Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/820 Esas
KARAR NO : 2023/401

İSTEM : Zayi Belgesi Verilmesi
İSTEM TARİHİ : 04/10/2021
KARAR TARİHİ : 27/04/2023
YAZIM TARİHİ : 26/05/2023

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi isteminin yapılan incelemesi sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İlgili vekili istem dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin ticaretle iştigal dönemi esnasında tutmuş olduğu Ticari defterlerini 2020
senesinden itibaren yasadan kaynaklı olmak üzere Dijital ortamda E-defter şeklinde tutmaya
başladığını, müvekkili
şirketin Ağustos 2020 dönemine ait Tutmakla Zorunlu Olduğu Defterler Olan Yevmiye ve
Defteri Kebir Beratlarını kanuni süresinde vermiş olduğunu, şirketin Bilgisayarlarının Aralık 2020 Tarihinde Siber Saldırıya uğramış olduğunu, yani bilgisayarlara virüs bulaşması nedeniyle şirketin Kasım ve Aralık ayında yapılan tüm işlemleri silinmiş olduğunu,
şirketin Eylül ayında yüklenmesi gereken defterlerini kanuni süresinde 31-12-2020
tarihinde vermek isterken Entegratör Programda virüs sebebiyle silinen Ağustos /2020 Ayına
ait beratlar da silindiğinden Eylül /2020 döneminin verilemediği anlaşılmış olduğunu, şirketin tutulması zorunlu olan e-defterleri virüs saldırısına uğraması sebebiyle ulaşılamaz hale
geldiğini ve defterler ve ekleri görüntülenemediğinden 2020 Ağustos ayından sonraki
beyannamelerin verilememiş olduğunu, şirketteki kullanıcı bilgisayarlarında virüs nedeniyle Ticari defterlerin ve eklerinin
görüntülenememesi üzerine müvekkili şirketin teknik servise başvurduğunu ve Teknik Servis tarafından elektronik ortamdaki bu problemlerin çözülmesi ve defterlerin ve eklerinin görüntülenmesi
sağlanmaya çalışılmış olduğunu, Entegratör Firma, programda silinen bu eksik aydan dolayı
görüntüleme yapılamadığından, devamındaki ayların verilemeyecek olduğunun bildirilmiş
olduğunu, buna ilişkin teknik servis tarafından tüm çalışmaların yapılmasına rağmen Ticari Defterler ve ekleri görüntülenememekte olduğunu beyan ederek müvekkili şirketin zayi olan 2020 yılı Ağustos ayına ait yevmiye ve defteri kebir defterleri için zayi belgesi verilmesini Mahkememizden istemiştir.
Yapılan yargılamada, bilirkişi raporu aldırılmış, ilgili Vergi Dairesi, entegratör firma ve veri kurtarma firması ile yazışmalar yapılmıştır.
Dosyaya sunulan bilirkişi raporunda, 2020 tarihinde dava dilekçesinde bahsi geçen bilgisayara zararlı yazılım/virüs bulaşması suretiyle E-defter kayıtlarının/dosyalarının zarar gördüğü, dosyaların normal haline getirilmesi için veri kurtarma işleminin yaptırıldığı ancak Ağustos 2020 ayına ait dosyaların kurtarılamadığı, E-defter kayıtlara ulaşmanın normal yollarla mümkün olmadığını, dosyaların/verilerin yedeklemesinin isteğe bağlı bir durum olduğunu, ancak verilerin/dosyaların önemine göre kişi, kurum ve kuruluşların belli periyotlarda yedekleme yapmasının yaşanacak virüs vb. siber saldırılar neticesinde oluşabilecek zararları en aza indirmek açısından önemli bir önlem ve tedbir olabileceği yönünde görüş bildirdiği görülmüştür.
Mahkememizce yapılan yargılama süreci ve değerlendirmede; istem, TTK’nin 82/7 maddesi gereğince …’ne ait 2020 yılı Ağustos ayı Yevmiye ve Defteri Kebir elektronik defter ve eklerinin zıyaa uğramasından ötürü zayi belgesi verilmesidir.
İlgili, 2020 yılı Aralık ayında şirket bilgisayarlarını virüs bulaşması nedeniyle ticari defter ve belgelerinin zayi olduğunu iddia etmektedir. TTK’nin 82/7 maddesi hükmünde sayılan veya bu sayılanlara benzer nedenlerden dolayı ilgilinin zayi belgesi verilmesi isteminde bulunduğu 2020 yılı Ağustos ayı Yevmiye ve Defteri Kebir elektronik defterlerinin zayi olup olmadığı, zayi belgesi verilmesi koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
TTK’nin 82/7 maddesi hükmünde, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Bu hüküm ticari defterlerin elektronik ortamda tutulmaları durumunda da geçerli olacağından, istem bu düzenleme göz önünde tutularak değerlendirilmelidir.
Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 4/4-1.e maddesi hükmüne göre, e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. Aynı Tebliğin 7/1 maddesi hükmüne göre ise, e-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.
Vergi Usul Kanunu’nun 13. Maddesi hükmünde, sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısiyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması hali mücbir sebep olarak kabul edilmiştir. Ancak Vergi Usul Kanunu’ndaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK’nin 82/7 maddesi hükmünde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu nedenlerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK’nin 87/2 maddesi hükmünün aradığı koşullarda zayi olduğunun kabulü olanaklı değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7/1 maddesi hükmünde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebep ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması, Tebliğ hükmünün Yasa hükmünün kapsamını değiştirecek nitelikte olmadığı gözetildiğinde zayi belgesi verilmesi koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği noktasında TTK’nin 82/7 maddesi hükmündeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Dolayısıyla tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin yasal saklama süresi içinde zıyaa uğradığı iddiasına dayalı zayi belgesi verilmesi isteminde TTK’nin 82/7 maddesi hükmündeki koşullar aranacaktır.
Bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilen elektronik defter ve beratların silinmesi, zarar görmesi, virüs bulaşması, siber saldırı v.b. nedenlerle ulaşılamaz hale gelmelerini önlemek için mükelleflerin, e-defter ve beratlarının muhafaza ve ibrazı konusunda ve ayrıca kullandıkları bilgi işlem sisteminin sağlıklı biçimde çalışabilmesi ile ilgili yeterli teknik ve güvenlik önlemlerini almaları(örn. Güvenlik açıklarına karşı güncelleme desteği olan işletim sistemi kullanılması, gelişmiş bir antivirüs programının yüklü olması, başka ortamlarda verilerin yedeklemesinin yapılması vb.), bu kapsamda bilgi işlem sistemlerinde yaşanabilecek sorunlar nedeniyle elektronik defter ve beratlarını farklı ortamlarda yedeklemeleri basiretli bir iş adamından beklenen bir davranış olup, bu durum Elektronik Defter Genel Tebliği’ne de uygundur.
İstemde bulunan ilgili şirketin bilişim sistemi ve ana sunucularına siber saldırı gerçekleştirilmesi sonucu şirketin 2020 yılı Ağustos ayı Yevmiye ve Defteri Kebir elektronik defterlerinin kayıtlarına ulaşılamadığı ileri sürülmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığına yazılan yazıya verilen yanıtta, ilgili şirketin 01/01/2020 tarihinden itibaren elektronik defter uygulamasını kullanmaya başladığı, en son 2020/8 ay defter beratlarını sisteme yüklediği, 2020/1-8 dönemlerine ait elektronik defter ikincil kopyalarının Başkanlık sistemine aktarılmadığı bildirilmiştir. …. Sanayi ve Ticaret A.Ş. isimli entegratör firma ile yapılan yazışmalarda, ilgili şirketin entegratör firma nezdinde 2020 yılının Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarına ait elektronik defter beratlarına sahip olduğu, 2020 yılı Ağustos ayına ait elektronik defter beratlarının Gelir İdaresi Başkanlığı Sistemine yüklendiği, fakat söz konusu elektronik defter beratlarının ikincil kopyalarının Gelir İdaresi Başkanlığı Sistemine yüklenmediğinin saptandığı, yapılan incelemelerde ilgili şirketin yaşadığı siber saldırı sonucunda saklamakla yükümlü olduğu 2020 yılı Ağustos dönemine ait elektronik defter beratlarının zarar gördüğü ve ulaşılamaz olduğunun belirlendiği, ilgili şirketin defter saklama hizmetini kendilerinden almadığı ve sistemlerinde ilgili döneme ait bir yedekleme işlemi olmadığından verilere ulaşılamadığı bildirilmiştir.
Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7/1 maddesi hükmünde, elektronik defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde zayi belgesi isteneceği düzenlenmiştir. Dolayısıyla ikincil örnekleri bulunan ticari defter ve kayıtlar yönünden zayi belgesi istenmesinde hukuki yarar bulunmamaktadır. İkincil örnekleri bulunmayan kayıtlar yönünden ise bilgi işlem sistemlerinde yaşanabilecek sorunlar nedeniyle elektronik defter ve beratlarını farklı ortamlarda yedeklemeleri basiretli bir iş adamından beklenen bir davranış olup, söz konusu ticari defter ve kayıtların farklı ortamlarda yedeklemelerinin yapıldığı iddia ve ispat edilmediği gibi, yaptırılan bilirkişi incelemesinde yedeklemenin yapılmadığına işaret edilmiş, verilerin/dosyaların önemine göre kişi, kurum ve kuruluşların belli periyotlarda yedekleme yapmasının yaşanacak virüs vb. siber saldırılar sonucunda oluşabilecek zararları en aza indirmek açısından önemli bir önlem olduğu değerlendirmesi yapılmıştır. Bu durum karşısında, yasadaki “gibi” sözcüğünden hareketle afet durumunun yasada yazılı olanlar dışında da olabileceği ki eldeki olayda da yaşanan durum elektronik afet olarak değerlendirilmekle birlikte yaşanan durum öngörülerek herhangi bir olumsuzluğa, aksiliğe, kayba karşı tüm elektronik kayıtların ve bunun yanında zıyaı istenen defterlerin farklı ortamlara aktarılması, yedeklemesinin yapılmaması göz önüne alındığında, isteme konu ticari defterlerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık nedeninden dolayı basiretli bir tacirin/iş insanının göstereceği tüm dikkat ve özenin gösterilmesi halinde dahi önlenemeyen bir nedenden ötürü zıyaa uğradığının ispatlanamadığı kanaatiyle istemde bulunan ilgili şirketin zayi belgesi verilmesi isteminin reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-İstemin REDDİNE,
2-Alınması gereken 179,90-TL harçtan peşin alınan 59,30-TL harcın indirilmesiyle geriye kalan 120,60-TL harcın ilgiliden alınarak hazineye gelir kaydına,
3-İstemin niteliği gereği yargılama giderlerinin ilgili üzerinde bırakılmasına,
4-Karar kesinleştikten sonra gider avansının kullanılmayan kısmının ilgiliye geri verilmesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nde istinaf yasa yolu açık olmak üzere ilgili vekilinin yüzüne karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.27/04/2023

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır