Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BAKIRKÖY 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/185 Esas
KARAR NO : 2022/527

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 25/02/2021
KARAR TARİHİ : 25/05/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 21/06/2022
Mahkememizde görülmekte olan davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dilekçesinde özetle; 12.02.2021 tarihinde komşu işyerlerinde başlayan yangının müvekkili şirket işyerine sirayet etmesi sonucunda …. Çarşısı ….. Ada No: ….. Bağcılar/İSTANBUL adresindeki şirket merkezinin tamamen yandığını, yangın nedeniyle müvekkil şirketin işyeri ciddi anlamda zarar gördüğünü, yangının müvekkili şirket merkezine zarar verdiği için birçok resmi belgenin zarar gördüğünü, dilekçe ekinde listesi bulunan resmi kayıtlarından ticari defterler, faturalar, koçanlar, envanterler, SGK evrakları, ithalat ve ihracata ilişkin belgeler, konşimentolar, çek, kısaca mali ve ticari her türlü belge, defter ve kayıtların zarar gördüğünü, yangından ve söndürme çalışmalarında sonra hiçbir şeyin kalmadığını yangın sonrasında öğrendiklerini belirterek müvekkillerinin işyerinde bulunan ve ekte listesi bulunan 2010-2021 Şubat tarihleri arasındaki resmi (SGK, defter, fatura, konşimento, envanter v.s) kayıtların yangına maruz kalmasından dolayı tespitinin yapılarak her iki müvekkil şirket bakımından ayrı ayrı taraflarına zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Dava, hukuki niteliği itibariyle 6102 sayılı TTK’nun 82/7.maddesinde belirtilen tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin zayi olması sebebiyle kendisine bir belge verilmesi istemine ilişkindir.
TTK’nın 82/1. maddesi uyarınca, “Tacir, ticari defterlerini, envanterleri, finansal tablo, bilanço ve faaliyet raporlarını, aldığı mektupları (bir ticari işe ait yazışmaları), gönderdiği mektup suretlerini, kayıtlara esas olan belgeleri, sınıflandırılmış şekilde saklamakla yükümlüdür.”
TTK’nın 82/3. maddesinde ise” Bilanço ve finansal tablolar hariç, sayılan bu belgelerin, Türkiye Muhasebe Standartlarına da uygun olmak şartı ile görüntü veya veri taşıyıcılarda saklanmasına da öngörülen koşullarla izin verilmiştir”denilmektedir.
TTK’nın 64/2. maddeye göre ise “Tacir, işletmesi ile ilgili olarak gönderilmiş olan her tür belgenin fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekilde bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.” denilerek, böylece, söz konusu belgeleri, yazılı olarak saklama yanında, teknolojinin diğer imkânları ile saklama da kabul edilmiştir.
Saklanması gereken defter ve belgeler, saklama süresi içinde, yangın, deprem, su baskını gibi bir afet veya hırsızlıktan dolayı zayi olursa, tacirin (ölmüşse mirasçılarının), durumu öğrendikten itibaren on beş gün içerisinde işletmenin olduğu yerdeki mahkemeye başvurarak zayi belgesi alması gerekir. Kanun’da “isteyebilirler” denmiş ise de bu bir zorunluluk niteliğindedir. Zayi belgesi için açılan dava, çekişmesiz yargı işi niteliğindedir (TTK m.82/7).
Hasımsız açılan zayi belgesi verilmesi davasında, TTK’nın 82/7. maddesi gereğince mahkemece resen araştırma ilkesi çerçevesinde delillerin toplanarak değerlendirilmesi gerekir.
Dosya TTK. Madde 82 çerçevesinde incelenmiştir. Dava, 12/02/2021 tarihinde davacı şirketlere ait şirket merkezinin bulunduğu adreste meydana gelen yangın neticesinde davacı şirketlere ait resmi kayıtlarından ticari defterler, faturalar, koçanlar, envanterler, SGK evrakları, ithalat ve ihracata ilişkin belgeler, konşimentolar, çek, kısaca mali ve ticari her türlü belge, defter ve kayıtların zayi olduğu belirtilerek iş bu dava açılmış olup, davanın öngörülen 15 günlük yasal sürede açılmış olduğu anlaşılmıştır. Davacı vekilince 12/02/2021 tarihli dava konusu talebine yönelik sunduğu dava dilekçesi de göz önüne alındığında dilekçe içeriğinde bildirilen ticari defterlerin meydana gelen yangın olayı neticesinde zayi olduğu, bu itibarla, ilgili belgeler için zayi belgesi verilmesini talep etttiği…” görülmüştür.
Dosyanın bilirkişiye tevdi ile zayi belgesi verilmesi talep edilen belgelerin tespit edilerek rapor düzenlenilmesine karar verilmiş olup, bilirkişi 21/01/2022 tarihli raporunda; Zayi olduğu bildirilen fatura ve sevk irsaliyeleri yönünden; ……. Dış Tic.ve Mak. Sanayi Ltd. Şti’ne ait 15.07.2014 tarihli 20 adet fatura seri (a) no:……. = 1.000 adet, 18.03.2014 tarihli 20 adet sevk irsaliyesi seri (a) no: ….. = 1.000 adet,19.06.2015 tarihli 20 adet sevk irsaliyesi seri (a) no:……. = 1.000 adet, belge zayi olduğunun beyan edildiği; ……. Mutfak Eşyaları San.ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait; 15.07.2014 tarihli 100 adet sevk irsaliyesi seri (a) no:…… = 5.000 adet 26.11.2015 tarihli 100 adet sevk irsaliyesi seri (a) no:…… = 5.000 adet belge zayi olduğunun beyan edildiği, vergi dairelerinden gelen cevabi yazılarda, söz konusu mükelleflerin bilgisayar kayıtları tetkikinde yazı tarihi itibariyle dairelerine intikal eden herhangi bir dava kaydının olmadığının bildirildiği, ….. Baskı San. Tic. Ltd. Şti.’ne yazılan müzekkereye cevaben anılan firma 5.10.2021 tarihli dilekçeyi sunarak, söz konusu fatura ve irsaliyelerin basılarak teslim edildiğinin ve …… gov.tr bildiriminin yapıldığının bildirildiği, Ticaret Bakanlığına ilişkin olarak; ……. Dış Ticaret ve ……. Mutfak Eşyaları firmalarına ait “Yurtdışı Pazar Araştırması” teşvik başvuru belgeleri; ……. Dış Ticaret ve ……. Mutfak Eşyaları firmalarına ait “Pazara Giriş” teşvik başvuru belgeleri ve başvuru belgeleri ile Bakanlığa sunulan orijinal test raporları, ……. Dış Ticaret ve ……. Mutfak Eşyaları firmalarına ait “Yurt dışı marka tescil” teşvik başvuru belgelerinin dosyasında görülemediği, yine, İhracatçılar Birliği ve Ticaret Bakanlığına sunulduğu bildirilen, ……. Dış Ticaret ve ……. Mutfak Eşyaları firmalarına ait “Yurt dışı ve yurt içi fuar katılım” teşvik başvuru belgeleri hakkında detay bilgi sunulmadığı, detay bilgi sunulmasına müteakip, ilgili odadan bu belgelere ait kurumda bulunan belgelere ait suretlerin ibrazının istenmesi hususunun sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, zayi olduğu bildirilen gümrük beyannameleri yönünden; Ambarlı Gümrük Müdürlüğü tarafından müzekkerelere ekli olarak davacı şirketlerin 2014-2021 döneminde, rapor ekinde sunulan listede belirtildiği üzere, ……. Mutfak için gümrük 105 adet, ……. Dış Ticaret için 29.642 adet gümrük beyanın mevcut olduğu, Muratbey Gümrük Müdürlüğünün cevabi yazısında, istenilen 2014-2021 döneminde söz konusu firmalara ilişkin 15 adet Antrepo Beyannamesi, 20 adet Serbest Dolaşıma Giriş Beyannamesi ve 1181adet ihracat beyannamesi tespit edildiği, 7 adet ithalat beyannamesinin arşiv nüshaları ile toplam 1209 adet beyannamenin bilge sistem çıktısının gönderildiği, Çerkezköy Gümrük Müdürlüğünün cevabi yazısına göre, ……. Mutfak Eşyaları San. ve Ticaret Ltd.Şti.ile ilgili Müdürlüklerinde herhangi bir işlem kaydına rastlanılmadığı, ……. Dış Ticaret ve Makine San. Ltd. Şti adına 2015,2016,2017,2018 ve 2019 yılına ait toplam 49 adet beyannamenin işlem gördüğü, söz konusu beyannamelerin 3 adedi sarı hat kriterinde işlem görerek belge muayenesine tabi tutulduğundan mevzuat gereği Müdürlüklerince arşivlenmediği, diğer 46 adet beyannamenin ise mavi hat kriterinde işlem gördüğünden mevzuat gereği ilgili firma tarafından arşivlenmekte olduğu, müdürlüklerine teslim edilmemekte olduğunu, firma tarafından arşivlenen beyannamelerin 26.10.2021 tarih ve ….. sayılı yazı ile istenildiği, anılan firmanın 02.11.2021 tarih ve ……. sayı ile kayıtlı dilekçe ekinde sunulan 7 adet beyanname ve ekleri ile müdürlükleri arşivinde bulunan 3 adet beyanname ve ekleri ayrıca müdürlüklerince gönderilmeyen 39 adet beyannamenin Bakanlık Bilgi sistemi üzerinden ekran çıktısı alınarak yazı ekinde sunulduğu, Mardin Gümrük Müdürlüğünün cevabi yazısında, belirtilen yıllarda müdürlükleri nezdinde davacı şirketlerin herhangi bir beyannamesinin bulunmadığının bildirildiği, Kapıkule Gümrük Müdürlüğünden gelen cevabi yazıda, konu ile alakalı olarak müdürlükleri sınır kapısı (transit gümrük idaresi) olması nedeniyle ithalat ihracat işlemleri yapılmamakta olduğu, bu nedenle makamlarına gönderilmesi istenilen Gümrük Beyannamelerine ilişkin kayıtlar mevcut olmadığından gönderilemediği, mezkur taşımalara ilişkin araç plakaları ve tarih bildirilmesi halinde yeniden araştırma yapılabileceğinin bildirildiği, Tekirdağ Gümrük Müdürlüğünün cevabi yazısında, yapılan inceleme neticesinde ……. Dış Tic. Makina San.ve Tic. Ltd. Şti. firmasının müdürlüklerinden gerçekleştirdiği İthalat işleminin bulunmadığı , 2016-2020 yılları arasında ekli listede beyanname numaraları belirtilen İhracatları gerçekleştirdiği, söz konusu İhracat beyannameleri mavi hattan işlem gördüğünden müdürlükleri arşivinde bulunmadığı ve beyanname örneklerinin gönderilemediği, ……. Mutfak Eşyaları San.ve Tic. Ltd. Şti. firmasına ait 2010-2020 yılları arasında müdürlüklerinden gerçekleştirdiği İhracat işleminin bulunmadığı, aynı yıllar arasında 1 adet İthalat işleminin bulunduğunun tespit edildiği ve söz konusu ithalat beyannamesinin bir örneğinin gönderildiği, Tapucu Gümrük Müdürlüğünün cevabi yazısında, bahse konu yazıları ile alakalı olarak müdürlüklerince yapılan sistem araştırması neticesinde anılan şirketlere ilişkin müdürlüklerinde herhangi bir işlem kaydına rastlanılamadığının belirtildiği, ….. Bölge Gümrük Müdürlüğü’nün cevabi yazısında, ilgide kayıtlı yazılarında bahsi geçen firmalara ilişkin olarak müdürlük kayıtları tetkiki sonucunda herhangi bir işlem kaydına rastlanılamadığının bildirildiği, davacının talep dilekçesi eki listede, ……. Dış Ticarete ait 2016-2021 dönemlerine ilişkin 2.218 adet ihracat gümrük beyannamesinin, 80 adet ithalat gümrük beyannamesinin, ……. Mutfak’a ait 2016-2021 dönemlerine ait 143 adet ithalat gümrük beyannamesinin zayi olduğunun beyan edildiği, bu miktar beyanname yönünden zayi belgesi verilmesi hususunun sayın mahkemenin takdirinde olduğu, zayi konşimentolar yönünden; ….. Gemi Acentiliği A.Ş. tarafından zayi olduğu bildirilen 26.12.2020 tarih ….. no.lu konlimentonun gönderildiği, yine …… Denizcilik A.Ş. tarafından 16.01.2021 tarih …… no.lu konşimentonun gönderildiği, söz konusu konşimentolar yönünden zayi belgesi verilmesinin Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, Prototip – çift cidarlı ısı izolasyonlu çelik matara yönünden; zayi olduğu bildirilen matara mahiyeti itibariyle eşya olduğundan, resmi evrak olmadığından, zayi belgesi verilmesine konu olamayacağının düşünüldüğü, bu itibarla Sayın Mahkemece davacı talebinin kabul edilmesi halinde; ……. Dış Tic.ve Mak. Sanayi Ltd. Şti’ne ait Seri A …… arası 1.000 Adet fatura, Seri (A) ……. arası 1.000 Adet ve Seri (A) …….. arası 1.000 Adet sevk irsaliyesi için, ……. Mutfak Eşyaları San.ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait; Seri (A) …… arası 5.000 Adet, Seri (A) …….. arası 5.000 Adet sevk irsaliyesi için; ……. Dış Ticarete ait 2016-2021 dönemlerine ilişkin 2.218 adet ihracat, 80 adet ithalat gümrük beyannamesi için, ……. Mutfak’a ait 2016-2021 dönemlerine ait 143 adet ithalat gümrük beyannamesi için, ……. Gemi Acentiliği A.Ş. – 26.12.2020 tarih ….. no.lu konlimento için, yine ……. Denizcilik A.Ş. – 16.01.2021 tarih …… no.lu konşimentonun için zayi kararı verilebileceğini bildirmiştir.
İncelenen tüm dosya kapsamına göre; davacı tarafça bildirilen ve mahkememizce resen toplanan deliller kapsamında zayi olabilecek evrakların araştırılmasının yapıldığı bilirkişi raporuyla da delillendirilen evraklar yönünden değerlendirmede bulunulduğu, bilirkişi raporu, mahkememiz ve istinaf denetimine elverişli olup, hükme esas alınmakla; ……. Dış Tic.ve Mak. Sanayi Ltd. Şti’ne ait Seri A ……. arası 1.000 Adet fatura, Seri (A) …….. arası 1.000 Adet ve Seri (A) …… arası 1.000 Adet sevk irsaliyesi için; ……. Mutfak Eşyaları San.ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait; Seri (A) …….. arası 5.000 Adet, Seri (A) …….. arası 5.000 Adet sevk irsaliyesi için; ……. Dış Ticarete ait 2016-2021 dönemlerine ilişkin 2.218 adet ihracat, 80 adet ithalat gümrük beyannamesi için; ……. Mutfak’a ait 2016-2021 dönemlerine ait 143 adet ithalat gümrük beyannamesi için; ….. Acentiliği A.Ş. – 26.12.2020 tarih ……. no’lu konşimento için; ….. Denizcilik A.Ş. – 16.01.2021 tarih, ……. no’lu konşimento yönünden davanın kabulü ile zayi belgesi verilmesine, davacının talep etmiş olduğu diğer belgeler yönünden ispatlanamayan davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın kısmen kabulü ile;
a-)……. Dış Tic.ve Mak. Sanayi Ltd. Şti’ne ait Seri A …… arası 1.000 Adet fatura, Seri (A) …….. arası 1.000 Adet ve Seri (A) ……… arası 1.000 Adet sevk irsaliyesi için;
b-)……. Mutfak Eşyaları San.ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait; Seri (A) ……. arası 5.000 Adet, Seri (A) ……. arası 5.000 Adet sevk irsaliyesi için;
c-)……. Dış Ticarete ait 2016-2021 dönemlerine ilişkin 2.218 adet ihracat, 80 adet ithalat gümrük beyannamesi için;
d-)……. Mutfak’a ait 2016-2021 dönemlerine ait 143 adet ithalat gümrük beyannamesi için;
e-)….. Gemi Acentiliği A.Ş. – 26.12.2020 tarih …… no’lu konşimento için;
f-)…… Denizcilik A.Ş. – 16.01.2021 tarih, ……. no’lu konşimento için zayi belgesi verilmesine,
Fazlaya ilişkin taleplerin reddine,
Alınması gerekli 80,70 TL harçtan davacı tarafça yatırılan 59,30 TL harcın mahsubuyla bakiye 21,40 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Kararın kesinleşmesine kadar yapılan yargılama giderlerinin davacı tarafça peşin olarak yatırılan yargılama gider avansından mahsubu ile bakiye kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair,6100 sayılı HMK’nun 342 ve 345.maddeleri gereğince karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenmek suretiyle tebliğden itibaren 2 haftalık süre içerisinde mahkememize verilecek dilekçe ile ilgili İstinaf Dairesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 25/05/2022

Katip …

Hakim …