Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/70
KARAR NO : 2023/192

DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 20/01/2021
KARAR TARİHİ : 02/03/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 29/03/2023
Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı …… İth. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili 20.01.2021 tarihli dilekçesinde özetle; Davacı şirketin toplam 18 adet çeki ciranta sıfatı ile cirolayıp arlarındaki cari hesap ilişkisi nedeniyle ….. San. ve Tic. Ltd. Şti. ne borcunu kapatmak için devretmek amacıyla 15.04.2020 tarihinde …… gönderi numarasıyla ve 20.06.2020 tarihinde ….. gönderi numarası ile iki defada gönderdiği, davacının söz konusu kargoları …… Kargo ….. Şubesine teslim ettiği, son teslim alan şubenin ise …… olduğu, söz konusu çekleri içeren kargo gönderilerinin gönderiyi gerçekleştiren kargo şirketi internet sorgulamalarına göre birinin 16.04.2020 saat 14:39 …. şirket çalışanı ….. ‘a, diğerinin ise 22.06.2020 günü saat 12:49 da ….. şirket çalışanı …. ‘e teslim edilmiş gözükmesine rağmen, söz konusu şirkete teslim edilmeden başkaca üçüncü şahıslara, iş bu davadaki davalılara ciro yoluyla devredildiği bilgisinin alındığı, bahse konu çeklerin teslim edilmiş görünmesine karşılı teslim edilmediği, bir başka deyişle çalındığı, bunun akabinde davacı şirketin hiçbir ticari ilişkisi bulunmayan davalı firmalara davacı dahili ve bilgisi olmadan devredildiği, söz konusu olayın öğrenilmesinin akabinde çekler için Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğu, davacının bahsi geçen 18 adet çek içerisindeki arka yüzlerinin görüntüsünü alabildiği, muhatap ……. Bankası A. Ş. ….. Şubesi, keşidecisinin …… Uluslararası Dış. Tic. Mak. San. ve Tic. A. Ş. olduğu …… numaralı 31.05.2020 keşide tarihli 137.000TL bedelli Muhatabın ….. bank …. Şubesi, keşidecisinin ….. Enerji İnş. San ve Tic. A. Ş. ….. çek numaralı 09.06.2020 vadeli 51.104,44 bedelli çeklerin davalılara davacı iradesi dışında ciro yoluyla geçtiği, iş bu çeklerin ibraz edilip davalılara ödendiği, davalıların bundan haksız kazanç sağladığı, bedelin davacıya iade edilmesi gerektiği, davacının şu an için arka yüzünün görüntüsünü alabildiği çeklerden işbu iki çekte kendisinden sonraki cirantaların aynı olduğundan dolay, huzurdaki davayı yukarıda belirtilen iki çek için açtığı, diğer çeklerle ilgili dava açma haklarının saklı olduğu, davacının kayıtları incelendiğinde, söz konusu çeklerin ….. şirketine gönderdiği, sonraki cirantalar ile herhangi bir ticari ilişkinin bulunmadığının anlaşılacağı, ……. şirketinin tüm giriş çıkışlarının kamera ile izlendiği ve kaydının tutulduğunu düşündükleri, tüm kayıtların celp edilerek çeklerin teslim edilip edilmediğinin tespit edilebileceği, davalı …… Faktoring firmasının ticari niteliği gereği kendisinden önceki cirantaların davacı ile ticari ilişkisinin olup olmadığı, söz konusu cirantaların gerçekten bir ticari faaliyet yürütüp yürütmedikleri ile davaya konu çeklerin hangi faturalara ödendiğini inceledikten sonra çeki almakla yükümlü olduğu, davalının diğer cirantalar ile bir ticari ilişkisi olmamasına ve diğer davalıların da ticari ilişki olmaksızın birbirlerine devrettiklerini gözetmeden çeki devraldığı, davalıların mallarını kaçırmaya başladıkları, bu nedenle davalıların mallarına haciz konulmasını, davaya konu çekler için haksız ödenen toplam 188.104,44TL nın istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı …… Faktoring A. Ş. vekilinin 05.02.2021 tarihli dilekçesinde özetle; Dava konusu edilen iki çekin müvekkil şirkete aradaki faktöring ilişkisi kapsamında, çekte cirosu bulunan diğer davalı …… Nakış San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından devir ve temlik edilen fatura konusu alacakların ödeme vasıtası olarak usulüne uygun bir şekilde devir ve ciro edildiği, davacının huzurdaki davada müvekkil şirkete husumet yöneltmesinin haksız ve hukuka aykırı olduğu, müvekkilin iyi niyetli meşru hamil olduğu, davalı ile diğer davalı …… arasında imzalanmış olan 24.02.2015 tarih, … numaralı Faktoring Sözleşmesi ve bilcümle eklerinin hükümleri uyarınca, taraflar arasında faktoring ilişkisinin kurulduğu, …. Ltd. Şti. nin davaya konu çeklerde cirosu bulunan …… Triko Ltd. Şti den olan fatura alacağını ve ödeme aracı olan iş bu davaya konu edilmiş iki çeki, faktoring ilişkisi kapsamında alacak bildirim formları ile müvekkil şirkete devir, temlik ve ciro ettiği, bu doğrultuda müvekkil şirket tarafından finansman hizmeti sunulduğu, dava konusu edilen …… numaralı çek ve …. numaralı çekle ile eşleşen 17.04.2020 tarihli alacak bildirim formu ve fatura görüntüsünün ….. 17.04.2020 tarihli ön ödemel finansman talimatı ile müvekkil şirket tarafından …Tekstil hesabına gönderilen banka dekontlarının sunulduğu, görüldüğü üzere …Tekstil’in temlik eden …… Triko’nun temlik borçlusu sıfatına haiz olduğu, davaya konu …… ve … çeklerde ciro silsilesi incelendiğinde davaya konu çeklerin davalı şirkete, faktoring müşterisi … Tekstil tarafından usule uygun şekilde devir ve ciro edildiğinin açıkça görüleceği, …… Faktoring A. Ş. nin davaya konu çeklerin iyiniyetli, meşru hamili olduğu, davalının 6361 Sayılı Kanun’a göre ticari işletmelerin mal ve hizmet satışından doğmuş, fatura ile teşvik edilebilen alacakları ile BDDK tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilebilen mal ve hizmet satışına bağlı doğmuş ve doğacak alacaklarını devir ve temlik almakta olduğu, bu suretle işletmelere faktoring finansman ya da …… hizmetleri sunduğu, davaya konu çeklerin davalı tarafından ticari faaliyete uygun olarak iktisap ettiğinin sabit olduğu, 6361 sayılı Kanunun m.9/3 hükmünün aşağıdaki şekilde olduğu, “Bir kambiyo senedinin faktoring şirketine devri halinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvuran kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkiye dayanan defileri faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğerki faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun” bu nedenle davacının davayı davalı şirkete karşı açmasının herhangi bir hukuki dayanağının bulunmadığı, zira davacı şirketin davalı nezdinde temlik eden veya temlik borçlusu sıfatına haiz olmadığı, davacı şirket ile faktoring ilişkisinin bulunmadığı, çeklerin vade tarihlerinde tahsil edildiği davalının davacıdan bir alacak talebinin bulunmadığı, diğer yandan davacı tarafın kıymetli evrak olan çekleri kargoya vererek, çeklerin kargoda kaybolması, zayi olması başta olmak üzere pek çok ihtimali de basiretli bir tüccar olarak göze aldığı, basiretli bir tacirin kendi kusurundan kaynaklı hak iddia edemeyeceği, Davalının dava konusu çekleri davacıdan da tahsil etmediği ifade edilerek; davanın husumet yönünden ve ayrıca esas yönünden reddi, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yüklenmesi talep etmiştir.
Davalı … Tekstil Ltd. Şti. vekilinin dilekçesinde özetle; Davalının iddialarının aksine dava konusu çeklerin çalındığı ve kargoya teslim edildiğini kanıtlayamadığı, her ne kadar çeklerin kargoda çalındığı iddia edilmişse de buna ilişkin savcılı şikâyeti tutanağında çeklerin kargoda çalındığını ispatlayamadığı, başka herhangi bir belge verilmediği, çeklerin kargo firmasına teslimine ilişkin bir belge sunulmadığı, davacının basiretsiz ve ağır kusurlu davranışından oluşan zarardan tek başına sorumlu olduğu, çeklerin kargo şirketi tarafından kabul edilmediği bilinmesine rağmen davacının iddiasının bu yönde olduğu, … Tekstil’in dava konusu çekin meşru, haklı ve iyi niyetli hamili olduğu, bu çekin zayi edilmiş olmasının müvekkilin yetkili hamil olmasına engel teşkil etmeyeceği, çekin iktisabında … Tekstil’e atfedilecek ağır bir kusurun bulunmadığı, TTK m.790 da “cirosu kabil çeki elinde bulunduran kişi son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır.” dendiği, yine TTK 792. Maddede “Çekin herhangi bir nedenle hamilin elinden çıkmış bulunursa ister hamiline yazılı ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkının 790. Maddeye göre ispat etsin, çek eline geçen yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğu takdirde geri vermekle yükümlüdür.” Şeklinde hüküm bulunduğu, bu madde kapsamında müvekkilin meşru hamil olduğu, davacının çekin kötü niyetle iktisap edildiğini kesin delillerle ispat yükü altında olduğu, bu yönde çok sayıda emsal karar bulunduğu ifade edilerek; haksız davanın reddi, davacı taraf aleyhine İİK 72. Madde uyarınca %20 den az olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
Dosyaya sunulan belge ve kayıtlarla dosya bilirkişi SMM …’ye tevdii edilmiş, bilirkişi düzenlemiş olduğu 20/08/2022 tarihli raporunda “Dava konusunun, davacının 20.06.2020 tarihinde muhtelif vade tutar ve miktardaki çeklerini borçlu olduğu … Firmasına Teslim edilmek üzere … kargo firması ile göndermekte iken çeklerin kaybedildiği-çalındığı iddiası ile dava konusu biri 137.000,00TL ve diğeri de 51.104,44TL olmak üzere 188.104,44TL toplam tutarlı çek bedellerinin istirdadı talebi ile huzurdaki davanın açıldığı tespit edilmiştir. Davacı …… İle dava dışı SFK Türk şirketlerinin 2020 yılına ait Ticari defter ve belgelerinin incelemesi yapılmış olup, 2020 yılı Ticari defterlerinin incelendiği, defterlerinin açılış ve kapanış onaylarının kanuni süresinde olduğu ve lehlerinde delil niteliği taşıdığı kanaatine varılmış olup, Nihai karar Sayın Mahkemenize aittir. Davacı Dava konusu … Bankası … Şubesi nezdinde bulunan …. nolu hesaba bağlı …… numaralı 31.05.2020 keşide Tarihli 137.000,00TL tutarlı çek olduğu ve bu çekin keşidecisinin … DIŞ TİCARET MAKİNA SAN VE TİC AŞ. Olduğu görülmüştür. Lehdarı: Davacı …… İth. San. Tic. Ltd şti dir. Cirontalar ise sırasıyla; (Davacı) …… İth San ve Tİc. Ltd. Şti., … Tekstil İç ve Dış ticaret Ltd. Şti. — …… Triko Tekstil İnşaat San Tic Ltd.Şti., … tekstil Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. Dir. Dava konusu bu çekin Dava dışı … DIŞ TİCARET MAKİNA SAN VE TİC AŞ tarafından çekin davacı …… Şirketine keşide edildiği tespit edilmiştir. Davacı bu çeki dava dışı …. cari hesap kodu ile hesabını takip etmekte olduğu müşterisi … Dış Tic. Makina San ve Tic AŞ firmasından olan cari hesap alacağına karşı 29.01.2020 tarihinde almış ve Ticari defterlerine 29.01.2020 tarih ve … Yevmiye madde numaralı muhasebe kaydı ile 137.000,00 TL olarak kaydetmiş olduğu tespit edilmiştir. Çekin çıkış kaydına rastlanmamıştır. Davacı Dava konusu … şubesi nezdinde bulunan … nolu hesaba bağlı … numaralı 09.06.2020 keşide Tarihli 51.104,44 TL tutarlı çek olduğu ve bu çekin keşidecisinin … Enerji İnşaat sanayi ve Ticaret AŞ. Olduğu görülmüştür. Lehtarı: … San ve Tic AŞ.dir. Cirontalar ise sırasıyla; … San ve Tic AŞ – (Davacı) …… İth San ve Tic. Ltd. Şti., … İç ve Dış ticaret Ltd. Şti., …… Tekstil İnşaat San Tic Ltd.Şti., … tekstil Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. dir. Dava konusu bu çekin Dava dışı … SANAYİ VE TİC AŞ. tarafından çekin davacı …… Şirketine keşide edildiği tespit edilmiştir. Davacı bu çeki dava dışı … cari hesap kodu ile hesabını takip ettiği müşterisi … Sanayi ve Ticaret AŞ firmasından olan cari hesap alacağına karşı 10.03.2020 tarihinde almış ve Ticari defterlerine 10.03.2020 tarih ve … Yevmiye madde numaralı muhasebe kaydı ile 51.104.44 TL olarak kaydetmiş olduğu tespit edilmiştir. Çekin çıkış kaydına rastlanmamıştır. Davacı …… ile Dava dışı … ticari defterlerinde davalara ait herhangi bir ticari ilişkiye rastlanmamıştır ” teknik kanaati olarak belirtmiştir.
Dosyaya sunulan belge ve kayıtlarla dosya bilirkişi Bankacı … ye tevdii edilmiş, bilirkişi düzenlemiş olduğu 01/02/2023 tarihli raporunda ” Davalı …… Faktoring A. Ş. nin 6361 sayılı kanun ve kanuna bağlı yönetmelik çerçevesinde gerçek bir satışa dayanan faturanın temliki ile işlem yaptığı, davaya konu çekleri bu işleme bağlı olarak ödeme aracı olarak teslim aldığı, çeklerin fatura ile uyumlu olduğu, çek ciro silsilesinde kopukluk olmadığı, işleme yönelik istihbarat çalışması yapıldığı, dolayısı ile yapılan işlemin kanun ve yönetmelik hükümleri çerçevesinde gerçekleştirildiği, İşlemin gerçekleştirildiği tarihte kayıp/çalıntı ihbarı yapılmamış olması nedeniyle davalı faktoring şirketinin bu yönde bir tespit yapmasının mümkün olmadığı, Davalı faktoring şirketi açısından değerlendirildiğinde çeklerin iktisabında bir kusurdan bahsedilemeyeceği, Delillerin değerlendirilmesi ve nihai takdiri ile hukuki tavsifi 6100 sayılı HMK m. 266/c.2 hükmü gereği tamamen Sayın Mahkeme’nin yetkisinde bulunduğu, Tarafların tazminat ve diğer tüm taleplerinin değerlendirilmesinin hukuksal değerlendirmeyi gerektirdiği ve Sayın Mahkemenin takdiri olduğu,” teknik kanaati olarak belirtmiştir.
Dava, davacının meşru hamili olduğu ileri sürülen çekin rızası dışında davacının elinden çıktığı iddiasına dayalı istirdat istemine ilişkindir.
Davaya konu çekin son hamili davalılardan …… Faktoring Anonim Şirketi’dir. Talep sadece çekin istirdatı talebidir. İstirdat talebi sadece son hamilden istenebilir. Dolayısıyla …… Faktoring Anonim Şirketi haricindeki diğer davalılar yönünden açıklanan sebeple davanın reddine karar verilmiştir.
Davalı …… Faktoring Anonim Şirketi yönünden çekin iktisabında ağır kusurlu veya kötüniyetli olup olmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Muhatabın çeki ibraz eden kişiye geçerli bir ödeme yapabilmesi için bu kişinin çek bedelini tahsil konusunda talep hakkına sahip olması zorunludur. Emre yazılı çeklerde düzgün bir ciro zinciri ile hak sahibi olduğu anlaşılan kişi (yetkili hamil) olması gerekir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğine dava; davacının elinden rızası dışında çıkan çek nedeniyle çekin istirdadı istemine ilişkindir. TTK.’nın 792. Maddesi gereğince çekin herhangi bir surette hamilin elinden çıkması halinde, ister hamile yazılı, ister ciro yolu ile devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkının 790. Maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. Anılan kanunun 790. Maddesi gereğince cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır düzenlemesi bulunmaktadır.
Davacı taraf çekteki imzayı inkar etmeyip işbu istirdat davasında davaya konu çekin iradesi dışında elinden çıktığını beyan etmiştir. Davacı … iddiası şahsi def’i mahiyetinde olup 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 687. maddesinde, hamilin poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına harekete etmesi dışında şahsi def’ilerin başvuran hamile karşı ileri sürülemeyeceği düzenlenmiştir. Yine 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/3. maddesinde
“Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan … faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğerki, faktoringşirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” düzenlemesine yer verilmiştir. Davalı faktorin şirketinin çeki temlik alırken 6361 sayılı Factoring Kanunu ve BDDK ‘nın işlemleri kanunu genelgesine uygun hareket edip etmediği buna göre kusur durumunun tespiti açısından ticari defter ve belgeler üzerinde yapılan bilirkişi incelemesinde; davalının 6361 sayılı kanun ve kanuna bağlı yönetmelik çerçevesinde gerçek bir satışa dayanan faturanın temliki ile işlem yaptığı, davaya konu çekleri bu işleme bağlı olarak ödeme aracı olarak teslim aldığı, çeklerin fatura ile uyumlu olduğu, çek ciro silsilesinde kopukluk olmadığı, işleme yönelik istihbarat çalışması yapıldığı, dolayısı ile yapılan işlemin kanun ve yönetmelik hükümleri çerçevesinde gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Tüm bu hususlar bir bütün olarak değerlendirildiğinde davalının kötüniyetli olduğuna dair dosyada bir delil bulunmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu’na göre belirlenen 179,90TL ilam harcından peşin alınan 3.212,36TL harcın mahsubu ile bakiye 3.032,46TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre alınan 1.360,00TL arabulucu ücretinin 6235 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A maddesi 11. Fıkrasına göre … Tekstil İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi ile …. Tekstil İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketinden alınarak Hazine’ye irat kaydına,
4-Davacı tarafından sarf edilen 2.600,00TL bilirkişi ücreti, 284,00TL posta masrafı olmak üzere toplam 2.884,00TL’nin 6235 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A maddesi 11. Fıkrasına göre … İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi ile … Tekstil İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketinden alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalılar …… Faktoring Anonim Şirketi ile … Tekstil Nakış Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan 29.215,66TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren iş bu davalılara verilmesine,
6-HMK’nın 333. maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra artan avansın taraflara iadesine,
Dair davacı vekilinin, davalı …… Faktoring vekilinin ve davalı … Şirketi vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.02/03/2023
Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır

*Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında e-imza ile imzalanmıştır.