Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/324
KARAR NO : 2022/84

DAVA : Tasarım’dan Doğan Haklara Tecavüz ve Haksız Rekabetin Tespiti,
Men’i ve Ref’i ile Tazminat
DAVA TARİHİ : 02/10/2020
KARAR TARİHİ : 13/05/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 07/06/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarım’dan Doğan Haklara Tecavüz ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men’i ve Ref’i ile Tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacılar vekili dava dilekçesi ile, müvekkilleri ….. ve …..’nun Türk Patent ve Marka kurumunda tescil ettirilmiş ….. no.lu … tasarımlarının sahibi olduklarını, 17/01/2018 tarihinden itibaren 5 yıl süreyle korunmak üzere tescil edilmiş olup 5 yıllık yenilemelerinin gerçekleştirildiğini, gerçekleştirilen rutin denetimler sonucunda bahsi geçen tescilli tasarımların internet sitesinde ve özellikle www…..com web adresinde ve sair mecralarda müvekkilinin izni ve bilgisi olmadan satışının yapıldığının tespit edildiğini ve bu tespitin Beşiktaş …. Noterliği 01.06.2020 tarih ve .. yevmiye no.lu e-tespit tutanağı ile tutanak altına alındığını, açıklanan kullanım ve satış biçiminin tartışmasız Tasarım hakkı ihlali ve haksız rekabet teşkil etmekte olduğunu, bu durumun davalıya Beyoğlu …. Noterliği 16.06.2020 tarih ve … yevmiye no.lu ihtarname ile bildirildiğini, davalı şirketin kullandığı tasarımlarla müvekkiline ait tasarımlar arasında genel izlenim/görünüm bazında hiçbir farklılık olmadığını, Sınai Mülkiyet Kanunun 81. maddesi uyarınca bu durumun tasarım hakkına tecavüz olarak kabul edildiğini, tecavüz teşkil eden eylemler neticesinde maddi ve manevi tazminat talepleri olduğunu, söz konusu tasarım tecavüzü nedeniyle ticari kaybın söz konusu olduğunu, müvekkillerinin tescilli tasarımlarına ait ürünlerini kendilerine ait https://www….com/ adresinden satışa sunduklarını ve tasarımlara ait ürünlerin fiyatının 1500-1600 TL bandında değiştiğini, davalının ürünleri ¼ fiyatına sattığını, bu tasarıma tecavüzü teşkil eden satışlar sonucunda ticari kaybın söz konusu olduğunu, ayrıca müvekkillerinin ürünlerinden çok daha düşük fiyata piyasaya taklit ürün sürülmesi sonucunda tüketicilerin artık müvekkili ürünlerini tercih etmemeleri sonucunu doğurduğunu ve ürünlerin satışının neredeyse durma noktasına geldiğini, bu nedenle yoksun kalınan kazanç taleplerinin de mevcut olduğunu ve davalı şirketin eylemlerinin haksız rekabet teşkil etmekte olduğunu iddia ederek, davalının müvekkillerine ait tasarımlarına tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespitine, tecavüzün önlenmesine, durdurulmasına, şimdilik 5.000,00 TL maddi ve müvekkilinin ticari itibarının zedelenmesi dolayısıyla uğramış olduğu manevi zararların tazmini için şimdilik 5.000,00 TL manevi zararın tazminine, davalının haksız rekabet ve tasarım tecavüzü eylemleri nedeni ile eylemlerin başlangıç tarihinden itibaren yasal faiziyle beraber hesaplanacak yoksun kalınan tazminatın tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda arttırılmak üzere şimdilik asgari 5.000,00 TL olarak müvekkillerine ödenmesine, hükmün ilanına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı adına 27/10/2020 tarihinde çıkarılan tebligatın iade edildiği, aynı adrese 16/11/2020 tarihinde T.K.35.madde uyarınca tebligat çıkarıldığı ve tebliğ olunduğu, ancak İstanbul Ticaret Sicil kayıtlarında ve UYAP sistemi üzerinden yapılan araştırma neticesinde tebliğ edilen adresin davalının resmi adresi olarak kayıtlı olmadığı anlaşılmakla, davalı vekilinin 12/10/2021 tarihinde sunmuş olduğu dilekçenin cevap dilekçesi olarak kabulüne karar verilmiştir.
CEVAP : Davalı vekili 11/10/2021 tarihli cevap dilekçesi ile, dava dilekçesinin müvekkili şirkete usulüne uygun tebliğ edilmediğini, üç boyutlu olduğu sabit olan davacı ve davalı tasarımları üzerinde inceleme yapılmadan rapor tanziminin eksik inceleme oluşturduğunu, bilirkişi raporunda kullanıcıların hangi tasarım hangi sahibe ait olduğu hususunda kafa karışıklığı yaşayacağı yönündeki tespitlerin kabulünün mümkün olmadığını, dava konusu ürünlerin evcil hayvan yuvası ve kedi evi olduğunu, ilgili ürünün piyasasının evcil hayvan ürünleri olduğunu, bu ürünleri satın alacak hedef kitle tüketicilerin evcil hayvan sahipleri olduğunu, evcil hayvan sahiplerinin de uyuşmazlık konusu ürünlerin tek ve bilgilenmiş kullanıcı olduğunu, tasarımcının yarattığı küçük ayrıntılardaki farklılıkların ayırt edici nitelik sağladığı takdirde tasarım tesciline konu olabileceğini, ürünlerin rahatlıkla birbirlerinden ayrılabilecek düzeyde farklı olduğunu, müvekkili şirketin eylemlerinin haksız rekabet niteliğinde olduğu yönündeki tespitlerin hatalı ve hukuka aykırı olduğunu, müvekkili şirketin TMK m.2’de düzenlenen dürüstlük kuralına aykırı hiçbir işlem ve eylemde bulunmadığını, hiçbir aykırı davranış ve ticari uygulama girişimi olmadığını, haksız rekabetin, özünde bir haksız fiil olduğunu, zarar gördüğünü iddia edenin, kusuru ve zararını ispatla mükellef olduğunu, müvekkilinin uyuşmazlık konusu ürünlere ilişkin hiçbir satış işlemi gerçekleştirmediğini, şirketin uyuşmazlık konusu ürünlerin satışından herhangi bir kar elde etmediğini, ürünleri çok kısa bir süre sonra piyasadan çektiğini, bu hususun müvekkili şirketin yasal defter ve kayıtlarından tespit edilebileceğini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davacılar adına kayıtlı … sayılı tasarım tescil belgeleri celp olunmuştur.
Dosya, davalının davacılara ait tescilli tasarımlara tecavüzünün ve haksız rekabetinin bulunup bulunmadığı, tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı ve oluştuysa miktarı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 07/09/2021 havale tarihli raporlarında; “Davacı tarafa ait 17.01.2018 başvuru tarihli … numaralı tescilli evcil hayvan yuvası tasarımı ile dava dosyasında sunulan, davalı tarafa ait evcil hayvan yuvası arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin benzerlikler bulunduğunu, bu sebep ile iltibas yaratabilecek derecede benzer olarak algılandıkları, SMK 81/1 a uyarınca davalı kullanımının davacıya ait … numaralı tescilli tasarıma tecavüz oluşturacağı, davalının kullanımının TTK m. 55/1-a-4 kapsamında haksız rekabet teşkil edeceği” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı vekili bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ile, bilirkişi raporunda, davacı ve davalı tasarımlarına ilişkin ürün örnekleri karşılaştırması yapılmadan, üç boyutlu olduğu belli tasarımların, yüzeyde yer alan iki boyutlu görüntüleri incelenmek suretiyle oluşturulan raporun eksik inceleme oluşturduğundan hükme esas alınamayacağını, bilirkişi raporunda kullanıcıların hangi tasarımın hangi sahibe ait olduğu hususunda kafa karışıklığı yaşayacağı yönündeki tespitlerin kabulünün mümkün olmadığını, ürünlerin rahatlıkla birbirlerinden ayrılabilecek düzeyde farklı olduklarını, tasarımcının yarattığı küçük ayrıntılardaki farklılıklar ayırt edici nitelik sağladığı takdirde tasarım tesciline konu olabileceğini, bilgilenmiş kullanıcı gözünden bakıldığında ürünlerin en göze çarpan ve akılda kalan noktasının ön taraftaki … şeklindeki siluet olduğunu, ürüne bakan kullanıcının aklında kalan sembolün öncelikle bu olacağını, … siluetinde de temel tasarım farklılıkları bulunduğunu, bilirkişi raporunda bu semboller arasında benzerlik olup olmadığının ” ….” ifadeleriyle belirtildiğini, ürünlerin üzerindeki … kafaları arasında benzerlik olmadığının ilk bakışta anlaşılabileceğini, … çizimindeki farklılıkların yanı sıra kedinin kafasını temsil eden görüntünün de birbirinden tamamen farklı olduğunu, raporda belirtildiği üzere, zemin temasında ayak ögelerinin bulunmasının ürünler arasındaki farklılığı ortaya koyduğunu, müvekkili ürününde çok açık şekilde ayakların göründüğünü, davacının ürünlerinde ise ayak görseli bulunmadığını, bu görüntünün farklılığı, tasarımları birbirinden çok açık şekilde ayırdığını, dördüncü temel farklılığın … borusunun uzunluğu olduğunu, bu hususun raporda belirtilmediğini, ayırt edicilik noktasında önemli bir unsurun atlandığını, ürün …. evi olduğundan tasarımcıların seçenek özgürlüğünün son derece kısıtlı olduğunu, seçenek özgürlüğünün kısıtlı olması karşısında ürün tasarımlarının birbirlerine benzediği ve müvekkili şirketin tasarım haklarını ihlal ettiği tespitlerinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu, müvekkili şirkete dava konusu üründen dolayı SMK tahtında bir talep yöneltilemeyeceğini, müvekkili şirketin ihlal iddiasına konu ürünlerin, davacı ürünleri üzerindeki hakları SMK kapsamında ihlal ettiğinin kabul edilemeyeceğini, rapordaki iltibas yaratabilecek düzeyde benzer olarak algılandıkları ve tescilli tasarıma tecavüz oluşturacağı tespitlerine itiraz ettiklerini, mahkemece hükme esas alınmamasını, rapora itirazları doğrultusunda ek rapor alınmasına, yahut başka bir bilirkişi heyetinden yeniden rapor alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Dosya ek rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 02/03/2022 havale tarihli raporlarında; “Davalı tarafın ticari defterlerinin sahipleri lehine delil vasfına haiz olduğu, davalı tarafın ticari defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemelerde, dava konusu tasarımlara ait ürün satışlarının tespit edilemediği, bu nedenle davacı tarafın maddi tazminat talebi doğrultusunda hesaplama yapılamadığı, davacı tarafın maddi tazminat talebinin Borçlar Kanununun 50. ve 51. Maddelerine göre belirlenmesi hususunun mahkemenin takdirinde olduğu, davacı tarafa ait 17.01.2018 başvuru tarihli … numaralı tescilli evcil hayvan yuvası tasarımları ile dava dosyasında sunulan, davalı tarafa ait evcil hayvan yuvası görselleri arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin benzerlikler bulunduğunu, bu sebep ile iltibas yaratabilecek derecede benzer olarak algılandıkları ve bu itibarla kök rapordaki görüşümüzü değiştirmeyi gerektiren bir hususun mevcut olmadığı” hususlarını rapor etmişlerdir.
Dava, davalının, davacılar adına kayıtlı tasarım tescilinden kaynaklı haklarına tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespiti, durdurulması, önlenmesi ile tazminat talebine yöneliktir.
SMK’nun 55.md’sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün “görünümü” nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir.
Tüm dosya kapsamı, mevcut delil durumu, alınan bilirkişi raporları ve yukarıda değinilen yasal düzenlemeler topluca değerlendirildiğinde; davacılara ait … tescil numaralı tasarım ile davalı kullanımı arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izleminde belirgin farklılıklar bulunmadığı ve bu sebeple benzer olarak algılandıkları, böylelikle davalı eylemlerinin davacıların tasarımdan doğan haklarına tecavüz oluşturduğu anlaşılmıştır.
Davacının talep ettiği tespit olunan benzerliklere davalı vekilince itiraz edilmiş ise de; davacı tasarımı ile davalı ürünü arasındaki itiraza konu farklılıkların bir bütün olarak algılanan üründeki genel görünümü değiştirecek mahiyette olmadığı, bilgilenmiş tüketici nezdinde ürünlerin benzer algılandığı ve raporlarda -davalı iddialarının aksine- seçenek özgürlüğünün kısıtlı olmadığına ilişkin yeterli ürün görseline yer verildiği kanaatine ulaşılmıştır.
Her ne kadar davacı yan tasarım tecavüz fiilinden dolayı maddi tazminat talebinde bulunmuşsa da, bir haksız fiil sorumluluğu olan söz konusu tazminatı oluşabilmesi için gereken koşullardan biri “zarar” kavramıdır. Somut olayda, davalı yan, davaya konu ürünlerin satışının fiili olarak olarak gerçekleşmeden piyasadan çekildiğini beyan ve iddia etmiş, mahkememizce hesap uzmanı bilirkişi vasıtasıyla davalının defterleri üzerinde yapılan incelemeler ile bu iddia doğrulanmıştır. Buna göre stok kayıtlarında davaya konu ürünlerin stok kaydının bulunmadığı, davalı yanın stok kayıtlarının takip edildiği programda hareket gören stok kodlarının silinemediği, dolayısıyla davaya konu ürünlerin alış ve satışının yapılmadığı sonucuna ulaşılması gerektiği, bu yönden davacı itirazlarının yerinde olmadığı ve “zarar” koşulu oluşmayan maddi tazminat talebinin reddi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
İhlal edilen hakkın boyutu, kusurun derecesi ve tarafların mali durumları nazara alınarak 5.000,00 TL manevi tazminatın yeterli ve dengeleyici olacağı kanaatine ulaşılmış ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacıların davasının KISMEN KABULÜ ile;
-Davalının, davacıya ait … tescil numaralı tasarımlarından doğan haklarına tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespitine, bu tecavüz ve haksız rekabetin durdurulmasına, önlenmesine,
-5.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
-Maddi tazminat talebinin reddine,
-Hüküm özetinin ulusal çapta yayın yapan tirajı en yüksek 3 gazeteden birinde masrafı davalı yandan karşılanmak suretiyle ilanına,
2-Alınması gereken 341,55 TL harçtan, peşin alınan 170,78 TL harcın mahsubu ile bakiye 170,77 TL karar ve ilam harcının, davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacılar kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen tecavüz ve haksız rekabet davası yönünden 7.375,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
4-Davacılar kendilerini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen manevi tazminat talebine yönelik 5.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/2 maddesine göre reddedilen maddi tazminat talebine yönelik 5.000,00 TL vekalet ücretinin, davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacılar tarafından yapılan 3.000,00 TL bilirkişi ücreti, 230,60 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 3.230,60 TL yargılama giderinden, davanın kabul ve reddi oranına göre hesaplanan 2.153,74 TL’sinin, davalıdan alınarak davacılara verilmesine, bakiyesinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
7-Davacılar tarafından yatırılan 170,78 TL peşin ve 54,40 TL başvurma harcı olmak üzere toplam 225,18 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
8-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.13/05/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır