Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BAKIRKÖY 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/229
KARAR NO : 2022/924

DAVA : Ticari Şirket (Şirkete Özel Denetçi Tayin Edilmesi)
DAVA TARİHİ : 09/03/2021
KARAR TARİHİ : 29/09/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 26/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Ticari Şirket (Şirkete Özel Denetçi Tayin Edilmesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA:
Davacılar vekili Bakırköy Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine vermiş olduğu 09/03/2021 harçlandırma tarihli dava dilekçesinde; Müvekkillerinin davalı şirkette pay sahibi olduğunu, davalı Şirket hissedarlarından; … , … ve ….’ın davalı Şirket yönetim kurulunda görev yaptığını, müvekkilleri … ve …’ın ise dava konusu 9.12.2020 tarihli genel kurula kadar Davalı Şirket yönetim kurulunda görev yaptığını, ancak söz konusu genel kurulda görevlerinden azledildiklerini, davalı Şirket hissedarları arasında gruplaşma söz konusu olduğunu; …, …, … ve …’nun çoğunluk pay sahipleri (“Çoğunluk Pay Sahipleri”), … , …, …, …, …., … ve …’ın ise azınlık pay sahipleri (“Azınlık Pay Sahipleri”) olduğunu, bir süredir Çoğunluk Pay Sahipleri ile Şirketler’in yönetimine dair ciddi problemler yaşandığını, Müvekkillerinin Şirketler’in sağlıklı bir şekilde yönetilmesini sağlamak ve daha fazla zarara uğramasını önlemek amacıyla, tüm pay sahiplerinin katılımı ile bu problemlerin sağlıklı ve kalıcı bir çözüme kavuşturulmasını arzu ettiğini, Çoğunluk Pay Sahiplerinin keyfi ve aşağıda değinileceği gibi hukuka aykırı yaklaşımlarını sürdürdüklerini, davalı Şirket’in 09/12/2020 tarihli olağan genel kurulunda Çoğunluk Pay Sahipleri’nin vermiş olduğu olumsuz oylar neticesinde Müvekkillerinin özel denetçi tayini talebinin reddedildiğini, davalı Şirketin 2019 yılı olağan genel kurulunun ilk olarak 10.11.2020 tarihinde toplandığını, bu genel kurulda; Müvekkillerinin TTK m. 437/2 uyarınca “bilgi alma ve inceleme hakkı”nı kullandığını ve Davalı Şirket yönetim kuruluna birtakım sorular yönelttiğini, müvekkillerinin sormuş oldukları bu sorularla, esasen ekonomik olarak zarar riski altında olan Davalı Şirket’in risklerinin gerçek boyutunu öğrenmek, bu risklerin sebeplerini bilmek ve bunlara uygun bir çözüm üretmek için harekete geçmeyi amaçladıklarını, Müvekkillerinin de ortaklığı olan grup şirketleri elinde bulunduran Çoğunluk Pay Sahipleri’nin tasarrufu ile yönetildiğini ve ekonomik olarak kötü yönde gittiklerini, Çoğunluk Pay Sahipleri’nin hakimiyetlerini kötüye kullanması sonucu tüm Şirketlerin tek elden idare edildiğini, grup şirketleri arasında süreklilik arz edecek şekilde borçlar verildiğini, diğer grup şirketlerinden de aynı şekilde adeta bir finansman modeli gibi yüklü miktarlarda ve düzenli borçlar alındığını, müvekkillerinin söz konusu bu grup içi borçlanmaları etkin bir şekilde değerlendirebilecekleri yıllık faaliyet raporlarında bu duruma yer verilmediğini, şirketler arasındaki bu borç-alacak ilişkilerinin, Şirketler’in faaliyetleri ve nakit akışları üzerinde oluşturduğu riskler, teminatlar ve geri ödeme planı gibi önemli değerlendirmelerin mutlaka yapılması gerektiğini, grup şirketlerinin bazılarının uzun yıllardır faaliyetlerini ve varlıklarını ancak diğer grup şirketlerinden düzenli olarak alınan borçlar sayesinde sürdürebilir hale geldiğini, şirketlerin aralarında finansal durumlarını negatif yönde etkileyen kefalet ilişkileri de bulunduğunu, müvekkillerinin 10/11/2020 tarihli toplantıda sormuş olduğu sorularla ilgili olarak, 09/12/2020 tarihli genel kurul toplantısından sadece 2 gün önce yani, 07/12/2020 tarihinde Çoğunluk Pay Sahipleri arasından seçilen yönetim kurulu üyeleri tarafından Müvekkillerine birtakım cevaplar verildiğini, bu cevapların hiçbir şekilde tatmin edici olmayan, yetersiz ve gerçeği yansıtmayan beyanlardan ibaret olduğunu, yeniden yapılandırmanın Davalı Şirket’in uzun dönem varlığına etki edebilecek ölçüde bir işlem olduğunu, Bilgi alma talebine verilen cevap yazısında dahi açıkça şirketlerin bazılarının birbirleri lehine verdikleri kefaletler ve varlık tahsisleri olduğu beyan edilmişken; finansal tablolarda “solo” olarak yer alan borçlar ile yetinilerek bir değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığını, cevapta bilinçli olarak grup şirketleri / hakim-bağlı şirket ifadesinin kullanılmasından kaçınıldığını, “aynı veya benzer pay sahipliği yapısı” ifadesi seçilmiş olsa da; ortada grup şirketleri yapısı bulunduğunu, Özel denetçi atanması ile grup şirketlerinin birbirleri ile tüm işlemlerini ortaya koyan net bir analizin yapılmasının en büyük kanuni hak olduğunu, 09/12/2020 tarihli genel kurulda Davacı Müvekkillerin, yönetim kurulu başkanlığına, bilgi alma ve inceleme talebinde yer alan soruların üzerinden tek tek geçilmesi talebini ilettiğini, çoğunluk pay sahiplerinin verilecek tüm cevapların verildiğini, Müvekkiller’in sorularına ilişkin olarak pay sahipleri arasında bir müzakere yürütülmeyeceğini ve başkaca bir cevap verilmeyeceğini beyan ettiğini, özel denetçi atanması talebinin genel kurulda reddedilmesi durumunda, pay sahiplerinin dava hakkına sahip olduğu hususunun TTK m. 439’da düzenlendiğini, 10/11/2020 tarihli genel kurulda Müvekkilleri tarafından öncelikle bilgi alma haklarının kullanıldığını, ancak bu istem şirket yönetimince hakkıyla karşılanmadığından, 09/12/2020 tarihli genel kurul toplantısında özel denetçi isteminde bulunulduğunu, fakat bu talebin reddedildiğini, TTK m. 439/2 kapsamında bir değerlendirme yapıldığında, Davalı Şirket genel kurulunda alınan karar ile müvekkillerin vazgeçilemez ve devredilemez pay sahipliği haklarından olan “bilgi ve alma ve inceleme hakkı”nın ihlal edildiğini, davalı Şirket yönetiminde söz sahibi olan Çoğunluk Pay Sahipleri’nin temsilcilerinin almış olduğu hatalı kararlar nedeniyle Davalı Şirket’in ve dolaylı olarak Müvekkillerinin zarar riski altında olduğunu, grup Şirketlerinden … üzerinden yürütülen … projesinde tahminlerine göre şu ana kadar 40.000.000 ABD Doları tutarı civarında zarar edildiğini, ancak bu zarara ilişkin olarak faaliyet raporlarında herhangi bir açıklama yapılmadığını, TTK m. 439 uyarınca açmış oldukları davanın kabulü ile dilekçelerinde yer verilen hususlara ilişkin inceleme yapılabilmesi amacıyla davalı şirket’e TTK 440.md uyarınca özel denetçi atanmasına, yargılama masrafları ve avukatlık ücretinin davalı şirket üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA:
Davalı vekilinin 14/04/2021 havale tarihli cevap dilekçesini özetle; Bir kısmi bölünme işlemi sonucunda kurulan ve bu nedenle sadece bir adet taşınmaza sahip olan Müvekkili Davalı Şirketin, herhangi bir ticari faaliyeti olmadığını, bir taşınmazın mülkiyetini haiz olmak dışında hiçbir faaliyet göstermeyen müvekkili Şirketin özel denetime konu edilebilecek hiçbir iş ve işleminin bulunmadığını, Davacıların, 10/11/2020 tarihli olağan genel kurul toplantısından önce kullandıkları inceleme hakkı çerçevesinde edindikleri bilgiler (TTK m. 437/1), 10/11/2020 tarihli olağan genel kurul toplantısında sorulan sorulara 07/12/2020 tarihinde verilen yanıtlar ve bilahare erteleme üzerine yapılan 09/12/2020 tarihli genel kurul toplantısında verilen yanıtlar (TTK m. 437/2), kendilerini yönetim kurulunda temsil eden davacı … ve …. vasıtasıyla, şirketin işleyişi hakkında en kapsamlı biçimde bilgi sahibi olduklarını, huzurdaki davada özel denetimin TTK m. 438-439’da öngörülen koşullarının hiçbirinin gerçekleşmediğini, iletilen soruların, kapsamı ve konusu itibariyle özel denetçi tarafından incelenmeye elverişli olmadığını, soruların bir kısmının müvekkili şirketle hiçbir ilgisi olmadığını, bazı sorular ise şüpheli bir hususun açıklanmasına yönelik olmayıp, genel ve soyut inceleme talebinden ibaret olduğunu, bazı soruların, ticari ve sübjektif risk analizine ya da gerçekleşmemiş olgulara ilişkin olduğunu, bazılarının ise yönetim organının görevine giren iş ve işlemlerin, kanuna tamamen aykırı olarak özel denetçiye yaptırılmaya çalışılmasından ibaret olduğunu, davalı şirket 2019 yılı olağan genel kurul toplantısının 10/11/2020 tarihinde saat 11.00’de yapılmasının planlandığını ancak anılan gün ve tarihte azınlık pay sahiplerinin TTK m. 420 uyarınca finansal tabloların ve buna bağlı konuların müzakeresinin ertelenmesi talebinde bulunduklarını, bu nedenle toplantının ertelendiğini, yönetim kurulunun 10/11/2020 tarihli kararı ile erteleme üzerine yapılacak toplantının 09/12/2020 tarihinde yapılmasının oybirliği ile karara bağlandığını, davacıların, ertelenen 10/11/2020 tarihli genel kurul toplantısında, bilgi almak istedikleri hususları ve sorularını içeren bir listeyi toplantı başkanlığına sunduğunu, her ne kadar yöneltilen sorular bilgi alma hakkının sınırlarını aşsa da bunların tamamının eksiksiz ve şeffaf şekilde yanıtlandığını, pay sahibi sıfatı ile bilgi talep eden …… ve ….’ın aynı zamanda (o dönemde) yönetim kurulu üyesi sıfatını taşıdığını, davacıların bu bilgilerin tümüne zaten vâkıf olduğunu, yine de, bu bilgi alma talebine istinaden verilen yanıtların Şirketin üst düzey yöneticilerinden elde edilen veriler ışığında, eksiksiz ve dürüst resim ilkesine uygun şekilde yönetim kurulunun kalan üyelerince hazırlandığını, 07/12/2020 tarihinde hem Davacılar ile hem de kendilerini temsil eden yönetim kurulu üyeleri … ve … ile e-posta aracılığıyla paylaşıldığını, davacıların 2019 yılı olağan genel kurul toplantısında özel denetim talebinde bulunduğunu, davacıların bu talebinin, pay sahipliği haklarının kullanılabilmesi için belirli konularda bilgi almaktan ziyade yönetim üzerinde baskı oluşturarak şahsi menfaat sağlama amacına yönelmesi gerekçesiyle, reddedildiğini, 09/12/2020 tarihli genel kurul toplantısının, bir önceki toplantının davacıların TTK m. 420/1 uyarınca bilanço görüşmelerinin ertelenmesi talebi nedeniyle yapılan (ertelenen) toplantı olduğunu, davacıların “Temsilci” olduğunu beyan ettikleri (Davacılardan) ….. ve …… ’ın 2 Nisan 2019 yılından itibaren yönetim kurulu üyeliği görevi yaptıklarını, anılan davacılardan hemen önce, kuruluştan itibaren davacılardan … ve …’nın müvekkili şirketin yönetim kurulu üyesi sıfatını taşıdıklarını, tüm pay sahiplerinin bugüne dek yapılan her bir genel kurul toplantısına katılıp finansal tabloları tasdik etmeleri ve yönetim kurulu üyelerinin tamamını ibra etmiş olmalarının da kuruluştan bu yana aynı anlayışla yönetilen müvekkili davalı Şirket hakkında her türlü bilgiye sahip olduklarının en büyük göstergesi olduğunu, davalı şirketin bir şirketler topluluğunun parçası olmadığını, davalı şirkete hâkim olan bir ticaret şirketi olmadığını, müvekkili davalı şirketin, dava dışı….A.Ş.’nin kısmi bölünmesi neticesinde kurulduğunu, TTK m. 176 uyarınca, müvekkili davalı şirketin, … A.Ş.’nin bölünme öncesi borçlarından müteselsilen sorumlu olduğunu, … A.Ş.’nin kuruluşundan beri pay sahibi olup yönetim kurulunda temsil edilen Davacıların, … A.Ş.’nin bölünme öncesinde bankalara borçlu olduğunu, hatta ne miktarda borçlu olduğunu hiçbir kuşkuya yer kalmayacak şekilde bildiklerini, özel denetçinin bilgi almak için kullanılamayacağını, özel denetçiye soru sorulamayacağını, yalnızca belirli ve işaret edilen şüpheli noktaların aydınlatılması görevi verileceğini, açıklığa kavuşturulması gereken belirli olguların ortaya konulması şartının gerçekleşmediğini, Özel denetim talebinin kabul edilebilmesi için eksik, şüpheli veya muğlak hususlara işaret edilmesi gerektiğini, davacıların finansal tablolara ilişkin genel beyanlarda bulunduklarını ve hangi finansal tablo kalemiyle ilgili bir eksiklik ya da şüpheli durumun olup olmadığını belirtmediklerini, finansal tablolar hakkında genel kurul öncesinde ve esnasında iletilen bütün sorulara ayrıntılı ve şeffaf şekilde cevap verildiğini, müvekkil Şirket bir hakim şirket olmadığından konsolide bilanço düzenleyemeyeceğini, davalı şirket organlarının, tabi oldukları mevzuata ve şirket esas sözleşmesine ihlal teşkil edecek herhangi bir iş veya işlemde bulunmadığını, ihlalin bir özel denetim koşulu olduğunu, davacıların özel denetçiden âdeta yönetim kurulunun yerine geçerek bir bağlılık raporu hazırlamasını istediklerini, Özel denetçinin şirket organlarının yerine geçerek, tıpkı TTK m. 199 hükmünde öngörülen bağlılık raporu gibi belgeleri düzenlemekle görevlendirilemeyeceğini, şirketin yegane malvarlığının bir adet taşınmaz olduğunu, herhangi bir faaliyeti bulunmadığını, şirketin veya pay sahiplerinin herhangi bir zarara uğramasının mümkün olmadığını, dava dilekçesinde ileri sürülen zararların, grup içi borçlanmalar ve “….” olarak anılan proje olduğunu, kopyala-yapıştır yapmak suretiyle aynı zarar sebeplerine yer verildiğini, … projesinin müvekkili ile ilgisi olmadığını, davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacılara yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER ve GEREKÇE:
Dava, davacı ortağın şirket aleyhine açtığı TTK’nun 438.ve devamı maddelerine dayalı özel denetçi atanma isteminden ibarettir.
Tarafların aktif ve pasif dava ehliyetleri denetlenip uyuşmazlık konuları re’sen belirlenerek taraflarca gösterilen deliller toplanmış ve konunun incelenmesinde uzmanlık gerektiren yönler olduğundan bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle dava sonuçlandırılmıştır.
Bilirkişiler Prof. Dr. … ve … tarafından mahkememize sunulan 22/04/2022 havale tarihli bilirkişi raporunda özetle;
Huzurdaki davanın süresinde ikame edildiği, Davacıların bilgi alma ve inceleme haklarını kullandıkları, bir başka deyişle ön koşulu sağladıkları, davacıların sadece “Şirketin, bir bağlı şirket olması karşısında, hâkim teşebbüsle ve diğer bağlı şirketlerle veya diğer bağlı şirketler yararına üçüncü kişilerle kurduğu hukuki ilişkilerde, bağlı şirket kayba uğramış mıdır?” sorusu hakkında daha önce bilgi alma haklarını kullanmadıklarının görüldüğü, Davacıların gereklilik koşulunu sağladıkları, Davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinde yer alan; “2019 mali yılı bütçesindeki sapmalar”ın “belirli olaylar” kapsamında mütalaa edilebileceği, Davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinde yer alan; bankalarla yeniden yapılandırmaya ilişkin risk değerlendirmesi, bu yola başvurulmasının gerekliliği ve zamanlamasının kanaatimizce içeriği ve sınırları belirli olan, genel nitelik taşımayan bir husus olup “belirli olaylar” kapsamında mütalaa edilebileceği, Davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinde yer alan; “diğer bağlı şirketler ile olan işlemler ve grup içi borç-alacak ilişkileri, bağlı şirketlerin yararına alınan önlemler, hukuki işlemlerde edimler ve karşı edimler, önlemlerde önlemin sebebi ve şirket yönünden yarar ve zararları, şayet zarar denkleştirilmişse bunun faaliyet yılı içinde fiilen nasıl gerçekleştiği veya davalı şirketin sağladığı hangi menfaatlere ilişkin olarak bir istem hakkı tanındığı” hususlarının kanaatimizce içeriği ve sınırları belirli olan, genel nitelik taşımayan hususlar olup “belirli olaylar” kapsamında mütalaa edilebileceği, ancak dosya içeriğinde davalı şirketin bağlı şirket niteliğinde olup olmadığına dair yeterli bilgi/belge bulunmadığı, Davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinde yer alan “davalı şirketin çalıştığı danışmanların iş tanımları ve kendilerine şirketten ödenen toplam ücretler”le ilgili davalı şirket tarafından cevap verildiğinin görüldüğü, ancak “danışmanların gerçekleştirdikleri çalışmaların maddi ve manevi faydaları ve varsa zararları”nın ise sınırları belirli olmayan, genel nitelik taşıyan bir husus olduğu, dolayısıyla “belirli olaylar” kapsamında mütalaa edilemeyeceği, Davacıların 2019 faaliyet yılından önceki dönemlere ilişkin olarak -pay sahipliği haklarını icra edebilecek durumda olmadıklarından bahisle- özel denetçi tarafından inceleme yapılması taleplerinin yerinde olmadığı, Heyetimizde yer alan Sn Mali Bilirkişi tarafından yapılan incelemeler neticesinde, davalı şirketin kuruluştaki 1.844.923,88 TL tutarındaki sermayesinin … A.Ş.’nin aktifinde kayıtlı gayrimenkulün kısmi bölünme yoluyla ayni sermaye olarak getirilmesinden karşılandığının, davalı şirketin yegane malvarlığının bir adet taşınmazdan ibaret olduğunun ve davalı şirketin tek faaliyetinin söz konusu gayrimenkulün ortaklık yapısı aynı olan … A.Ş.’ne kiraya verilmesi olduğunun, söz konusu kira gelirlerinin davalı şirketin faaliyet giderlerini karşılamaya dahi yetmediğinin, davalı şirketin bilançolarında gerek banka kredisi gerekse satıcılara olan kayda değer bir borç gözükmediğinin tespit edildiği, bu açıklamalar ışığında davalı şirket yönetim kurulunun kanunu ihlal ederek şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıkları yönünde görüş bildirmiştir.
Bilirkişiler Prof. Dr. … ve … tarafından mahkememize sunulan 08/08/2022 havale tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; Davacıların, ortak oldukları davalı şirket dışında, davalı şirkete yabancı olan, davalı şirket dışında başkaca iktisadi faaliyetleri bulunduğunun yani teşebbüs niteliğini haiz olduklarının ispat edilemediği görüldüğünden, davalı şirketin pay sahipleri …, …, … ve …’ın hakim teşebbüs olarak kabul edilemeyeceği, Davacının zarar sebebi olarak grup içi borçlanmaları ve grup şirketlerinden …. üzerinden yürütülen “… projesi”ni göstermişse de …. projesini yürüten şirket … A.Ş. olduğundan ve huzurdaki davada davalı olarak yer almadığından, bu şirket yönünden herhangi bir inceleme ve tespit yapılmasının söz konusu olmadığı, kaldı ki, … A.Ş. ayrı bir tüzel kişilik olup, söz konusu şirketin zararının davalı şirketi de zarara uğrattığının ispata muhtaç olduğu, İşbu rapor içerisinde açıklanan sebeplerle, nihai takdir Sayın Mahkemeye ait olmakla birlikte, davalı şirketin gayrimenkulünün …. A.Ş.’ne kiralanması bakımından davalı şirketin veya pay sahiplerinin zarara uğradığının ikna edici bir şekilde ortaya konulmuş olduğu, buna karşın davacıların diğer soruları bakımından TTK m. 439/2 hükmündeki “zarar” şartının eksik olduğu, Diğer itirazlar bakımından ise kök rapordaki görüşlerini muhafaza ettiklerini bildirmişlerdir.
Huzurdaki dava davacıların davalı …. A.Ş. ’ne (“…. A.Ş.” veya
“Şirket”) özel denetçi atanması taleplidir. Dava konusu uyuşmazlığın çözüme kavuşturabilmesi
için,
i. Davalı şirkete özel denetçi atanması koşullarının oluşup oluşmadığı,
ii.Özel denetçi atanmasını gerektirir bir durum söz konusu ise sınırlarının tespiti
hususlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) m. 438/1 hükmü
uyarınca “Her pay sahibi, pay sahipliği haklarının kullanılabilmesi için gerekli olduğu takdirde
ve bilgi alma veya inceleme hakkı daha önce kullanılmışsa, belirli olayların özel bir denetimle
açıklığa kavuşturulmasını, gündemde yer almasa bile genel kuruldan isteyebilir.”
Genel kurulun özel denetim istemini reddetmesi hâlinde sermayenin en az onda birini (halka açık
anonim şirketlerde yirmide birini) oluşturan pay sahipleri veya paylarının itibarî değeri toplamı en
az birmilyon Türk Lirası olan pay sahipleri üç ay içinde mahkemeden özel denetçi atamasını
isteyebilir (TTK m. 439/1). Görüldüğü üzere özel denetçi istemine dair bireysel hakkın, genel
kurulun ret kararı üzerine azlık hakkına dönüşmesi, aynı zamanda, pay sahibinin tek başına yaptığı
talep ile hayata geçirilemeyen özel denetimin, bir kez de, azlık pay sahiplerinin istemi üzerine
gerçekleştirilebilmesi imkânını tanımaktadır (Güven, s. 137).
Öncelikle belirtmek gerekir ki davacıların, davalı şirkette toplam %40,98 oranında paya sahip
oldukları yani azlık sıfatını haiz oldukları tespit edildiğinden, TTK m. 439/1 çerçevesinde özel
denetçi atanmasını talep etmeye yetkili oldukları görülmektedir.
Öte yandan davacıların huzurdaki davayı 09.03.2021 tarihinde (yani özel denetim talebinin
genel kurulca reddedildiği tarih olan 09.12.2020 tarihinden itibaren üç aylık hak düşürücü süre
içerisinde) ikame ettikleri, bu sebeple huzurdaki davanın süresinde ikame edildiği görülmektedir.

Belirtmek gerekir ki -TTK m. 439/2 gerekçesinde açıkça ifade edildiği üzere- mahkemece
azlığın talebi üzerine özel denetçi atanabilmesi için, TK m. 438’deki koşulların somut olayda
var olup olmadıklarının da incelenmesi gerekir (Narbay, s. 317). Gerçekten de hükmün
gerekçesinde açıkça “mahkemenin, azlığın talebi üzerine özel denetçi atayabilmesi için, 438’inci
maddedeki koşulların somut olayda var olup olmadıklarını incelemesinin yanında, ikinci
fıkrada yer alan koşulu da araması gerekir” ifadesi yer almaktadır. Bir başka deyişle, genel
kurulun özel denetim istemini reddetmesi ve akabinde azlık pay sahibinin/pay sahiplerinin TTK
m. 439/1’e istinaden mahkemeden özel denetçi atanması talebinde bulunması üzerine mahkemece,
TTK m. 438’deki koşulların (yani ön koşul ile maddi koşulların) somut olayda var olup
olmadığının incelenmesi gerekmektedir. Aşağıda söz konusu koşulların dava konusu olayda
sağlanıp sağlanmadığı incelenmiştir.

a. Pay sahibi daha önce bilgi alma ve/veya inceleme haklarını kullanmış ancak bu girişimi, genel
kurulun hareketsiz kalması veya geç tepki vermesi, bilgi vermeyi reddetmesi ya da tatminkâr bir
cevap vermemesi nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanmış olmalıdır. Bu, özel denetim talebinde
bulunabilmenin ön koşuludur. Madde gerekçesinde ifade edildiği üzere, bu önşart özel denetim
talebinin kötüye kullanılması ve şirkete zarar vermesi tehlikesinin azaltılması amacıyla
getirilmiştir. Böylece özel denetim talebi, bilgi alma veya inceleme yapma hakkının
kullanılmasının pay sahibine yardımcı olamadığı durumlarda başvurulabilecek fer’i (ikincil, tali)
bir yoldur (Şafak Narbay, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’na Göre Anonim Ortaklıkta Özel
Denetim Yapılması Şartları ve Özel Denetçinin Atanması Usulü”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e
Armağan, C. I, İstanbul 2007, s. 300; Şirin Güven, “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde
Anonim Şirketler Hukukunda Özel Denetim”, Çankaya University Journal of Law, 7/2 (Kasım
2011), s. 146).
TTK m. 438 gerekçesindeki “Bu şartın gerçekleştiği genel kurul tutanağıyla ispatlanır.”
ifadesinden anlaşıldığı üzere bilgi alma ve inceleme hakkının genel kurulda kullanılmış olması
gereklidir. Gerçekten de paysahibi tarafından genel kurulda yöneltilen soruların ve bunlara verilen
yanıtların genel kurul tutanağına geçirilmesi gerekir (S. Anlam Altay, “Anonim Ortaklıkta Özel
Denetimin Koşullarına İlişkin Düşünceler”, GÜHFD, S. 2, 2013, s. 62). Pay sahibinin sadece
genel kurulda daha önceden bilgi alma veya inceleme hakkını kullandığını ispatlaması gerekli ve
yeterli olup, bunun dışında kendisine yeterli açıklıkta, özenli ve gerçeğe uygun bilgi verilmediğini
veya hiç bilgi verilmediğini ispat etmesi gerekmemektedir (Arslan Kaya, “Özel Denetim İsteme
Hakkının Bilgi Alma veya İnceleme Hakkı ile İlişkisi”, Batı̇der, C. XXXI. S. 1, 2015, s. 71). Bu
bağlamda belirtmek gerekir ki bilgi alma veya inceleme hakkının özel denetim talebinde
bulunulmasından daha önce kullanılmış olması gerekmekle birlikte bu hak, önceki bir genel
kurulda kullanılmış olabileceği gibi, aynı genel kurul toplantısında özel denetim talebinde
bulunmadan önce de kullanılabilir (Kaya, s. 76). Öte yandan özel denetim istenen konu ile bilgi
talebinde bulunulan konunun aynı olması şarttır (Narbay, s. 318). Bu açıklamalar ışığında
huzurdaki davada bilgi alma ve inceleme hakkının daha önce kullanılmış olup olmadığına (yani
ön koşulun gerçekleşip gerçekleşmediğine) dair değerlendirme dosyada mevcut ve davacılar
vekili tarafından Beyoğlu … Noterliği kanalıyla keşide edilen 15.04.2021 tarih ve … yevmiye
nolu ihtarnameden ziyade genel kurul toplantı tutanağına istinaden yapılması gerekmektedir. Davacıların bilgi
alma ve inceleme haklarını kullandıkları, bir başka deyişle ön koşulu sağladıkları, dosyada mevcut
10.11.2020 tarihli (ertelenen) genel kurul toplantı tutanağı ekinden (Ek-1: “Toplantı Başkanlığı’na
Bilgi Alma Talebi”) anlaşılmaktadır. Ancak davalı şirket vekili, davacıların, özel denetim talep
ettikleri bir hususta bilgi alma ve inceleme haklarını tüketmediklerini, ilk kez bu davada ileri
sürülen, genel kurul öncesinde veya esnasında sorulmamış bir soru bulunduğunu, bu sorunun
“Şirketin, bir bağlı şirket olması karşısında, hâkim teşebbüsle ve diğer bağlı şirketlerle veya diğer
bağlı şirketler yararına üçüncü kişilerle kurduğu hukuki ilişkilerde, bağlı şirket kayba uğramış
mıdır?” sorusu olduğunu iddia etmektedir. Gerçekten de dosyada mevcut “Toplantı Başkanlığı’na
Bilgi Alma Talebi” başlıklı ekten, sadece bu sorunun genel kurul öncesinde veya genel kurul
esnasında sorulmuş bir soru olmadığı, bir başka deyişle davacıların sadece bu konu hakkında daha
önce bilgi alma haklarını kullanmadıkları görülmektedir.
Bu noktada bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmış sayılması için TTK m. 437/5 uyarınca
pay sahibinin mahkemeye başvurmak zorunda olup olmadığının irdelenmesinde fayda
bulunmaktadır.Bilindiği üzere anılan düzenleme uyarınca “Bilgi alma veya
inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fıkra anlamında
bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen on gün içinde, diğer hâllerde de makul bir süre sonra
şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir.”. Doktrinde Kaya, özel
denetim isteminde bulunan bir pay sahibinin, ön şartın gerçekleşmiş sayılabilmesi için bilgi alma
veya inceleme hakkını dava yoluyla ileri sürmesinin şart olmadığını ileri sürmektedir (Kaya, s.
73). Narbay ise, bilgi istemi reddedilen, cevapsız bırakılan, ertelenen ve bu anlamda bilgi
alamayan bir pay sahibinin öncelikle TTK m. 437/5’te öngörülen hukuki imkandan faydalanması
gerektiğini savunmaktadır (Şafak Narbay, “Türk Ticaret Kanunu Kanunu Tasarısına Göre Anonim
Ortaklıkta Özel Denetim Yapılması Şartları ve Özel Denetçinin Atanması Usulü”, Prof. Dr.
Hüseyin Ülgen’e Armağan, C. I, İstanbul 2007, s. 301-302). TTK m. 438/1’in
gerekçesindeki ön şartın gerçekleştiğinin “genel kurul tutanağıyla ispatlanacağı” şeklindeki
ifadeden, bilgi alma veya inceleme hakkının kullanılmış sayılması için TTK m. 437/5’te öngörülen
davanın açılmasının gerekli olmadığı sonucu çıkmaktadır (Aynı yönde bkz. Kaya, s. 73). Kaldı ki
TTK m. 437/5’te düzenlenen davanın açılmasını zorunlu tutmak özel denetim kurumunun
işlerliğine halel getirir. Bu sebeple her ne kadar davalı şirket vekilinin 14.04.2021 tarihli cevap
dilekçesinde “özel denetçinin incelemesi talep edilen soruların yalnızca TTK m. 437/5 hükmünde
düzenlenen bilgi edinme davasına konu edilebilir olduğu” şeklinde beyanda bulunulmuş ise de,
davacıların böyle bir zorunluluğu bulunmamaktadır.
Keza belirtmek gerekir ki her ne kadar davalı şirket vekili, pay sahibi sıfatı ile bilgi talep eden
…. ve ….’ın aynı zamanda (o dönemde) yönetim kurulu üyesi sıfatını taşıdığından
bahisle davacıların bu bilgilerin tümüne zaten vâkıf olduklarını, davacıların tüm şirketlerde
yönetim kurullarında kesintisiz olarak görev aldıklarını, bankalardan borçların alındığı tüm
dönemlerde de yönetim kurullarında görev yaptıklarını, dolayısıyla davacıların borçların miktarı,
neden alındıkları ve vadeleri ile borçların geri ödenip ödenmeyeceği de dahil olmak üzere tüm
bilgilere sahip olduklarını iddia etmekte ise de davacı pay sahiplerinden bir kısmının zamanında
yönetim kurulu üyeliği görevinde bulunmuş olması onların pay sahipliği sıfatından kaynaklanan
bilgi alma ve inceleme haklarını (TTK m. 437) kullanmalarını engellemez.

b. Öte yandan özel denetim talebinin genel kurulda ileri sürülebilmesi için özel denetim yapılması,
pay sahipliği haklarından herhangi birinin kullanılabilmesi için gerekli olmalıdır (Ünal Tekinalp,
Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, İstanbul 2020, s. 386). Bir başka deyişle, pay sahibi, genel
kurulda özel denetim talebinde bulunurken, özel denetimin gerekliliğini herhangi bir pay sahipliği
hakkı ile ilişkilendirmelidir (Fatih Yurtbaşı, Anonim Ortaklıklarda Özel Denetim, Yayımlanmış
Doktora Tezi, Yeditepe Üniversitesi SBE, İstanbul 2018, s. 107). Bu, özel denetim talebinde
bulunabilmenin maddi koşullarından ilkidir. Pay sahipliği hakları ile kastedilen, paya bağlı tüm
malvarlıksal ve yönetsel haklardır. Sırf bu haklardan herhangi birinin kullanılabilmesi için gerekli
olan bilgiye ulaşmak için dahi pay sahipleri özel denetim talebinde bulunabilecektir (Yurtbaşı, s.
109). Hükmün gerekçesindeki “maddi koşul, özel denetimin pay sahipliği haklarının, özellikle oy
hakkının kullanımı yönünden gerekli olmasıdır” ifadesiyle yönetsel hakların başında gelen oy
hakkına ayrıca vurgu yapılmıştır. Pay sahibinin, şirketin içinde bulunduğu ekonomik durum
hakkında fikir sahibi olması, böylece yatırımının geleceği hakkında karar vereceği ya da
gündemdeki belli bir konu hakkında oyunu olumlu ya da olumsuz yönde kullanacağı veya yönetim
kurulu üyelerine karşı sorumluluk davası açmaya hazırlandığı durumlarda, durum böyledir
(Güven, s. 150). Gerçekten de “pay sahipliği haklarının kullanılması” ifadesi ile sorumluluk
davası açılması, yıllık faaliyet raporunun reddedilmesi, yönetim kurulunun seçimi veya görevden
alınmalarına ilişkin dava, bir genel kurul kararının iptalinin dava edilmesi, TTK m. 424 hükmü
anlamında ortaklığın yılsonu finansal tablolarının tasdik edilmesine engel olunması, haklı sebeple
fesih davası açma ya da TTK m. 202 uyarınca denkleştirme davası açma kastedilmektedir (Bkz.
Narbay, s. 303-304; Hasan Pulaşlı, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, Ankara 2021, 7. Baskı, s. 483;
Altay, s. 67; Yurtbaşı, s. 107, 111). Keza pay sahibinin, yönetim kurulunu ibra etmeden önce de
gerekliliği ispatlayarak özel denetim hakkını kullanması mümkündür (Mehmet Özdamar,
“Anonim Şirketlerde Özel Denetim”, Anonim Şirketlerde Azlık Hakları (Ed. Prof. Dr. Erol
Ulusoy), Ankara 2014, s. 54). “Gereklilik kriteri”, şirketin tüm alanları ve şirketin ekonomik ve
finansal yapısını etkileyen, kanunun denetçiler tarafından spesifik bir denetimi öngördüğü konular
da dahil tüm olaylarla (örn. ayni sermaye konulması, sermaye artırımı) ilgili olabilir (Narbay, s.
303). Huzurdaki davada davacılar bakımından “gereklilik” koşunun sağlandığı anlaşılmaktadır.
c. Keza özel denetimin konusunu belirli olaylar oluşturmalıdır. Bu, özel denetim talebinde
bulunabilmenin maddi koşullarından ikincisidir. “Belirli olaylar”, içeriği ve sınırları belirli
olan, genel nitelik taşımayan anlamına gelir. Hükmün gerekçesinde de “belirli olayların”,
ortaklığın herhangi bir işi, işlemi, kararı, finansal durumu, finansman ihtiyacı, hâkim ortaklığın
(işletmenin) kararları veya ortaklığa verdiği kayıplar olabileceği ifade edilmiştir. İşte bu sebeple
özel denetim, pay sahibini ilgilendiren belirli olayları açıklığa kavuşturmaya yönelik bir inceleme
aracı, yani açıklayıcı bir rapor niteliğinde olup, hedefi olmayan, rastgele bir inceleme değildir
(Pulaşlı, s. 487). Dolayısıyla şirketin genel gidişatı ya da kar-zarar durumu gibi haller “belirli
olay” kapsamına girmemektedir (Özdamar, s. 54; Narbay, s. 305). Özel denetimin konusunu,
şirketin idaresi ile ilgili ve şirket içi vakaların oluşturması gerekir. Şirketin idaresi ile ilgili vakalar,
şirketin ekonomik ve mali durumunu olduğu kadar şirketle doğrudan ilişkisi olan kişilerin
(yönetim kurulu üyeleri, denetçiler, işçiler, vb.) eylemlerini de etkilemeye elverişli tüm vakaları
kapsayabilir (Güven, s. 148). Doktrinde “belirli olaylara”, şirketin yapmış olduğu bir sözleşmenin
içerik ve koşulları, ortaklığa katılımlar, akrabalık ilişkileri ve şirketin işleyişindeki rolü, kar payı
dağıtımının kanuna uygun bir şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği ve yönetim kurulu
üyelerinin harcamaları örnek olarak gösterilmiştir (Narbay, s. 304; Yurtbaşı, s. 111-112). Yine
şirket ile ilgili belli olayların, ihalelerin, projelerin, inşaatların yapımı ve akıbeti de “belirli olaylar”
kapsamında mütalaa edilmektedir (Özdamar, s. 54).
Bu bağlamda ayrıca belirtmek gerekir ki, edinilecek bilginin kapsamının ve çeşitli cephelerinin
ancak özel denetimin sonucunda ortaya çıkacağı dikkate alınmalı ve pay sahibinin edinmek
istediği bilgiyi somutlaştırırken henüz açıklığa kavuşmamış bu bilgi hakkında her veriyi ortaya
koyması beklenmemelidir (Altay, s. 58).
Dosyaya mübrez 09.12.2020 tarihli genel kurul toplantı tutanağı ekinde yer alan ve davacılar
tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinden, davacıların aşağıdaki hususların
özel denetçi tarafından incelenmesini talep ettikleri görülmektedir. Bu hususların “belirli olay”
kapsamında mütalaa edilebilip edilemeyeceği değerlendirilmiştir.

“Diğer Bağlı Şirketler ile olan tüm işlemlerin ve grup içi borç alacak ilişkilerinin şeffaf bir şekilde
pay sahipleri ile paylaşılmasını talep ediyoruz. Söz konusu bağlılık raporunda (i) Şirket’in hâkim
teşebbüsü …. Ailesi ile ve … Ailesi’nin doğrudan veya dolaylı olarak
hâkimiyetinde bulunan Bağlı Şirketler ile yapılan tüm hukuki işlemlerin, (ii) hâkim teşebbüs
…. Ailesi’nin yönlendirmesiyle … Ailesi ya da … Ailesine bağlı, Bağlı
Şirketler’in yararına alınan veya alınmasından kaçınılan tüm diğer önlemlerin açıklamasının
ortaya konulması gerekmektedir. Hukuki işlemlerde edimler ve karşı edimler, önlemlerde, önlemin
sebebi ve şirket yönünden yarar ve zararlarının da belirtilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte,
zarar denkleştirilmişse, bunun faaliyet yılı içinde fiilen nasıl gerçekleştiği veya Şirket’in sağladığı
hangi menfaatlere ilişkin olarak bir istem hakkı tanındığı hususları yer almalıdır. Yukarıdaki
açıklamalar ışığında, Şirket yönetim kurulunun Türk Ticaret Kanunu kapsamındaki yükümlülüğünü
tam olarak yerine getirilmesi ve söz konusu işlemler hakkında pay sahiplerine bilgi verilmesi
amacıyla bağlılık raporunun belirtilmiş olan hususları kapsar şekilde hazırlanarak ivedilikle
tarafımıza iletilmesini talep ederiz”.
Davalı şirketin bağlı şirket olduğunun kabulü halinde; diğer bağlı şirketler ile olan işlemler ve grup
içi borç-alacak ilişkileri, bağlı şirketlerin yararına alınan önlemler, hukuki işlemlerde edimler ve
karşı edimler, önlemlerde önlemin sebebi ve şirket yönünden yarar ve zararları, şayet zarar
denkleştirilmişse bunun faaliyet yılı içinde fiilen nasıl gerçekleştiği veya davalı şirketin sağladığı
hangi menfaatlere ilişkin olarak bir istem hakkı tanındığı hususları kanaatimizce içeriği ve sınırları
belirli olan, genel nitelik taşımayan hususlar olup “belirli olay” kapsamında mütalaa edilebilir ise
de dosya içeriğinden davalı şirketin bağlı şirket niteliğinde olduğu ispat edilememiştir.

“2019 mali yılı bütçesindeki sapmaları içeren ayrıntılı bir çalışma talep etmekteyiz”.
2019 mali yılı bütçesindeki sapmalar içeriği ve sınırları belirli olan, genel nitelik
taşımayan bir husus olup “belirli olay” kapsamında olduğu anlaşılmaktadır.

“Öngörülen risklere ilişkin değerlendirmelerde ve şirketin finansal yapısını iyileştirmek için
alınması düşünülen önlemler bölümlerinde, hiçbir gerekçe belirtilmeden, birbirini tekrar eder
şekilde “bankalarla yeniden yapılandırma seçeneğinin değerlendirildiği”ne işaret edilmektedir.
Adeta tüm grup şirketleri, bir diğerinin borcunun ödenmesi gayesi ile bu yeniden yapılandırmanın
içine çekilmektedir. Şirketleri uzun vadeli bir borç ödeme rejimine sürükleyen yeniden
yapılandırmaya ilişkin risk değerlendirmesi daha kapsamlı olarak yapılmalı ve bunun
gerekliliğinin, zamanlamasının pay sahiplerince de istişare edilmesine imkan tanıyan detaylı bir
çalışma talep etmekteyiz”.
Bu husus da “belirli olay” kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.Gerçekten de bankalarla
yeniden yapılandırmaya ilişkin risk değerlendirmesi, bu yola başvurulmasının gerekliliği ve
zamanlaması içeriği ve sınırları belirli olan, genel nitelik taşımayan bir husustur.
“Şirketin bugüne kadar çalıştığı danışmanların iş tanımlarını, kendilerine şirketten ödenen toplam
ücretleri, şirket için gerçekleştirdikleri çalışmaların maddi ve manevi faydalarını ve varsa
zararlarını içeren detaylı bir çalışma talep etmekteyiz”.

Davacıların 10.11.2020 tarihli genel kurul toplantısında kullandıkları bilgi alma hakkı
çerçevesinde yönelttikleri bu soru hakkında davalı şirket tarafından sunulan 07.12.2020 tarihli
“Bilgi Alma Talebine İlişkin Yanıt ve Değerlendirmeler”de, 2019 faaliyet yılında davalı şirketin
çalıştığı danışmanların iş tanımları ve kendilerine şirketten ödenen toplam ücretlerle ilgili cevap
verildiği görülmektedir. Gerçekten de davalı şirketin bu soruya “Şirket 2019 faaliyet yılı içerisinde
SMMM …. ‘na 1.000 TL/ay, Av. …’a 2.268 TL/ay olmak üzere 2019
yılında toplamda 40.216 TL ödeme yapmıştır.” şeklinde cevap verdiği görülmektedir. Bahse konu
danışmanların “gerçekleştirdikleri çalışmaların maddi ve manevi faydaları ve varsa zararları”nın
ise sınırları belirli olmayan, genel nitelik taşıyan bir husus olduğu, dolayısıyla “belirli olaylar”
kapsamında olmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu bağlamda belirtmek gerekir ki, her ne kadar davacılar 09.12.2020 tarihli özel denetçi
atanması talepli dilekçelerinde “geriye dönük 5 yılın aksi takdirde geriye dönük 2 yılın
denetlenmesi için özel denetçi atanmasını” talep etmekte iseler de, pay sahibi, zamanaşımı, hak
düşürücü süre veya başka sebepler nedeniyle pay sahipliği hakkını icra edebilecek durumda
değilse, pay sahipliği haklarının kullanılması koşulu yerine getirilmemiş olur (Pulaşlı, s. 483. Aynı
yönde bkz. Yurtbaşı, s. 108). Nitekim dosya içeriğinden, 2019 faaliyet yılından önceki dönemlere
ilişkin olarak yıllık faaliyet raporu ile finansal tabloların onaylandığı ve yönetim kurulu üyelerinin
ibra edildiği görülmektedir. Dolayısıyla davacıların 2019 faaliyet yılından önceki dönemlere
ilişkin olarak yönetim kurulu üyeleri aleyhine sorumluluk davası açma ya da yıllık faaliyet
raporunun ve/veya finansal tabloların onaylanması kararlarının iptalini dava etme olanağı
bulunmamaktadır. Zira TTK m. 558/2 uyarınca “Şirket genel kurulunun, sorumluluktan ibraya
ilişkin kararı, ibranın kapsadığı açıklanan maddi olaylara ilişkin olarak, şirketin, ibraya olumlu
oy veren ve ibra kararını bilerek payı iktisap etmiş olan pay sahiplerinin dava hakkını kaldırır.”
Yine TTK m. 445 uyarınca da “446 ncı maddede belirtilen kişiler, kanun veya esas sözleşme
hükümlerine ve özellikle dürüstlük kuralına aykırı olan genel kurul kararları aleyhine, karar
tarihinden itibaren üç ay içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde
iptal davası açabilirler.”. Görüldüğü üzere davacılar 2019 faaliyet yılından önceki dönemlere
ilişkin olarak pay sahipliği haklarını icra edebilecek durumda olmadıklarından, özel denetçi
tarafından inceleme yapılması taleplerinin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Son olarak davacı pay sahiplerinin, şirket organlarının kanunu veya esas sözleşmeyi ihlal
ederek, şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıklarını ikna edici bir şekilde ortaya koymaları da
gerekmektedir (TTK m. 439/2). Bu ek şart uyarınca davacıların, şirket yöneticilerinin hangi
davranış yükümlülüğünü ihlal ettiklerini ve bunun ne tür bir zarara sebebiyet verdiğini ikna edici
bir şekilde ispatlamaları gerekmektedir (Özdamar, s. 57). Anılan hükümdeki “Kanun” ifadesinden,
anonim şirketler hukukunun emredici veya düzenleyici kurallarının yanı sıra hukukun tüm yazılı
ve yazılı olmayan kuralları (örn. oransallık ilkesi) anlaşılmalıdır (Güven, s. 154; Narbay, s. 318-
319). Ancak belirtmek gerekir ki, elinde yeterli düzeyde bilgi ve belge olmadığı için özel denetim
yolunu tercih eden pay sahiplerinin, özel denetim konusunu oluşturan olayları ikna edici şekilde
ortaya koymalarını beklemenin hakkaniyete aykırı olacağından bahisle, hükmün gerekçesinde “…
Bu ek şartın usul hukuku anlamında muteber delillerle ispatı şart koşulmamış, ikna edici olgularla
veya inandırıcı bir şekilde ortaya konulması yeterli görülmüştür” denilmiştir (Ayrıca bkz.
Özdamar, s. 58). Davacılar vekili bu ek şartla ilgili olarak, davalı şirket yönetiminde söz sahibi
olan çoğunluk pay sahiplerinin temsilcilerinin almış olduğu hatalı kararlar nedeniyle davalı
şirketin ve dolaylı olarak müvekkillerinin zarar riski altında olduğunu, bu risklerden en önemlisinin de grup şirketlerinden …. üzerinden yürütülen …. projesi olduğunu,
tahminlerine göre şu ana kadar 40.000.000 ABD Doları tutarı civarında zarar edildiğini, ancak bu
zarara ilişkin olarak faaliyet raporlarında herhangi bir açıklama yapılmadığını, bu durumda TTK
m. 439/2’deki zarar şartının varlığı konusunda tereddüt bulunmadığını ileri sürmektedir.

Mali Bilirkişi tarafından yapılan incelemeler neticesinde, davalı şirketin
kuruluştaki 1.844.923,88 TL tutarındaki sermayesinin … A.Ş.’nin
aktifinde kayıtlı gayrimenkulün kısmi bölünme yoluyla ayni sermaye olarak getirilmesinden
karşılandığı, davalı şirketin yegane malvarlığının bir adet taşınmazdan ibaret olduğu ve davalı
şirketin tek faaliyetinin söz konusu gayrimenkulün ortaklık yapısı aynı olan …. A.Ş.’ne kiraya verilmesi olduğu, söz konusu kira gelirlerinin davalı şirketin faaliyet
giderlerini karşılamaya dahi yetmediği, davalı şirketin bilançolarında gerek banka kredisi gerekse
satıcılara olan kayda değer bir borç gözükmediği tespit edilmiş ise de,söz konusu kira sözleşmesinin 2017 yılına ait olup davacıların bir kısmınında o dönemde yönetim kurulu üyesi olmaları ve 2019 yılına kadarki genel kurullarda davalı şirket yönetim kurulunun ibra edilmiş olması gözönüne alındığında,şirket tarafından kiraya verilen taşınmaz ile ilgili kira bedelinin düşüklüğünden kaynaklı olarak özel denetim talebinde bulunmak MK’nın 2.maddesinde belirtilen dürüstlük kuralına aykırılık teşkil etmektedir.
Tüm belirlemeler ışığında somut olay değerlendirildiğinde,davanın hak düşürücü süre içerisinde açıldığı,davacıların bilgi alma ve inceleme haklarını kullandıkları, bir başka deyişle ön koşulu
sağladıkları, davacıların sadece “Şirketin, bir bağlı şirket olması karşısında, hâkim teşebbüsle ve diğer bağlı şirketlerle veya diğer bağlı şirketler yararına üçüncü kişilerle kurduğu hukuki ilişkilerde, bağlı şirket kayba uğramış mıdır?” sorusu hakkında daha önce bilgi alma haklarını kullanmadıkları buna göre bu soru yönünden dava açma haklarının bulunmadığı,davacıların gereklilik koşulunu sağladıkları,
davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinde yer alan; “2019 mali
yılı bütçesindeki sapmalar”ın “belirli olaylar” kapsamında olduğu ve buna ilişkin zarar olgusunu ikna edici şekilde ortaya koydukları,davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinde yer alan; bankalarla yeniden yapılandırmaya ilişkin risk değerlendirmesi, bu yola başvurulmasının gerekliliği ve
zamanlamasının içeriği ve sınırları belirli olan, genel nitelik taşımayan bir husus olup
“belirli olaylar” kapsamında
olduğu ve buna ilişkin zarar olgusunu ikna edici şekilde ortaya koydukları,davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinde yer alan; “diğer bağlı
şirketler ile olan işlemler ve grup içi borç-alacak ilişkileri, bağlı şirketlerin yararına alınan
önlemler, hukuki işlemlerde edimler ve karşı edimler, önlemlerde önlemin sebebi ve şirket
yönünden yarar ve zararları, şayet zarar denkleştirilmişse bunun faaliyet yılı içinde fiilen nasıl
gerçekleştiği veya davalı şirketin sağladığı hangi menfaatlere ilişkin olarak bir istem hakkı
tanındığı” hususlarının içeriği ve sınırları belirli olan, genel nitelik taşımayan
hususlar olup “belirli olaylar” kapsamında olduğu, ancak dosya içeriğinde davalı
şirketin bağlı şirket niteliğinde olduğu ispat edilemediğinden buna ilişkin özel denetim talebinin yerinde olmadığı,davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep listesinde yer alan “davalı
şirketin çalıştığı danışmanların iş tanımları ve kendilerine şirketten ödenen toplam ücretler”le
ilgili davalı şirket tarafından cevap verildiğinin görüldüğü, ancak “danışmanların
gerçekleştirdikleri çalışmaların maddi ve manevi faydaları ve varsa zararları”nın ise sınırları
belirli olmayan, genel nitelik taşıyan bir husus olduğu, dolayısıyla “belirli olaylar” kapsamında olmayıp davacıların maddi koşullardan ilkini yerine getiremediklerinden dolayı özel denetim talebinin yerinde olmadığı,davacıların 2019 faaliyet yılından önceki dönemlere ilişkin olarak -pay sahipliği haklarını icra
edebilecek durumda olmadıklarından bahisle- özel denetçi tarafından inceleme yapılması
taleplerinin yerinde olmadığı,
davalı
şirketin kuruluştaki 1.844.923,88 TL tutarındaki sermayesinin …
A.Ş.’nin aktifinde kayıtlı gayrimenkulün kısmi bölünme yoluyla ayni sermaye olarak
getirilmesinden karşılandığının, davalı şirketin yegane malvarlığının bir adet taşınmazdan ibaret
olduğunun ve davalı şirketin tek faaliyetinin söz konusu gayrimenkulün ortaklık yapısı aynı olan
…. A.Ş.’ne kiraya verilmesi olduğunun, söz konusu kira gelirlerinin davalı
şirketin faaliyet giderlerini karşılamaya dahi yetmediğinin, davalı şirketin bilançolarında gerek
banka kredisi gerekse satıcılara olan kayda değer bir borç gözükmediğinin tespit edildiği,ancak kira sözleşmesinin imzalandığı tarihte bir kısım davacıların yönetim kurulu üyesi olup kira sözleşmesinin imzalanmasından sonra yapılan genel kurullarda yönetim kurulunun ibra edilmesi,buna rağmen sonradan kira gelirinin çok düşük olduğundan bahisle özel denetim talebinde bulunmanın MK’nın 2.maddesine aykırı olduğu anlaşıldığından,davanın kısmen kabul kısmen reddi ile;Davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep dilekçesinde yer alan”2019 mali yılı bütçesindeki sapmalar” ve aynı dilekçede yer alan “bankalarla yeniden yapılandırmaya ilişkin risk değerlendirmesi,bu yola başvurulmasının gerekliliği ve zamanlaması” konuları ile sınırlı olmak şartı ile özel denetçi atanmasına,diğer sorular yönünden özel denetçi atanması isteminin ise reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılarak aşağıdaki gibi hüküm fıkrası oluşturulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;

1-Davanın kısmen KABUL kısmen REDDİ ile;

a)Davacılar tarafından imzalı özel denetçi atanmasına ilişkin talep dilekçesinde yer alan”2019 mali yılı bütçesindeki sapmalar” ve aynı dilekçede yer alan “bankalarla yeniden yapılandırmaya ilişkin risk değerlendirmesi,bu yola başvurulmasının gerekliliği ve zamanlaması” konuları ile sınırlı olmak şartı ile YMM ….’ın TTK’nın 440/2.maddesi uyarınca özel denetçi olarak ATANMASINA,
b)Özel denetçiye 20.000,00.-TL ücret takdirine,ücretin ileride davalı şirketten tahsil edilmek üzere şimdilik davacılar tarafından 2 haftalık kesin süre içerisinde Mahkeme veznesine DEPO EDİLMESİNE,
c)Özel denetim masrafı olarak 5.000,00.-TL masrafın ileride davalı şirketten tahsil edilmek üzere şimdilik davacılar tarafından 2 haftalık kesin süre içerisinde Mahkeme veznesine DEPO EDİLMESİNE,
d) TTK’nın 441.maddesi uyarınca;
Özel denetim, amaca yararlı bir süre içinde ve şirket işleri gereksiz yere aksatılmaksızın yapılması,
Özel denetçinin, şirketin özel denetimin sonuçlarına ilişkin görüşünü alması,
Özel denetçinin sır saklamakla yükümlü olduğu hususlarının özel denetçiye ihtar EDİLMESİNE,
e) TTK’nın 441.maddesi uyarınca;
Yönetim kurulu, şirketin defterlerinin, yazışmaları dâhil yazılarının, kasa, kıymetli evrak ve mallar başta olmak üzere, varlıklarının incelenmesine izin vermesi,
Kurucular, organlar, vekiller, çalışanlar, kayyımlar ve tasfiye memurları önemli olgular konusunda özel denetçiye bilgi vermekle yükümlü oldukları hususlarının ihtar EDİLMESİNE,
f)TTK’NIN 442.maddesi uyarınca ,Özel denetçinin, incelemenin sonucu hakkında, şirketin sırlarını da koruyarak, mahkemeye ayrıntılı bir rapor vermesinin İSTENİLMESİNE,
g)Özel denetçi tarafından sunulan raporun TTK’nın 442/2.maddesi uyarınca önce davalı şirkete TEBLİĞİNE ve raporun özel denetçi tarafından doğrudan Uyap portalından gönderilmemesi ve ön büroya verilmeyerek Mahkeme kalemine teslim edilmesi hususunda özel denetçiye ihtarat YAPILMASINA ve Mahkeme kalemi tarafından özel denetçi raporunun TTK’nın 442/2.maddesi uyarınca itiraz olması halinde Mahkemece bu konuda karar verildikten sonra Uyap sistemine TARANMASINA,Ayrıca özel denetçi raporunun fiziki olarak dosyada muhafaza edilmeyerek Mahkeme kasasında muhafaza EDİLMESİNE,
H)Davacıların fazlaya ilişkin talebinin REDDİNE,
2-Alınması gerekli 80,70.-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 59,30.-TL’nin mahsubu ile bakiye 21,40.-TL harcın davalı şirketten alınarak hazineye İRAT KAYDINA,
3-Davacılar tarafından ödenen 59,30.-TL başvurma harcı ile 59,30.-TL peşin harç ve 8,50.-TL vekâlet harcının davalıdan alınarak davacılara VERİLMESİNE,
4-Davacılar tarafından yapılan 13 adet tebligat+posta ücreti 89,20-TL,bir bilirkişi inceleme ücreti 8.000,00.-TL olmak üzere toplam 8.092,20.-TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranına(1/2) göre hesap edilen 4.046,10.-TL yargılama giderinin davalı şirketten alınarak davacılara VERİLMESİNE,kalan kısmın davacılar üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davacıların kendilerini bir vekil ile temsil ettirdikleri anlaşıldığından karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ne göre hesap edilen 9.200,00.-TL ücreti vekaletin davalı şirketten tahsili ile davacılara VERİLMESİNE,
6-Davalının kendisini bir vekil ile temsil ettirdiği anlaşıldığından karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ne göre hesap edilen 9.200,00.-TL ücreti vekaletin davacılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davalıya VERİLMESİNE,
7-Kararın kesinleşmesine kadar yapılan yargılama giderlerinin davacı tarafça peşin olarak yatırılan 820,00 TL yargılama gider avansından mahsubu ile bakiye kısmın karar kesinleştiğinde davacılara İADESİNE,
Dair,taraf vekillerinin yüzlerine karşı TTK’nın 440/2.maddesinin son cümlesi uyarınca KESİN olarak verilen karar açıkça okunup,usulen anlatıldı. 29/09/2022

Başkan ….
☪e-imzalıdır.☪
Üye …
☪e-imzalıdır.☪
Üye ….
☪e-imzalıdır.☪
Katip ….
☪e-imzalıdır.☪