Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/267 Esas
KARAR NO : 2021/204

DAVA : Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 15/04/2020
KARAR TARİHİ : 12/11/2021
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 05/12/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkili …..’nın ….. amblemini çizen, tanınmış bir grafik tasarımcı ve ressam, reklamcı olup aynı zamanda grafik resim, illüstrasyon, desen ve karikatür çalışmaları da yapan çok yönlü bir sanatçı olduğunu, müvekkilinin 2005 senesinde … Belediyesi için “….” adlı kitabı vücuda getirdiğini, kitabın içinde yer alan karikatürler, illüstrasyon-resimleme-çizim’ler ile birlikte kitabın bir bütün olarak grafik tasarımı (dizgisi, çizgisi, mizanpajı ve kompozisyonu) müvekkili tarafından yapıldığını, kitabın bir bütün eser halinde tasarlanması ile ilgili olarak, herhangi bir kişi veya kurumla mali haklarını devreden bir sözleşme yapmadığını, eser sahipliğinden kaynaklanan tüm hakların müvekkilinde olduğunu, müvekkilinin, ilkokul çağında çocuğu olan bir yakınının 10/04/2020 tarihinde haber vermesi üzerine davalı belediyenin bastırdığı ve içinde kendi karikatürlerinin taklidi olan kitaptan haberdar olduğunu, davalı tarafından basılan, yayınlanan ve dağıtılan kitapta ler alan resimlerin, müvekkilinin çizdiği orijinal resimlerin taklidi ve kopyası olduğunu, davalının müvekkilinin resimlerini kopya ettirerek izinsiz kullandığını, davalı Belediye’nin, müvekkilinin eserlerini izinsiz kullanarak, basarak dağıtarak, müvekkilinin umuma arz hakkını çiğnediğini, üstelik müvekkilinin adını da belirtmeyerek eser sahibinin manevi haklarını ihlal ettiğini, mali haklarını da ihlal ederek müvekkiline ait karikatür, resim, grafik çizim/resimlemelerin (illüstrasyonların) müvekkilinin izni olmadan başka bir kitap haline getirerek yayınladığını, açıklanan nedenlerle mali hakların ihlali sebebiyle FSEK m.68 uyarınca daha sonra 3 kat artırılmak üzere şimdilik 5.000,00 TL maddi tazminatın mahkemece tespit edilecek haksız fiil tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, davalı tarafça özellikle isim belirtme hakkı, eser üzerinde değişikliği men etmek gibi manevi haklar ihlal edildiğinden 20.000,00 TL manevi tazminatın mahkemece tespit edilecek haksız fiil tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, hükmün ilanına, yargılama masrafları ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, açılan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, davanın, kural olarak davalının ikametgahı mahkemesinde açılması gerektiğini, yetkili mahkemenin Adana Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi olduğunu, FSEK ile ilgili maddi manevi tazminat davaları arada sözleşme yoksa haksız fiil teşkil ettiğinden 6098 sayılı BK.72.maddesi gereğince iki ve on yıllık zamanaşımı sürelerine tabi olduğunu, davanın FSEK 70.maddesine göre açıldığı anlaşılmış olup, açılan davada zamanaşımı bulunduğunu, zamanaşımı itirazları doğrultusunda davanın reddinin gerektiğini, müvekkili belediye tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22/d maddesine göre doğrudan temin usulüne göre ilkokul öğrencilerine dağıtılmak üzere temin edilen “…..” isimli kitapçığın 2016 yılında …., 2017 yılında ise …. tarafından işin teknik şartnamesine göre hazırlanarak teslim edildiğini, davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddinin gerektiğini, davacının eser sahipliği haklarını kullanabilmesi için öncelikle 2005 yılında yayımlandığı belirtilen kitaptaki karikatür, illüstrasyon-resimlemelerin eser mahiyetinde olup olmadığı hususu ile şayet eser sahipliği durumu söz konusu ise bu eserden kaynaklanan hakların kullanılması babında dava konusu taklidi ve kopyası olarak değerlendirilen kitapçıktaki resimlerin iddia edildiği gibi taklit ve kopya olup olmadığı hususu yönünden bilirkişi marifeti ile incelenmesi gerektiğini, davacının talep ettiği tazminat miktarına, faiz oranına ve başlangıç tarihine itiraz ettiklerini, haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Davacı tarafça, müvekkilinin 2005 yılında resimlediği “…” adlı orijinal kitabın renkli sureti, davalı belediyenin yayınladığı resimleri müvekkili eserlerinden taklit olan “….” adlı kitabın renkli sureti, dava konusu eserlerin el çizimleri ve bilgisayarda renklendirilmiş halleri, müvekkilinin 2005 yılında resimlediği kitabın 2005 tarihli orijinal tasarım dosyalarını içeren DVD kayıtları ve delilleri; davalı tarafça davaya konu ürünlere ait 2 adet doğrudan temin dosyası dosyaya sunulmuştur.
Dosya, dava konusu edilen çizimlerin eser niteliğine sahip olup olmadığı, davacının eser sahibi olup olmadığı, davalının davacının eser sahipliğinden kaynaklı maddi ve manevi haklarını ihlal edip etmediği, tazminat koşulları oluştuysa miktarı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 23/09/2021 tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında; “dava konusu uyuşmazlıktaki davacıya ait dava konusu 16 adet grafik resmin FSEK m.4 anlamında güzel sanat eseri olduğu, davacının davaya konu 167 adet grafik resmin FSEK m.11 çerçevesindeki karine çerçevesinde eser sahibi olduğu, eser sahibi davacının mali haklarından FSEK m.21’deki mali hakkının ihlal edildiği, davacının talep edeceği telif ücretinin 12.000,00 TL olabileceği, bu çerçevede davacının bu bedelin 3 katını FSEK m.68 çerçevesinde talep etme hakkının olduğu, davacının FSEK 15.’deki manevi hakkının ihlal edildiği, davacının manevi tazminat talep hakkının olduğu, manevi tazminatın türü ve miktarını tayin hakkının mahkemeye ait olduğu” hususlarını rapor ettikleri görülmüştür.
Davacı vekili 27/09/2021 tarihli dilekçesi ile, huzurdaki davaya birebir emsal olan Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … esas ve … karar sayılı dosyasında karara esas olarak alınan bilirkişi raporu ve gerekçeli kararı sunduklarını, karara esas olarak alınan bilirkişi raporunda müvekilinin eserlerinin eser başına 1.000,00 TL rayiç bedel belirlenerek toplam 16.000,00 TL üzerinden rayiç bedel hesaplamasının yapıldığını, işbu davada alınan bilirkişi raporunda eser başı 750,00 TL üzerinden 12.000 TL rayiç bedel belirlenmesi yapıldığını, mahkemenin hükmüne esas aldığı birebir emsal karar bulunurken raporda belirlenen rakamı kabul etmediklerini, bu nedenle FSEK m.68’e dayalı üç katı bedel maddi tazminat taleplerini 48.000,00 TL’ye artırdıklarını; 48.000,00 TL maddi tazminatın cevap dilekçesinde kabul edilen haksız fiil tarihi olan 31/12/2016 tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte; 20.000,00 TL manevi tazminatın cevap dilekçesinde kabul edilen haksız fiil tarihi olan 31/12/2016 tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Yargılama sırasında davacı …..’nın vefat ettiği, davacı vekilince mirasçılık belgesi sunularak mirasçı … adına vekaletnamenin sunulduğu görülmüştür.
Dava; davacı tarafa ait olduğu iddia edilen grafik eserlerin davalı tarafından izinsiz kullanımı olup olmadığı ve maddi-manevi tazminat talebine ilişkindir.
Tüm dosya kapsamı değerlendirildiğinde; FSEK’in 2/3. Maddesi, bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette fotoğraf eserleriyle, her nevi haritalar, planlar, projeler, krokiler, resimler, coğrafya ve topoğrafyaya ait maket ve ilim ve edebiyat eseri sayılabileceği, FSEK’in 15. Maddesi, eseri, sahibinin adı veya müstear adı ile yahut adsız olarak, umuma arzetme veya yayımlama hususunda karar vermek salahiyeti münhasıran eser sahibine ait olduğu, bir güzel sanat eserinden çoğaltma ile elde edilen kopyalarla bir işlenmenin aslı veya çoğaltılmış nüshaları üzerinde asıl eser sahibinin ad veya alametinin, kararlaştırılan veya adet olan şekilde belirtilmesi ve vücuda getirilen eserin bir kopya veya işlenme olduğunun açıkça gösterilmesinin şart olduğu, FSEK’in 68. Maddesinde ise, izin alınmamış eser sahibinin sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya emsal veya rayiç bedel itibariyle uğradığı zararın en çok üç kat fazlasını isteyebileceği belirtilmiştir.
FSEK’in 22. Maddesi ile, bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir.
Buna göre, davacının FSEK 11. Maddesi gereği eser sahibi olduğu, hazırlanan karikatürler,illüstrasyon, resimleme, çizimler hazırlayanın hususiyetini yansıtan, ayırt edici özelliklere sahip, estetik değer taşıyan bir grafik eser olup FSEK 4/6 maddesi kapsamında güzel sanat eseri sayılanarikatürler,illüstrasyon, resimleme, çizimlerin birebir, izinsiz ve herhangi bir anlaşmaya dayanmadan davalı belediyenin hazırlattığı “….” isimli kitapta kullanılmasının, davacının eserden kaynaklanan mali haklarını ihlal ettiği anlaşılmıştır.
Davacı taraf her ne kadar daha önce Bakırköy .. FSHM’nin … esas, … karar sayılı dosyasında belirlenen rayiç bedelin emsal olarak kabul edilmesini talep etmiş ise de; söz konusu rayicin her somut olayda ayrıca değerlendirilmesi zorunluluğu, buna göre ihlalin coğrafi kapsamı, ihlal süresi, ihlalin ulaştığı halk kitlesi ve vasıta gibi unsurların sunulan karar ile davaya konu olayda farklılıklar arzettiği ve bu farklılıklar nazara alınarak bilirkişilerce yapılan değerlendirme sonucu belirlenen değerin esas alınması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Buna göre bilirkişilerce belirlenen rayiç bedelin FSEK 68.md’si uyarınca arttırılması ile bulunan 36.000,00 TL maddi tazminata ve somut olayın gelişimi, davalının kusurunun ve davacının uğradığı zararın derecesi hep birlikte nazara alınarak 15.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile;
-Davalının, davacının murisine ait eserden kaynaklı mali ve manevi hakları ihlal ettiği anlaşıldığından 16 adet grafik eserin her biri için 750,00 TL telif ücreti toplamı 12.000,00 TL’nin FSEK 68.madde uyarınca üç katı artırılmak suretiyle bulunan 36.000,00 TL maddi tazminatın ve 15.000,00 TL manevi tazminatın 31/12/2016 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
-Hükmün ilanı talebinin maddi tazminat hükmü dolayısıyla taraflar arasında farazi sözleşmesel ilişki kurulduğu anlaşıldığından reddine,
2-Alınması gereken 3.483,81 TL harçtan, 426,94 TL peşin harç, 734,33 TL ıslah harcının mahsubu ile bakiye 2.322,54 TL karar ve ilam harcının davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen maddi tazminat yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen manevi tazminat yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen maddi tazminat yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen manevi tazminat yönünden 5.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 3.000,00 TL bilirkişi ücreti, 186,00 TL tebligat/posta masrafı olmak üzere toplam 3.186,00 TL yargılama giderinin kabul/red oranına göre hesaplanan 2.389,50 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
9-Davacı tarafından yatırılan 54,40 TL başvurma harcı, 426,94 TL peşin harç, 734,33 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 1.215,67 TL harç giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
10-Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere davacı asil ve davacı vekilinin yüzlerine karşı davalı tarafın yokluklarında verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.12/11/2021

Katip ….
¸

Hakim …
¸