Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/352
KARAR NO : 2022/209

DAVA : Tasarım’dan ve Marka’dan Doğan Haklara Tecavüzün ve Haksız
Rekabetin Tespiti, Men ve Ref’i ile Maddi Tazminat
DAVA TARİHİ : 30/11/2020
KARAR TARİHİ : 14/10/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 14/11/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarım’dan ve Marka’dan Doğan Haklara Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men ve Ref’i ile Maddi Tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin 04.11.1959 tarihinde …. tarafından Barcelona İspanya’da kurulduğunu, tanınmış “….” çakmaklarıyla, çakmak alanında dünya lideri olduğunu, İspanya Tanınmış Markalar Birliği’nin …. tarihli kararıyla “…” markası ve üç boyutlu … markalarının tanınmış marka statüsünü kazandığını, TPMK’nın 11.11.2014 tarih ve … sayılı kararı ile “…” markasının tanınmış marka statüsü kazandığını, davalı tarafın müvekkili olan şirketin tescilli çakmak tasarımını, 3 boyutlu … markasını ve koleksiyonunu taklit ederek tecavüz ve haksız rekabete neden olduğunu, müvekkiline ait Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tescilli … sayılı teşhir standı ve ambalaj tasarımı, … sayılı çakmak tasarımı ve …. sayılı üç boyutlu …. markasının davalı tarafından taklit edilerek üretilmek, piyasaya sunulmak, satılmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanılmak veya bu amaçla bulundurulmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarılmak, ithal işlemine tabi tutulmak suretiyle marka ve tasarım haklarına tecavüz edildiğini, karşı taraf kullanımlarına müvekkili tasarımlarına tecavüz teşkil ettiğinin tespitine ilişkin Bakırköy … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … değişik iş sayılı dosyasından alınan 07.09.2020 tarihli bilirkişi raporu sonucunda davalı yan tarafından yapılan kullanımların müvekkili olan şirkete ait … tescil belgesinde bulunan tasarım ile aynı olduğunun tespit edildiğini, yine … numaralı 3 boyutlu …. marka ile aynı olduğu belirtilen karşı tarafa ait ürünlere tedbiren el konularak yedi-i emine teslimine karar verildiğini, davalı …’a ait el konulmuş ve yed-i emine teslim edilmiş ürünlerin imhasını talep ettiklerini, müvekkili olan şirkete ait …. numaralı tescilli çakmak tasarımı ve …numaralı üç boyutlu … markasının, davalı … tarafından taklit edilerek üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutulmak suretiyle marka ve tasarım haklarına tecavüz edildiğinin tespiti ve önlenmesi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı taraf üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekiline tazminat talepleriyle ilgili dava dilekçesini açıklamak ve açık bir şekilde talep sonucunu bildirerek harçlandırmak üzere kesin süre verildiği görülmüş, davacı vekili 07/06/2021 tarihli dilekçesi ile, davalı tarafça gerçekleştirilen marka ve tasarım hakkına tecavüz, haksız rekabet eylemleri sonucunda fazlaya ilişkin talep ve hakları saklı kalmak üzere müvekkilinin uğramış olduğu 10.000,00 TL maddi zararın tazminine karar verilmesini talep ettiği görülmüştür.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, müvekkili şirketin yıllardır adına tescilli markalarla ürünler üretmekte olduğunu ve bu sektörde faaliyet gösterdiğini, davacı tarafından üretildiği iddia edilen illüstrasyon çizimlerin müvekkili olan şirket tarafından kullanılmadığı ve kullanımların birbirinden farklı olduğunu, davacının kötü niyetli olduğunu, davacıların dava haklarının zaman aşımına uğradığını, tanzim edilmiş bilirkişi raporunda dava konusu çizimle ilgili davacı tarafından sunulan görsel ve kayıtların rapora dercedildiğini, herhangi bir teknik özellik veya eser niteliği konusunda bir veri sunulmaksızın, yorum yoluyla dava konusu çizimin eser niteliğinde olduğunun ifade edildiğini, bilirkişilerin somut olarak hangi bilimsel dayanaklardan yararlanarak, dava konusu çizim için eser yorumu yaptıklarının açıklanmamış olduğunu, raporun mevcut haliyle yorum yoluyla kanaat paylaşımı olarak arz edildiğini, davacı tarafın ihlal edildiği iddia edilen çakmak tasarımlarının kendisine ait bir fikri ve sınai hak olduğunu ispat etmeleri gerektiğini, söz konusu çizimler davacıya aitse, birçok üründe bunun kullanıldığı görüldüğünden, söz konusu çizimlerin alenileştiğini, davacının kendisine ait olduğunu iddia ettiği çizimlerle, müvekkiline ait ürünlerde yer alan çizimler ile iltibas yaratacak derecede benzeşmediğini, açıklanan nedenlerle, davanın reddi ile masraf ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesi talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Davacı tarafça Bakırköy … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … değişik iş sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporu dosyaya sunulmuş, bilirkişi raporunda sonuç olarak “Tespit talep eden tarafa ait … numaralı tescilli teşhir stand tasarımı ve kullanımı ile aleyhine tespit talep edilen … ve …’e ait çakmak teşhir standı arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin benzerlik bulunduğu, bu sebep ile iltibas yaratabilecek derecede benzer olarak algılandıkları, tespit talep eden tarafa ait … numaralı tescilli çakmak tasarımı ile aleyhine tespit talep edilen … ve …’e ait çakmak arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin benzerlikler bulunmadığı, bu sebep ile iltibas yaratabilecek derecede benzer olarak algılanmadıkları, tespit talep eden tarafa ait … numaralı 3 boyutlu … marka ve kullanımı ile aleyhine tespit talep edilen … ve …’e ait çakmak arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin benzerlikler bulunmadığı, bu sebep ile iltibas yaratabilecek derecede benzer olarak algılanmadıkları, tespit talep eden tarafa ait renkli konsept koleksiyonu uygulanan çakmaklar ile aleyhine tespit talep edilen … ve …’e ait renkli konsept koleksiyonu uygulanan çakmaklar arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin benzerlikler bulunduğu, bu sebep ile iltibas yaratabilecek derecede benzer olarak algılandıkları, bu durumun haksız rekabet fiillerini oluşturduğu” hususlarının tespit ve rapor edildiği görülmüştür.
Davalı vekili 03/03/2021 tarihli dilekçesi ile, davacı … aleyhine Ankara …Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyası ile, … sayılı çoklu tasarımın ve … sayılı ve 02 numaralı çakmak tasarımının hükümsüzlüğü talebine yönelik dava açtıklarını bildirdiği görülmüş, Ankara … . Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyası uyap üzerinden celp olunmuştur. Tetkikinde; davacı … ve … Tic. Ltd. Vekilince davalı … aleyhine davalının … ve … sayılı tasarımların hükümsüzlüğü talebine yönelik dava açıldığı, yapılan yargılamada alınan bilirkişi raporunda; “… çoklu tasarım tescilli ürün ile dosya ekinde sunulan … 2003 Ürün Katoloğu, … 2004 ve 2009/10 Katoloğunda sunulan ürün görselleri arasında bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yenilik ve ayırt edicilik vasıflarının bulunduğu, hükümsüzlük koşulunun oluşmadığı, …. sayılı tasarıma ilişkin, sunulan kataloglar, … …,.. verilerinin incelendiği, çok sayıda görselin sunulduğu, tarihlerinin tasarım tescilli üründen sonra olduğu, doğru ve hakkaniyetli bir karşılaştırmanın yapılabilmesi için mesnet görsellerin somut deliller ile sunulması, referanslarının somut olarak verilmesi gerektiği, mevcut dosyada bu ürüne ilişkin sunulan delillerin karışıklığı, tescilli üründen daha yeni olması gibi nedenlerden dolayı değerlendirmeye tabi olmadığı” hususlarını rapor ettikleri, heyette bulunan … ‘un heyet “… sayılı tasarıma ilişkin olarak ise görüşünün heyet raporunun sonuç kısmından farklı olarak “dosya içeriği dikkate alındığında yenilik ve ayırt edicilikten yoksun olduğu ispatlanamayan davacının anılan tasarımının hükümsüzlüğü şartlarının bulunmadığı” hususlarını bildirdikleri görülmüştür.
Dosya, davalı taraf ticari defterleri ve kayıtları incelenerek davacı adına marka ve tasarım tescillerinden doğan haklarına davalının tecavüzünün olup olmadığı, davalının haksız rekabetinin olup olmadığı, tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı ve miktarına ilişkin rapor tanzimi çin bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 18/08/2021 tarihli raporlarında; “Davacı taraf adına tescilli tasarımlar ait …. numaralı tasarım tescili ile Davalı tarafa ait ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunduğu, bu sebep ile farklı olarak algılandıkları, Davacı taraf adına tescilli tasarımlar ait … numaralı tasarım tescili ile Davalı tarafa ait ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunduğu, bu sebep ile farklı olarak algılandıkları, Davalı yanın markasal kullanımların davacı yana ait markalara tecavüz teşkil eder mahiyette olmadığı, Arz edilen gerekçeler ile Davalı yanın tespit edilen kullanımlarının davacı yan ile haksız rekabet teşkil eder mahiyette olduğunun değerlendirilemeyeceği, Davalı tarafın ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi sonucunda; davalının çakmak tasarımlarının genel olarak “…” markası ile satışının yapılmasının yanı sıra Ekim/2020 ayından itibaren “…” markalı çakmak alışına ve satışına da başlandığı ve davacının “…” çakmak markası ve tasarımının bilinirliği yüksek, tanınmış marka statüsünde yer aldığı göz önünde bulundurularak, davacının çakmak tasarımının, davalının çakmak tasarımı satışlarına etkisinin %15 oranında olacağı varsayımı ile, SMK 151/2-b) “Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin elde ettiği net kazanç.” üzerinden talep edebileceği maddi tazminat miktarının 66.628,44 TL olarak hesap edildiği, Ancak, davacının çakmak tasarımının, davalının çakmak tasarımı satışlarına etkisinin varsayıma dayalı olması ve davalının değişik marka ve türde çakmak satışlarının da bulunduğu dikkate alınarak, davacının maddi tazminat talebinin Türk Borçlar Kanunu’nun 50 ve 51. maddelerine göre belirlenmesi hususunun Mahkemenin takdirinde olduğu” hususlarını tespit ve rapor ettikleri görülmüştür.
Dava, davalının, davacı tasarımlarından ve davacıya ait … markasından doğan haklarına tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespiti men ve ref’i ile maddi tazminat talebine yöneliktir.
SMK’nun 55.md’sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, …, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün “görünümü” nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, …, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir.
Kanunda yer alan “bilgilenmiş kullanıcı” özel bir bilgiye sahip olmadan markalar alanında markaları karşılaştırabilen ortalama tüketici kavramı ile ilgili sektörde teknik bilgiye sahip uzman arasındaki kişidir. Ayırt edici niteliğin belirlenmesinde tasarımların karşılaştırmasını yapacak bilgilenmiş kullanıcı üretici, satıcı, tasarımcı veya teknik uzman değildir. Sektörde bu tür tasarımların olduğunu bilen dikkatli ve deneyimli ürün kullanıcısıdır.
Tüm dosya kapsamı, mevcut delil durumu, alınan bilirkişi raporları ve yukarıda değinilen yasal düzenlemeler topluca değerlendirildiğinde;
Davalı yanın fiili kullanımları ile davacı yana ait … ve … tescil numaralı tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıkların bulunduğu; buna göre … tescil numaralı tasarım ile davalıya ait “çakmak” ürününün üst bölgesinde yer alan çakmaktaşı, gaz ayar butonu, metal alev gizleyici gibi öğelerinin biçim, oran ve yerleşimlerinin farklı olduğu, davacıya ait tasarımda gövde üzeride gaz ayar butonu altında yukarıdan aşağıya doğru dikey biçimde uzanan birer geometri bulunduğu, bu geometrik yapının, davacı tasarımında açılı bir biçimde aşağı doğru daralarak inerek tabana yakın bir yerde gövde üzerinde sıfırlanmakta iken davalı yana ait üründe yukarıdan aşağı birbirlerine paralel düz çizgilerden oluşan ters üçgen biçiminde indiği ve kısa bir mesafe ile solandığı; davacı tarafa ait tasarım silindir yapıda bir geometride gövdeye sahipken, davalı tarafa ait ürün köşeleri radyuslu dörtgen yapıda bir geometriye sahip olduğu; mahkememizce yapılan bilirkişi incelemesi neticesi anlaşılmıştır.
Her ne kadar, dava açılmadan önce, davacı tarafça açılan Bakırköy … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … değişik iş dosyası üzerinden alınan raporda, davalıya ait ürün ile davacıya ait … numaralı tasarım arasında belirgin benzerlikler bulunduğu ve benzer olarak algılandıkları sonucuna varılmışsa da, mahkememizce alınan heyet raporunda davalı yana ait “çakmak teşhir standı” ürünü ile davacı tasarımının, boşlukların biçimi, sayıları ve yüzey yerleşimlerinin farklı olduğu yönündeki tespitler sonucu benzer olarak algılanmadıkları kanaatleri somut olayda, sunulan deliller ve yukarıda yapılan açıklamalar ile uyumlu bulunmuştur. Zira söz konusu çakmak teşhir standı tasarımı ve ürünü, yine davaya konu çakmak tasarımı ve ürünlerinin sergilenmesi amacıyla üretilmişlerdir. Bu nedenle çakmakları yerleştirileceği yer, çakmak ürün şekli ile aynı olmak zorundadır. Tarafların çakmak tasarımları ile gövde ve … itibariyle, yukarıda ayrıntısı açıklandığı üzere, farklıdır. Aynı zamanda, söz konusu çakmak ürünlerinin biçim ve işlevleri göz önüne alındığında, tasarımcının seçenek özgürlüğü çerçevesinde var olan “davacı yana ait tasarımda çakmak yuvalarının dikeyde altı, yatayda sekiz adet olup yatayda yer alan yuvaların diğer yuvalar ile konturlarından temas ederken, dikeyde ayrı olmalarına mukabil, davalı yana ait üründe dikeyde beş, yatayda beşer adet çakmak yuvası olması, yuvaların birbirleri ile temas etmeyip, yatayda yer alan açıklığın dikeye göre fazla olması” gibi farklılıkların tasarımların farklı olarak algılanmasına yeterli kabul edilmesi gerektiği kanaatine varılarak, mahkememizce, tüm deliller ve davalı beyan ve cevapları alındıktan sonra heyet olarak düzenlenmiş bulunan bilirkişi raporu hükme esas alınmıştır.
Ankara … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyası ise tasarım tecavüzünün yasal koşullarının oluşmaması nedeni ile bekletici mesele yapılmamıştır.
Markadan doğan haklara tecavüzün tespiti talebine yönelik yapılan değerlendirmede ise;
SMK’nun 6/1 md’sinde nisbi red nedeni olarak düzenlenen karıştırma ihtimali, aynı kanunun 7/1 md’sinde marka hakkına tecavüz hali olarak yer almaktadır. SMK’nun 6/1 md’sine göre, önceki marka ile tescil başvurusu yapılan marka aynı ya da benzer ise sınıflar da aynı ya da benzer ise bu başvuru itiraz üzerine red edilir. SMK’nun 25/1 md’si gereğince hem 5.md’de yazılı mutlak red nedenleri , hem de 6.md’de yazılı nisbi red nedenleri birer hükümsüzlük nedenidir. Marka koruma kapsamına ilişkin SMK’nun 7/2-b md’sine göre ise, marka sahibi “tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal veya hizmetlerde aynı veya benzer mal veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk tarafından tescilli marka ile ilişkilendirilme ihtimali de dahil karıştırılma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin kullanılmasını engelleyebilir ve bu durum aynı zamanda marka hakkına tecavüz olarak nitelendirilmektedir.
Davacı, tasarım tecavüzü iddiası yanısıra … numaralı üç boyutlu … markasından doğan haklarına tecavüz iddiasında bulunmuştur. Söz konusu … markası aynı zamanda tasarım olarak da korunan çakmak ürünü şeklinde bir …. markasıdır. Davalının çakmak ürün şekli ile davacının üç boyutlu … markası, şekillerini oluşturan öğelerin biçimleri, oranları, kesitleri ve yüzey özellikleri ile farklılaşmaktadır. Bu farklılıkların yanı sıra davacı … markasında “…” kelime unsuru bulunmakta iken davalı ürününde “….” kelime unsuru bulunmaktadır. Bu durumda taraf marka ve ürünlerinin hitap ettiği ortalama tüketici kitlesi nazarında karıştırma ihtimalinin bulunmadığı kanaatine ulaşılmıştır.
Davacı tasarımları ve markasına tecavüz oluşturmayan davalı ürünlerinin haksız rekabet de teşkil etmeyeceği kanaatiyle davacının davasının reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Davacı tarafça yatırılan 225,40 TL peşin harçtan, alınması gereken 80,70 TL harcın mahsubu ile arta kalan 144,70 TL harcın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen marka hakkına tecavüz ve haksız rekabet davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabet davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/2. Maddesine göre, reddedilen maddi tazminat davası yönünden 10.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere davacı vekilinin yüzüne karşı davalı vekilinin yokluğunda verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.14/10/2022

Katip …
¸

Hakim …
¸