Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/204 Esas
KARAR NO : 2021/224

DAVA : Endüstriyel Tasarım Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 18/11/2019
KARAR TARİHİ : 26/11/2021
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 21/12/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım Hükümsüzlüğü davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, davalı tarafa ait … tescil numaralı tasarımların ayırt edicilik ve yenilik kriterini sağlamadığını bu sebeple tasarımların hükümsüz kılınması gerektiği, yenilik kriterinin sağlanması için ayrıntı düzeyini aşar şekilde farklılık bulunması gerektiği, ayırt edicilik değerlendirmesinin seçenek özgürlüğü ve bilgilenmiş kullanıcı bakış açısı dikkate alınarak incelme yapılması gerektiği, müvekkili şirkete ait … ve … sayılı tasarımların davalı tasarımlarından önce tescil edilmiş olduğu ve bu tasarımlar karşısında davalının tasarımlarının yeni olmadığı, davalı tasarımlarının … kataloğu karşısında da yenilik vasfi bulunmadığı,Davalı tasarımlarının … firmasına att ürünlerin taklıdı olduğu ve bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktıkları izlenimin aynı olduğu, davalı tasarımlarının hiçbir teknik zorunluluk bulundurmayan anahtar ve priz tasarımı olduğu ve özgün bir ayırt edicilik niteliğinin bulunmadığı, aynı pazarda yer alan ürünler incelendiğinde tasarımcının geniş bir özgürlük alanı bulunduğu iddia edilmiş ve yenilik ve ayırt edicilik vasfi bulunmayan davalı … tescil numaralı tasarımının hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine karar verilmesi talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, … tescil numaralı tasarımların yenilik ve ayırt edicilik niteliğini haiz olduğunu, davacının davaya dayanak gösterdiği tasarımlarının müvekkili tarafından hükümsüz kılındığını, davacının kötüniyetli olduğu ve piyasada tekel olmaya çalıştığını, tasarıma konu alanda tasarımcının özgürlük alanının seçenek özgürlüğünün çok dar olduğunu, en ufak farklılıkların tasarımın korunması için yeterli olacağını, davacı tarafından açılan davalarda davaya konu tasarımların tartışma konusu yapıldığını ve davacı tarafından önceki tarihli davalarda söz konusu tasarımların farklı olduğunun ifade edilmiş olduğunu, tasarım tescili üzerinden 10 yıl geçmiş olduğunu, geçen süre dikkate alındığında davacının dava açmasının TMK madde 2 uyarınca hakkın kötüye kullanılmasını oluşturduğunu, dava konusu tasarımların genel izlenim üzerinden değerlendirme yapılamayacak ölçüde kısıtlı bir tasarım alanına ilişkin olduğunu, bu sebeple küçük tasarım farklılıkları üzerinden inceleme yapılması gerektiğini, seçenek özgürlüğünün kısıtlı olduğu bir alanda ufak farklılıkların ayırt edicilik için yeterli olduğunu, ayrıca değerlendirmenin bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yapılacağını, bu durumlar dikkate alınarak inceleme yapılması gerektiğini, yapılan açıklamalar ve sunulan deliller doğrultusunda davalı tasarımlarının incelenmesi durumunda korunmaya değer olduğunun anlaşılacağını, davanın reddine karar verilmesi talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davalı adına tescilli tasarımın sicil kayıtları celp olunmuştur.
Dosya, davalı yana ait … tescil numaralı tasarımların yenilik ve ayırt edicilik vasıflarının bulunup bulunmadığı, hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişilere tevdi edilmiş, bilirkişiler 23/09/2021 tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında; “davalı tarafa ait … tescil numaralı elektrik anahtarı tasarımı ile davacı tarafa ait … tescil numaralı elektrik anahtarı tasarımı arasında, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim açısından belirgin benzerlikler bulunmadığı, bu sebep ile iltibas yaratabilecek derecede benzer olarak algılanmadıkları, bu sebeple davalı tarafa ait … numaralı tescilli elektrik anahtarı tasarımının yeni ve ayırt edici nitelikte olduğu, hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı, davalı tarafa ait … tescil numaralı elektrik prizi tasarımı ile davacı tarafa ait … tescil numaralı elektrik prizi tasarımı arasında, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim açısından belirgin benzerlikler bulunduğu, bu sebep ile tasarımların benzer olarak algılandıkları, bu sebeple davalı tarafa ait … numaralı tescilli elektrik prizi tasarımının yeni ve ayırt edici nitelikte olmadığı, hükümsüzlük koşullarının oluştuğu, davalı tarafa ait … tescil numaralı elektrik anahtarı tasarımı ile davacı tarafın hükümsüzlüğe dayanak olarak sunduğu, delil değeri açısından hukuki değerlendirmenin sayın mahkemenize ait olmak üzere, … elektrik anahtarı tasarımı arasında, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim açısından belirgin benzerlikler bulunmadığı, bu sebep ile tasarımların benzer olarak algılanmadıkları, bu sebeple davalı tarafa ait … numaralı tescilli elektrik anahtarı tasarımının yeni ve ayırt edici nitelikte olduğu, hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı vekili 06/10/2021 tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ile, müvekkiline ait … tescil numaralı elektrik anahtarı tasarımı ile davacı tarafa ait … tescil numaralı elektrik anahtarı tasarımı arasında, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim açısından belirgin benzerliklerin bulunmadığını, bu sebep ile iltibas yaratabilecek derecede benzer olarak algılanmadıklarını, bu sebeple müvekkiline ait … tescil numaralı elektrik anahtarı tasarımının yeni ve ayırt edici nitelikte olduğunu ve hükümsüzlük koşullarının oluşmadığına ilişkin kanaate herhangi bir itirazlarının olmadığını, müvekkiline ait … tescil numaralı elektrik prizi tasarımı bakımından ortaya konulan görüşün … numaralı tasarımla aynı kapsamda olması gerektiğini, tasarım değerlendirilmesinde tatbik edilecek teknik ve estetik prensiplerin her iki model için aynı olduğunu, müvekkiline ait ve bahse konu … tescil numaralı elektrik prizi tasarımının, ürünlerin tasarlama alanının çok dar ve en ufak bir tasarlama faaliyetinin bile korunmaya değer olduğu bir tasarım olduğunu, müvekkilinin tasarımı ile davacı tarafın tasarımının birebir aynı olmadığını, dava konusu tasarımdan 2009 yılından beri davacının haberi olduğunu, muhtelif dava dosyalarında defalarca zikredildiğini, 2009 yılına dayanan davalarda davacının bu tasarımların yeni ve ayırt edici olmadığını ifade etmediğini, tam tersine davaya gerekçe olarak gösterilen tasarımların müvekkilin tasarımlarından farklı olduğunu ısrarla ifade ettiğini, izah edilen nedenlerden dolayı seçenek özgürlüğü unsurunun dikkate alınması ile huzurdaki davanın tümden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili 11/10/2021 tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ile, dava konusu … sıra no.lu tasarımı ile müvekkili şirkete ait … numaralı tasarımın bilinçli kullanıcı nezdinde bıraktığı genel izlenim açısından benzer olduğu yönündeki görüşlere katıldıklarını, davalıya ait … sayılı tasarım ile müvekkiline ait …. sayılı tasarımın karşılaştırıldığını, biçim oran ve yerleşim olarak farklı bulunduğunu, buna karşın müvekkiline ait … sayılı 1 sıra nolu tasarıma ilişkin bir karşılaştırma veya değerlendirme yapılmadığını, söz konusu raporda teknik zorunluluğun kısıtladığı bu tür tasarım kategorilerinde “Elektrik Anahtarı” seçenek özgürlüğünün az olması tasarım bütününü ve genel intibahını etkilediği görüşüne yer verildiğini, ilgili sektörün ve tasarımların özellikleri göz önüne alındığında bu görüşün de kabul edilemeyeceğini, seçenek özgürlüğünün darlığı veya genişliğinin tasarımın koruma kapsamının sınırlarını çizdiğini, bu alan dar ise ürünler arasındaki farklılıkların sonraki tasarımı ayırt edici kıldığı düşüncesinin hakim olacağını, ancak seçenek özgürlüğü geniş ise sonraki tasarımın farklılıklarının önceki tasarımdan ciddi olarak ayrışması beklendiğini, dava konusu tasarımların elektriğin kullanımı esnasında akımı açan kapatan ürünler olduğunu, elektrik anahtarının işlevinin elektrik devrelerinin çalışmasını sağlayarak elektrik akımının diğer iletkene yönlenmesini sağlamak olduğunu, bu işlevi yerine getirirken bağlantı klemenslerinin kullanılmasının teknik bir zorunluluk olduğunu fakat anahtarın dış görünümü açısından oldukça farklı sunumlar yapılabildiğini, izah edilen nedenler çerçevesinde 23/09/2021 tarihli rapora itirazlarını, itirazlar doğrultusunda yeni bir heyetten rapor aldırılmasını, mahkeme aksı kanaatte ise itirazları karşılar nitelikte ek rapor alınmasını ve nihayetinde …. ve … tescil numaralı tasarımın yenilik ve ayırt edicilik vasfını taşımaması nedeniyle hükümsüzlüğü ile sicilden terkinine karar verilmesini, yargılama giderleri ile avukatlık ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava; davalı adına tescilli tasarımların hükümsüzlüğü ve sicilden terkini talebine yöneliktir.
SMK’nun 56/4. Maddesine göre bir tasarımın aynısı tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya’nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Yenilik tanımındaki küçük ayrıntının sınırları somut olaya göre farklılık göstermektedir. Aynı tasarımlardaki renk, malzeme veya boyutsal farklılıklar çoğu zaman tek başına bir ürünü farklılaştırmada yeterli olmadığından küçük ayrıntı olarak nitelendirilir. Zira bu özellikler tasarımın görünüm özellikleri açısından asli unsuru oluşturmamakta ve istisnai bazı durumlar haricinde tasarımın kimliğini etkilememektedir.
Yenilik incelenmesinde esas alınacak referans tarihi tescilli tasarımlar açısından başvuru ve rüçhan tarihidir. Yani SMK 56/4-a gereği tescilli tasarımın aynısı başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya’nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise söz konusu tescilli tasarım yeni kabul edilecektir.
Bir tasarımın ayırt edicilik özelliği ise SMK’nun 56/5 maddesinde belirlenmiştir. Buna göre bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edicilik tasarımın koruna bilmesi için kıyaslanan tasarımlarla arasındaki farklılığın seviyesinin belirlenmesi için konulmuş bir kriterdir.
Kanunda yer alan “bilgilenmiş kullanıcı” özel bir bilgiye sahip olmadan markalar alanında markaları karşılaştırabilen ortalama tüketici kavramı ile ilgili sektörde teknik bilgiye sahip uzman arasındaki kişidir. Ayırt edici niteliğin belirlenmesinde tasarımların karşılaştırmasını yapacak bilgilenmiş kullanıcı üretici, satıcı, tasarımcı veya teknik uzman değildir. Sektörde bu tür tasarımların olduğunu bilen dikkatli ve deneyimli ürün kullanıcısıdır.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi de dikkate alınır. (SMK 56/6 mad.) tasarımcılar sektörel ve fonksiyonel bazda her zaman aynı derecede seçenek özgürlüğüne sahip değildir. Tasarımlarını yaparken belirli sınırlar içinde kalmaları gerekebilir. Bir tasarımcı ne kadar seçenek özgürlüğüne sahipse tasarımını o derece farklılaştırabilir.
Somut olayın değerlendirmesinde; hükümsüzlüğe konu … numaralı endüstriyel tasarımların elektrik anahtarı ve elektrik prizi olarak adlandırılan ürünlere ait oldukları, söz konusu ürünlerin teknik sorunluluklarının tasarımcının seçenek özgürlüğünü kısıtladığı, bu itibarla detaylarda oluşacak farklılıkların kıyaslanan ürünlerin benzerliklerini ortadan kaldıracak mahiyette olacağı; buna göre … nolu tasarım yönünden davacının dayanak tasarımında kenar mesafesinin daha uzun olduğu, davalının çerçevesi çıkıntı iken davacının çerçevesini girintinin oluşturduğu, davalının anahtar bölümünün üst düzeyi dış bükey eğimli iken davacının tasarımında yüzeyin düz olduğu ve söz konusu farklılıkların ürünlere bilgilenmiş kullanıcı nezdinde ayırdedicilik kattığı anlaşılmıştır.
Yine aynı davalı yana ait … tescil numaralı tasarım ile hükümsüzlük iddiasına dayanak olarak sunulan … elektrik anahtarı ürününün karşılaştırılmasında; davalı tasarımının …. şeklinde … iken katalogda yer alan üründeki gövdenin sol ve sağ kenarlarından simetrik mesafeli (T) hattından ön yüzeyde çıkıntı oluşturan … şeklinde olduğu, davalı tasarımında gövde ile anahtar bölümü arasında çıkıntı oluşturan çerçeve öğesi bulunurken, kıyasa konu üründe bulunmadığı, davalı tasarımında anahtar bölümünün üst yüzeyi dış bükey eğimli iken katalogda bulunan üründe yüzeyin düz olduğu ve davalı tasarımının hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı anlaşılmıştır.
Davaya konu ve davalıya ait … nolu tasarım yönünden yapılan değerlendirmede ise söz konusu tasarım ile davacıya ait … nolu tasarım arasında ürünleri meydana getiren detayların şekil, biçim, yüzey dokusu kıyaslandığında davalı ve davacı tasarımının aynı oran, biçim ve yerleşiminin bulunduğu, bu itibarla tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim açısından benzer olarak algılandıkları, … nolu tasarımın tescil koşullarından olan yenilik unsurunu haiz olmadığı ve hükümsüzlük koşullarının oluştuğu kanaatine ulaşılmıştır.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle davacının davasının kısmen kabulüne, … nolu tasarımın hükümsüzlüğüne, … nolu tasarım yönünden açılan davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile;
-Davalıya ait … tescil numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne, karar kesinleştiğinde sicilden terkinine,
-Davacının davasının … nolu tasarım yönünden reddine,
2-Alınması gereken 59,30 TL harçtan peşin alınan 44,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 14,90 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen hükümsüzlük talepleri yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre ret edilen hükümsüzlük talepleri yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 3.000,00 bilirkişi ücreti, 145,50 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 3.145,50 TL yargılama giderinin kabul/red oranına göre hesaplanan 1.572,75 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı tarafından yatırılan 44,40 TL başvurma harcı, 44,40 TL peşin harç olmak üzere toplam 88,80 TL harç giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.26/11/2021

Katip …
¸

Hakim …
¸