Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/95 Esas
KARAR NO : 2022/205

DAVA : Faydalı Model ve Tasarım’dan Doğan Haklara Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men’i ile Maddi ve Manevi Tazminat
DAVA TARİHİ : 13/07/2018
BİRLEŞEN DAVA : Tasarım Hükümsüzlüğü
BİRLEŞEN DAVA TARİHİ : 12/10/2021

BİRLEŞEN BAKIRKÖY .. FSHHM … ESAS SAYILI DOSYADA

DAVA : Tasarım Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 26/07/2018
KARAR TARİHİ : 12/10/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 14/11/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Faydalı Model ve Tasarım davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, davacı firmanın uzun yıllardan bu yana plastik eşya ve oyuncak imalatıyla ticari faaliyetlerine devam ettiğini, müvekkilinin … başvuru numaralı “….” isimli faydalı model ile … başvuru numaralı “….” isimli tasarım buluşları ile Türk Patent Enstitüsü nezdinde başvurularda bulunduğunu ve işbu başvuruları yayınlanarak tescil hakları koruma altına alındığını, davalı tarafın söz konusu tasarıma konu ürünlerin ayırt edilemeyecek derecedeki benzerlerini mağazasında ve …., …, …, vs. internet sitelerinde ve AVM’lerde satışa hazır şekilde sergilediğini, bu şekilde müvekkili tarafından tescil edilmiş tasarımlardan haksız kazanç elde ettiğini, davalı tarafından gerçekleştirilen tecavüzün tespit edilmesi üzerine Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş ve … D.İş sayılı tespit davaları açıldığını, mevcut tespit ve bilirkişi raporlarına rağmen söz konusu tecavüzün davalı tarafından halen devam ettiğini, davalı tarafça hiçbir izne dayalı olmadan haksız ve hukuka aykırı olarak girişilen eylemler nedeniyle müvekkilinin maddi ve manevi kayıplar yaşadığını, yitirdiği güven nedeniyle de ticari itibarı telafi edilemeyecek derecede zedelendiğini beyan ederek müvekkili adına koruma altında bulunan … başvuru numaralı “….” isimli faydalı model ile … başvuru numaralı “…” isimli tasarım yönünden her bir tescil hakkı için ayrı ayrı olmak üzere vaki tecavüzün önlenmesine, davalının hukuka, ticari ahlak ve rekabete aykırı davranışı sebebiyle içerisinde bulunduğu eylemlerin haksız rekabet ve tasarım-faydalı model haklarına tecavüz olduğunun tespiti ile men’ine, davalıya ait https://www….com/…. alan adlı internet sitesinin yayın ve erişiminin engellenmesini, davaya konu içeriğin yayından kaldırılmasını, tasarımdan ve faydalı modelden doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara el konularak, ürünlerin ve araçların şekillerinin değiştirilmesi veya tasarımdan doğan haklara tecavüzün önlenmesi kaçınılmaz ise ürünlerin imhasına, şimdilik 50.000,00 TL manevi tazminat ve 1.000,00 TL maddi tazminata hükmolunmasına, hükmolunacak tazminatlara ilk kullanımın başladığı tarihten itibaren işbu kullanımın tespit edilememesi halinde tespit işlemi tarihinden itibaren ticari avans faizi uygulanmasına, hükmün ilanına, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davacının incelemesiz sistemden faydalanarak esasen serbest piyasa koşullarında herkesin kullanımına açık bir ürüne kötü niyetli bir şekilde hem tasarım hem de patent belgesi alarak müvekkilinin serbest ticaretini engellemeye çalıştığını, müvekkilinin bu tür hukuka aykırı girişimlerin önüne geçmek için davacı adına kayıtlı hem … nolu çoklu tasarımın, hem de … nolu incelemesiz patentin hükümsüzlüğü ve sicilden terkini için Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında hükümsüzlük davası açmak zorunda kaldıklarını, tescil tarihinden 10 yıl önceki davacının kataloğunda aynı traktörün görseli yer aldığını, davacının kötü niyetli bir şekilde aslında kendi kataloğundaki bir tasarımı 10 yıl sonra tescil ettirdiğini, ayrıca dava dışı …. firmasının 2013 yılında ve işbu davanın davacısı … firmasının aynı tasarımı 2015 yılında tescil ettirdiğini, ekte sunulan ve Türk Patent’te görevli olan Patent Uzmanı … tarafından hazırlanan araştırma raporuna göre söz konusu patentin koruma şartlarını taşımadığını, raporda 5 adet dokümana dayanıldığını ve davacı patentinin buluş basamağına sahip olmadığı sonucuna varıldığını, 504 nolu patentin araştırma raporunda yer alan dayanak dokümanların tamamı dava konusu patentin başvuru tarihinden (09.02.2015) çok önceki tarihlere dayanan, bilinen tekniğe ait dokümanlar olduğunu, araştırma raporunda söz konusu buluşun davacı şirketin patent başvurusundan yıllar önce (1996 yılında) … Ltd. şirketi tarafından geliştirildiğini, yani davacı firmanın varolan teknolojiyi kullanmakla kalmadığını aynı zamanda yenilik vasfını haiz olmayan söz konusu eski buluşa incelemesiz patent belgesi aldığını, yine patent vekili … tarafından hazırlanan mütalaaya göre dava konusu 504 nolu incelemesiz patentin koruma şartlarını taşımadığı, anılan mütaalada araştırma raporundaki 2003 tarihli D1 dokümanı (…. – ) ile davacıya ait 504 nolu patentin kıyaslanması sonucunda … numaralı incelemesiz patent belgesine ait istem 1-6 ile koruma talep edilen unsurlarının … numaralı ABD patent yayını tarafından açık ve net olarak ifşa edildiği tespit edildiğini, böylece davacıya ait 504 nolu patente konu buluşun 2003 yılında D1 dokümanında kamuya sunulmuş olup yenilik özelliği taşımadığını, bu nedenle de hükümsüz kılınması gerektiğini beyan ederek davanın reddini talep etmiştir.
BİRLEŞEN …. FSHHM … ESAS SAYILI DOSYADA DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, davalı adına … sayı ile tescilli tasarım tescil belgesindeki 3 ve 4 nolu tasarımların ve yine davalı adına … sayı ile tescilli patentin, birçok firma tarafından yıllardır yaygın olarak kullanılan ve piyasada bilinen harc-ı alem niteliğinde olduğunu iddia ederek, davalı adına tescilli olan tasarım vepatentin hükümsüzlüğünü ve sicilden terkinini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN …. FSHHM … ESAS SAYILI DOSYADA CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davacının söz konusu davayı sadece tedbir kararının önüne geçebilmek amacıyla ikame ettiğini, müvekkiline ait olan tescil haklarının özgün ve yeni olduğunu ve yöndeki iddiaların dayanağının bulunmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

Birleşen Bakırköy … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … E. Sayılı dosyasında davalıya ait … başvuru numaralı patentin hükümsüzlük talebi yönünden dosyanın tefriki ile mahkememizin … esas sırasına kaydının yapıldığı görülmüştür.
BİRLEŞEN … ESAS SAYILI DOSYADA DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, Davalı … tarafından başvurusu gerçekleştirilmiş ve … başvuru numarası ile 09.04.2018 tarih ve … sayılı Tasarımlar Bülteninde yayımlanmış olan 01 sıra numaralı tasarımın yenilik vasfına haiz olmaması, özgün ve ayırt edici özelliklerinin bulunmadığını, davalı taraf adına tescilli olan tasarımın; özellikle … — 01 sıra nolu tasarım, …. (Ürünkodu: …) adlı ürün, … (….) adlı ürün ve resen tespit edilecek birçok ürün yönünden özgün ve ayırt edilemeyecek oranda benzer mahiyette oluşturulduğunu, hükümsüzlüğü talep edilen dava konusu traktör tasarımı ile ilgili olarak müvekkili şirket tarafından Bakırköy …. FSHHM’nin … değişik iş sayılı tespit davası açıldığını, yapılan tespit sonucu alınan bilirkişi raporu ile davalı tarafa ait traktör tasarımı ürününün müvekkili şirkete ait … (2) numaralı tasarımın taklidi olduğunun kanıtlandığını, açıklanan sebeplerle davalı adına tescilli … sayılı tasarımın hükümsüzlüğüne, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN … ESAS SAYILI DOSYADA CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, dayanak gösterilen tasarımların müvekkili tasarımı ile farklı olduğunu, ürün tipolojisinden maksadın her ürünün, kendinden beklenen işlevi/fonksiyonu icra edebilmesi için belirli bir şekilde tasarlanması gerektiğini, bir tasarımın, öncekilerden ne kadar önemli farklılıklar içeriyorsa tasarımın koruma kapsamının o kadar geniş olduğunu, bu farklılığın azaldıkça korumak kapsamının daraldığını, tasarımcının, tasarım geliştirmede seçenek özgürlüğünün derecesinin her somut olayda dikkate alınacağını, davacının dayanak gösterdiği … nolu tasarımın hükümsüzlüğü için açtıkları davanın mahkemenin …. esas sayılı dosyasında devam ettiğini, anılan dosyada davacıya ait tasarımın yeni ve ayırt edici olmadığını iddia ederek pek çok delil dosyaya sunulduğunu, öncelikle dosyanın işbu dosyayla birleştirilmesini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davaya ve birleşen davalara konu tasarım ve faydalı model belgeleri sicil kayıtları celp olunmuştur.
Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … değişik iş sayılı dosyası celp olunmuş, tetkikinde; talep eden … Plastik ve Oyuncak San A.Ş.tarafından, karşı taraf … aleyhine delil tespiti talebinde bulunulduğu, tespit sonucu alınan bilirkişi raporunda; “12.06.2018 tarihinde aleyhine tespit talep edilen …. fırmasının … Mah. … Sitesi …. Blok N:23 Yenibosna-Bahçelievler/İSTANBUL adresinde yapılan tespitte görülen akülü araba gövdesi ve dingil parçalarının, TR … nolu “…” buluş başlıklı incelemesiz patent belgesinin koruma kapsamında olduğu” hususlarının tespit ve rapor edildiği görülmüştür.
Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … değişik iş sayılı dosyası celp olunmuş, tetkikinde; talep eden … Plastik ve Oyuncak San A.Ş.tarafından, karşı taraf … aleyhine delil tespiti talebinde bulunulduğu, tespit sonucu alınan bilirkişi raporunda; “Tespit talep edene ait … (2) numaralı endüstriyel tasarım ile aleyhine tespit istenen iş yerinde bulunan ürün arasında bilgilenrniş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, Tespit dilekçcsinde bulunan facebook sayfasında yapılan incelemede tespite konu … (2) numaralı endüstriyel tasarımın benzerlerinin bulunduğu” hususlarının tespit ve rapor edildiği görülmüştür.
Davalı-birleşen dosya davacısı vekili tarafından, dava konusu ile ilgili Makine Mühendisi ve Patent Vekili … tarafından hazırlanan 13/08/2018 tarihli uzman mütalaasının dosyaya sunulduğu görülmüştür.
Dosya, birleşen Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … esas sayılı dosya yönünden, davacı-birleşen dosya dosya davalısı … adına kayıtlı olan … tescil nolu patent başvurusu ve … nolu endüstriyel tasarımın tescil başvuru tarihi itibariyle yeni ve ayırt edici özelliklerinin olup olmadığı, hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı yönünden rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edildiği, bilirkişilerin 09/10/2019 tarihli raporlarında; “Hükümsüzlüğü talep edilen … numaralı tasarım tescilinin başvuru tarihi olan 26.06.2015 tarihi itibarı ile koruma şartı olan yenilik ve ayırt edici nitelik özelliklerine sahip olduğu, Hükümsüzlüğü talep edilen … numaralı incelemesiz patentin incelemeli patente dönüşünün gerçekleştiği ve halihazırda inceleme aşamasının TÜRKPATENT’te devam ettiği, henüz tescil kararının verilmediği, dosya kapsamında sunulan belgeler karşısında yapılan incelemede “yenilik” ve “buluş basamağı” kriterlerinin karşılandığı” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı-birleşen dosya davacısı … şirketi vekili 28/11/2019 havale tarihli dilekçesi ile, raporda bilgilenmiş kullanıcının 2-5 yaş arası çocuğa sahip ebeveynler olduğu kanaatine varıldığını, ancak bu değerlendirmenin eksik ve hatalı olduğunu, oyuncakların ücretini ödeyen her ne kadar çocukların ebeveynleri olsa da oyuncakları görüp beğenenlerin çocuklar olduğunu, mağaza raflarında satışa çıkarılan oyuncakların çocukların dikkatini ve ilgisini çekmek için tasarlandığını, bu sebeple dava konusu tasarımın alıcısı hedef kitlesi ebeveynler değil çocukların olduğunu, raporda, dava konusu tasarımın tescil başvuru tarihi olan 06/06/2013 tarihi itibariyle koruma şartı olan yenilik ve ayırt edici nitelik özelliklerine sahip olduğu şeklinde rapor düzenlendiğini, ancak davalı … Şirketinin, dava konusu tasarımının ayniyet derecesinde benzerinin kamuya sunulduğu için söz konusu tasarımın hem yeni olmadığını, hem de ayırt edici niteliği bulunmadığını, bilirkişilerin görüşlerinin iyiniyetten yoksun ve objektif olmadığını, dava konusu oyuncağın birçok benzerinin internet üzerinde satıldığını, bilirkişilerin dosyaya sundukları mütalaayı hiç değerlendirmediklerini, yenilik özelliği dahi bulunmayan bir buluşun, buluş basamağı taşıdığı gibi fahiş bir sonuca ulaştıklarını, bilirkişilerin iyiniyetten yoksun olduğunu, raporu hüküm kurmaya elverişli olmadığını, itirazları doğrultusunda ek rapor alınmasını talep etmiştir.
Davalı-birleşen dosya davacısı vekilinin sunmuş olduğu tüm deliller birlikte değerlendirilip, özellikle tasarımın yeniliği hususundaki iddialar da kamu düzenine ilişkin olduğundan ve mahkememizce de resen araştırılması gereken hususlar olduğu anlaşıldığından davalı vekilinin itirazlarının da değerlendirildiği ek rapor tanzim edilmek üzere dosyanın bilirkişi heyetine tevdi edildiği, bilirkişilerin 02/10/2020 tarihli raporlarında; “Sunulan delillerde kök raporumuzda yer verdiğimiz görüşlerimizde değişikliğe sebep olacak herhangi bir ürün görseline rastlanmadığı, Hükümsüzlüğü talep edilen … numaralı tasarım tescilinin başvuru tarihi olan 26.06.2015 tarihi itibarı ile koruma şartı olan yenilik ve ayırt edici nitelik özelliklerine sahip olduğu, Hükümsüzlüğü talep edilen … numaralı incelemesiz patentin incelemeli patente dönüşünün gerçekleştiği ve halihazırda inceleme aşamasının TÜRKPATENT’te devam ettiği, henüz tescil kararının verilmediği, dosya kapsamında sunulan belgeler karşısında yapılan incelemede “yenilik” ve “buluş basamağı” kriterlerinin karşılandığı” hususlarını rapor ettikleri anlaşılmıştır.
Davalı-birleşen dosya davacısı … şirketi vekili 10/11/2020 tarihli dilekçesi ile, bilirkişilerin ek raporlarında dosyadaki delilleri incelemedikleri gibi kök rapora karşı itirazları hususunda da bir değerlendirme yapmadıklarını, davacıya ait patentin hükümsüz kılınması gerektiğini, bilirkişilerin eksik inceleme yaptıklarını, dosyada bulunan mübrez delillerin tamamını incelemediklerini ve hatalı bir kanaate vardıklarını, söz konusu eksikliklerin giderilmesi için dosya ek rapora gönderilmişse de bilirkişilerin ne kök rapora karşı itirazlarını değerlendirdiğini, ne de belirttikleri delilleri incelediklerini, alınan kök raporun ve ek raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, bilirkişiler hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu, esas dava bakımından müvekkili ürünü ile davacı ürününün farklı olduğunun TPMK tarafından tespit edildiğini, dosyanın yeni heyete tevdi edilerek yeni bir rapor alınmasını talep etmiştir.
Davacının seçimlik hakkına göre talep edebileceği maddi tazminat tutarının belirlenmesi için dosyanın mali müşavir bilirkişiye tevdi edildiği, bilirkişinin 17/05/2021 tarihli raporunda; “Tarafların ticari defterlerinin sahipleri lehine delil vasfına haiz olduğu, Davalı tarafın, ticari kayıtlarında, ürün gruplarına göre alt hesaplar kullanılmadığı, dava konusu tasarımlara ait ayırt edici bir kod ve/veya ibare kullanılmadığı, bu nedenle davalı tarafın ticari kayıtları üzerinde yapılan incelemeler de, dava konusu faydalı modellerden ne kadar satış yapıldığının tespit edilemediği, Davalı tarafın, satış faturaları üzerinde yapılan incelemeler de, dava konusu ürünlerle, isim olarak benzerlik gösterdiği düşünülen, PLASTİK TRAKTÖR ve OYUNCAK BİSİKLET (RÖMORKLU) ürün satışlarına yönelik tespitlerin yapıldığı, davalı tarafın satış faturalarının % 99 da OYUNCAK BİSİKLET açıklamasının kullanıldığı. Davalı tarafın, dava tarihinden (13.07.2018) önceki dönemde, PLASTİK TRAKTÖR açıklamalı ürünlerden 170 adet, OYUNCAK BİSİKLET (RÖMORKLU) açıklamalı ürünlerden 30 adet ürünü piyasada satışa sunduğu, 2016 ve 2017 yıllarında bu ürün açıklamasına yönelik, ürün satışının bulunmadığı, Davacı tarafın, dava konusu faydalı modelleri, … ve … ürün açıklaması ile piyasada satışa sunduğu, … açıklamalı ürünün, piyasadaki en yüksek birim satış fiyatının KDV hariç 149,90 TL.’ sı, … açıklamalı ürünün, piyasadaki en yüksek birim satış fiyatının KDV hariç 179,90 TL.’ sı olduğu, Davacının tescilli tasarımlarına benzerliği tespit edilen ürünler yönünden, tarafların ticari defterleri üzerinde yapılan incelemeler doğrultusunda, davalı tarafından piyasada satışa sunulan ve ürün adı olarak benzerlik tespit edilen dava konusu ürünleri, davacı taraf piyasada satışa sunmuş olsaydı elde edeceği muhtemel kazancın 2.955,53 TL.’ sı olarak hesap edildiği, ancak tarafların ticari kayıtlarından elde edilebilen verilerin kısıtlı ve eksik olabileceği göz önünde bulundurularak, davacı tarafın maddi tazminat talebinin, Borçlar Kanununun 50. ve 51. Maddelerine göre belirlenmesi hususunun Mahkemenin takdirinde olduğu” hususlarını rapor ettiği görülmüştür.
Davacı-birleşen dosya davalısı … Plastik Şirketi vekili 21/05/2021 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi raporunda seçenekli hesaplamanın eksik yapıldığını, lisans bedel hesabının yapılmadığını, tespit edilen bedelleri kabul etmediklerini, yıllık satış oranı 125 milyon lirayı bulan müvekkili yönünden işbu haksız tecavüz sebebiyle uğranılan zararın tespit edilememesin ve davacının da etmiş olduğu karın 3 bin TL’yi dahi bulunmamış olmasını kabul etmediklerini, davalının defter kayıtları incelendiğinde sürekli şekilde zarar gösteren bir firmanın defter kayıtlarının da güvenilemez nitelikte olduğunu, lisans bedel hesaplamasının yapılmamış olması sebebiyle eksiklik ile gerçekleştirilen hesaplamaların kayda ve kabule değer nitelikte olmaması sebebiyle rapora itirazları doğrultusunda, sınai mülkiyet alanında uzman bilirkişilerden rapor alınmasını veyahut uzman kişilerin de dahil edildiği bir bilirkişi heyeti oluşturularak ek rapor alınmasını talep etmiştir.
Davalı-birleşen dosya davacısı … şirketi vekili 07/06/2021 tarihli dilekçesi ile, tecavüz bakımından huzurdaki dosyada henüz bir inceleme yaptırılmadan doğrudan tazminat hesabına geçildiğini, bu nedenle öncelikle huzurdaki dosyada müvekkili ürünü ile karşı taraf tescili karşılaştırılmak suretiyle bir tecavüz analizinin yaptırılması gerektiğini, karşı tarafın esas davadan önce müvekkili gıyabında değişik iş dosyalarında aldığı delil tespit raporlarına dayanılarak sınai mülkiyet hakkına tecavüz edildiği varsayımından hareket edildiğini, halbuki müvekkilinin delil ve beyanlarının da sunulduğu esas dosyada bir heyet tarafından sınai mülkiyet hakkına bir tecavüz olup olmadığının öncelikle denetime elverişli bir şekilde karşılaştırmalı ve somut bir analiz yapılmak suretiyle ortaya konması gerektiğini, müvekkilinin ürünü için aldığı tasarım tescil belgesi ve bu tescil dosyasına karşı tarafın sunduğu itirazların Türk Patent tarafından incelenip reddedildiği hususunun da dikkate alınması gerektiğini, hesaplama usulüne de itiraz ettiklerini, itirazları dikkate alınarak dosyada yeni ve kapsamlı bir bilirkişi incelemesi yapılmasını talep etmiştir.
Dosya, tecavüz ve hükümsüzlük iddiaları yönünden ve hükümsüzlük davası yönünden öncelikle davalı tarafın sunmuş olduğu … linkleri ve resen araştırma çerçevesinde benzer olabilecek tüm linklerin incelenerek denetime elverişli rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 20/10/2021 tarihli raporlarında; “İncelemeye konu ürünün, … referanslı patent başvurusunun koruma kapsamında kaldığı, Dava konusu … referanslı patent başvurusunun işlemlerinin halihazırda TÜRKPATENT nezdinde devam ettiği ve dosya kapsamında sunulan belgeler karşısında patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduğu” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı-birleşen dosya davacısı … şirketi vekili 23/11/2021 tarihli dilekçesi ile, tasarım hükümsüzlüğü ve tasarım tecavüzü ile ilgili inceleme yapılmadığını, patent incelemesinin eksik ve hatalı olduğunu, tasarım hükümsüzlüğü ve tasarım tecavüz incelemesi için heyete tasarım hukukunu da bilen akademisyen bir tasarım uzmanının eklenmesini talep etmiştir.
Davalı-birleşen dosya davacısı … şirketi vekili 07/12//2021 tarihli dilekçesi ile, Patent Vekili .. tarafından hazırlanan 06/12/2021 tarihli uzman görüşünün dosyaya sunulduğu görülmüştür. Uzman görüşünde sonuç olarak, “inceleme konusu … no’lu incelemesiz patent belgesinin, tekniğin bilinen durumu karşısında yenilik ve dolayısıyla buluş basamağı da içermemesi nedeniyle 551 no’lu KHK Md. 129(a) kapsamında da hükümsüz kılınması gerektiği” hususlarının bildirildiği görülmüştür.
Mevcut bilirkişi heyetine endüstriyel tasarım uzmanı bilirkişisi eklenmek suretiyle, dosyaya sunulan uzman görüşü, tüm deliller, alınmış raporlar ve bu raporlara yapılan itirazlar birlikte değerlendirilmek suretiyle tecavüz ve hükümsüzlük iddiaları yönünden öncelikle davalı tarafın sunmuş olduğu … linkleri ve resen araştırma çerçevesinde benzer olabilecek tüm linklerin incelenerek rapor tanziminin istenilmesine karar verilmiş, bilirkişiler 27/03/2022 tarihli ek raporlarında; “Davalı taraf … İmalatı’na ait iş yerinde ve facebook sosyal medya hesabında tespit edilen ürünlerin davacı taraf … Plastik ve Oyuncak Sanayi A.Ş.’ne ait … no’lu endüstriyel tasarım tescil belgesinde yer alan tasarımların koruma kapsamında bulunmadıkları, Davacı taraf … Plastik ve Oyuncak Sanayi A.Ş.’ne ait … no’lu endüstriyel tasarım tescil belgesinde yer alan tasarımların başvuru tarihi itibari ile yenilik ve ayırt edicilik niteliklerine sahip olduğu, Dava konusu … referanslı patent başvurusunun işlemlerinin halihazırda TÜRKPATENT nezdinde devam ettiği ve bağımsız isteminin sunulan … referanslı önceki teknik doküman karşısında yenilik kriterine sahip olmadığı” hususlarının tespit ve rapor edildiği görülmüştür.
Davacı-birleşen dosya davalısı … Plastik Şirketi vekili 05/04/2022 tarihli dilekçesi ile, müvekkili firmaya ait tasarım tescil korumasının, davalı taraf ürünleri dışında olduğunun beyan edildiğini, bu hususlara itiraz ettiklerini, önceki beyanlarında da izah edildiği üzere Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … ve … değişik iş sayılı tespit dosyaları aracılığıyla temin edile raporlar neticesinde haksız ihlal eyleminin tespit olunduğunu, ürünlerin görsel karşılaştırmaları yapıldığında ayrılamaz derecede benzer olduğunun görülebildiğini, rapordaki bilgilenmiş kullanıcı tanımı ve tespitinin hatalı olduğunu, dava konusu … referanslı patent başvurusunun işlemlerinin halihazırda Türkpatent nezdinde devam ettiği ve bağımsız isteminin sunulan … referanslı önceki teknik döküman karşısında yenilik kriterine sahip olmadığı tespitine itiraz ettiklerini, bilirkişi ek raporu incelendiğinde, karşılaştırmaların yapılmadığını, ibraz edilen görüşün herhangi bir ayrıntılı karşılaştırma içermeksizin soyut ve dayanaksız şekilde gerçekleştirildiği görüldüğünden işbu sonuçlandırmanın usul ve esas yönünden kanaate alınamaz mahiyette olacağı kanaatinde olduklarını, itirazları doğrultusunda, dosyanın yeni bir bilirkişi heyetine tevdi edilmesini talep etmiştir.
Mahkememiz 09/12/2021 tarih, … esas, … karar sayılı kararıyla dosyanın işbu dosya ile birleştirilmesine karar verildiği görülmüştür.
Sunulan itirazların değerlendirilmesi için ek rapor ve birleşen dosya yönünden birleşen dosya davalısı … şirketine ait … tescil numaralı tasarımın hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzimi için dosya bilirkişiye tevdi edilmiş, bilirkişiler 27/03/2022 tarihli raporlarında; “ASIL DAVADA Heyetlerince hazırlanan 27.03.2022 tarihli Bilirkişi raporunda ulaşılan, Davalı taraf … İmalatı’na ait iş yerinde ve …. sosyal medya hesabında tespit edilen ürünlerin davacı taraf … Plastik ve Oyuncak Sanayi A.Ş.’ne ait … no’lu endüstriyel tasarım tescil belgesinde yer alan tasarımların koruma kapsamında bulunmadıkları, Davacı taraf … Plastik ve Oyuncak Sanayi A.Ş.’ne ait … no’lu endüstriyel tasarım tescil belgesinde yer alan tasarımların başvuru tarihi itibari ile yenilik ve ayırt edicilik niteliklerine sahip olduğu, Dava konusu … referanslı patent başvurusunun işlemlerinin halihazırda TÜRKPATENT nezdinde devam ettiği ve bağımsız isteminin sunulan … referanslı önceki teknik doküman karşısında yenilik kriterine sahip olmadığı , BİRLEŞEN DAVADA … numaralı tasarım tescilinin başvuru tarihi olan 19.03.2018 tarihi itibarı ile koruma şartı olan yenilik ve ayırt edici nitelik özelliklerine sahip OLDUĞU” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacı … Plastik Şirketi vekili 09/09/2022 tarihli dilekçesi ile bilirkişi ek ve kök raporlarına karşı itirazlarını sunmuştur.
Asıl dosyada dava, davalının, davacıya faydalı model ve tasarım’dan doğan haklara tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, men’i ile maddi ve manevi tazminat talebine; birleşen Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyasında dava, birleşen dosya davalısı … Plastik Şirketi adına kayıtlı … tasarımın ve … numaralı patentin hükümsüzlüğü talebine; birleşen mahkememize ait … esas sayılı dosya, birleşen dosya davalısı … Şirketi adına kayıtlı … tasarımın hükümsüzlüğü talebine yöneliktir.
Birleşen … esas sayılı davaya konu … numaralı patentin hükümsüzlüğü talebi yönünden, söz konusu incelemesiz patenti incelemeli patente dönüşmesi için yapılan başvurunun henüz neticelenmemiş olması ve Türk Patent ve Marka Kurumu’nda devam eden inceleme sürecinin sonucunun bekletici mesele yapılması zorunluluğu karşısında ana dava ve birleşen davalara ilişkin diğer tüm uyuşmazlıklar yönünden davanın sürüncemede kalarak yargılamanın uzamaması amacıyla dosyanın tefrikine karar verilmiştir.
Tasarım hükümsüzlüğü yönünden yapılan değerlendirmede;
Tescil tarihi itibariyle ana davaya konu … tescil numaralı tasarım yönünden 554 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, birleşen Mahkememize ait … esas sayılı davaya konu … tescil numaralı tasarım yönünden 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu hükümleri dikkate alınmalıdır.
Bilindiği üzere 554 sayılı K.H.K.’nin 3/a maddesi tasarımın tarifini yapmakta ve bu maddeye göre “tasarım, bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin çizgi şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyularıyla algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü” ifade etmekte olup ürün yada ürün parçasının görünümüdür. K.H.K.’nin 5. maddesine göre yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımlar belge verilerek korunacak, 6. maddeye göre de bir tasarımın aynısı, başvuru ve rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilecektir. 7. maddede bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması için bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile daha önceden kamuya sunulan herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılığın olması gerekmektedir. 8. maddeye göre ise, tasarımın kamuya sunulmasından itibaren en geç bir yıl içerisinde tescilinin istenebileceği hüküm altına alınmış olup, son olarak da K.H.K.’nin 43. maddesi yeni ve ayırt edici nitelik taşımayan tescilli tasarımların hükümsüzlüğüne karar verileceğini belirtmektedir.
SMK’nun 56/4. Maddesine göre bir tasarımın aynısı tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya’nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Yenilik tanımındaki küçük ayrıntının sınırları somut olaya göre farklılık göstermektedir. Aynı tasarımlardaki renk, malzeme veya boyutsal farklılıklar çoğu zaman tek başına bir ürünü farklılaştırmada yeterli olmadığından küçük ayrıntı olarak nitelendirilir. Zira bu özellikler tasarımın görünüm özellikleri açısından asli unsuru oluşturmamakta ve istisnai bazı durumlar haricinde tasarımın kimliğini etkilememektedir.
Yenilik incelenmesinde esas alınacak referans tarihi tescilli tasarımlar açısından başvuru ve rüçhan tarihidir. Yani SMK 56/4-a gereği tescilli tasarımın aynısı başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya’nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise söz konusu tescilli tasarım yeni kabul edilecektir.
Bir tasarımın ayırt edicilik özelliği ise SMK’nun 56/5 maddesinde belirlenmiştir. Buna göre bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edicilik tasarımın koruna bilmesi için kıyaslanan tasarımlarla arasındaki farklılığın seviyesinin belirlenmesi için konulmuş bir kriterdir.
Kanunda yer alan “bilgilenmiş kullanıcı” özel bir bilgiye sahip olmadan markalar alanında markaları karşılaştırabilen ortalama tüketici kavramı ile ilgili sektörde teknik bilgiye sahip uzman arasındaki kişidir. Ayırt edici niteliğin belirlenmesinde tasarımların karşılaştırmasını yapacak bilgilenmiş kullanıcı üretici, satıcı, tasarımcı veya teknik uzman değildir. Sektörde bu tür tasarımların olduğunu bilen dikkatli ve deneyimli ürün kullanıcısıdır.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi de dikkate alınır. (SMK 56/6 mad.) tasarımcılar sektörel ve fonksiyonel bazda her zaman aynı derecede seçenek özgürlüğüne sahip değildir. Tasarımlarını yaparken belirli sınırlar içinde kalmaları gerekebilir. Bir tasarımcı ne kadar seçenek özgürlüğüne sahipse tasarımını o derece farklılaştırabilir.
Yukarıda anılı ilkeler doğrultusunda yapılan değerlendirmede toplanan tüm deliller ve alınan bilirkişi raporlarına göre ana davaya konu … tescil numaralı tasarımın ve birleşen davaya konu … tescil numaralı tasarımın yenilik ve ayırdedicilik vasıflarına haiz oldukları, yenilik kırıcı olarak dosyaya sunulan deliller ile res’en yapılan araştırma ile bulunan deliller karşısında kullanıcı nezdinde farklı olarak algılandıkları, bu nedenle söz konusu tasarımların hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı anlaşılmıştır.
Tasarımdan doğan haklara tecavüz yönünden yapılan değerlendirmede;
SMK’nun 55.md’sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün “görünümü” nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir.
Tüm dosya kapsamı, mevcut delil durumu, alınan bilirkişi raporları ve yukarıda değinilen yasal düzenlemeler topluca değerlendirildiğinde; ana davada, davalı yana ait ürünler ile davacıya ait dayanak tasarım arasında bilirkişi raporları ile tespit olunan farklılıkların, tasarımları bilgilenmiş kullanıcı gözünde farklılaştırdığı davalı ürünlerinin, davacı tasarımının koruma kapsamında kalmadığı ve tasarım hakkına tecavüz koşullarının oluşmadığı anlaşılmıştır.
Davaya dayanak … tescil numaralı patentin incelemesiz patentin, incelemeli patente dönüştürülmesi için 15/02/2018 tarihinde talepte bulunulduğu, karar tarihi itibariyle TPMK nezdindeki inceleme sürecinin devam ettiği, incelemeli patente dönüştürme talebinde bulunulduktan sonra incelemesiz patentten doğan hakkın ileri sürülemeyeceği (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2014/8640-2015/5584 e-k) anlaşıldığından ana davada patent hakkına tecavüzden kayaklanan davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
Yukarıda açıklanan tüm gerekçelerle asıl davanın ve birleşen davaların ayrı ayrı reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
Asıl dosyada;
1-Davacının … tescil numaralı tasarıma tecavüz ve … numaralı faydalı modele tecavüz ve haksız rekabet davalarının ayrı ayrı REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70 TL harçtan, peşin alınan 35,90 TL harcın mahsubu ile bakiye 44,80 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen tasarımdan doğan haklara tecavüz ve haksız rekabet davası nedeniyle 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen faydalı model belgesinden doğan haklara tecavüz ve haksız rekabet davası nedeniyle 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen maddi tazminat davası nedeniyle 1.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen manevi tazminat davası nedeniyle 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
8-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Birleşen Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … E. Sayılı dosyası yönünden;
1-… numaralı tasarımın hükümsüzlüğü davasının REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70 TL harçtan, peşin alınan 35,90 TL harcın mahsubu ile bakiye 44,80 TL harcın birleşen dosya davacısı … Şirketi’nden alınarak hazineye irad kaydına,
3-Birleşen dosya davalısı … Plastik Şirketi kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
5-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Birleşen mahkememize ait … E. Sayılı davada;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70 TL harçtan, peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 21,40TL harcın birleşen dosya davacısı … Plastik Şirketi’nden alınarak hazineye irad kaydına,
3-Birleşen dosya davalısı … Şirketi kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
5-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 12/10/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır