Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/391
KARAR NO : 2022/223

DAVA : Faydalı Model Belgesi Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 03/02/2021

– BİRLEŞEN İSTANBUL ANADOLU … FSHHM’NİN …. ESAS SAYILI DOSYASI –

DAVA : Faydalı Model Belgesi’nden Doğan Haklara Tecavüzün ve Haksız
Rekabetin Tespiti, Men ve Ref’i
DAVA TARİHİ : 19/03/2021
KARAR TARİHİ : 19/10/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 21/11/2022
Mahkememizde görülmekte bulunan Faydalı Model Belgesine ilişkin davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkili firmanın huzurdaki davayı açmada menfaati bulunduğunu, TR … no’lu faydalı modelin yenilik kriteri karşılamadığını, müvekkili şirketin …. sitesinde büyük bir alana yayılmış üretim tesisine sahip olduğunu, günümüzde teneke kutu üretim hatları ve kalıpları konusunda ihtisas sahibi saygın bir kuruluş olduğunu, müvekkilin üretiminin çok büyük bir kısmını davalının işbu tespit dosyasına konu ettiği “…. ” ürünü oluşturduğunu ve esasen davalının koruma çalıştığı faydalı modelin hem üretim tekniğinden hem kalitesinden tamamen farklı bir ürün ortaya çıkarttığını, davalı – karşı davacıya ait faydalı model dosyasının 2012 tarihli olması sebebiyle hükümsüzlük bakımından 551 sayılı KHK uyarınca değerlendirme yapılması gerektiğini, söz konusu faydalı modelin sanayiye uygulanabilir olmadığını çünkü tepsi kalınlığının 0,25-0,50 mikron olması sebebiyle bu tarz bir ürünün üretilmesinin mümkün olmadığını, davalıya ait TR … numaralı faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü talebine yöneliktir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, Davacı tarafın 1 yıl sonra 2013 yılında başvuru yaparak “Yan kenar uçları rula şeklinde yuvarlatılmış tepsi” başlıklı faydalı model başvurusunda bulunduğunu, davacı tarafın 2 adet farklı bilirkişi raporu ile tespit olunduğu üzere müvekkile ait ürünün birebir kopyasını üreterek reklam ve pazarlamasını yaparak hasız kazanç elde ettiğini, huzurdaki davanın öncelikle usulden reddinin gerektiği, 8 yıl sonra hükümsüzlüğünün bu aşamada talep edilmesi tamamen kötü niyetli olduğunu, müvekkil buluşunun alüminyum tepsi alanına yenilikler getirdiğini, dolayısıyla davacının iddia ettiği herhangi bir hükümsüzlük nedenin ortada olmadığını, faydalı model belgesinde yer alan 0,25 – 0,50 mikron oranlarının sehven yazıldığı, müvekkil ürününün hafif olması sebebiyle kargo maliyetlerinin düştüğü, pişirme sıcaklıklarının olması gereken sıcaklıkta olduğunu, kanal ve/veya kaburgalarının olmaması sebebiyle baklavaya verilen şerbetin, baklavanın her tarafına homojen olarak yayılmasını sağladığını, kenar kapamaların tepsiye mukavemet kazandırdığını ve sıcaklıktan kaynaklı deformasyonların minimum olduğunu, köşe radyuslarının düz yapıda olduğunu buruşuk olmadığını, tepside bulunan düz yüzeyin tepsinin mukavemetinin yüksek olmasını sağladığını, tepsi iç ölçülerinin baklava dilimleme makinesinde dilimlere ayrıldığında fire vermeyecek şekilde olduğunu, bu açıklamalar neticesinde söz konusu faydalı modelin hükümsüzlük şartlarını taşımadığını beyan etmiştir.
BİRLEŞEN DOSYADA DAVA : Davacı vekili birleşen dosyada dava dilekçesi ile, davacının alüminyum tepsi üretimi yaptığını, 21/12/2012 tarihinde başvuru yaparak …. tescil numaralı “….” başlıklı faydalı modeli tescil ettirdiğini, davalının bu faydalı modelin koruma kapsamında kalan tepsileri üreterek satışa sunduğunu, İstanbul Anadolu …. FSHHM’nin …. D.İş sayılı dosyasında alınan bilirkişi raporu ile bu durumun tespit edildiğini, davalının eyleminin faydalı modelden kaynaklanan haklara tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğini belirterek, HMK’nun 107. maddesi uyarınca belirsiz alacak davası olarak, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak koşuluyla; davalının davacıya ait TR …. numaralı faydalı model belgesinden doğan haklarına gerçekleştirdiği tecavüzün ve haksız rekabetin tespitine, önlenmesine (men’i) ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına (ref’i), bu itibarla davalının bahsedilen faydalı model başvurusuna tecavüz teşkil eden malları ithal-ihraç etmesinin, üretmesinin, pazarlamasının, satmasının ve her türlü ticaretinin durdurulmasına ve önlenmesine, kesinleşen kararın ülke çapında yayın yapan ve tirajı en yüksek üç gazeteden birinde bir kez yayınlanmasına ve ilan masraflarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN DOSYADA CEVAP : davacıya ait faydalı modelin 551 no’lu KHK’nın 154 ve 165 maddeleri uyarınca uygulamaya koyulabilmesinin mümkün olmadığını, 0,25 ve 0,50 mikron olarak verilen bu kalınlığın 1 milimetrenin 4000’de biri ile 2000’de biri değerleri ila ifade edildiğinden sanayiye uygulanabilir olmadığını, sanayiye uygulanabilir olmayan bir faydalı model karşısında müvekkilin faydalı model tecavüzü eylemini işleyemeyeceğinin aşikar olduğunu, müvekkil ürünün tüketiciye sunduğu kolaylık ve kalite farkının dokunuşla dahi anlaşılabildiği ve dolayısıyla üretim aşamasının da farklı olduğunu, davacıya karşı açılan hükümsüzlük davasının öncelikle sonuçlanması gerektiğini, dosyanın, hükümsüzlük talebine yönelik Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin …. esas sayılı dosyası ile birleştirilmesini, haksız davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan dava konusu faydalı model belgesinin sicil kayıtları celp olunmuştur.
Davalı tarafça, Doç. Dr. … tarafından hazırlanan 18/12/2020 tarihli hukuki mütalaası dosyaya sunulmuştur.
İstanbul Anadolu … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin …. değişik iş sayılı dosyası birleşen dosya içerisine alınmış, tetkikinde; talep eden … tarafından, karşı taraf ……aleyhine delil tespiti talebinde bulunulduğu, tespit sonucu alınan bilirkişi raporunda; “tespit talep edenin 08/10/2012 tarihli ve … nolu faydalı model belgesinin hak sahibi olduğu, karşı taraf adresinde yapılan keşif ve inceleme sonucunda, karşı tarafın üreterek satışa arz ettiği tepsilerin özelliklerinin (unsurlarının) tespit talep edene ait … nolu ve faydalı model kapsamındaki istemlerin tamamını karşılar nitelikte olduğu, bu nedenle karşı taraf eyleminin tespit talep edenin faydalı model belgesinde kaynaklanan haklara tecavüz koşullarına sahip olduğu, söz konusu ürünlerin karşı tarafa ait … isimli web sitesinde tanıtım ve pazarlamasının yapıldığı” hususlarını rapor ettiği görülmüştür.
Dosya, davalıya ait … tescil numaralı faydalı modelin sanayiye uygulanabilirlik ve yenilik vasıflarının bulunup bulunmadığı, hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı, sessiz kalma yoluyla hak kaybının olup olmadığı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 28/10/2021 havale tarihli raporlarında; “…. referanslı faydalı modelin …. numaralı bağımsız isteminin … referanslı doküman karşısında yeni olmadığı, …. referanslı faydalı modelin …. numaralı bağımsız isteminin sanayiye uygulanabilir olmadığı, TR … referanslı faydalı modelin …. numaralı bağımsız istemlerine ait unsurların davacı tarafından sunulan önceki teknik dokümanlarda gösterilmediği ve Bilirkişi Heyeti tarafından …. numaralı bağımsız istemlerde yer alan tüm unsurların bu dokümanlarda gözlemlenmediği, 551 sayılı KHK açısından MADDE 165- d (3) “ Faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü, koruma süresinin devamınca talep edilebilir.” hükmü uyarınca Davacının sessiz kalma yoluyla hak kaybına uğramadığı, TMK m.2 açısından ise değerlendirme “hakkın kötüye kullanılmasının takdiri” niteliği arz ettiğinden ve tamamen “hukuki nitelendirme” olduğundan mevcut dosya durumuna göre takdirin mahkemeye ait olacağı” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı vekili 29/11/2021 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi raporunda gerekçesi ve taraflarınca ileri sürülen iddialar konusunda hiçbir değerlendirme yapılmayan hususların olduğunu, bu nedenle raporun kurulacak bir hükme esas alınamayacak nitelikte olduğunu, davacının sessiz kalma yoluyla hak kaybına uğradığını, davaya konu faydalı modelin … nolu bağımsız isteminin yeni olduğunu, davaya konu faydalı modelin …. nolu bağımsız isteminin sanayiye uygulanabilir olduğunu, gerekçesi, eksik ve hatalı tespitler içeren bilirkişi raporunun hükme esas alınmamasına, dosyanın alanında uzman yeni bir heyete tevdii ile itirazlarımız doğrultusunda yeni rapor alınmasına, haksız, kötüniyetli ve hukuki mesnetten yoksun davanın öncelikle usulden, mahkeme aksi kanaatte ise esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili 01/12/2021 havale tarihli dilekçesi ile, davalının cevap dilekçesinin 14 ve 15.sayfadaki delilinin, dava konusu faydalı modelin tüm unsurlarıyla birlikte yeniliğini ortadan kaldırdığını, bağımsız istemler olarak yazılan …. numaralı istemlerin teknik fayda sağlamadığını ve bu nedenle hükümsüzlüğü gerektiğini, davalının, …. numaralı istemlerinin hükümsüz kılınması gerektiğini, zira bu ölçülerin tüm dünyada tepsi ürününde yıllardan beri kullanıldığını, itirazları kapsamında dosyanın aynı bilirkişi heyetine gönderilerek, davalının cevap dilekçesi ekinde 14. Ve 15. Sayfalarda paylaştığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nce verilen …. kayıt tescil belgesi varlığında dava konusu faydalı modelin 12 aylık hoşgörü süresinin geçip geçmediği, davaya konu faydalı modelin … ve …. numaralı istemlerinin “boyutlardan ibaret olması” nedeniyle teknik bir faydanın sağlanıp sağlanmadığının, her halükarda …. numaralı istemlerin TR …. numara 14/08/2000 tarihli ” …..” belgesinin tarifnamesinin 2.sayfasında yer alan “30 cm ila 120 cm arasında herhangi bir ölçüde olabileceği” açıklamasının karşısında yeniliğini koruyup korumayacağının incelendiği bir ek rapor tanzim edilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili 01/12/2021 havale tarihli dilekçesi ekinde Patent Vekili … tarafından hazırlanan mütalaayı dosyaya sunduğu görülmüştür.
İstanbul Anadolu …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 18/01/2022 tarih, …. esas, … karar sayılı kararıyla dosyanın işbu dosya ile birleştirilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
Taraf vekillerinin itirazları ve alınan uzman görüşü; hukuki takdir alanında kalan sessiz kalma yolu ile hak kaybı ve Medeni Kanun 2. Maddesi hükmüne aykırılık hususları hariç olmak üzere değerlendirilerek gerekçeli ek rapor tanzimi için dosyanın bilirkişi heyetine tevdi edildiği, bilirkişiler 23/03/2022 tarihli raporlarında; “…. referanslı faydalı modelin …. numaralı bağımsız isteminin …. referanslı doküman karşısında yeni olmadığı, …. referanslı faydalı modelin …. numaralı bağımsız isteminin sanayiye uygulanabilir olmadığı, …. referanslı faydalı modelin … numaralı bağımsız istemlerin davacı tarafından sunulan dayanaklar karşısında geçerli olduğu” hususlarını rapor ettiği görülmüştür.
Davalı vekili 06/04/2022 tarihli dilekçesi ile, ek bilirkişi raporunun gerekçesiz, eksik ve hatalı tespitler içerdiğini, dosyanın alanında uzman yeni bilirkişi heyete tevdiini, huzurdaki esas dava yönünden öncelikle usulden aksi kanaatte esastan reddini, birleşen dava yönünden faydalı model belgesinden doğan haklara gerçekleştirilen tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, önlenmesi ve sonuçların ortadan kaldırılması ve tiraji en yüksek olan 3 gazeteden birinde bir kez yayımlanmasını ve ilan masraflarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davacı vekili 12/04/2022 tarihli dilekçesi ile, ek bilirkişi raporunda … belgesi nezdinde bir inceleme konusu olmadığı, … istemlerinde bahsedilen ölçülerin tüm dünyada her yerde olduğu dolayısıyla bilirkişi raporunun bu konuda eksik kaldığı, .. ve … numaralı istemler bakımından herhangi bir itiraz konusunun doğmadığı, fakat davalının cevap dilekçesi ekinde 14. ve 15. sayfalarda paylaştığı ve ikrar ettiği Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nce verilen … kayıt tescil belgesi varlığında dava konusu faydalı modelin 12 aylık hoşgörü süresinin geçip geçmediği, davaya konu faydalı modelin …. ve … numaralı istemlerinin teknik bir fayda sağlayıp sağlamadığını, her halükarda bu istemlerin …. no’lu doküman karşısında yenilik arz edip etmediğini yeni bir rapor tanzim edilmesi suretiyle yeni bir bilirkişi heyetine gönderilmesini talep etmiştir.
Asıl dosya yönünden davacı – birleşen dosya davalı adına tescilli …. tescil numaralı faydalı model belgesinin tescil tarihinde yürürlükte olan mevzuat hükümleri değerlendirilmek suretiyle hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı, Birleşen İstanbul Anadolu ….Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin …. esas sayılı dosyası yönünden, dosya kapsamı, deliller, bu dosya içerisindeki değişik iş raporu ve diğer tüm raporlar, uzman görüşleri değerlendirilerek davalının, davacı adına tescilli faydalı modelden kaynaklı haklarına tecavüzü veya haksız rekabetlerinin olup olmadığı yönünden rapor tanzimi için dosyanın bilirkişi heyetine tevdi edildiği, bilirkişiler 29/09/2022 tarihli raporlarında; “Davalı – karşı davacıya ait …. no’lu faydalı modelin dosya kapsamındaki tüm deliller karşısında tüm istemlerinin yenilik içermediği, .. no’lu isteminin ayrıca sanayiye uygulanabilir olmadığı, Davacı – karşı davalıya ait … no’lu faydalı modelin buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda bir uzmanın onu uygulamaya koyabilmesini mümkün kılabileceği açıklıkta olduğu, Davacı – karşı davalıya ait TR … no’lu faydalı model ilk yayımlandığı şekliyle kapsam aşımına uğramadığı, Faydalı modelin hükümsüzlüğü halinde, hükümsüzlük kararı geriye dönük etkiye sahip olduğundan her hâlükârda faydalı model ihlalinden söz edilemeyeceği” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı-birleşen dosya davacı vekili 14/10/2022 tarihli dilekçesi ile, bilirkişilerin, mahkemece verilmiş görevlendirme kapsamı dışına çıktıklarını, karşı yanın lehine olan ve onların dosyaya sunmadığı bilgi ve belgeleri mahkemeye sunduğunu, bilirkişilerin yanlı davrandığını, bilirkişilerin internet üzerinden resen yaptıkları araştırma neticesinde buldukları tepsilerin müvekkiline ait faydalı model belgesinde mevcut özellikleri karşılayıp karşılamadığının detaylı bir şekilde araştırılmadığını, bilirkişilerce hazırlanan raporda müvekkilinin faydalı modelinin … numaralı bağımsız isteminde faydalı modele konu ürüne getirilen yeniliklerden bir tanesi olan köşe radyüslerinin buruşuk olmaması konusunun dayanak dökümanlarda nerede geçtiği konusunda tek bir değerledirme yapılmadığını, sadece fotoğraflarda “….” şeklinde ok işareti ile numaralandırılmak suretiyle belirtildiğini, bilirkişilerin, müvekkilinin buluşunun … numaralı bağımsız istemine ilişkin detaylı inceleme yapılmadığı ve müvekkilinin buluşunda açıkça belirtilen “….” unsurunun göz ardı edilerek değerlendirme yapılmadığını, bilirkişi heyeti raporunda müvekkiline ait faydalı modelin .. nolu bağımsız isteminin sanayiye uygulanabilir olmadığı yönünde görüş sunulduğunu, davaya konu faydalı modelin … nolu bağımsız istemine ilişkin yaptıkları savunmaların göz ardı edildiğini, bilirkişilerin iki cümle ile müvekkiline ait faydalı modelin … numaralı istemlerinin yenilik içermediğini ifade ettiklerini, bilirkişilerin bu tespitlerine ne bir dayanak gösterdiğini, ne de hukuki bir gerekçe sunduğunu, bilirkişi raporunun bilimsel temeli olmadığını ve denetime elverişsiz olduğunu gösterdiğini, dosyadaki bilirkişi raporları arasında çelişki mevcut olduğunu, bilirkişilerin tecavüzden söz edilmesinin mümkün olmayacağı yönündeki tespite katılmadıklarını, açıklanan gerekçelerle, yeni rapor alınmasını talep etmiştir.
Ana davada dava, davalıya ait …. numaralı faydalı modelin hükümsüzlüğü; birleşen davada dava, birleşen dosya davalısının, birleşen dosya davacısına ait faydalı modelden doğan haklarına tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, men ve ref’i talebine yöneliktir.
Hükümsüzlük incelemesi ana davaya konu faydalı modelin tescil tarihi itibariyle yürürlükte olan mülga 551 sayılı KHK hükümleri çerçevesinde yapılmalıdır.
“551 sayılı KHK’nın 165.maddesinde yer alan “a-Faydalı model belgesi konusunun, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 154’üncü, 155’inci ve 156’ncı maddelerinde belirtilen hükümlere aykırılığı ispat edilmişse” şeklindeki düzenleme ile KHK’nın 142.maddesindeki “Bu KHK’nın 156’ncı maddesi hükmüne göre yeni olan ve 10.madde anlamında sanayiye uygulanabilen buluşlar faydalı model belgesi başvurusunun kabul edilebilmesi için ortada teknik ilerleme anlamında yenilik (küçük buluş) olması, KHK’nın 10.maddesi anlamında da sanayiye uygulanabilir olması koşulu bulunmaktadır.”(Yargıtay … Hukuk Dairesi 24/06/2022 tarih, … E., … K.)
Somut olayda dosyaya sunulan tüm deliller ve alınan raporlara göre davalıya ait …. numaralı faydalı modelin tüm istemlerinin yenilik içermediği; … numaralı bağımsız isteminin ayrıca sanayiye uygulanabilir olmadığı, yukarıda anılı mevzuat hükümleri çerçevesinde hükümsüzlük koşullarının oluştuğu anlaşılmıştır.
Yenilik ve ayırdedicilik kriterini karşılayamayan davalı/birleşen dosya davacı fayadlı model belgesinin hükümsüzlüğüne karar vermek gerekmiş ve söz konusu hükümsüzlük kararının geçmişe etkili mahiyeti nazara alınarak birleşen davadaki aynı faydalı model belgesinden doğan haklara tecavüzün tespiti talebine yönelik davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
ANA DAVADA;
1-Davacının davasının KABULÜ ile;
-Davalıya ait TR …. numaralı faydalı modelin hükümsüzlüğüne,
2-Alınması gereken 80,70 TL harçtan, peşin alınan 59,30 harcın mahsubu ile bakiye 21,40 TL harcın, davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan 59,30 TL peşin harç, 59,30 TL başvurma harcı, 7.500,00 TL bilirkişi ücreti ve 188,50 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 7.807,10 TL yargılama giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
BİRLEŞEN İSTANBUL ANADOLU … FIKRI VE SıNAI HAKLAR HUKUK MAHKEMESI’NIN … ESAS SAYILI DOSYASINDA;
1-Birleşen dosya davacısının davasının REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70 TL harçtan, peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 21,40 TL harcın, davacıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Birleşen dosya davacısı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
5-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,

Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.19/10/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır