Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/235 Esas
KARAR NO : 2022/191

DAVA : Tasarımdan Doğan Haklara Tecavüzün Tespiti, Men ve Ref’i İle Maddi ve Manevi Tazminat
DAVA TARİHİ : 04/02/2020
KARAR TARİHİ : 05/10/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 07/11/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarımdan Doğan Haklara Tecavüzün Tespiti, Men ve Ref’i İle Maddi ve Manevi Tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, Müvekkili olan şirket adına Türk Patent nezdinde … nolu çoklu tasarımın tescilli olduğunu, müvekkiline ait … Markasının kendi kategorisinde Türkiye’nin en geniş ve dünyanın sayılı ürün gamına sahip olduğunu, … markasının 23 konsept mağazısının mevcut olduğu, buna ek olarak Türkiye genelinde 1100 perakende satış noktası ve www…com.tr e-ticaret işletmesi ile müşterilerine çok kanallı alışveriş imkanı sunduğunu, davalıların üretip satışa sunduğu ayakkabıların müvekkilinin tescilli tasarımına tecavüz ettiğini, müvekkilinin … nolu tasarımının davalı taraflarca haksız suretle kullanıldığını; ilgili hususun Bakırköy …. Fikri Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin … D. iş sayılı dosyalarından alınan rapor ile tespit edildiğini, davalı … Ayakkabı’nın taklit tasarımları üretip, satmak sureti ile müvekkilin tescilli tasarımlarına tecavüz ettiğine şüphe bulunmadığını, davalı … Ayakkabı’nın taklit tasarımları gerek mağazasında gerekse online alışveriş sitesinde satışa sunduğunu, değişik iş dosyasından alınan bilirkişi raporunda davalı …’ın tasarım tecavüz eylemlerinin tespit edildiğini, davalıların fiillerinin tasarım tecavüzü yanında haksız rekabet de teşkil ettiğini, davalı yanın müvekkilin satış yaptığı müşteri çevresine müvekkilinin tescilli tasarımlarının taklitlerinin satışının gerçekleştirdiğini, davalıların tasarım tecavüzü ve haksız rekabet teşkil eden fiileri neticesinde müvekkilinin maddi ve manevi zarara uğradığını, açıklanan nedenlerle, müvekkilinin tasarım tescilinden doğan haklarına tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, durdurulması, giderilmesi, tecavüz suretiyle imal edilen ürünlere ve imalatında kullanılan araçlara kataloglara el konulması, el konulan ürün, araç ve katalogların imhasını, davalı … Ayakkabı’nın haksız kullanımlarının yer aldığı https://www…com/ içeriğiyle birlikte erişiminin engellenmesini ve yayının kaldırılmasını, haksız rekabet ve tecavüz nedeniyle müvekkilinin uğramış olduğu manevi zararın karşılanması için 100.000TL, uğranılan maddi zararların karşılanması için HMK 107. Maddesi uyarınca, hakları saklı kalmak şartıyla şimdilik, her bir davalıdan ayrı ayrı 1.000 TL maddi tazminatın tespit tarihinden işleyecek ticari faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilken tahsiliri, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa tahmilini, yargılama giderleri ve vekalet ücreti ile Bakırköy …. Fikri Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş sayılı dosya üzerinden gerçekleştirilen delil tespiti harç ve giderleri, vekalet ücreti de dahil olmak üzere davalılara tahmiline karara verilmesini talep ve dava etmiştir.
Dava dilekçesinin davalılara usulüne uygun tebliğ edildiği, davaya cevap vermedikleri anlaşılmakla davanın reddini istedikleri kabul edilmiştir.
Davalı … Ayakkabı vekili 26/05/2021 tarihli dilekçesi ile, tasarım tescil sistemine göre, bir tasarımın ancak yenilik ve ayırt edicilik şartlarını yerine getirirse korunacağını, tescil belgesi alınmasının herhangi bir tasarımın özgün ve yenilik içerdiğini tek başına göstermeye yeterli olmadığını, davacı yanın davaya konu … kod numaralı tasarıma ait tescil belgesinin geçerli olduğu 2018 yılından önce söz konusu tasarıma çok yakın olan tasarımın …. firması tarafından Türkiye ve Avrupa’nın birçok yerinde kullanılmaya ve satılmaya başlanılmasından dolayı söz konusu tasarımın yenilik şartına haiz olmadığını, söz konusu tasarımın koruma kapsamında olmayan bir tasarım olduğunu, tasarıma ilişkin olarak dava açılmasının hukuka aykırı olacağını, müvekkili şirketin kullanmış olduğu ayakkabı tasarımı ile davacı yanın tasarımları arasında temel farklılıkların bulunduğunu, müvekkili olan şirket tarafından hiçbir şekil ve surette davacı tasarımlarına tecavüz eden eylemlerde bulunulmadığını, müvekkili şirket tarafından yalnızca …. tescil numaralı taban tasarımlarının kullanıldığını, …. numaralı tasarımın 10.10.2019 tarihinde TÜRK PATENT nezdinde tescil belgesine bağlanmış olduğunu, davacı yanın tasarımlarına tecavüz ettiği iddiasının gerçek dışı olduğunu, haksız ve mesnetsiz davanın reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili 03/08/2022 tarihli dilekçesi ile, davanın … Sanayi Ve Limited Şirketine ihbarını talep etmesi üzerine ihbar olunana usulüne uygun tebligat yapılmıştır.
İhbar olunan vekili 09/09/2022 tarihli dilekçesi ile, müvekkili şirketin ayakkabı imalatçısı veya satıcısı olmadığını, müşterilerinin talepleri doğrultusunda sadece taban üretimi yaparak üretmiş olduğu tabanları talep eden ayakkabı imalatçılarına sattığını, taban üretimlerinin tasarım tescil belgesiyle korunmuş olması karşısında huzurdaki davanın taraflarına yönlendirilmesinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu, dava konusu tasarımın uzun zamandır dünya ayakkabı sektöründe faaliyet gösteren ünlü markaların birçok spor ayakkabı tasarımında kullanılan, kendine özgü ve spesifik özelliklere haiz olmayan bir tasarım olduğunu, davacı tarafın dava dilekçesinde tasarımın kendilerine ait olduğu iddiasına kaynak oluşturan tasarımın tescil tarihi olan 12.11.2018 tarihinden önce 2015 yılından bu yana Dünya çapında büyük bir piyasası olan … firması tarafından kullanmakta olması sebebiyle yenilik ve ayırt edicilik özelliğine haiz olmayan bir tasarım olduğunu, davacı ile müvekkili arasında arabuluculuk görüşmeleri yapılmadan davaya dahil edilmesinin usule aykırı olduğunu, yargılama gideri ve ücreti vekaletin davacıya yükletilmesine karar verilmesi talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davacıya ait tasarım sicil kayıtları celp olunmuştur.
Dosya, davalıların davacıya ait … tescil numaralı tasarımdan doğan haklarına tecavüz ve haksız rekabetinin bulunup bulunmadığı, tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı ve davacının seçimlik hakkına göre her bir davalı yönünden tazminat miktarı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 23/02/2022 havale tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında; “Davalıların; davacıya ait, TPMK nezdinde; … tescil nolu, … “Ayakkabı tabanı” tasarımından kaynaklanan hakları ihlal eder, ilgili tasarım ile bilgilenmiş kullanıcı nezdinde iltibasa ve tasarıma tecavüze sebebiyet verecek kullanımlar gerçekleştirdiklerinin heyetlerinin kanaatleri arasında olduğu, Davalıların ilgili eylemlerinin aynı zamanda davacı yan ile haksız rekabet teşkil ettiğine ilişkin dosyada bilgi ve belge bulunmadığı, Davalılardan … Ayakkabı Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin incelenen ticari defterlerinin sahipleri lehine delil vasfına haiz olduğu, Davalılardan … Ayakkabı Ltd. Şti ve …’ın ticari defterleri incelemeye sunulmadığından tespit ve değerlendirme yapılamadığı, Davalılardan … Ayakkabı Ltd. Şti.’nin ticari belgelerinin incelenmesi sonucunda, dava konusu ayakkabı tabanına ait olduğu tespit edilen ürün koduna yönelik stok kayıtları üzernnde yapılan incelemeler sonucunda, dava konusu tasarımlara ait ürün satışlarından elde edilen satış hasılatı ve İTO tarafından emsal dava dosyalarına gönderilen cevap yazılarında, lisans bedeli hesabı için sunulan görüş dikkate alınarak yapılan hesaba göre, davacı tarafın talep edebileceği lisans bedelinin 53.005,32 TL.’ sı olarak hesap edildiği, Davalılardan … Ayakkabı ile diğer davalı …’ın, dava dosyasında vekil tarafından temsil edilmediği, dava dosyası üzerinde iletişim bilgilerinin bulunmadığı, raporun hazırlandığı bu tarihe kadar da, ticari defter ve belgelerin incelemeye sunulmadığından, davacı tarafın maddi tazmninat talebi doğrultusunda, davalılar yönünden hesaplama yapılamadığı, davacı tarafın maddi tazminnat talebinin Borçlar Kanununun 50. ve 51. Maddelerine göre belirlenmesi hususunun mahkemenin takdirinde olduğu” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı … Ayakkabı şirketi vekili 14/03/2022 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi raporundaki, davaya konu tasarımın hukuki koruma haklarına ihlal edildiği yönündeki değerlendirmenin hukuka aykırı ve eksik bir değerlendirme olduğunu, tasarım tescil sistemine göre, bir tasarım ancak yenilik ve ayırt edicilik şartlarını yerine getirirse söz konusu tasarımın korunacağını, davacı tarafın tasarımının özgünlük ve yenilik unsurunu taşımadığını, davacı tasarım belgesinin geçerli olduğu yıl olan 2018 yılından önce söz konusu tasarıma çok yakın olan tasarımın … firması tarafından Türkiye’nin aynı zamanda Avrupa’nın birçok yerinde kullanılmaya ve satışının yapılmaya başlanılması sebebiyle söz konusu tasarımın yenilik şartına haiz olmadığını, seçenek özgürlüğünün dikkate alınması gerektiğini, müvekkili şirketin kullanmış olduğu ayakkabı tasarımı ile davacı yanın tasarımı arasında temel anlamda belirgin olan farklılıklar bulunduğunu, müvekkili şirket tarafından hiçbir şekil ve surette davacı tasarımlarını tecavüz eden eylemlerde bulunulmadığını ve bulunulmasının da söz konusu olmadığını, bilirkişi raporundaki mali yönden yapılan hesaplamalara itiraz ettiklerini, açıklanan nedenlerle ek rapor alınmasını talep etmiştir.
Davacı vekili 20/05/2022 tarihli dilekçesi ile, dava dilekçelerinde, haksız rekabet ve tecavüz nedeniyle müvekkilinin uğramış olduğu manevi zararın karşılanması için 100.000,00 TL manevi ve uğranılan maddi zararın karşılanması için HMK 107.maddesi uyarınca 1.000,00 TL maddi tazminatın tespit tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ettiklerini, şuan itibariyle tazminat taleplerini ayrıştırarak … Ayakkabı Tekstil San ve Tic Ltd Şti yönünden, 53.005,32 TL maddi, 15.000,00 TL manevi; … Ayakkabı Tekstil San Tic Ltd Şti yönünden, 500,00 TL maddi, 35.000,00 TL manevi; … yönünden 500,00 TL maddi, 35.000,00 TL manevi tazminatın tespit tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsilini talep ettiği görülmüştür.
Dava, davalıların, davacıya ait tasarımdan doğan haklarına tecavüzün tespiti, men ve ref’i ile maddi ve manevi tazminat talebine yöneliktir.
SMK’nun 55.md’sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün “görünümü” nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir.
Somut olayın yukarıda anılı ilkeler ışığında değerlendirilmesinde; davalılara ait ürünler ile davacıya ait … tescil numaralı tasarımların kıyaslanmasında, ürün taban dış kontur yapısının, genel taban …. dizayn form yapının, taban ve ayak uç kısmındaki … dizayn yapının, orta kısımdaki …. yapının, ayakkabı tabanlarındaki üç adet …. özellikli periyodik yapının, öne çıkmayan küçük farklar dışında, bilgilenmiş kullanıcı nazarında ayırdedici olmadığı, seçenek özgürlüğünün bulunmasına rağmen küçük farklar dışında benzer olarak algılanmaları sebebiyle tasarım hakkına tecavüzün yasal koşullarının oluştuğu anlaşılmıştır. Burada, davalı yanın, davacının dayanak tasarımının yeni ve ayırdedici olmadığı yönündeki savunması ise hükümsüzlük talepli karşı ya da birleşen dava bulunmaması nedeniyle nazara alınmamıştır.
SMK’nun 59.maddesine göre “Tasarımdan doğan haklar münhasıran tasarım sahibine aittir. Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz.” Kanun tecavüz fiilleri yönünden klasik “kusur” anlayışından uzaklaşmış ve usulüne uygun olarak tescil işlemi yapılmış ve ilan edilmiş tasarımlar yönünden “bilmeyi gerekme” şartının ilanla gerçekleştiği, bu itibarla benzer ürünü üreten, satan, dağıtan kimseler yönünden 59.madde kapsamında sorumluluğun doğduğu kabul edilmiştir. Mutlak hak niteliğindeki sınai mülkiyet hakları herkese karşı yöneltilebilecek olup, illiyet bağının varlığı halinde hakkın yöneltildiği kişinin kusurunun varlığı ya da yokluğunun bir önemi bulunmamaktadır. Davaya konu olay bakımından, davalıların, davacıya ait tescilli tasarımı ticari amaçla kullanmış olmaları tasarım hakkına tecavüzün varlığının kabulüne yeterlidir ve ayrıca kusurlu hareket etmiş olup olmadıkları tecavüzü ortadan kaldırır bir unsur olarak değerlendirmeye alınamaz. Burada, SMK’nun 155.maddesi gereği, davalıların, … tescil numaralı tasarım kapsamında davaya konu ürünün ticaretini yapmış oldukları savunması da dinlenemez. Zira davacının dayanak … numaralı tasarımı, … numaralı tasarımdan önceki bir başvuru tarihine sahiptir. Ne var ki tasarım hakkına tecavüzün varlığı, tazminat koşullarının da varlığına, her zaman, işaret etmez. Kanun koyucu tecavüz fiillerinde kusur şartını kaldırmış ancak niteliği itibariyle bir haksız fiil sorumluluğu olan, tazminat sorumluluğunun doğabilmesi için TBK 50.maddesine göre mutlak anlamda kusurun varlığını aramıştır. Somut olayda davalıların ticaretlerine konu ettikleri ürünün, sonraki tarihli olmakla birlikte, tescilli bir tasarımın kapsamında olması, davalıların tescilli bir sınai hakka dayanarak ticaret yapmış oldukları inancıyla hareket etmeleri, bu itibarla kusurlu olduklarının kabul edilemeyeceği ve tazminat koşullarının oluşmadığı anlaşılmıştır. Aksi halin kabulü, tescilli bir sınai hakka dayanarak ticaret yapan gerçek ve tüzel kişileri, önceki tarihli sınai mülkiyetlere sahip olanlar karşısında tazminat sorumluluğu altında bırakarak hakkaniyete çok uygun sonuçlar yaratmayacağı hukuki ve vicdani kanaatine ulaşılmıştır. Son tahlilde, SMK’nun 155.maddesi sonraki tarihli sınai mülkiyet hakkının sonraki tarihli sınai mülkiyet hakkı sahibine karşı savunma olarak ileri sürülemeyeceği şeklindeki hükmünü münhasıran “tecavüz” davalarına hasretmiş ve bu bilinçli tercih ile tazminat sorumluluğu bakımından davalı yana söz konusu savunmayı yapabilme olanak ve ihtimalini tanımıştır.
Tüm bu nedenlerle maddi ve manevi tazminat taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Davacının haksız rekabete ilişkin iddiaları yönünden ise Yargıtay … Hukuk Dairesi’nin 14/03/2022 tarih, … esas ve … karar sayılı içtihadı nazara alınarak TTK’nun 55/1-a-4 bendinin somut olayda uygulama yeri olmayacağı, özel kanun olan SMK’nun uygulanması ve özel kanun hükümlerinin korumasının yeterli olduğu kanaatiyle haksız rekabetten kaynaklanan davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
Yukarıda açıklanan tüm gerekçelerle davacının davasının kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ İLE;
-Davalıların davacıya ait … tescil numaralı tasarımından doğan haklarına tecavüzünün tespiti ile; bu tecavüzün men ve ref’ine, bu kapsamda tecavüz oluşturan ve bilirkişi raporu ile görsellerine yer verilen davalılar uhdesindeki ürünlere ve bu ürünlerin bulunduğu kataloglara el konularak hüküm kesinleştiğinde imhasına,
-Davalılar tarafından üretim yapıldığına ilişkin yeterli delil elde edilemediğinden üretim araçları hakkındaki talebin REDDİNE,
-https://www…. com/… adresine ERİŞİMİN ENGELLENMESİNE,
-Maddi ve manevi tazminat taleplerinin ayrı ayrı REDDİNE,
-Haksız rekabet davasının REDDİNE,
2-Davacı tarafça yatırılan 54,40 TL peşin harç ve 905,21 TL ıslah harcından, alınması gereken 80,70 TL harcın mahsubu ile arta kalan 878,91 TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen tecavüzün tespiti davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davalı … Ayakkabı şirketi kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen haksız rekabetin tespiti davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı … Ayakkabı şirketine verilmesine,
5-Davalı … Ayakkabı şirketi kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen maddi tazminat davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı … Ayakkabı şirketine verilmesine,
6-Davalı … Ayakkabı şirketi kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen manevi tazminat davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı … Ayakkabı şirketine verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 3.000,00 TL bilirkişi ücreti, 3.983,35 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 6.983,35 TL yargılama giderinden, davanın kabul ve reddi oranında hesaplanan 1.745,84 TL’sinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
8-Davacı tarafından yapılan 54,40 TL başvurma harcı ve 80,70 TL peşin harcı olmak üzere toplam 135,10 TL harç giderinin, davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davalı … Ayakkabı Şirketi tarafından yapılan 100,00 TL yargılama giderinden, davanın kabul ve reddi oranında hesaplanan 75,00 TL’sinin, davacıdan alınarak davalı … Ayakkabı şirketine verilmesine,
10-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere Davalı … Ayakkabı Ltd.Şti. Vekili ve davacı vekili yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 05/10/2022

Katip …
¸

Hakim …
¸