Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/289 Esas
KARAR NO : 2022/12

DAVA : Faydalı Model Belgesi’nden Doğan Haklara Tecavüzün ve Haksız
Rekabetin Tespiti, Men’i, Ref’i ile Tazminat
DAVA TARİHİ : 06/05/2016
KARAR TARİHİ : 16/02/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 03/03/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Faydalı Model Belgesi’nden Doğan Haklara Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men’i, Ref’i ile Tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyasına tevzi olunan dava dilekçesi ile, müvekkilinin sektörün köklü firmalarından olduğunu, şirket yetkilisi …’ın 3 yıl süren çalışmalar neticesinde batmayan mayoyu icat ettiğini ve faydalı model belgelerinin tescil ettirildiğini, kötü niyetli olan davalının … hukuken korunan hakları müvekkiline ait olan batmayan mayoyu insan hayatı için büyük bir tehlike oluşturacak şekilde taklit ederek … markası ile …com uzantılı web sitesi olmak üzere piyasaya haksız kazanç elde ettiğini, davalının patent ve faydalı model hakkına tecavüz edildiğinin tespitine, tescilli patent ve faydalı model hakkına tecavüzün ve haksız rekabetin durdurulmasına, önlenmesine ve bu suretle tecavüzün giderilmesini, yoksun kalınan kazanca yönelik 10.000,00 TL maddi, 100.000,00 TL manevi tazminata ve 5.000,00 TL itibar tazminatına hükmedilmesini, yargılama gideri ve ücreti vekaletin davalı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davaya konu batmayan mayo ile ilişkin ilk faydalı model başvurusunu yapanın … spor giyim tekstil san. Tic. Ltd. Şti olduğunu, bu buluşu yapanın ise …/… olduğunu, dolayısıyla davacı şirketin iş bu batmayan mayo ile ilgili ileri sürdüğü bu buluşu kendilerinin yaptığı yönündeki iddialarının hukuken geçerli olmadığını, ayrıca davacı tarafından üretilen batmayan mayo ile müvekkil tarafından üretilen batmayan mayoda kullanılan kumaş , yüzmeyi sağlayacak malzeme , model, kalıp, logo ve desenlerin tamamen farklı üretildiğini, davacının iş bu batmayan mayo adlı altında üretilen mayonun faydalı model sahibi olmadığını ve bu şekilde tazminat taleplerde bulunamayacağını, mahkemenin aksi kanaatte bulunması halinde istenen manevi tazminatın miktarının çok fahiş olduğunu, ayrıca istenen maddi tazminatın da fazla olduğunu, davacının bu zararının ispat etmesi gerektiğini , davanın reddini yargılama gideri ve ücreti vekaletin davacı tarafa yükletilmesini talep ve beyan etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Davalı tarafa ait faydalı model kayıtları celp edilmiş … sayılı faydalı model belgesinin 03.08.2015 tarihinden itibaren 10 yıl müddet ile geçerli olduğu, … sayılı faydalı model belgesinin 10 yıl müddet ile geçerli olduğu diğer faydalı model belgelerinin yıllık ücretlerinin ödenmemesinden dolayı geçersiz kılındığı alınan belgelerin işlemden kaldırlımış ve geçersiz olduğunun bildirildiği gelen kayıttan anlaşılmıştır.
Dosyaya ibraz edilen tüm deliller ile birlikte dosya 3 kişilik bilirkişi heyetine tevdii edilmiş, bilirkişi heyeti yapmış olduğu inceleme ve değerlendirme sonucunda davacı tarafa ait … , … faydalı model belgesinde istemlerin incelenmesi sonucunda davacı adına tescilli … faydalı model ile davalı tarafından piyasaya sürüldüğü değişik iş dosyasında tespit edilen ürünler arasında benzerlik bulunmadığı, davacı adına tescilli … faydalı model ile tespit dosyasına konu incelenen üründe havuz/deniz giysisinin bel kısmının ve içten kalça hizasındaki ceplerde yoğunluğun , suyun yoğunluğundan düşük bir malzemeden çok sayıda diktördgen formlu kaldırma çubukları bulunduğu bu nedenle faydalı modele konu ürün ile davalı taraf ürününün işlevsel olarak benzer olduğu davalı tarafından üretilen dava konusu şortlarda davacı taraf piyasaya sunmuş olsa idi elde edeceği muhtemel kazancın 3.2500,00 TL olarak hesap edildiği davacının 2016 yılı mayıs eylül dönemindeki dava konusu faydalı modele ait şort satışlarının bir önceki yılın aynı dönemine göre 1242 adet düşüş gösterdiği söz konusu düşüşün haksız rekabetten kaynaklandığı kanaatine varılır ise bu düşüşü nedeniyle uğranılan kazanç kaybı tutarının 26.951,10 TL olduğu hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Bakırköy … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 06/06/2017 tarih, … esas, … karar sayılı kararıyla “davalı tarafa ait piyasaya sürülen İstanbul … Fikri ve sınai haklar … değişik iş sayılı dosyasındaki ürünler , …com isimli internet sitesinde yer alan ürünler dikkate alındığında davalı tarafa ait … adlı ürünlerin … sayılı faydalı model belgesi kapsamında kaldığı söz konusu davalı ürününün faydalı modele işlevsel olarak benzediği bu nedenle 551 sayılı KHK.nın haklara yönelik ihlal olduğu” gerekçeleriyle davacının davasının kısmen kabulü ile “Davacı tarafın davasının kısmen kabul kısmen reddi ile davalı tarafın …. adı ile satışa sunduğu ürünlerin davacı tarafa ait … faydalı modele yönelik tecavüz olduğunun tespiti ve men’i’ne, Davalı tarafın … faydalı modele yönelik …. adlı ürünlerin üretimini yapmasının,satışını yapmasının, tanıtımını yapmasının engellenmesine, Ürünlere üretim kalıplarına, tanıtım evrakına el konulmasına, İnternet üzerinde ürünlerin tanıtımın ve satışının yapılmasının engellenmesine, El konulan ürünlerin masrafı davalıdan alınmak suretiyle imhasına, Maddi tazminat talebinin kısmen kabul kısmen reddi ile 3.255,00 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren değişen oranlarda ticari faiz ile davalı taraftan tahsili, davacı tarafa ödenmesine, Manevi tazminat talebinin kısmen kabul, kısmen reddi ile 12.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faiz ile davalı taraftan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, İtibar tazminatı yönünden yerinde olmayan talebin reddine” karar verildiği, kararın istinaf talebi üzerine dosyanın BAM’a gönderildiği, İstanbul bölge Adliye Mahkemesi’nin …. Hukuk Dairesi’nin 03/07/2020 tarih, … esas, .. karar sayılı “… Bu değerlendirme yapılırken, istemlerin asıl ve/veya bağımlı istemler niteliklerinin belirlenmesi öte yandan, istemlerde buluşu yapan tarafından düşünülen fakat istem veya istemlerde talep edilmeyen, buna karşılık ilgili teknik alanda uzman bilirkişi tarafından tarifname ve resimlerin yorumlanması ile ortaya çıkacak özellikleri kapsayacak şekilde (KHK md.83/3 vd. hükümler) geniş olarak yorumlanmamalıdır.Bu bakımdan, tescilli bir faydalı model belgesinin koruma sınırlarına dair istemlerin kapsamı tayin edilirken, esasen faydalı model belgesinin küçük/faydalı buluş niteliğinin de dikkate alınması ve faydalı model belgesindeki korumaya esas alınacak istemlerin açık bir şekilde belirlendikten sonra, tecavüz oluşturduğu ileri sürülen ürün ile karşılaştırılmak suretiyle faydalı modeldeki istem ya da istemlere tecavüzün mevcut olup olmadığı belirlenmelidir.” “…Davalı vekilinin cevap dilekçesinde davalı ürünü ile davacı tescilinde aynı malzemenin kullanılmadığını savunduğu, ilk derece mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda; davalı ürünü ile FM belgesi karşılaştırılırken, ” Davacı adına tescilli … numaralı faydalı model ile tespit dosyasına konu incelenen mamulde; havuz/deniz giysisinin bel kısmı ve içten kalça hizasındaki ceplerde çok sayıda yoğunluğu, suyun yoğunluğundan düşük bir malzemeden dikdörtgen formda kaldırma çubukları bulunmaktadır. Dolayısıyla bu iki ürün işlevsel olarak benzerdir.” denilmişse de tescil belgesinin istemleri ile korunan teknik özellik ve unsurların yukarıda açıklanan yasal mevzuata göre karşılaştırılmadığı, davalı ürününde kaldırma çubuklarının hangi malzemeden üretildiğinin, … kodlu malzeme olup olmadığının değilse 551 Sayılı KHK 83. Madde hükümlerine göre eşdeğerlik yoluyla tecavüzün söz konusu olup olmadığının tartışılmadığı, eksik inceleme ile karar verildiği görülmüş, mahkeme kararının 6100 Sayılı HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince kaldırılmasına, davacı vekilinin ve davalı vekilinin diğer istinaf sebeplerinin bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.” şeklinde karar verilerek dosya mahkemeye gönderilmiş, Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun kararı ile Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin faaliyete geçirildiğinden dosyanın yukarıdaki esasına kaydı yapıldığı görülmüştür.
Bozma sonrası yapılan yargılamada, dosyanın yeni heyet oluşturarak istinaf kararı doğrultusunda inceleme yapılarak rapor tanziminin istenilmesine karar verilmiş, bilirkişiler 31/03/2021 havale tarihli raporlarında; “davalıya ait … D. iş sayılı dosyasına konu yukarıda Resim 2 de gösterilen deniz/havuz giysisinin, davacının “…” buluş başlıklı … nolu FM belgesinin ama isteminde yer alan tüm unsurlara ve özelliklere sahip olmadığı ve koruma kapsamında kalmadığı, davalıya ait … D. iş sayılı dosyasına konu yukarıda Resim 2 de gösterilen deniz/havuz giysisinin, davacının “…” buluş başlıklı … nolu FM belgesinin ana isteminde yer alan tüm unsurlara ve özelliklere sahip olduğu ve koruma kapsamında kaldığı” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacı vekili 20/04/2021 tarihli dilekçesi ile, Raporun istinaf kararında belirtilen ve özellikle raporda İstanbul .. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … değişik iş sayılı mahkeme dosyasına atıf yapılarak, davalı üründe kaldırma çubuklarının hangi malzemeden üretildiği ve … kodlu malzeme olup olmadığı konusunda yeterli bir incelemeye dayanmadan düzenlenen bilirkişi raporunun eksik olduğunu, rapora itiraz ettiklerini beyan etmiştir.
Davacı vekili 30/04/2021 tarihli dilekçesi ile, her ne kadar “….” başlıklı buluşun tüm unsurlara ve özelliklere sahip olduğu ve koruma kapsamında kaldığı bilirkişilerce açıkça ifade edilmiş ise de “….” başlıklı buluş yönünden İstem 1’inde bahsedilen kaldırma parçası (2) ve istem 2’sinde boyun için kaldırma parçası (3)nın aynı malzemeden olduğu tespit edilmesine rağmen koruma kapsamında kalmadığının ifade edilmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu, hukuki itibardan yoksun olduğunu beyan etmiştir.
Mahkememizce alınan raporu gelen istinaf kararı doğrultusunda yeterli ve gerekli incelemeyi içermediği, dosya içerisinde mevcut istinaf kararında incelemenin nasıl yapılmasına ilişkin ayrıntılı beyanların bulunduğu, bu beyan ve tespitlere göre herhangi bir bilimsel gerekçe ve inceleme içermeyen raporun hükme de esas alınamayacağı anlaşıldığından ek rapor tanzimi için dosya yeniden heyete tevdi edilmiş, bilirkişiler 06/01/2022 havale tarihli raporlarında; “.. d.iş sayılı dosyasına konu deniz/havuz giysisinin davacının “…” buluş başlıklı … nolu FM belgesinin Eşdeğerler Doktrini çerçevesinde koruma kapsamında kaldığı eşdeğer yoluyla tecavüzün söz konusu kanaatine varıldığı” şeklinde tespitlerini sunmuşlardır.
Dava, davalının, davacıya ait faydalı modelden doğan haklarına tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespiti, durdurulması, önlenmesi ve tazminat talebine yöneliktir.
Dava tarihinde yürürlükte bulunan 551 KHK’nın 136. maddesinde patentten doğan hakka tecavüz sayılan fiiller belirtilmiş olup, 1-a ve b bentlerinde sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamemen üretme sonucu taklit etmek ve taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla ürettiği ürünleri satmak, dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek veya ticari amaçla elde bulundurmak veya uygulamaya koymak suretiyle kullanmak fiilleri diğer sayılı haller gibi faydalı model belgesinden kaynaklanan haklara tecavüz teşkil edecektir.
6102 Sayılı TTKnın 54. Maddesi ile, haksız rekabete ilişkin bu kısım hükümlerinin amacı, bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır. Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır. 55. Maddesinin 4. fıkrasında ise, iyi niyetle bağdaşmayan, haksız rekabete ilişkin eylemlere örnek olarak, başkasının malları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak gösterilmiş ve haksız rekabet halleri hüküm altına alınmıştır.
Somut olayın değerlendirilmesinde; mahkememizce davalı ürünlerinin, davacıya ait … tescil numaralı faydalı modelin koruma kapsamında kaldığı esas ve ek raporlar ile tespit edilmiş, alınan ek raporla istinaf bozma kararı doğrultusunda eksik olduğu belirlenen biçimde incelemeler tamamlanmış ve tecavüz ve bu tecavüzden kaynaklanan haksız rekabet olgusu sübut bulmuştur.
Davaya konu olayda bozma öncesi alınan bilirkişi raporunda davacı taraf faydalı model sahibinin uğradığı kazanç kaybını talep etmiş bilirkişi tarafından yapılan inceleme sonucunda söz konusu davacıya ait faydalı modelin kullanıldığı ve satışı gerçekleştirilen toplam 150 adet ürün üretildiği, bu ürünler davacı tarafından satılsa idi elde edilecek gelirin 3.255,00 TL olduğu anlaşıldığından bu miktar maddi tazminatın davalıdan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar vermek gerekli ve yerinde görülmüştür.
İhlal edilen hakkın boyutu, kusurun derecesi ve tarafların mali durumları nazara alınarak davalı 12.000,00 TL manevi tazminatın yeterli ve dengeleyici olacağı kanaatine ulaşılmıştır.
Davacının itibar tazminatı talebine gelince; Yüksek Yargıtay …. Hukuk Dairesi’nin 05/05/2016 tarih ve … Esas- … Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere; “… itibarı kavramı, … ile inşa edilen imajı ifade etmektedir. Zira imaj ve güven oluşturmanın bir maliyeti vardır. İtibar zararı ise inşa edilen veya edilmekte olan imajın zedelenmesi nedeniyle doğan zarardır. İtibar tazminatı belirlenirken, bir taraftan imaj inşası için gerçekleştirilen giderlerden hareket ederek zararın giderilmesi için yapılması gereken (reklam kampanyası gibi) giderleri dikkate almalı, diğer taraftan da itibar kaybının manevi yönünü göz önünde tutulmalıdır.” Somut uyuşmazlıkta, davalının kötü üretim ve pazarlama yaptığı hususu ispatlanamadığı gibi, davacının marka imajının zedelendiği hususu da ispatlanamamıştır. Keza , bozulan imajın düzeltilmesi için herhangi bir masraf yapılması gerektiği de ispatlanamamıştır. Bu itibarla, itibar tazminatına yönelik talebin reddi gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile;
-Davalının, davacıya ait … tescil numaralı faydalı modelden doğan haklarına tecavüz ve haksız rekabetinin tespiti ile, bu tecavüz ve haksız rekabetin durdurulmasına, önlenmesine, sonuçlarının ortadan kaldırılmasına, bu kapsamda tecavüz oluşturan ve mahkememizce alınmış bilirkişi raporlarında görsellerine yer verilen davalı yana ait ürünlere, bu ürünlerin yer aldığı reklam ve tanıtım vasıtalarına el konularak hüküm kesinleştiğinde masrafı davalı yanca karşılanmak suretiyle imhasına,
-3.255,00 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin maddi tazminat talebinin reddine,
-12.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin reddine,
-İtibar tazminatı talebinin reddine,
-Hüküm özetinin masrafı davalı yanca karşılanmak suretiyle tirajı en yüksek ulusal çapta yayın yapan 3 gazeteden birinde ilanına,
2-Peşin alınan 1.963,92 TL harçtan, alınması gereken 1.042,07 TL karar ve ilam harcının mahsubu ile arta kalan 921,85 TL harcın, karar kesnileştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti talebine yönelik 7.375,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/2 maddesine göre kabul edilen maddi tazminat talebine yönelik 3.255,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen manevi tazminat talebine yönelik 7.375,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/3 maddesine göre reddedilen maddi tazminat talebine yönelik 3.255,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen manevi tazminat talebine yönelik 7.375,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen itiraz tazminatı talebine yönelik 5.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yapılan 436,30 TL posta/tebligat masrafı ve 5.250,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 5.686,30 TL yargılama giderinin, davanın kabul/red oranına göre 1.987,29 TL’sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
10-Davacı tarafından yapılan 29,20 TL başvuru ve iade olunan peşin harcın mahsubu ile 1.042,07 TL peşin olmak üzere toplam 1.071,27 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
11 -Karar kesinleştiğinde kalan gider avansını yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.16/02/2022

Katip …
¸

Hakim …
¸