Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/309 Esas
KARAR NO : 2021/199

DAVA : Endüstriyel Tasarım’a Tecavüzün Tespiti, Durdurulması ve Men’i ile Tazminat
DAVA TARİHİ : 27/08/2020

BİRLEŞEN BAKIRKÖY 1. FSHHM 2020/326 ESAS SAYILI DOSYASINDA

DAVA : Endüstriyel Tasarım Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 22/04/2021
KARAR TARİHİ : 10/11/2021
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 09/12/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkili şirketin, … markası ile elektronik eşyalar ile elektrikli ev aletleri ve züccaciye cinsi eşyaların imalat, ithalat ve ticareti ile iştigal etmekte olup piyasada onlarca yıldan bu yana faaliyet gösteren tanınmış bir marka olduğunu, …. numaralı faydalı model ile koruma altında alınan ızgara, … numaralı endüstriyel tasarım ile koruma altına alınan ızgara, … numaralı endüstriyel tasarım ile koruma altına alınan ızgara, … numaralı endüstriyel tasarım ile koruma altına alınan ızgara tescillerine sahip olduğunu, müvekkilinin bu eşyaların ticareti ile iştigal ederken, karşı tarafın da aynı cihazları kopyalayarak imal ettiğini öğrendiğini, karşı tarafa ait www….com alan adlı internet sitesinde yayınlanan “…” isimli ürün ile müvekkiline ait yukarıda belirtilen faydalı model ve tasarımların haksız olarak kopyalanıp taklit edilerek piyasaya sürüldüğünü, karşı tarafın yaptığı faydalı model ve endüstriyel tasarıma vaki tecavüzler nedeniyle piyasada haksız rekabet oluştuğunu ve müvekkilin satışlarının düştüğünü, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu gereğince açılacak olan dava ve yapılacak şikayetlere esas olmak üzere, Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasından ürün numuneleri ibraz edilmek suretiyle tespit yaptırılmış olup 20.07.2020 tarihli bilirkişi raporu ile ihlalin tespit edildiğini, davalının haksız ihlali nedeniyle müvekkilinin ticari emtiasının kıymetinin düştüğünü, rekabet gücü azaldığını ve mütecaviz ürünlerin haksız olarak pazar payını doldurduğunu, müvekkilinin, hem … markasına hem de ihlal edilen tasarım ve faydalı modellere yatırım yapmış olup yaklaşık 40 yıldan bu yana piyasada bilinen maruf bir marka olduğunu, ihlal edilen tasarımla ilgili üretim amaçlı kalıplar yaptırıp satın aldığını, bunu ticaretinde kullandığını, ancak davalı taraf bir şekilde piyasadan edindiği emtianın tasarımını taklit ederek kendi adına piyasaya sürerek, yasayı ve hukuku ihlal ettiğini, tasarım ve faydalı model haklarına vaki ihlalin durdurulması ve men’ine, piyasaya arz edilen ihlal konusu eşyaların toplanmasına, ihlal konusu emtiaların, hammadde/yarı mamüllerin ve parçaların el konularak imhasına, ihlal konusu kalıpların el konularak imhasına, hükmün ilan edilmesine, davalının tecavüzü nedeniyle 10.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işlemiş ve işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkiline ödenmesine, davalının vaki ihlali nedeniyle 6769 sayılı yasanın 149 ncu maddesine göre hesaplanacak maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işlemiş ve işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davacı firmanın ürünü yenilik ve ayırt edicilik özelliği bulunmayan kamuya mal olmuş bir ürün olduğunu, davacı firma adına tescili yapılan ve müvekkilin ürünü ile benzerlik kurulan … sayılı tasarımın, yıllar önce … markası ile piyasaya sürülmüş, … sayı ile tescil edilmiş ve yenilenmediğini, kamuya mal olmuş bir ürün olduğunu, bu sebeple değişik iş sayılı dosyasında bilirkişi tarafından müvekkilin tasarımı ile benzer görülen davacının … sayılı tasarımı ile yenilik ve ayırt edicilik özelliği bulunmadığını, söz konusu tasarımın hükümsüz kılınması için dava açıldığını, izah edilen nedenlerle geçerliliği yitirmiş kamuya mal olmuş tasarım nedeniyle toplatma kararı verilmesinin telafisi imkansız zararlara yol açacağını, açıklanan nedenlerle davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
BİRLEŞEN DOSYADA DAVA : Birleşen dosya davacısı vekili dava dilekçesi ile, davalı firmanın Türk Hukuk Sistemi tasarım tescili bakımından benimsenen incelemesiz sisteminden istifade ederek yıllar önce üretilmiş ve kamuya sunulmuş elektrikli ızgara tasarımını önce … ve daha sonra aynı tasarımı … sayı ile TPMK nezdinde tescil ettirdiğini, tasarımın yenilik ve ayırt edicilik özelliğine sahip olmadığını iddia ederek, davalı adına tescilli … ve … tescil sayılı tasarımların hükümsüzlüğünü ve tescil kaydının terkinini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN DOSYADA CEVAP : Birleşen dosya davalısı vekili cevap dilekçesi ile, davacının aktif dava ehliyetinin olmadığını, müvekkiline ait tasarımın yeni, ayırt edici özelliğe sahip olduğunu, müvekkili şirketin tanınmış bir marka olduğunu, davacının müvekkilinin şirketi ait tasarımları kopyalayıp haksız menfaat elde ettiğini, yapılan bu tecavüzün tespiti amacı ile mahkememiz nezdinde … değişik iş sayılı dosyası ile tespit davası açıldığını, davalının müvekkilinin ürünleri ile davalının ürünleri bilirkişi tarafından incelendiğini ve bilirkişi tarafından hazırlanan raporda ürünlerin birbirinden ayırt edilemeyecek kadar benzer olduğu şeklinde rapor düzenlediğini, tecavüzün men’i amacı ile birleştirme talep etmiş oldukları mahkememizin … Esas sayılı dosyası ile dava ikame ettiklerini, huzurdaki davanın tek amacının müvekkiline ait tasarımın kopyalanıp ürettiği, tescil kaydını terkin ettirerek tasarımı kendine mal ve rahatça bu eylemi sürdürmeye devam ettirdiğini savunarak, huzurda açılan bu dava ile mahkememiz … Esas sayılı dosyası ile birleştirilmesini ve davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davacı adına tescilli endüstriyel tasarım sicil kayıtları celp olunmuş, Bakırköy … değişik iş sayılı dosyası celp olunmuş, tetkikinde; talep edenin … Elektronik Pazarlama Dağıtım San. Tic. A.Ş, karşı tarafın … olduğu, tespit sonucu alınan 20/07/2020 tarihli bilirkişi raporunda; “incelenen … ürününün, 20/10/2017 tarih ve …tescil numarası ile Endüstriyel Tasarım olarak …. Elektronik Paz. Dağ. San.ve Tic. A.Ş.adına tescil edilen Elektrikli Izgara ile genel izlenim itibariyle ayırt edilemeyecek kadar benzeri olduğu” hususlarının rapor edildiği görülmüştür.
Davacı vekili 16/06/2021 tarihli dilekçesi ile, maddi tazminat hususunda SMK 151/2-b maddesi gereğince davalının taklit (sınai mülkiyet haklarını ihlal eden) ürününden elde etmiş olduğu safi gelirin tazminat olarak müvekkiline ödenmesini talep etmiştir.
Dosya, ana dosya için davalının davacıya ait … tescil numaralı faydalı model, …, .., …tescil numaralı endüstriyel tasarımlarından doğan haklarına tecavüzünün olup olmadığı, tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı, oluştuysa miktarı hususlarında; birleşen dosya için davalı adına tescilli …ve … numaralı tasarımların tescil tarihi itibariyle yeni ve ayırt edici nitelikte olup olmadığı, hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 19/09/2021 tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında, “Davacı / Birleşen davada Davalı tarafa ait ..,..,…,… numaralı tasarım tescilleri ile Davalı / birleşen davada davacı tarafa ait ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, dava dosyasında yer alan fotoğraflar üzerinden yapılan ihlal incelemesinde davalıya ait söz konusu ürününün davacıya ait …. numaralı faydalı modelin koruma kapsamında olmadığı, Davacı / Birleşen davada Davalı tarafa ait …,..,…,… numaralı tasarım tescillerinin başvuru tarihlerinde önce kamuya sunulmuş olmaları sebebi ile koruma şartı olan yenilik ve ayırt edici nitelik özelliklerine sahip olmadığı” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı birleşen dosya davacısı vekili 23/09/2021 tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ile; davacı/karşı davalının tasarımlarının yenilik özelliği bulunmaması nedeniyle, müvekkilin tasarımı ile davacı/karşı davalının tasarımlarının kıyaslanmasında her ne kadar hukuki yarar bulunmasa da birlikte kıyaslanarak benzerlik bulunduğunu, ancak bilirkişilerin inceleme yaparken “Karşılaştırılan tasarımları oluşturan bütün öğeler benzer oran, biçim ve yerleşimdedir. Tasarımlar arasında bulunan farklar küçük ayrıntılarda olup, tasarımlara ayırt edici nitelik kazandırmamaktadır.” diyerek üründe kullanılan parçalardan ve parçaların bulundukları yerden yola çıkarak değerlendirmede bulunduklarını, ancak parçalar ve parçaların bulunduğu yerlerin teknik zorunluluktan kaynaklandığını, bilirkişilerin bakış açısıyla bakılırsa bütün otomobil tasarımlarının aynı olduğunu, bu sebeple bu tür tasarımlarda (ayak, tutma yeri, fiş girişi, ızgara, gibi) teknik zorunluktan kaynaklan unsurlar dışlanarak tasarımın tarifinde belirtildiği gibi “ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özellikleri” ne bakılarak değerlendirme yapılmasının gerektiğini, davacı/karşı davalının tasarımları yeni olmadığından, tasarım korumasından yararlanmasının mümkün olmadığını, bu sebeple benzerlik konusunda yeniden rapor alınmasında hukuki yarar bulunmadığını, ayrıca bilirkişinin kıyaslamış olduğu ürünün müvekkil adına 2017/02718-2 sayı ile TPMK nezdinde müvekkil adına tescilli olduğunu, davacı/karşı davalının …., …, …. sayılı tasarımlarının müvekkilin tescil tarihinden sonra olduğnu, bu nedenle önceki tarihli müvekkilin tasarımının sonraki tarihli karşı tarafın tasarımını ihlal etmesinin söz konusu olmadığını, bahsi geçen nedenlerden ötürü söz konusu davanın kabulune, asıl davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı birleşen dosya davalısı vekili 06/10/2021 tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ile ; Müvekkiline ait … numaralı faydalı model ile koruma altında alınan ızgara, … numaralı endüstriyel tasarım ile koruma altına alınan ızgara, … numaralı endüstriyel tasarım ile koruma altına alınan ızgara, … numaralı endüstriyel tasarım ile koruma altına alınan ızgara model ve tasarımları, … ticari isimle piyasaya arz edilmiş olup, bu haklar 6769 sayılı kanun (hususiyetle md.55 vd) kapsamında koruma altında olduğunu, bilirkişi raporunda yer alan “dava dosyasında yer alan fotoğraflar üzerinden yapılan ihlal incelemesinde davalıya ait söz konusu ürünün davacıya ait … numaralı faydalı model kapsamında olmadığı” tespitinin kabul edilmesinin mümkün olmayacağını, davalıya ait “..” isimli ürün ile müvekkilime ait yukarıda belirtilen faydalı model ve tasarımlar haksız olarak kopyalanıp taklit edilerek piyasaya sürüldüğünü, Bilirkişi raporunda yer alan “davacı/birleşen davada davalı tarafa ait ..,…,…,…. numaralı tasarım tescillerinin başvuru tarihlerinden önce kamuya sunulmuş olmaları sebebi ile koruma şartı olan yenilik ve ayırt edici nitelik özelliklerine sahip olmadığı” tespitinin kabulünün mümkün olmadığnı, çünkü tescilden önce arzın söz konusu olmadığını, tescilden önce arz edenin müvekkilin halefi olduğu kişi olduğunu, Bakırköy … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasından ürün numuneleri ibraz edilmek suretiyle tespit yaptırılmış olup 20.07.2020 tarihli bilirkişi raporu ile ihlal tespit altına alındığını, Karşı tarafın yaptığı faydalı model ve endüstriyel tasarıma vaki tecavüzler nedeniyle piyasada haksız rekabet oluştuğunu ve müvekkilin satışlarının düştüğünü, davalının haksız ihlali nedeniyle müvekkilinin ticari emtiasının kıymetinin düştüğünü, rekabet gücünün azaldığını ve mütecaviz ürünlerin haksız olarak pazar payını doldurduğunu, müvekkili şirketin ihlal edilen tasarımla ilgili üretim amaçlı kalıplar yaptırıp satın aldığını,bunu ticaretinde kullandığını ancak davalı tarafın bir şekilde piyasadan edindiği emtianın tasarımını taklit ederek kendi adına piyasaya sürerek, yasayı ve hukuku ihlal ettiğini, Davalı tarafın kullandığı kalıpların da müvekkiline ait tescilli modellerin kalıplarının taklitleri olduğunu, Bilirkişi raporunda yer alan müvekkilinin modeli ile davalıya ait ürünler arasında farklılıklar olmadığını, benzer olarak algılandığı tespiti dışındaki tespitlerin kabul edilemeyeceğini, izah edilen nedenlerden ötürü dosyanın yeni bir bilirkişi heyetine, yeniden rapor tanzim edilmek üzere verilmesini talep etmiştir.
Asıl dava; davalının, davacının faydalı model ve tasarımlardan doğan haklarına tecavüzün tespiti, durdurulması ve men’i ile tazminat talebine; birleşen dosyada dava, birleşen davalı adına tescilli tasarımların hükümsüzlüğü talebine yöneliktir.
Ana davada tasarım tecavüzü yönünden yapılan değerlendirmede;
SMK’nun 55.md’sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün “görünümü” nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir.
Somut olayda ana dosyada davacının tecavüz iddialarına dayanak yaptığı tasarımlardan …. ve … tescil numaralı tasarımların tescil tarihinin 20/10/2017; … tescil numaralı tasarımın tescil tarihinin 10/01/2018 olduğu, davalının kullanımlarına dayanak tasarım tescilinin ise davacı tescillerinden önce, 13/04/2017 olduğu, bu hali ile sonraki tarihli tasarım tescili sahibinin tecavüz iddialarının yasal koşullarının oluşmadığı anlaşılmıştır.
Davacının …. tescil numaralı faydalı modelden doğan haklarına tecavüz iddiası yönünden yapılan değerlendirmede; faydalı model belgesinde yer alan istemlerden 1.f(7) olarak numaralandırılan “alt ve üst ısıtıcı eleman (rezistans)” unsurunun davalı ürününde bulunmadığı, davalıya ait ürünün alt ısıtıcısının olmadığı, bu nedenle faydalı modelin koruma kapsamına girmediği ve faydalı modele tecavüz koşullarının oluşmadığı anlaşılmıştır.
Birleşen dosya yönünden yapılan değerlendirmede ise;
SMK’nun 56/4. Maddesine göre bir tasarımın aynısı tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya’nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Yenilik tanımındaki küçük ayrıntının sınırları somut olaya göre farklılık göstermektedir. Aynı tasarımlardaki renk, malzeme veya boyutsal farklılıklar çoğu zaman tek başına bir ürünü farklılaştırmada yeterli olmadığından küçük ayrıntı olarak nitelendirilir. Zira bu özellikler tasarımın görünüm özellikleri açısından asli unsuru oluşturmamakta ve istisnai bazı durumlar haricinde tasarımın kimliğini etkilememektedir.
Yenilik incelenmesinde esas alınacak referans tarihi tescilli tasarımlar açısından başvuru ve rüçhan tarihidir. Yani SMK 56/4-a gereği tescilli tasarımın aynısı başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya’nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise söz konusu tescilli tasarım yeni kabul edilecektir.
Bir tasarımın ayırt edicilik özelliği ise SMK’nun 56/5 maddesinde belirlenmiştir. Buna göre bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edicilik tasarımın koruna bilmesi için kıyaslanan tasarımlarla arasındaki farklılığın seviyesinin belirlenmesi için konulmuş bir kriterdir.
Kanunda yer alan “bilgilenmiş kullanıcı” özel bir bilgiye sahip olmadan markalar alanında markaları karşılaştırabilen ortalama tüketici kavramı ile ilgili sektörde teknik bilgiye sahip uzman arasındaki kişidir. Ayırt edici niteliğin belirlenmesinde tasarımların karşılaştırmasını yapacak bilgilenmiş kullanıcı üretici, satıcı, tasarımcı veya teknik uzman değildir. Sektörde bu tür tasarımların olduğunu bilen dikkatli ve deneyimli ürün kullanıcısıdır.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi de dikkate alınır. (SMK 56/6 mad.) tasarımcılar sektörel ve fonksiyonel bazda her zaman aynı derecede seçenek özgürlüğüne sahip değildir. Tasarımlarını yaparken belirli sınırlar içinde kalmaları gerekebilir. Bir tasarımcı ne kadar seçenek özgürlüğüne sahipse tasarımını o derece farklılaştırabilir.
Birleşen davaya konu tasarımların yukarıda anılı ilkeler çerçevesinde yapılan değerlendirmesinde; söz konusu tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde benzer olarak algılanacak ürünlerin tescil tarihinden önce kamuya sunulmuş olduğu ve bu nedenle yenilik vasfını haiz olmadıkları anlaşıldığından birleşen davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
ASIL DAVADA;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Peşin alınan 256,17 TL harçtan, alınması gereken 59,30 TL harcın mahsubu ile arta kalan 196,87 TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
3-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre tecavüzün tespiti talebi yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre maddi tazminat talebi yönünden 5.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre manevi tazminat talebi yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
BİRLEŞEN BAK. 1. FSHHM 2020/326 ESAS SAYILI DOSYADA;
1-Davacının davasının KABULÜ ile;
-Birleşen dosya davalısı adına tescilli … ve … tescil numaralı tasarımların hükümsüzlüğüne, karar kesinleştiğinde sicilden terkinine,
2-Alınması gereken 59,30 TL karar ve ilam harcından, 54,40 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 4,90 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 54,40 TL başvurma harcı, 54,40 TL peşin harç, 2.000,00 TL bilirkişi ücreti, 104,00 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 4.425,60 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.10/11/2021

Katip …
¸

Hakim …
¸