Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BAKIRKÖY 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/1034 Esas
KARAR NO : 2022/870

DAVA : İtirazın İptali (Haksız Eylemden Kaynaklanan Zarar Nedeniyle)
DAVA TARİHİ : 09/12/2021
KARAR TARİHİ : 06/10/2022
YAZIM TARİHİ : 04/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Haksız Eylemden Kaynaklanan Zarar Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket tarafından sigortalı ….. plakalı araçla davalıya ait ….. plakalı aracın 14/05/2018 tarihinde maddi hasarlı kazaya karıştığını, kaza sonrası davalı tarafın müvekkili şirkete başvuru yaptığını, yapılan inceleme sonucunda meydana gelen kaza neticesinde oluşan hasarın teminat dışında kalan hallerden biri olduğunun tespit edildiğini, ancak davalıya sehven 1.500,52-TL ödeme yapıldığını, yapılan yanlış ödemenin davalıya ihtarname ile bildirildiğini, davalının para iadesi yapmadığını, bunun üzerine İstanbul …. İcra Dairesi ile takip başlatıldığını, davalının itirazı üzerine takibin durduğunu beyanla davalının mal varlığı üzerine ihtiyati haciz konulmasını, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı üzerine bırakılmasını ve davalının %20 icra inkar tazminatına mahkum edilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin rent a car işi ile iştigal etmekte olduğunu, kazaya karıştığı belirtilen ….. plakalı aracın kaza yaptığı dönemdeki maliki olduğunu, kazaya karışan araç her ne kadar müvekkili adına kayıtlı olsa da, 13/04/2018 tarihli sözleşme ile 6 aylığına dava dışı …’a kiralandığını, bu nedenle kazanın meydana geldiği tarih itibari ile aracın uzun süreli araç kiralama sözleşmesi ile kiraya verilen şirket nezdinde kirada olması sebebiyle müvekkilinin işleten sıfatının bulunmadığını, araç üzerinde fiili hakimiyetinin kalmadığını, ekonomik yönden bir yararlanma olanağının kalktığını, aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan …’ın işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerektiğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
Yapılan yargılamada taraf teşkili sağlanmış, Büyükçekmece …. İcra Dairesinin … Esas sayılı dosyası UYAP aracılığıyla dosyamız arasına alınmış, Türkiye Noterler Birliği Başkanlığından ….. plakalı aracın tescil kayıtları, davacı sigorta şirketinden …. nolu hasar dosyası ve … nolu sigorta poliçesi getirtilmiş, …bank ‘dan ödeme belgesi getirtilerek dosya arasına alınmıştır.
Mahkememizce yapılan yargılama süreci ve değerlendirmede; dava, zarar görenin aracında meydana gelen hasarın Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Genel Şartları’ndaki teminat dışındaki hallerden ileri gelmesine rağmen zarar görene sehven yapılan ödeme tutarının geri verilmesine yönelik başlatılan icra takibine itirazın iptali ile davacının icra inkar tazminatı, davalının kötü niyet tazminatı istemlerine ilişkindir.
Büyükçekmece … İcra Dairesinin … Esas sayılı icra takip dosyasının yapılan incelemesinde, alacaklısının dosyamız davacısı, borçlusunun dosyamız davalısı oldukları, takibin 1.500,52-TL asıl alacak ve 0,75-TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 1.501,27-TL alacak için başlatıldığı, takibin borçlu adına kayıtlı araçta meydana gelen hasar nedeniyle 13/06/2018 tarihinde sehven yapılan ödemenin iadesi talebine dayandığı, davalının icra takibine 14/09/2021 tarihinde itiraz ettiği, davacının yapılan itirazın iptali için süresinde dava açtığı anlaşılmaktadır.
2918 sayılı yasanın 85/1 maddesi hükmü ile, bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olacakları belirtilmiş, aynı yasanın 91/1 maddesi ile işletenlerin, bu yasanın 85 inci maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmalarının zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.
2918 sayılı yasanın 85/3 maddesi hükmünde ise, işletilme halinde olmayan bir motorlu aracın sebep olduğu trafik kazasından dolayı işletenin sorumlu tutulabilmesi için, zarar görenin, kazanın oluşumunda işleten veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere ilişkin bir kusurun varlığını veya araçtaki bozukluğun kazaya sebep olduğunun ispat edilmesi gerekeceği şeklinde düzenleme yapılmıştır. Bu hükme göre, işletilme halinde olmayan bir motorlu aracın neden olduğu zarardan dolayı işletenin sorumlu tutulabilmesi için, kazanın oluşumunda işleten veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere ilişkin bir kusurun varlığını veya araçtaki bozukluğun kazaya neden olduğunu kanıtlanması gerekmektedir. Başka bir deyişle işletilme halinde olmayan motorlu taşıtların verebileceği zararlardan dolayı işletenin sorumluluğu tehlike sorumluluğu değil, kusur sorumluluğudur.
Yukarıda değinilen hükümlere bakıldığında, işletilme halinde olmayan araçlardan kaynaklanan zararlara ilişkin işletenlerin sorumluluklarının, zorunlu mali sorumluluk sigortası teminat kapsamına alınmadığı sonucuna varılmaktadır. Kusur sorumluluğundan kaynaklanan zararlar ancak ihtiyari sorumluluk sigortası ile güvence altına alınabilir. 2918 sayılı yasanın 85/1 maddesi hükmünde düzenlenen sorumluluğun bir tehlike sorumluluğu, 85/3 maddesi hükmünde düzenlenen sorumluluğun ise kusur sorumluluğu olduklarından, işletenin ve dolayısıyla sigorta şirketinin sorumlu tutulabilmesi için kazaya karışan aracın işletilme halinde olup olmadığının belirlenmesi gerekecektir.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın A.3 maddesinin birinci fıkrasında, sigortacının, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, üçüncü şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre sigortalıya düşen hukuki sorumluluk çerçevesinde bu Genel Şartlarda içeriği belirlenmiş tazminatlara ilişkin talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu sigorta teminat limitleri dahilinde karşılamakla yükümlü olacağı, sigortanın kapsamının üçüncü şahısların, sigortalının Karayolları Trafik Kanunu çerçevesindeki sorumluluk riski kapsamında, sigortalıdan talep edebilecekleri tazminat talepleri ile sınırlı olacağı belirtilmiştir. Genel Şartların A.6 maddesinde de, sigorta teminatı dışı haller sayılmış, maddenin birinci fıkrasının “a” bendinde işletilme halinde olmayan araçların sebep olacağı zararlar teminat kapsamı dışında tutulmuştur.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ve 2918 sayılı yasanın 91/1 maddesiyle, işletenin yasanın 85/1 maddesinde belirtilen sorumlulukları için zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmak zorunda olduğu, işletenin sorumluluğunun işletilme koşuluna bağlandığı, maddenin üçüncü fıkrasında ise düzenlenen kusur sorumluluğunun zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışında bulunduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, sunulan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesi’ne bakıldığında, davacı ….. A.Ş.’nin, sigortalı ….. plakalı aracın 10/11/2017-10/11/2018 tarihleri arasında sigortacısı olduğu anlaşılmaktadır.
Dosya arasında yer alan, kazaya karışan sürücüler tarafından düzenlenmiş ve dosyada aksini gösteren bir kanıt veya iddia ya da savunma olmayan 14/05/2018 tarihli maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağına göre, davacı sigorta şirketinin zorunlu mali sorumluluk sigortacısı olduğu ….. plakalı araç sürücüsü araç park halindeyken aracın arka kapısını açarken, seyir halinde olan davalıya ait ….. plakalı araca çarparak kazaya neden olmuştur.
Gerçekleşen kaza nedeniyle davalı tarafın ….. plakalı aracın görmüş olduğu zarar nedeniyle davacı sigorta şirketinden tazmin isteminde bulunduğu, buna karşılık davacı tarafından davalı tarafa sigortalı aracın park halinde olduğu ve aracın işletilme halinde olmadığı belirlendiğinden, işletilme halinde olmayan araçların sebep olacağı zararların sigorta teminatı dışında olması nedeniyle hasar tazminat isteminin karşılanamayacağı hususunun bildirildiğine ilişkin yazı yazıldığı dosyaya sunulan belgelerden anlaşılmaktadır. Ancak, her ne kadar davacı tarafından davalıya teminat dışı hal nedeniyle ödeme yapılmayacağı hususunda 18/07/2018 tarihli yazı yazılmışsa da, davacının 13/06/2018 tarihinde davalının hesabına banka yoluyla hasara ilişkin 1.500,52-TL ödeme yapılmıştır. 18/07/2018 tarihinde davacı tarafından davalı tarafa bir kez daha yazı yazılarak teminat dışı hal nedeniyle ödeme yapılmayacağı bildirilmiş ve sehven yapılan ödemenin üç gün içerisinde iadesi istenmiştir.
Davacı tarafından davalıya yapılan ödemenin davalıdan istenip istenmeyeceği hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
TBK’nin 77/1 maddesi hükmü uyarınca, haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.
Davacı tarafından, davalının zararının giderilmesi istemine, kazanın teminat dışında olması nedeniyle ödeme yapılmayacağı hususunda yazı yazılmış, yine aynı gün davalının hesabına banka aracılığıyla yapılan ödemenin iadesi istenilmiştir. Davacı taraf, kazaya karışan zorunlu mali sorumluluk sigortacısı olduğu ….. plakalı araçtan dolayı davalıya ödeme yaptığı yaptığı anlaşılmıştır. Ancak, yukarıda da değinildiği üzere gerçekleşen kaza zorunlu mali sorumluluk genel şartlarında teminat dışında tutulan hallerdendir. Çünkü sigortalı aracın, kazaya neden olduğu sırada işletilme halinde olmadığı maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağından anlaşılmaktadır. O halde, motoru çalışmamakta olan ve dolayısıyla hareket yeteneği bulunmayan, park edilmiş aracın işletilme halinde olduğundan söz edilemeyeceğinden, işletilme halinde olmayan aracın neden olduğu zararlar Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Genel Şartları’nın A.6/1-a maddesi hükmün göre teminat dışında bulunduğundan, söz konusu kaza nedeniyle davacı sigorta şirketinin sorumlu olmayacağı sonucuna varılmaktadır. Bu kabule ve davacı sigorta şirketi tarafından sunulan belgelere göre, davacının sigortalısının neden olduğu zarardan sorumlu olduğu düşüncesiyle sigortalı aracın neden olduğu zarar için bir kısım ödeme yapılmışsa da, sorumluluğu bulunmayan davacı, davalıya yapılan ödemenin kendisine geri verilmesini isteyebilecektir.
Ödeme davalıya yapıldığından, iadesi de davalıdan isteneceğinden davalının husumet itirazı yerinde görülmemiştir.
Davacı, davalıdan yaptığı ödemenin iadesini istediğine ilişkin yazı sunmuşsa da, söz konusu bu yazının davalıya ne zaman tebliğ edildiğine ilişkin ve dosya kapsamında davalının temerrüde düşürüldüğüne ilişkin başkaca da bir kayıt bulunmadığından, davalının takip tarihi itibariyle temerrüde düştüğü kabul edilmiştir.
Yine, yapılan ödeme davalı tarafça bilinmekle ve belirlenebilir nitelikte olduğundan davacı lehine sıl alacak tutarının %20’si tutarında icra inkar tazminatına hükmetmek gerekmiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın kısmen kabulüne ilişkin aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklandığı üzere:
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile; davalının Büyükçekmece … İcra Dairesinin … Esas sayılı icra takip dosyasına itirazının 1.500,52-TL yönünden iptali ile takibin bu tutar üzerinden takip tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile devamına, fazlaya ilişkin istemin reddine,
İİK’nin 67/2 maddesi uyarınca 300,10-TL tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Alınması gereken 102,50-TL harçtan peşin alınan 59,30-TL harcın indirilmesiyle geriye kalan 43,20-TL eksik harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 59,30-TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 59,30-TL başvurma harcı, 8,50-TL vekalet harcı, 13,40-TL vekalet pulu, 68,30-TL posta ve davetiye gideri, 5,00-TL dosya ücreti olmak üzere toplam 154,50-TL yargılama giderinin kabul ret oranına göre 154,42-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, geriye kalan tutarın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 11,50-TL vekalet harcı ve 18,15-TL vekalet pulu olmak üzere toplam 29,65-TL yargılama giderinin kabul ret oranına göre 0,01-TL’sinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Arabuluculuk masrafı olan 1.320,00-TL’nin kabul ve ret oranına göre 1.319,34-TL’sinin davalıdan alınarak, geriye kalan 0,66-TL’sinin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
7-Davacı kendisini davada vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca 1.500,52-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davalı kendisini davada vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca 0,75-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan avansın karar kesinleştikten sonra davacıya geri verilmesine,
Dair, dava değeri itibariyle kesin olmak üzere davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.06/10/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim ….
e-imzalıdır