Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. BAKIRKÖY 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/491 Esas
KARAR NO : 2021/782
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 07/06/2021
KARAR TARİHİ : 24/09/2021
K.YAZIM TARİHİ : 18/10/2021
Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi ve Çek İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP:
Davacı şirket yetkilisi tarafından verilen dava dilekçesinde özetle; Yetkilisi olduğu firmanın 2018-2019-2020 dönemine ait defteri kebir, envanter defteri, yevmiye defteri, aynı yıllara ait alış-satış-gider fatura ve bilumum resmi evraklar, 2021 yılı mart ayı alış-satış ve gider evrakları ile bilumum evraklar ve … nolu irsaliyeli faturadan önceki irsaliyeli faturalarının … adına … Bankası … şubesi …-….-…. nolu 3 adet çekin taşınma esnasında koli içerisinde koli ile birlikte zayi olduğunu, kaybolma nedeniyle … Polis Merkezi Amirliğine şikayette bulunulduğunu, Zayi olan … Petrolcülük firmasına ait resmi evraklar için zayi belgesinin, kaybolan çekler için öncelikle ihtiyati tedbir ile ödeme yasağı verilmesini ve çeklerin iptalini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Davacının bir kısım taleplerine yönelik açılan dava, TTK’nın 82. maddesi uyarınca açılmış bulunan zayi belgesi verilmesi istemidir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7. maddesine göre;
“Bir tacirin saklamakla mükellef olduğu defter ve kâğıtlar hırsızlık veya yangın, su baskını, yer sarsıntısı gibi bir afet sebebiyle ve kanuni müddet içinde ziya uğrarsa, tacir ziyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerin yetkili mahkemesinden kendisine zayi belgesi verilmesini isteyebilir. Mahkeme, lüzumlu gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır.”
TTK’nın 82/7. maddesinde, zayi belgesi verilmesini gerektirecek zayi olma durumları sınırlı olarak sayılmamış ise de tacirin zayi belgesi isteyebilmesi için, defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir.
Yargıtay …. Hukuk Dairesi’nin … E., …. K. Ve 07/03/2017 tarihli kararına göre;
“Mahkemece; davanın TTK’nın 82/7. maddesine göre zayii belgesi verilmesine dair dava olduğu, davacının ziyaı öğrendikten sonra 15 gün içerisinde iptal davası açması gerektiği, somut olayda davacının zıyaı 04/03/2015 tarihinde öğrendiği, yasal süre geçtikten sonra 21/08/2015 tarihinde davanın açıldığı ayrıca ticari defter ve belgelerin muhafaza edileceği yerin şirket merkezi olması gerektiği, davacının TTK’nun 82. maddesi uyarınca defterlerin saklanmasında gerekli dikkat özen ve ihtimamı göstermediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA”
Yargıtay …. Hukuk Dairesi’nin 04/02/2008 tarih, … E., … K. sayılı ilamına göre;
“Tacirin belgelerini muhafazada gerekli dikkat ve özeni göstermesi gerekir. Zayi belgesi verilmesi istenilen defterin ne şekilde ve ne zaman zayi olduğuna dair somut bir iddia ve kanıt dahi sunulmamıştır. Davacı tacirin, defterin muhafazasında gerekli dikkat ve özeni göstermediğinden, ilk derece mahkemesince verilen red kararı isabetlidir.”
Davacının bir kısım taleplerine yönelik açılan dava ise, TTK’nın 757, 764/1 ve 818/1 maddeleri uyarınca açılan kıymetli evrak iptali davasıdır.
TTK’nın 818/1. maddesinin yollaması ile aynı kanunun 757/1. maddesine göre, çek iptali davası açma hakkı, yetkili hamile aittir. Keşidecinin veya çek hesabı sahibinin çek iptali davası açma hakkı bulunmamaktadır. TTK’nın 651. maddesi hükmüne göre kıymetli evrakın zayî olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi ancak senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. Bu hükme göre kıymetli evrakın iptali için dava açabilecek olan kişi senedin yetkili hamilidir. Nitekim Yargıtay …. Hukuk Dairesi’nin … Esas, … Karar ve … Esas, … Karar sayılı kararlarında çek iptali davası açma hakkının hamile ait olduğu, keşidecinin çek iptali davası açmasında hukuki yararının bulunmadığı belirtilmektedir.
Dosya ve tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; davacı şirket yetkilisi tarafından duruşmada dava konusu edilen yetkilisi olduğu şirketin ticari defter ve belgelerinin evini taşırken kaybolduğunu beyan etmesi karşısında, davacı tacirin şirket merkezinde saklaması gereken ticari defter ve belgeleri evinde saklayarak basiretli bir tacir gibi davranmadığından bu yöndeki davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacının iptalini talep ettiği çeklerin boş yaprak halinde iken kaybolduğunu beyan etmesi karşısında, çekin henüz keşide edilmemiş olması ve çek iptali davasının ancak yetkili hamil tarafından açılabileceği, keşidecinin çek iptali davası açmasında hukuki yararının bulunmadığı gerekçesi ile davacının bu yöndeki talebinin de reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-AÇILAN DAVANIN REDDİNE,
2- Harçlar Kanunu gereğince hesaplanan ve tahsili gereken 59,30 TL karar ve ilam harcının peşin alınan 59,30 TL nispi harçtan mahsubuna,
3- Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerine burakılmasına,
4- Sarf olunmayan delil/gider avanslarının karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Dair; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 341. ile 360. madde hükümleri uyarınca mahkememize veya aynı sıfattaki başka bir mahkemeye verilecek dilekçe ile kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde veya istinaf dilekçesi kendisine tebliğ edilen taraf, başvuru hakkı bulunmasa veya başvuru süresini geçirmiş olsa bile mahkememize veya aynı sıfattaki başka bir mahkemeye vereceği cevap dilekçesi ile iki hafta içerisinde İSTİNAF yolu açık olmak üzere davacının yüzüne karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 24/09/2021
Katip …
e-imzalı
Hakim …
e-imzalı