erişim sağlanamadığı, geriye dönük olarak cihazlar üzerinden veri kurtarma işleminin başarı ile sonuçlandırılamadığı ve böylece zayi talebinde bulunan defterlerin hangi defterler olduğunun tespiti yapılamadığı, sonuç itibariyle talep edilen dönemlere ait verilere ulaşmanın teknik imkanlar dahilinde mümkün gözükmediği belirtilmiştir.
19/04/2022 tarihli ATK raporunda özetle ; İnceleme konusu materyal üzerinde yapılan görsel incelemede, materyal etiketinin hasar görmüş olduğu ve sabit diskin kapağında ezilmelerin mevcut olduğu , materyal etiketinin mevcut durumu göz önüne alındığında, tarafımızca yapılan inceleme öncesinde hard disk kapağının açılmış ve fiziksel müdahalenin yapılmış olabileceğinin değerlendirildiği, İnceleme konusu “…” no.lu materyal üzerinde yapılan inceleme neticesinde sabit diskin okuma yazma kafalarının ve plaka (platter) yüzeyinin hasarlı olduğunun tespit edildiği, sabit diskin okuma/yazma kafaları ve plakaların mevcut durumu göz önüne alındığında veri kurtarma işleminin gerçekleştirilemeyeceği hususlarını bildirir rapordur.
Dava, hukuki niteliği itibariyle 6102 sayılı TTK’nun 82/7.maddesinde belirtilen tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin zayi olması sebebiyle kendisine bir belge verilmesi istemine ilişkindir.
6102 Sayılı Kanunun 82/7. Maddesi “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. ” hükmünü düzenlemiştir.
05.07.2022 tarihinde yürürlüğe giren 7417 sayılı Kanun ile değişik 6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesine göre; bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa; tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren, otuz gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Maddede düzenlenen otuz günlük süre hak düşürücü süredir.
6102 sayılı TTK 82/7. maddesinde zayi sebepleri tahdidi olarak sayılmamıştır. Diğer bir deyişle; maddede geçen “yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi” denilmek suretiyle bu gibi olayların benzerlerinin de bu kapsama girebileceği anlatılmaktadır. Bu meyanda, tacirin elinde olmayan benzer olaylarda maddenin kapsamı içindedir. Ancak, hangi olaya dayandırılsa dayandırılsın zayi iddiasının samimi ve inandırıcı olması, hayatın mutad cereyanına açıkca aykırı düşmemesi gerekir. (Yargıtay 11. HD 10.01.2018 tarih ve 2016/6084 E. 2018/ 155 K. Sayılı ilamı) Tacirin, anılan yasa maddesinden yararlanabilmesi için bir taraftan ticari defterlerin ve belgelerin korunması amacıyla gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziyaa uğramanın onun iradesi dışında, elinde olmayan bir nedenle meydana gelmiş olması zorunludur. Mücbir nedenlerin ispatı, bunu iddia eden tacire aittir. İleri sürülen mücbir nedenin dayandığı olayların defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olup olmadığı araştırılmalı ve irade dışında defter ve vesikaların tamamen veya kısmen kaybı yahut yok olması sonucu oluştuğunda mücbir neden kabul edilmektedir. Davacı tutmak ve saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgeleri özenle korumakla yükümlüdür.
TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir. Bu nedenle, talebe konu belgelerin somutlaştırılması gerekmekte olup, genel kapsamlı bir zayi kararı verilmesi mümkün değildir. (Yargıtay 11. HD 08.12.2014 tarih ve 2014/12543 E.-2014/19170 K. Sayılı ilamı) Yine, ticari defter ve belgeleri için zayi belgesi düzenlenmesini talep eden tarafın zayi olduğunu iddia ettiği ticari defter ve belgelerin mevcudiyetine karine teşkil edecek ve bu konuda olumlu kanaat edinmesini sağlayacak bilgi ve belgeleri ibraz etmesi gerekir.
Tacirin TTK’nun 82/7. maddesindeki düzenlemeden faydalanabilmesi için öncelikle ticari defterlerin korunması amacıyla gerekli dikkat ve ihtimamı göstermiş olması zorunludur.
Somut olayda, davacı vekili 27.03.2023 tarihli beyan dilekçesi ile şirketin 2017 yılı e-defterlerinden, Defter-i Kebir ve Yevmiye defterini barındıran diskin eski fabrikadan Hadımköy’deki yeni fabrikaya taşınırken zarar görmesi sebebiyle verilerin kaybolduğundan bahisle zayi belgesi verilmesi talep edilmiş isede, tacirin TTK 82/7. maddeden yararlanabilmesi için bir taraftan defterin korunması amacıyla gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziyaa uğramanın onun iradesi dışında elinde olmayan bir nedenle meydana gelmiş olması gerekmektedir. Talebe konu defterlerin, basiretli tacir ilkesine uygun şekilde saklaması gerektiği, buna rağmen gerekli özen ve ihtimam gösterilmediği, mücbir sebep unsurunun da bulunmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2013/13932 Esas- 2013/20907 Karar sayılı kararı ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesinin 2023/201 Esas 2023/668 Karar sayılı kararı benzer mahiyettedir.)
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli 179,90 TL harçtan davacı tarafça yatırılan 59,30 TL harcın mahsubuyla bakiye 120,60 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3-Davacının yaptığı yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Kararın kesinleşmesine kadar yapılan yargılama giderlerinin davacı tarafça peşin olarak yatırılan yargılama gider avansından mahsubu ile bakiye kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair,6100 sayılı HMK’nun 342 ve 345.maddeleri gereğince karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenmek suretiyle tebliğden itibaren 2 haftalık süre içerisinde mahkememize verilecek dilekçe ile ilgili İstinaf Dairesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yokluğunda açıkça okunup, usulen anlatıldı.15/05/2023

Katip …
¸(e-imzalıdır)

Hakim …
¸(e-imzalıdır)