Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/152
KARAR NO : 2022/206

DAVA : Faydalı Model Belgesi ve Tasarım’dan Doğan Haklara Tecavüzün
ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men ve Ref’i
DAVA TARİHİ : 16/05/2019

– BİRLEŞEN MAHKEMEMİZİN ….. ESAS SAYILI DOSYASI –

DAVA : Faydalı Model Belgesi ve Tasarım Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 16/05/2019
KARAR TARİHİ : 12/10/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 14/11/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım ve Faydalı Model Belgesi’nden Kaynaklanan davanın yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin, fabrikasında Pratik Mangal Kömürü, Restoranlar için Briket Mangal Kömürü ve Nargile için küp şeklinde mangal kömürü üretimi yapan bir şirket olduğunu, müvekkili şirketin özellikle mangal kömürü üretimi konusunda kendine özgü, nihai tüketicinin fayda sağlayacağı ürünler geliştirdiğini, bu ürünler için ….. tescil numaralı tasarım belgesi ile ….. tescil numaralı faydalı model belgesi aldığını, davalının, müvekkili şirketin ürünlerini kopyalayarak üretim yaptığını, müvekkili şirketin üretmiş olduğu ürünün alt tarafında yer alan fitilin yakılması ile mangalın yanması ve içten içe kor hale gelmesinin sağlandığını, bu sayede ürünün kullanılmasında çıra, jel vs.gibi ürünlerin kullanımına gerek kalmadığını, aynı şekilde ürünün tasarım özelliği ile dışarıdan hava akımı sağlanmasına gerek kalmadığını, hava akımına gerek olmaması sebebi ile ortaya çıkacak is ve kokuların tüketiciye zarar vermediğini, davaya konu ürünün sekiz değişik malzemeden oluştuğunu, her bir malzemenin ürün tasarımının ve bu tasarımın ürüne kattığı özelliğin bir parçası olarak ortaya çıktığını, davalının ürününün, müvekkili şirket adına tescilli ürün ile birebir aynı özellikte olduğunu, söz konusu kullanım şeklinin müvekkili şirket adına tescilli olan tasarım ve faydalı model hakkına tecavüz niteliği taşıdığını, ürün tasarımının tüm aşamaları ile aynı olduğunu, davalı tarafın kullanımının, tasarım ve faydalı model kapsamındaki haklarla birlikte ürün içeriği yönüyle de haksız rekabet oluşturduğunu, Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin ….. değişik iş sayılı dosyası ile alınan bilirkişi raporunun da davalının kullanım şeklinin sınai mülkiyet hukukundan kaynaklanan haklarına tecavüz niteliğinde olduğunu gösterdiğini, açıklanan nedenlerle, davalının, davacı adına kayıtlı tasarım ve faydalı model belgelerinden kaynaklanan hakları ile haksız rekabete ilişkin haklar yönünden, davalı tarafın kullanım şeklinin tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespiti ile durdurulmasını, tasarım ile faydalı model hakkının ihlali ve haksız rekabet oluşturan fiillerin durdurulmasını, müvekkili adına tescilli haklara ilişkin ürünlerin davalı tarafça üretilmesinin ve satışının yasaklanmasını, tasarım ile faydalı model hakkının ihlali ve haksız rekabet teşkil eden ürünlere el konularak piyasadan toplatılmasını, tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünler ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara el konularak ürün, cihaz ve makineler üzerinde davacı adına mülkiyet hakkının tanınmasına, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davacı tarafın, her türlü hukuki dayanaktan yoksun bir şekilde ve tamamen haksız ve kötüniyetli davranarak, müvekkilinin mahvına olacak şekilde bir girişimde bulunduğunu, davacının mangal kömürü başlığı altında tasarım ve faydalı model başvurusu yaptığını, bu başvurulara istinaden sözde kendi tasarımlarıymış ve buluşlarıymış gibi TPE’ye başvuruda bulunulduğunu ve tescil alındığını, ancak yapılan incelemelerde bu buluşlara ve tasarımlara ilişkin olarak 2014 senesi öncesinde birçok başvuru bulunduğunu ve davaya konu olan tasarımın ve faydalı modele ilişkin olarak daha önceden alınmış tescillerin mevcut olduğunu, davacının sanki yeni bir buluşmuş gibi tescil altına aldığı tasarım ve faydalı modeli piyasada iş yapan kişilere kötüniyetli bir şekilde ileri sürdüğünü ve bu işi rant haline getirmiş bulunduğunu, davacı tarafın faydalı model belgesinin de hukuken bir geçerliliği bulunmadığını, tasarım tescilinin ve faydalı model tescilinin hükümsüzlüğüne ilişkin olarak Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde ….. esas sırasında kayıtlı dava açtıklarını, açıklanan nedenlerle, müvekkili adına haksız ve hukuka aykırı olarak açılmış davanın öncelikle usulden ve mahkeme aksi kanaatte ise esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 17/11/2020 tarih, ….. esas, …. karar sayılı kararıyla dosyanın işbu dosyayla birleştirilmesine karar verildiği görülmüştür.
BİRLEŞEN DOSYADA DAVA : Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; Davalının mangal kömürü başlığı altında ….. endüstriyel tasarım ve ….. tescil numarası ile faydalı modelin başvurusunun yapıldığını, sözde kendi tasarımlarıymış ve buluşlarıymış gibi TPE’de başvuru yapıp tescil aldıklarını, ancak yapılan incelemelerde bu buluşlara ve tasarımlara ilişkin olarak 2014 senesi öncesinde birçok başvuru bulunmakta ve davaya konu olan tasarımın ve faydalı modele ilişkin olarak daha önceden alınmış tescillerin mevcut olduğunu, davalının yeni bir buluşmuş gibi tescil altına aldığı tasarım ve faydalı modeli piyasa da iş yapan kişilere kötü niyetli bir şekilde ileri sürmekte ve bu işi rant haline getirmiş olduğunu, davalı tarafından tescillenen faydalı modelin 2015 senesinden itibaren müvekkili tarafından kullanılmakta ve buna ilişkin olarak davalı tarafından tescil alınmadan önce müvekkilinin davaya konu olan faydalı model ve endüstriyel tasarımla mangal kömürü satışı için piyasada yer aldığının görülmekte olduğunu, tasarım ve faydalı modelin yenilik içermediğini bu nedenlerle faydalı modelin ve endüstriyel tasarımı hükümsüzlüğüne ve kamuya mal olmasına karar verilmesini, yargılama giderlerinin ve ücreti vekaletin davalı üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

BİRLEŞEN DOSYADA CEVAP : Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketinin çalışmaları ve piyasa analizi sonucunda geliştirdiği ürünün faydalı model tescili amacı ile TPMK a başvuru yaptığını, TPMK’nın araştırma sonucu başvurunun yasa ile aranan şartlara uygun olduğunu tespit edilerek tescil kararı verildiğini, müvekkili şirket ve öncesinde yöneticileri uzun yıllardır ilgili piyasada çalışa yapmış olduğunu, söz konusu çalışmalar sonucu poşete doldurularak, poşet içerisine bir miktar çıra konulmak sureti ile pazarlanan ürünü tamamen yeni bir şekilde üretim, pazarlama, tüketicinin kullanımı, depolama gibi bir çok alanda çok daha kolay ve ekonomik kullanım şansı getiren forma soktuğunu iddia ederek müvekkili şirketin ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirdiği ürünleri tasarım ve faydalı model tescilleri ile koruma altına alınmış olduğunu, davacı tarafın bu hakları haksız şekilde kullanmakta olduğunu, Bakırköy …. FSHHM’nin … D.İş sayılı dosyası ve iş bu dava dosyası ile davacının haksız kullanımı görünmekte olduğunu, bu nedenlerle davacı tarafın davalı müvekkili adına tescilli hakları izinsiz kullanımı sonucunda oluşturduğu hukuki durumdan kurtulmak amacı ile iş bu davayı açtığının görüldüğünü, davacının talep ve gerekçeleri hukuki dayanaktan yoksun ve yersiz olduğunu, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davacı adına kayıtlı tasarım ve faydalı model sicil belgeleri celp olunmuştur.
Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin .. değişik iş sayılı dosyası celp olunmuş, tetkikinde; talep eden …. İthalat İhracat San ve Tic Ltd Şti tarafından, karşı taraf …. San ve Dış Tic Ltd Şti aleyhine delil tespiti talebinde bulunulduğu, tespit sonucu alınan bilirkişi raporunda; “Tespit isteyen tarafa ait ….. sayılı endüstriyel tasarımı ile aleyhinde tespit istenene ait iş yerinde tespit edilen ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı ve bu sebeple benzer olarak algılandıkları, aleyhinde tespit istenen işyerinde bulunan ürünün, tespit isteyene ait ….. sayı ile tescilli “….” başlıklı faydalı model tescilinde yer alan istemlerin koruma kapsamı içerisinde kaldığı” hususlarının rapor edildiği görülmüştür.
Ana dosya davacı tanıkları dinlenilmiş, tanık .. duruşmada alınan beyanında; ….. grubun sahiplerini tanıdığını, dostluk ilişkilerinin olduğunu, daha öncesinde ben …’nın üretmiş olduğu mangal kömürlerinin dispiritör olarak satışını yaptığını, … Grubu kuran kişiler …, … ve daha sonradan vefat eden ….. olduğunu, o süreçte satışı yapılan bu mangal kömürünün daha pratik ve daha kullanışlı formunun nasıl geliştirileceği konusunda çalışmalar olduğunu, …’nın bu çalışmaları yaptığını ve faydalı model tescil belgesini aldığını, kendisinin dispiritör olarak satış yaptığı tarihlerin 2012-2013 yılları olduğunu ve o tarihlerde henüz son haline getirilmediğini, geliştirilmediğini beyan etmiştir.
Tanık … duruşmada alınan beyanında; davaya konu faydalı modeli geliştiren …’nın kendisinin kayınpederi olduğunu, kendisi ile gayri resmi bir ortaklıklarının olduğunu, söz konusu mangal kömürü için tekniği geliştirince ve tescil belgesini alınca davalı … Grup ile ortaklık yapmak amacıyla bir takım görüşmelerinin olduğunu, bu görüşmeler sırasında sundukları ürün numunelerini davalı firmanın inceleme şansı elde ettiğini, ancak anlaşma sağlanamadığı için ortaklık gerçekleşemediğini, sonrasında kayınpederinin davacı firma ile anlaşarak tescil belgelerini davacı firmaya devrettiğini, davalı firma ile görüşmelerin yapıldığı tarihin 2014 yılı olduğunu, kanaatine göre davalı firmanın bu görüşmeler sırasında vakıf olduğu davaya konu ürünü taklit ederek piyasaya sürdüğünü beyan etmiştir.
Birleşen dosya üzerinden, birleşen dosya yönünden taraf tanıkları dinlenilmiş, birleşen dosya davacısı tanığı …duruşmada alınan beyanında, ticari ilişkisi olması sebebiyle davalı ve davacı firma ortaklarını tanıdığını, davalı firmanın sahibi ve ortağı evveliyattan et sektöründe olduğunu ve… adı altında işletmesi olduğunu, ancak bu işin iflas ettiğini, ciddi borcu biriktiğini, kendisinin, davalı firma sahibini davacı firmanın sahibi ile tanıştırdığını, davacı firma ortağı ile davalı firma ortağının fiili olarak ortaklık yapma kararı aldıklarını ve bu ortaklığın davacı firma çatısı altında gerçekleştiğini, davalı firmanın sahibi olan … ve ….. kardeşlerin aslında ödeme yapmaları gerektiği halde ekonomik durumları dolayısıyla herhangi bir ödeme yapmaksızın davacı firma sahipleri tarafından ortaklığa kabul edildiğini, bunun yanlızca iyiniyetli dostane bir tavır olduğunu, ortaklıklarının 13-14 ay sürdü, 2015 yılında ayrıldıklarını, ayrılıklarının dostane olduğunu, davalı firma sahiplerinin ödeme yapabilecek durumda olmadığını, bunu beyan ederek ve el sıkışarak ayrıldıklarını, ayrılıktan sonra davalı firmayı kurduklarını, bildiği kadarıyla 2013 Eylül tarihinden beri … mangal kömürü üretimi yapmadığını, davalı firmada ayrıldıktan sonra da aynı sektörde mangal kömürü ürettiğini, beyan etmiştir.
Birleşen dosya davacısı tanığı … duruşmada alınan beyanında, kendisinin …. şirketinin sahibi olduğunu, …..’nın kendilerinin ortağı olduğunu, bu nedenle … ve … şirketlerini bildiğini ve tanıdığını, o dönemde yani ….. firmadan ayrılmadan önce ….., ….. ve ….. mangal kömürü alanında araştırma yapmak üzere yurtdışına çıktıklarını, özellikle Bulgaristan ve Romanya’da bu sektörde araştırmalarını yoğunlaştırdıklarını, Türkiye’ye geldiklerinde ilgili sektörde yani mangal kömürü ile ilgili sektörde çalışma ve üretime başladıklarını, hatta Büyükçekmecede bir tesis kurduklarını, bu tesiste üretim yaptıklarını, bütün bu süreçte …..’nın ön planda olmadığını, daha çok eniştesi olan ….. ve …..’in bu araştırma ve üretimin içinde olduğunu, sonrasında …..’nın ….tan ayrılarak ….. Kömürcülüğü kurduğunu, davaya konu olan mangal kömürü tasarımı ve faydalı modeli ile ilgili piyasada maliyetlerden kaynaklı ihtiyaçları tespit ederek yurtdışında yaptıkları araştırmalar ışığında geliştirdiklerini, Türkiyede ilk defa bu üretimi … firması çatısı altında yaparak piyasaya sunduklarını, sonrasında davalı şirketini kurunca sektörden kaynaklı anlaşmazlıkların başladığını, piyasada birbirlerini müşteri çalmakla suçladıklarını beyan etmiştir.
Birleşen dosya davalı tanığı ….. duruşmada alınan beyanında, kendisinin …..’un kurucularından ve yöneticilerinden olduğu firma çatısı altında çalıştığını, kendisini bu vesileyle tanıdığını, resmiyette söz konusu şirketin yöneticisinin ve kurucusunun kim olduğunu bilmediğini, ama fiili olarak ….. olduğunu, firmanın adının da … olduğunu, bu firma çatısı altında kendisinin, ….., ….. hep birlikte mangal ve mangal kömürü alanında araştırma ve çalışma yaptıklarını, altından fitille yanan ve mdf ve çıtalı olarak tasarlanan mangal tasarımlarını yaptıklarını ve geliştirdiklerini, bunun tarihinin 2014 yılı olduğunu, 2014 yılında aynı zamanda kendisi, …, ….. ve … Bulgaristan’a gittiklerini, bu alanda araştırma ve çalışmalar yaptıklarını, Türkiyeye döndüklerinde üretim için …. firması çatısı altında çalışmalar başladığını, ancak henüz üretim olmadan söz konusu şirket yönetimi ile anlaşmazlıklarının oluştuğunu ve ayrıldıklarını, sonrasında kurulan ….. Kömürcülük Ltd. Şti’ye yaptıkları araştırmalarla ilgili haklarını devrettiklerini, ayrıldıkları tarihte davaya konu ürünün tamamen araştırma aşamasının bittiğini, tüm unsurları tamamlanmış üretime hazır halde olduğunu beyan etmiştir.
Birleşen dosya üzerinden 04/11/2020 tarihli ara karar ile dosya, ….. tescil numaralı endüstriyel tasarım ve ….. tescil numaralı faydalı modelin yenilik unsuruna haiz olup olmadıkları, taraf beyan, iddia ve talepleri doğrultusunda hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 28/04/2021 tarihli raporlarında; “….. no.lu FM belgesinin dava dosyasına sunulan D1-D4 delilleri karşısında yenilik kriterine sahip olduğu; ….. no.lu FM belgesinin açıklık kriterine sahip olduğu; ….. no.lu FM belgesinin kapsam aşmama kriterine sahip olduğu, yani FM başvurusunun kapsamının aşılmadığı; bu nedenlerle ….. no.lu FM belgesi için hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı; ….. no.lu tasarım belgesinin dava dosyasına sunulan D1-D3 delilleri karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik kriterlerine sahip olduğu; ….. no.lu tasarım belgesinin dava dosyasına sunulan D4 delili karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik kriterlerine sahip olmadığı, bu nedenlerle ….. no.lu tasarım belgesi için hükümsüzlük koşullarının oluştuğu” hususlarını tespit ve rapor ettikleri görülmüştür.
Davacı vekili 31/05/2021 tarihli dilekçesi ile, dosyada bulunan deliller incelendiğinde, davalı şirketin, müvekkili şirketten daha önce tescil ettirdiğinin, buluşlardan çok farklı olduğu ve davalı vekilince iddia edildiği gibi aynı olmadığının, yayınlanan videonun ise 2015 yılına ait olduğunun bilinen bir gerçek olduğunu, açıkça tanıklar tarafından da belirtilen ilişkiler çerçevesinde …. internet sitesinde yayınlanan video içeriğinin müvekkili şirketin elinde olmayan nedenlerle davalı şirket tarafından …. a koyulmuş olmasının, hükümsüzlük koşulunun oluşmadığının kabulünün gerektiğini, açıklanan nedenlerle itiraz dilekçeleri, dosya içerisinde bulunan beyanlar ve tanık ifadelerinin değerlendirilmesi için ek rapor alınmasını talep etmiştir.
Davalı vekili 01/06/2021 tarihli dilekçesi ile, raporda belirtilen ve davalı taraf olan ….. Kömürcülük adına tescilli … nolu tasarımın yenilik ve yasal mevzuatın aradığı şartları taşımadığından dolayı hükümsüzlük koşullarının oluştuğunun açıklıkla belirtildiğini, ….. Kömürün kendi adına tescil ettirdiği tasarımın aynısının daha önce üretildiği ve bizzat iletişim organları ile tanıtımının da yapıldığı ve D4 delilindeki bu ürün karşısında yeni olmadığı ve ayırt edici özelliğinin de bulunmadığı, bunun sonucunda da tescil edilebilirlik koşullarını taşımadığının ortaya konulduğunu, raporda belirtilen ve ….. Kömürcülük adına tescilli … nolu tasarım için hükümsüzlük koşullarının oluşmadığına yönelik beyana katılmadıklarını, davacı adına kayıtlı olan tescille ilgili olarak 2014 yılı öncesinde de TPE’ye yapılmış birçok başvuru bulunduğunu ve bu kapsamda alınmış tescillerin dahi yer aldığını, 2014 yılı ve öncesine ait olan 2012 yılı … başvuru numaralı, 2010 yılı ve …. numaralı ve yine 2008 yılı … numaralı olmak üzere, davacı tarafın tescilli ürünü ile birebir aynı olan mangal kömürü ile ilgili tesciller bulunduğunu, ürünler incelendiğinde davalının tescil altına aldığı faydalı modele benzer şekilde farklı firmalar tarafından tescil altına alındığının görüldüğünü, diğer tescil altına alınan faydalı modellerinde temelini çıranın oluşturduğunu, 2015’ten önce tescil altına alınan faydalı modellere ilişkin herhangi bir araştırma durumu söz konusu olmadığını, sadece beyana dayalı tescil yapıldığından, raporun ilgili bölümüne itiraz ettiklerini, bilirkişiler tarafından neye göre yenilik kriteri değerlendirmesi yapıldığının açıklanamadığını, dosya kapsamında dinlenen tanıkların davaya konu olan tescillerin, tescilden çok daha önce yapıldığını ve piyasaya sunulduğunu beyan ettiğini, ancak bilirkişilerin tablo üzerinden hatalı olarak … no.lu tescil açısından hükümsüzlük şartı oluşmadığını beyan etmesinin davalı şirket açısından büyük bir mağduriyet yaşamasına sebebiyet vereceğini, faydalı modelin geliştirilmesi hususunda dava dışı ….. ile davalı şirketin birlikte hareket ettiklerini, buluş sağlandıktan sonra davalı ….. Kömürcülüğe devrettiğini, bu hususun bile tescilden çok önce kamuya arz edildiği sonucuna varılacağını beyan etmiştir.
Ana dosyadaki davaya konu uyuşmazlık bakımından talepler ve taraf vekillerinin itirazlarının değerlendirilerek ek rapor alınmak üzere dosya bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 20/01/2022 tarihli raporlarında; “Kök raporda yer verdikleri görüşlerini değiştirmelerini gerektirir herhangi bir durumun mevzubahis olmadığı, Kök rapordaki görüşlerinin devam etmekte olmasına karşın dava konusu tasarımın ve faydalı modelin hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı ile ilgili olarak nihai takdirin yalnızca mahkemede olması ve mahkemece ek rapor ile ana dosya bakımından tecavüz iddialarını değerlendirmek üzere görevlendirilmiş olmaları nedeni ile bu minvaldeki incelemelerinin sürdürüldüğü, … no.lu faydalı model belgesine tecavüz bakımından yapılan incelemede, ….. D. İş sayılı dosyasına sunulmuş olan bilirkişi raporunda davalı yanın kullanımlarına ilişkin fotoğrafları verilen ürünlerin söz konusu faydalı model belgesinin koruma kapsamının içinde olduğu; .. no.lu tasarım belgesine tecavüz bakımından yapılan incelemede, ….. D. İş sayılı dosyasına sunulmuş olan bilirkişi raporunda davalı yanın kullanımlarına ilişkin fotoğrafları verilen ürünlerin söz konusu tasarım belgesinin koruma kapsamının içinde olduğu” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacı vekili 07/02/2022 tarihli dilekçesi ile, davacı şirket ile davalı …. Ltd. Şirketi arasındaki ilişkinin ispatlanmadığını, https://www… adresinde yer alan videoya konu tasarımın, Davacı şirket yetkilileri ürün geliştirilmesi için çalışma yaparken davalı şirket yetkililerinin bu çalışmaları haksız bir şekilde elde ederek, firmanın bilgileri ve ürünü haksız bir şekilde tanıttığını, bu işlemlerden davacı şirketin bir kusuru veya ihmali olmadığını, davalı şirket yetkililerinin davacı şirketin ve tasarımcı ile olan ilişkisi sebebi ile hukuka aykırı bir şekilde hareket ederek https://www…. adresinde yer alan videoyu hazırladığını, yayınlanan videonun ise 2015 yılına ait olduğunu, tanıklar tarafından da belirtilen ilişkiler çerçevesinde, … internet sitesinde yayınlanan video içeriğinin davacı şirketin elinde olmayan nedenlerle davalı şirket çalışanı tarafından …’a koyulmuş olması çerçevesinde, hükümsüzlük koşulunun oluşmadığının kabulü gerektiğini, dosyanın farklı bir bilirkişi heyetine tevdi ile tekrar rapor aldırılmasını talep etmiştir.
Davalı vekili 08/02/2022 havale tarihli dilekçesi ile, https://www…. adresinde yer alan videoya konu olan ürünün davacının faydalı model tescilinden önce 25.11.2013 tarihinde yayımlandığının tespit edildiğini, video izlendiğinde davacı tarafından tescil altına alınan faydalı modelin özelliklerinin tümünü barındırdığını, gerek fitil gerekse tahta kafes kullanımının birebir aynı olduğunu, faydalı modelin yenilik değerlendirmesinde; buluş konusuna katkı sağlamayan teknik özelliklerin dikkate alınamayacağını, karşı taraf olan ….. Kömürcülük adına tescilli … nolu tasarımın yenilik ve yasal mevzuatın aradığı şartları taşımadığından dolayı hükümsüzlük koşullarının oluştuğunun 28/04/2021 tarihli kök raporda açıklıkla belirtildiğini, kök raporda da belirtildiği üzere ….. Kömürün kendi adına tescil ettirdiği tasarımın aynısının daha önce üretildiği ve bizzat iletişim organları ile tanıtımının da yapıldığını ve D4 delilindeki bu ürün karşısında yeni olmadığı ve ayırt edici özelliğinin de bulunmadığını, bunun sonucunda da tescil edilebilirlik koşullarını taşımadığının ortaya konulduğunu, … nolu tasarım yönünden hükümsüzlük koşullarının mevcut olduğuna yönelik beyanlarının sürdüğünü var saymakta ve bu yönüyle yapılan değerlendirmeye katılmadıklarını, 2014 yılı ve öncesine ait olan 2012 yılı … başvuru numaralı, 2010 yılı ve … numaralı ve yine 2008 yılı …. numaralı olmak üzere, davacı tarafın tescilli ürünü ile birebir aynı olan mangal kömürü ile ilgili tesciller bulunduğunu, dosya içeriğinde dinlenen tanık beyanlarında davacının devir aldığı kişi ile davalı şirketin kurucuları arasında davaya konu olan mangal kömürünün daha pratik ve kullanışlı formunun nasıl geliştirileceğine dair çalışma yapıldığının dile getirildiğini, karşı tarafın faydalı modeli tescil altına aldığı tarihe bakıldığında 6769 sayılı kanun öncesine ait olduğunu ve söz konusu mülga hukuka göre kullanım beyanı vermek ve bizzat kullanmak zorunda olduğu da açıkça ortada olup, bu hususunda göz önüne alınarak değerlendirme yapılması gerektiğini, itirazları doğrultusunda rapor alınmasını beyan etmiştir.
Davalı vekilinin sunmuş olduğu itiraz dilekçesinde mevcut …. videosunun yenilik kriteri yönünden incelenmesi ve hükümsüzlük davası yönünden değerlendirilmesi için dosyanın bilirkişi heyetine tevdi edildiği, bilirkişilerin 01/06/2022 havale tarihli raporlarında; “….. no.lu FM belgesinin dava dosyasına sunulan D5 delilli karşısında yenilik kriterine sahip olduğu; bu nedenle ….. no.lu FM belgesi için hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı; ….. no.lu tasarım belgesinin dava dosyasına sunulan D5 delili karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik kriterlerine sahip olduğu; bu nedenle D5 delili gerekçe gösterilerek ….. no.lu tasarım belgesi için hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı, ancak kök raporlarındaki diğer delillerin incelenmesi ile ulaştıkları kanaatler devam etmek ile birlikte, D5 delili karşısında tasarımın yeni olduğu ve hükümsüzlüğünün gerekmediği, ancak kök raporlarındaki sair deliller üzerinden tasarımın başvuru konusu edildiği tarihte yeni ve ayırt edici olmadığı tespit edilmekle tasarımın ilgili deliller gerekçesi ile hükümsüzlüğü koşullarının oluştuğu” hususlarını rapor ettikleri görülmüştür.
Ana dosyada dava, davalının, davacıya ait faydalı model belgesi ve tasarımdan doğan haklarına tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, men ve ref’i; birleşen dosyada dava, birleşen dosya davalısına ait faydalı model belgesi ve tasarımın hükümsüzlüğü talebine yöneliktir.
Birleşen dosyada, asıl dosyada davaya davaya dayanak tasarımın ve faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü talep edildiğinden ve hükümsüzlük kararının geçmişe etkisi nedeniyle öncelikle incelenmesi gereken husus davaya konu tasarımın ve faydalı model belgesinin başvuru tarihi itibariyle yenilik ve ayırt edicilik kriterlerine sahip olup olmadığıdır.
Tasarım hükümsüzlüğü yönünden yapılan değerlendirmede;
Birleşen dosyada davaya konu talebin birleşen dosyada davalı adına tescilli ….. tescil numaralı tasarımın yenilik ve ayırt edicilik vasıflarına haiz olmadığından bahisle hükümsüzlüğüne yöneliktir.
Davya konu tasarım tescil tarihi itibariyle hükümsüzlük incelemesinin 554 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.

Bilindiği üzere 554 sayılı K.H.K.’nin 3/a maddesi tasarımın tarifini yapmakta ve bu maddeye göre “tasarım, bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin çizgi şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyularıyla algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü” ifade etmekte olup ürün yada ürün parçasının görünümüdür. K.H.K.’nin 5. maddesine göre yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımlar belge verilerek korunacak, 6. maddeye göre de bir tasarımın aynısı, başvuru ve rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilecektir. 7. maddede bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması için bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile daha önceden kamuya sunulan herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılığın olması gerekmektedir. 8. maddeye göre ise, tasarımın kamuya sunulmasından itibaren en geç bir yıl içerisinde tescilinin istenebileceği hüküm altına alınmış olup, son olarak da K.H.K.’nin 43. maddesi yeni ve ayırt edici nitelik taşımayan tescilli tasarımların hükümsüzlüğüne karar verileceğini belirtmektedir.
Somut olayın yukarıda anılı ilkeler doğrultusunda yapılan değerlendirmesinde, D4 numaralı … .videosunda yer alan ürün görselleri ile davacı tasarımı ile ayniyet içerdiği, davacı yanın söz konusu videonun şirket çalışanı tarafından paylaşıldığı iddiasının ispatlanamadığı, bu itibarla davacı tasarımının yenilik unsurunun bulunmadığı ve hükümsüzlük koşullarının oluştuğu kanaatine ulaşılmıştır.
Ana dosyada tasarımdan doğan haklara tecavüz yönünden yapılan değerlendirmede; yenilik ve ayırdedicilik kriterini karşılayamayan davacı/birleşen dosya davalı tasarımının hükümsüzlüğüne karar verildiğinden ve söz konusu hükümsüzlük kararının geçmişe etkili mahiyeti nazara alınarak asıl davadaki aynı tasarımdan doğan haklara tecavüzün tespiti talebine yönelik davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
Faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü yönünden yapılan değerlendirmede ise;
Hukukumuza göre faydalı modelin unsurları yenilik, buluş basamağı ve sanayiye uygulanabilirliktir. Bu unsurlardan herhangi birinin eksikliği hükümsüzlük sonucunu doğurur.
Tescil tarihi itibariyle yürürlükte olan 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 7.maddesine göre; “Tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı ve sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden oluşur”
Bir buluşun yeni ve korumadan faydalanabilir olması için içerdiği tüm unsurların (istemlerin) tekniğin bilinen durumu ile birebir aynı özelliklere sahip olmaması gerekir. “Tekniğin bilinen durumu” kavramı ve kriterinin uygulamada geniş yorumlanması gerektiği kabul edilmektedir. Buluşun öncelik talep edilen tarihinden önce dünyada herhangi bir yerde açıklanmış, ulaşılabilir hale gelmiş bilgiler tekniğin bilinen urumunu oluşturur. Bir buluşun tekniğin bilinen durumuna dahil olması halinde patent tescili kabul edilmez; eğer inceleyen uzmanın gözünden kaçarak patent verilmiş olsa bile iptal edilmesi (hükümsüz kılınması) gerekir.
Birleşen dosya davalısına ait faydalı modelin yenilik özelliğini kırıcı olarak sunulan videonun istemlerin birebir karşılaştırılmasına uygun olmaması; davaya konu faydalı modelin 1 numaralı istemini meydana getiren unsurların tamamının sunulan delillerde açık bir şekilde yer almaması, res’en yapılan araştırmada da yenilik kırıcı başka bir delile rastlanmaması nedeniyle birleşen dosya davalısına ait … tescil numaralı faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü davası yönünden ispatlanamayan davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
Ana dosyada davacı vekilinin bir diğer talebi ise, davalının, davacıya ait … tescil numaralı faydalı model ve TR ….. tescil numaralı tasarımdan doğan haklarına tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti ile bu tecavüzün men ve ref’i talebine yöneliktir.
SMK’nun 141 Maddesi ile, patent veya faydalı model sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmek, kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği ya da bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla üretilen buluş konusu ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak, patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu usulü kullanmak veya bu usulün izinsiz olarak kullanıldığını bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünlerle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak, patent veya faydalı model hakkını gasp etmek ve patent veya faydalı model sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmenin, patent ve faydalı model belgesine tecavüz oluşturacağı belirtilmiştir.
Faydalı modele tecavüz iddiası yönünden öncelikle faydalı modeldeki hakkın kapsamının belirlenmesi gerekir. Koruma konusunun kapsamını istem ve istemler oluşturur. İstemler esas olup, çizim, resim ve tarifname yardımcı unsurlardır.
Somut olayın yapılan incelemesinde, davalı yana ait ürününün faydalı model belgesinde yer alan istemleri içerdiği ve koruma kapsamında kaldığı, tecavüz fiilinin koşullarının oluştuğu anlaşılmıştır.
Davacının haksız rekabete ilişkin iddiaları yönünden ise Yargıtay …. Hukuk Dairesi’nin 14/03/2022 tarih,… esas ve … karar sayılı içtihadı nazara alınarak TTK’nun 55/1-a-4 bendinin somut olayda uygulama yeri olmayacağı, özel kanun olan SMK’nun uygulanması ve özel kanun hükümlerinin korumasının yeterli olduğu kanaatiyle haksız rekabetten kaynaklanan davanın da reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
Ana dosyada;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile,
-Davalının davacıya ait … tescil numaralı faydalı modelden doğan haklarının tecavüzünün tespiti ile bu tecavüzünün men ve ref’ine,
-Davalı yana ait tecavüz oluşturan ve dosya içerisinde mevcut Bakırköy …. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin ….. D. İş sayılı dosyası ile tespit edilerek söz konusu değişik iş dosyasındaki bulunan raporda görsellerine yer verilen …tescil numaralı faydalı modele tecavüz teşkil eden ürünlerin üretim ve satışlarının durdurulmasına, söz konusu ürünler ile münhasıran bu ürünlerin üretiminde kullanılmaları kayıt ve koşulu ile üretim araçlarına el konularak davacıya mülkiyet hakkı tanınmasına,
-Davacının ….. nolu tasarımdan doğan haklarına tecavüzün tespiti, men ve ref’i davasının REDDİNE,
-Davacının haksız rekabet davasının REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70 TL harçtan, peşin alınan 44,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 36,30 TL harcın, davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen faydalı modelden doğan haklara tecavüzün tespiti davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen tasarımdan doğan haklara tecavüzün tespiti davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen haksız rekabet davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafça yapılan 4.000,00 TL bilirkişi ücreti ve 200,00 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 4.200,00 TL yargılama giderinin, davanın kabul ve reddi oranında hesaplanan 1.400,00 TL’sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Davacı tarafça yatırılan 44,40 TL peşin harç, 44,40 TL başvurma harcı olmak üzere toplam 88,80 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Birleşen mahkememize ait ….. Esas sayılı dosyada ;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile,
-Birleşen dosya davalısına ait ….. tescil numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne,
-Davacının ….. tescil numaralı faydalı modelin hükümsüzlüğü davasının REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70 TL harçtan, peşin alınan 44,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 36,30 TL harcın, davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen tasarımın hükümsüzlüğü davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafça yapılan 4.000,00 TL bilirkişi ücreti ve 130,70 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 4.130,70 TL yargılama giderinin, davanın kabul ve reddi oranında hesaplanan 2.065,35 TL’sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı tarafça yatırılan 44,40 TL peşin harç ve 44,40 TL başvurma harcı olmak üzere toplam 88,80 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.12/10/2022

Katip …
¸

Hakim …
¸