Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/491 Esas
KARAR NO : 2022/92

DAVA : Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 01/06/2021
KARAR TARİHİ : 25/05/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 24/06/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin murisi …..’nın tanınmış bir grafik tasarımcı ve ressam olup, çok yönlü bir sanatçı olduğunu, müvekkil murisinin 2005 senesinde …. Belediyesi için “….” adlı kitabı vücuda getirdiğini, karikatürler ve illüstrasyonların müvekkili tarafından çizildiğini, kitabın bir bütün olarak grafik tasarımının (dizgisi, çizgisi, mizanpajı ve kompozisyonu) müvekkil tarafından yapıldığını, … Belediyesi için yapılan kitabın … no.lu sayfasında grafik ve illüstrasyon sahibinin müvekkilin murisi ….. olarak kitapta basılı olarak belirtildiğini, müvekkilinin murisinin … Belediyesi için tasarladığı kitapta yer alan eserleri ve kitabın bir bütün eser halinde tasarlanması ile ilgili olarak herhangi bir kişi veya kurumla mali haklarını devreden bir sözleşme yapmadığını, eser sahipliğinden kaynaklanan tüm hakların müvekkilin olduğunu, davalı belediye tarafından basılan, yayınlanan ve dağıtılan kitapta yer alan resimlerin müvekkili murisinin çizdiği resimlerin birebir aynısı olduğunu, davalı belediyenin müvekkilinin murisinin resimlerini izinsiz olarak bastırdığı kitapta kullandığını, davalı Belediyenin, müvekkilinin murisinin eserlerini izinsiz kullanarak, basarak dağıtarak, müvekkilinin umuma arz hakkını çiğnemiş, üstelik müvekkilinin murisinin adını da belirtmeyerek eser sahibinin manevi haklarını ihlal ettiğini, mali haklarını da ihlal ederek müvekkile ait karikatür, resim, grafik çizim/resimlemelerin (illüstrasyonların) müvekkilin izni olmadan başka bir kitap haline getirerek yayımladığını, eserleri izinsiz kullandığını ve çoğalttığını, müvekkilinin eserlerini kendine reklam malzemesi yaptığını, kurumsal prestijini arttırdığını, böylece maddi ve manevi fayda sağladığını, müvekkilinin birden çok hakkına tecavüz ettiğini, açıkça hukuka aykırı davrandığını, mali hakların ihlali sebebiyle FSEK m. 68 uyarınca daha sonra 3 kat artırılmak üzere şimdilik 5.000-TL maddi tazminatın mahkemece tespit edilecek haksız fiil tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, hükmün ilanını, yargılama masrafları ile vekâlet ücretinin davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davacı tarafından açılan işbu davanın sadece tazminat davası olduğunu, davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, yetkili mahkemenin davalının ikametgahı ve aynı zamanda davacı haksız fiile dayandığından haksız fiilin işlendiğini iddia ettiği Mersin Mahkemelerinin yetkili olduğunu, davacının korunacak hakkı Fikri ve Sanat Eseri kapsamında olmadığından davanın görevsiz mahkemede açıldığını, görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu, davacının dava dilekçesi ekinde gerekli belgeleri göndermediğinden dava konusu olayın tam olarak müvekkili belediye yönünden aydınlatılmadığını, belediyelerinin ticari amaç olmaksızın ve herhangi bir kazanç elde etmeksizin kamu hizmeti amacı güderek eğitim amaçlı çocuklara yönelik trafik kitapçığı hazır olarak satın aldığını, davacının iddia ettiği üzere maddi ve manevi bir fayda sağlamadığını, belediyelerinin kitapçığı telif hakkı var güvencesi ile …. Firmasından (…’den) satın aldığını ve satın aldığı kitapçıkta hiçbir ekleme oynama yapmaksızın piyasada var olan kitapçığı hazır olarak satın aldığını, kitapçıkta yer alan eserler ve içerik iddia edildiği üzere google arama motorunda gözükmediğini, söz konusu eserlerin iddia edilen kişiye ait olduğu tespit edilemediğinden, belediyelerinin bu konu ile alakalı herhangi bir kusuru bulunmadığını, ayrıca firmaya müvekkili tarafından yasal süreç hakkında ve müvekkili tarafından tarafına rücu edilebileceği bilgilendirilmesi de verilmiş ve kendisinden konu ile alakalı bilgiler istendiğini, … reklam firması tarafından, kendilerine gönderilen yazılı belgede trafik kuralların kitapçığındaki tüm çizgi resimlerin ve metinlerin tüm yasal kullanım haklarının …. olarak bize aittir ibaresi bulunduğunu, müvekkilinin bir kusuru bulunmadığını, tazmin için öncelikle kusur ve zararın varlığı yasal olarak zorunlu olduğunu, davacının zarara uğradığını ve hangi açıdan zarara uğradığını beyan etmediğini, davacının davasının husumet, zamanaşımı ve esastan reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Davacı vekilince dava dışı … Belediyesince çıkarılan kitapçıkta, müvekkilinin murisine ait çizimi gösterir sayfa örneği, emsal olduğu beyan olunan Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyası karar örneği, bilirkişi raporu, rayiç bedel araştırmasına ilişkin müzekkere cevapları ve davaya konu kitapçık dosyaya sunulmuştur.
Davalı vekilinin 17/09/2021 tarihli dilekçesi ile, müvekkili Belediyenin davaya konu kitapçıkları satın aldığı …’ün davaya dahil edilmesine aksi halde ihbar edilmesine karar verilmesini talep etmesi üzerine bu talebin kabul edilerek, davanın ….’e ihbarına karar verildiği görülmüştür.
Dosya, davacının murisine ait çizimlerin eser vasfını haiz olup olmadığı, davalının eserden kaynaklı mali haklarının ihlal edilip edilmediği, tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı, oluştuysa miktarı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 04/04/2022 tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında; “dava konusu çizimlerin, illüstrasyon adı verilen grafik eserler olduğu, estetik değere sahip oldukları ve sahibinin hususiyetini taşıdıkları, eserlerin sahibinin ….. olduğu, davacının muris olarak dava açma ve talepte bulunma hakkının bulunduğunu, davalının, davacının 21 adet illüstrasyonunu birebir kullandığı, davalı …. Belediyesinin davacı yan murisi eser sahibi …..’nın eser sahibi olduğu güzel sanat eserlerini kitapçığa bastırıp dağıtımını yapması şeklindeki eylemlerinin, davacı yan murisi …..’nın FSEK m.21 ve FSEK m.6/1 fıkrasının 7’inci bendi uyarınca işleme hakkını, FSEK m.22’inci maddesi uyarınca çoğaltma ve FSEK m.23 uyarınca yayma haklarını ihlal ettiği, davalı ile …. Reklam isimli şirket arasındaki ilişkinin hizmet alan-hizmet veren ilişkisi olduğu, dava dışı Griton Reklam ile davalı arasındaki ilişkinin dava konusu olaydaki hukuki sorumluluğu değiştirmeyeceği, zira alınan hizmet kapsamında dava konusu kitapçığın … Belediyesi tarafından çoğaltılıp yayıldığı, FSEK m.22 ve FSEK m.23 kapsamındaki çoğaltma ve yayma eylemleri davalı … Belediyesi tarafından gerçekleştirildiği için FSEK m.68/1 uyarınca talep edilen telif tazminatından davalı Belediyenin hukuki sorumluluğunun bulunduğu, davalı Belediyenin eylemlerinin, davacı yan murisinin eser sahibi olduğu güzel sanat eserlerini daha önce … Belediyesi tarafından yapılan gaye ve konseptle aynı şekilde herhangi bir değişiklik yapmaksızın kopyalayarak basmak ve yaymaktan ibaret olduğu bu sebeple davacı yan murisinin FSEK m.16/3 te sayılan manevi hakkı ihlal etmediği, davacı yan tarafından dosyaya sunulan, davacı ile davalı arasında FSEK m.68/1 uyarınca yazılı izin sözleşmesi imzalanmış olsaydı istenebilecek rayiç bedeli gösteren evrak ve davacı yanın delil dilekçesinde sunduğu kesinleşen mahkeme kararındaki bedeller esas alınarak yapılan hesaplamaya göre, FSEK m.68/1 uyarınca 21 adet çizim için, davalı Belediye’nin davacı yana ödeyeceği rayiç bedelin 42.000 TL olacağı, bu bedelin üç katına hükmedilip hükmedilmeyeceği hususunun, davalı belediyenin kusurunun oranının kabulüne göre Mahkemenin takdirinde olduğu” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacı vekili 05/04/2022 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi raporunda belirlenen tutar doğrultusunda, FSEK m.68’e göre üç katı bedel olarak talep etmiş oldukları 5.000,00 TL olan maddi tazminat miktarını, 126.000,000 TL’ye artırarak, bakiye miktar üzerinden tamamlama harcını yatırdığı görülmüştür.
Davalı vekili 22/04/2022 tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ile, resimleri, illüstrasyonların aynı olmadığı gibi benzer bile olmadığını, karşılaştırma yapılan resimlerin müvekkili tarafından dosyaya sunulmadığını, bariz bir yanılgının söz konusu olduğunu, bilirkişi raporunun dava konusu illüstrasyonların eser niteliğinde olduğu beyanını kabul etmeyerek itiraz ettiklerini, bilirkişi raporunun dava konusu illüstrasyonların eser sahibinin davacının murisinin olduğu kabul etmediklerini, bilirkişilerin 21 adet resmin aynı olduğunu beyan ederek 2022 yılı itibari ile değer tespiti yaptıklarını, 2022 yılı itibari ile bedel tespiti yapılmasına itiraz ettiklerini, bilirkişi raporunda resimlerin davacı yanın murisinin çizdiği ve hususiyetini taşıdığına ilişkin beyanı kabul etmediklerini, davaya konu resimlerin davacı murisinin çizdiği kesin ve somut olarak ispatlanmış olmadığını, davaya konu resimlerin genel nitelikli trafik kurallarına yönelik internette ve bütün kitaplarda bulunan resimler olduğunu, davacının murisinin yaratıcı gücü ile ortaya çıkan resimler olmadığını, bilirkişilerin müvekkili aleyhine tazminattan sorumlu olmaya yönelik beyanlarına ve miktarına itiraz ettiklerini, bilirkişi raporunun müvekkili aleyhine olan bütün bölümlerini kabul etmeyerek itiraz ettiklerini ve öncelikle …. Belediyesinden davacı tarafından iddia edilen kitabın istenmesine ve işbu dilekçedeki itirazlarının da birebir değerlendirilmesi konusunda ek rapor alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Dava; davacının murisine ait olduğu iddia edilen grafik eserlerin davalı tarafından izinsiz kullanımı olup olmadığı ve maddi tazminat talebine ilişkindir.
Tüm dosya kapsamı değerlendirildiğinde; FSEK’in 2/3. Maddesi, bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette fotoğraf eserleriyle, her nevi haritalar, planlar, projeler, krokiler, resimler, coğrafya ve topoğrafyaya ait maket ve ilim ve edebiyat eseri sayılabileceği, FSEK’in 15. Maddesi, eseri, sahibinin adı veya müstear adı ile yahut adsız olarak, umuma arzetme veya yayımlama hususunda karar vermek salahiyeti münhasıran eser sahibine ait olduğu, bir güzel sanat eserinden çoğaltma ile elde edilen kopyalarla bir işlenmenin aslı veya çoğaltılmış nüshaları üzerinde asıl eser sahibinin ad veya alametinin, kararlaştırılan veya adet olan şekilde belirtilmesi ve vücuda getirilen eserin bir kopya veya işlenme olduğunun açıkça gösterilmesinin şart olduğu, FSEK’in 68. Maddesinde ise, izin alınmamış eser sahibinin sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya emsal veya rayiç bedel itibariyle uğradığı zararın en çok üç kat fazlasını isteyebileceği belirtilmiştir.
FSEK’in 22. Maddesi ile, bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir.
Toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporuna göre, davaya konu grafik ve illüstrasyonların eser sahibinin ….. olduğu ve …..’nın mirasçısı sıfatıyla davacı yanın, eser sahibi …..’nın ölümünden itibaren 70 yıl boyunca dava konusu grafik ve illüstrasyonların mali haklarını kullanma hak ve yetkisine sahip olduğu anlaşılmıştır.

Buna göre, davacının FSEK 11. Maddesi gereği eser sahibi olduğu, hazırlanan karikatürler,illüstrasyon, resimleme, çizimler hazırlayanın hususiyetini yansıtan, ayırt edici özelliklere sahip, estetik değer taşıyan bir grafik eser olup FSEK 4/6 maddesi kapsamında güzel sanat eseri sayılanarikatürler,illüstrasyon, resimleme, çizimlerin birebir, izinsiz ve herhangi bir anlaşmaya dayanmadan davalı belediyenin hazırlattığı “….” isimli kitapta kullanılmasının, davacının eserden kaynaklanan mali haklarından çoğaltma ve yayma haklarını ihlal ettiği anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; bilirkişilerce belirlenen rayiç bedelin ihlal edilen hakkın boyutu, şekli ve piyasa rayiçleri ve emsaller ile uyumlu olduğu, FSEK 68.md’si uyarınca arttırılması ile bulunan ve davacı vekilince harcı yatırılarak artırılan 126.000,00 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekili her ne kadar hükmün ilanı talebinde bulunmuş ise de, 68.madde uyarınca tazminat hükmü dolayısıyla taraflar arasında farazi sözleşmesel ilişki kurulduğu anlaşıldığından, bu talebin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile FSEK 68. hükmü ile 3 kat artırılmak üzere tespit olunan toplam 126.000,00 TL’nin 20/05/2016 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Davacının hükmün ilanı talebinin REDDİNE,
3-Alınması gereken 8.607,06 TL harçtan, peşin alınan 85,39 TL peşin harç ve 2.068,00 TL tamamlama harcının mahsubu ile bakiye 6.453,67 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 15.920,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan, 85,39 TL peşin harç, 59,30 TL başvurma harcı, 2.068,00 TL tamamlama harcı, 177,50 TL posta-tebligat masrafı ve 3.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 5.390,19 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine, Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.25/05/2022

Katip …
¸

Hakim …
¸