Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/549
KARAR NO : 2021/171

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 17/07/2019
KARAR TARİHİ : 17/02/2021
KARARIN YAZILDIĞI
TARİH : 17/02/2021
DAVA; Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan iş bu davanın dava dilekçesinde özetle; müvekkili firma tarafından bir kısım çeklerin iplik alımına avans olarak davalıya teslim edildiğini, karşılığında iplik tedarik edilmesi gerekirken bir süredir davalı tarafından gerekli tedariklerin sağlanmadığını, davalıya teslim edilen çeklerden kaynaklı olarak cari hesapta davalının 2.420.851,17 TL borçlu durumda olduğunu, davalının cari hesapta yer alan kısma tekabül eden kısım kadar çeki iade etmediğini belirterek çekler nedeniyle davalıya borçlu bulunmadığının tespitine, çeklerin iptali ile taraflarına verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP; Davalı vekili tarafından sunulan cevap dilekçesinde özetle; müvekkil ile davacı şirket arasında iplik alım satımı konusunda anlaşma yapıldığını, davacı şirket tarafından müvekkiline anlaşılan bedel kadar çek teslim edildiğini, müvekkil şirketin anlaşma gereği davacıya bir kısım mal tesliminde bulunduğunu, davalı şirkete fatura ve sevk irsaliyeleri düzenlenerek teslim ettiğini, davacı şirketin ürünleri sevk irsaliyeleri ile teslim aldığını, faturalara itiraz etmediğini, müvekkili şirket tarafından çeklerin bankaya ibraz edildiğini, çeklerin tamamının karşılıksız çıktığını, davacı şirketin müvekkiline borçlu olduğunun ticari defterlerin incelenmesi ile tespit edileceğini, bu durum nedeniyle davalının davacıya iplik satımını durdurduğunu, karşılıksız çıkan … no’lu 61700,00 TL bedelli çek için Bakırköy … İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosya ile icra takibi başlatıldığını, davalının adresinde bulunmadığını, gerekli ödemelerin yapılmaması nedeniyle müvekkilinin zarara uğradığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
CEVABA CEVAP; Davacı vekili tarafından sunulan cevaba cevap dilekçesinde özetle; davalı firma yetkilisinin müvekkilinin bayi olarak iplik aldığı … AŞ isimli firma ile protokol imzalayarak … AŞ firmasında yönetici olarak göreve başladığı, bu firma ile akdettiği sözleşmede bir kısım taşınmazları uhdesine geçirdiği, şirketi konkordatoya soktuğu, diğer bayilerine mal teslimat süreçlerini yöneteceği taahhüdünde bulunduğunun öğrenildiğini, hiçbir faturaya ilişkin mal gönderiminde bulunulmadığını, cari hesaplarında davalı firma yetkilisine mal alımında bulunulan ve bayisi bulunduğu … isimli firma ile akdettiği sözleşme çerçevesinde mal göndereceği inancıyla faturalar kabul edilmiş ise de, firmaya mal girişi ve taşınmasının söz konusu olmadığını belirterek davanın kabulünü talep etmiştir.
İKİNCİ CEVAP; Davalı vekili tarafından sunulan ikinci cevap dilekçesinde özetle; … AŞ firmasının davanın tarafı olmadığını, tarafların ticari defter ve kayıtları incelendiğinde müvekkilin davacıya gönderdiği malların fatura ve sevk irsaliyelerinin görüleceğini, davacı şirketin kötüniyetli olduğunu belirterek davanın reddine ve davacı hakkında kötüniyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Dava, çeklerin bedelsiz kaldığı iddiasına dayalı menfi tespit istemine ilişkin olup, taraflar arasında ticari ilişki bulunduğu, davalının davacıya iplik tedarik etmesi amacıyla dava konusu çeklerin davalıya teslim edildiği hususunda uyuşmazlık bulunmayıp, davalı tarafça çek bedellerine konu malların davacıya teslim edildiği iddia edilmiş olmakla, malların davalı tarafından davacıya teslim edilip edilmediği, çekler nedeniyle davacının davalıya borçlu olup olmadığı, borçlu ise miktarının tespiti, çeklerin davalıdan alınarak davacıya verilmesinin gerekip gerekmediği noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Dava konusu uyuşmazlığın tespiti amacıyla tarafların ticari Defter ve belgeleri ile dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir.
SMMM bilirkişisi … tarafından düzenlenen kök raporda, tarafların 2018 ve 2019 yılı defter ve belgelerinin 6102 sayılı TTK 64. Md. ve 213 sayılı VUK 221. Md. göre açılış ve kapanış tasdikleri, usulüne uygun olduğu HMK 222. Maddesine göre kendi lehine delil vasfı takdiri mahkemenize ait olduğu, tarafların incelenen defter ve belgelerinden davalı yan tarafından, davacı yana 2018 ve 2019 yıllarında iplik satışının yapıldığı, teslim edilen iplikler ile ilgili faturaların her iki yanın ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, teslim olgusunun oluştuğu, 2018 yılı fatura dönemi toplam 61 adet fatura, 3.778.974,83 TL tutar, 302.6317,99 TL KDV%8, 4.081.292,832 TL Toplam Tutar, 2019 yılı fatura dönemi toplam 15 adet fatura, 900.154,64 TL tutar, 72.012,37 TL KDV%8, 972.167,01 TL Toplam Tutar olmak üzere toplam 76 adet fatura, 4.679.129,47 TL tutar, 374.330,36 TL KDV%8, 5.053.459,83 TL Toplam Tutar olduğu, dava konusu iplik alım satımı ve teslim alınmayan sipariş karşılığı davacı yan tarafından kedide edilip davalı yana verilen çeklerin; 2018 yılında keşide edilen 43 adet çek, 3.962.300,00 TL tutar, 2019 yılında keşide edilen 37 adet çek, 3.808.011,00 TL tutar olmak üzere toplam keşide edilen Toplam 80 adet çek ve 7.770.311,00 TL olduğu, dava konusu 2.419.193,00 TL tutarında 27 adet avans çeki, yukarıda ki listede yer alan 80 adet çekin içinde olup, her iki tarafın ticari defterlerinde görüldüğü, ladesi talep edilen çeklerin; 2018 yılında keşide edilen 4 adet çek, 455.243,00, 2019 yılında keşide edilen 23 adet çek, 1.963,950,00 TL olmak üzere toplam 27 adet çek ve 2.419.193,00 TL olduğu, listeden de anlaşılacağı üzere, davacı yan tarafından keşide edilip davalı yana verilen ve fakat teslim alınmayan ipliklerin karşılığı iplik alım avansı olan çeklerden 455.243,00 TL tutarlı 4 adet çek, davah yan tarafından faturası kesilmiş ve teslim alındığı her iki yanın ticari defterlerden görülen ve tarafların mutabık olduğu 2018 yılına ait olduğu, davacının Ticari defterlerinden, 31.12.2019 itibariyle davalıdan 3.240-851,17 TL ALACAKLI olduğu. Davalının Ticari defterlerinden, 31.12.2019 itibariyle davacıya 1.258.501,17 TL BORÇLU olduğu, taraflar arasında ki Mutabakat Fark Tutarının 1.982.350.00 TL olduğu, davacının 11.09.2019 tarihinde ciro ve teslim ettiği ticari defterlerinden görülen 820.000,00 TL müşteri çeklerinin, davalı vanın ticari defterlerinde kayıtlı olmadığı, ilgili müşteri çeklerinin ciro edilip davalı yana fiilen teslimi ispata muhtaç olup ispat külfeti davacıya ait olduğu, davalının 31.03.2019 tarihinde davacıya iade ettiği ticari defterlerinden görülen 9 adet 1.162.350,00 TL iade çekler davacıya ticari defterlerinde kayıtlı olmadığı, ilgili müşteri çeklerinin ciro edilip davalıya fiilen telimi ispata muhtaç olup ispat külfeti davacıya ait olduğu, davalının iade ettiği ve ticari defterlerinde kayıtlı olan 9 adet çeklerden 94.700,00 TL tutarlı 09.08.2019 vadeli … no’lu …bank çeki dava konusu olan 27 adet iadesi talep edilen çeklerden biri olduğu; … no’lu Şekerbank çeki, davalı yanın teslim etmediği ipliklerin bedeli karşılığı davacı yan tarafından keşide edilip davah yana iş avansı olarak verdiği çeklerinden biri olması, aynı çekin davalı yanın ticari defterlerinden davacı yana iade ettiğini beyan ettiği 9 adet çeklerden biri olması sebebiyle taraflar arasında mutabakatsızlığa ve hukuki ihtilafa yol açmakta ve ispata muhtaç bir durum ortaya koyduğu, ayrıca bu çek iie ilgili Muhatap Bankadan gelen bilgiye göre bu çeke işlem yapılmadığının bildirildiği, 296.000.00 TL Bankadan EFT alımı, davacının davalıya 2019 Nisan ayında … Bankası … Şubesindeki … nolu hesabına toplam 296.000,00 TL EFT aldığı, davalı yanın hesabının alacağına kayıt ettiği, her iki tarafın da ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, davalının davacıya en son düzenlediği 27.03.2019 tarihli faturadan sonra; Nisan 2019 döneminde 296.000,00 TL banka hesabından EFT göndermesi, iplik teslimi için aldığı avans çeklerinden hangileri karşılısında veya hangi hesabın karşılığı olduğu izaha muhtaç olup, izah külfeti davalıya ait olduğu belirtilmiştir.
Tarafların bilirkişi raporuna itirazları sonucu aynı bilirkişiden ek rapor alınmasına karar verilmiştir.
Ek raporda, Ek Raporun konusunu oluşturan Davacının delilinin dikkate alınmasıyla; davalının ticari defterlerinden, 31.12.2019 itibariyle (Davacı vekilinin dilekçe ekinde sunduğu 820.000,00 TL’lik 15 adet çekin, , davalı yan … İplik Kaşe imzalı çek giriş bordrosu ile, davacı yana 1.258.501,17 TL (+) 820.000,00 TL = 2.078.501,17 TL BORÇLU olduğu, 820.000,00 TL 15 adet çekin Reform İptik Çek Giriş Bordro evrakı ile Yeniden Hesaplama sonucu Kök Rapordan farklı olarak Mutabakat farkının son halinin; 3.240.851,17 (-) 2.078.501,17 = 1.162.350,09 TL Mutabakat farkı olduğu; taraflar arasında ki Mutabakat Fark Tutarının 1.162.350.00 TL olduğu, bu farka isabet eden Ek Rapor Konusu 9 adet çek ile ilgili davalı yan talebi doğru ¡¡usunda bankalardan gelen bilgiye göre; “çekler isleme konulmamıştır.” Davalı tarafından, kayden iade edilen fakat fiilen iade edilmeyen 9 adet 1.162.350,00 TL tutarlı çeklerin, davacı yana fiilen iade edilip; iade konusu belgenin dava dosyasına ibraz edilmesi gerektiği, ahi taktirde davacı yanın talep elliği 3.240.851,17 TL alacağın varlığının söz kotlusu olacağı; halen iade edilmediği; davacının ticari defterlerinden, 31.12.2019 itibariyle Davalıdan 3.246.851,17 TL alacaklı olduğu belirtilmiştir.
Dava, çekler nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir. Menfi tespit davasında kural olarak, hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmiş ancak bu hukuki ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukuki ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Zira davacı borçlu senedin bir hukuki ilişkiye dayanmadığını değil, başka bir hukuki ilişkiye dayandığını ileri sürmekte; temelde bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmektedir. Aynı ilkeler Hukuk Genel Kurulunun 12.10.2011 tarihli ve 2011/19-473 E., 2011/607 K. sayılı kararında da açıklanmıştır.
TBK’nun 207. Maddesinde “Satış sözleşmesi, satıcının, satılanın zilyetlik ve mülkiyetini alıcıya devretme, alıcının ise buna karşılık bir bedel ödeme borcunu üstlendiği sözleşmedir. Sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça veya aksine bir âdet bulunmadıkça, satıcı ve alıcı borçlarını aynı anda ifa etmekle yükümlüdürler. Durum ve koşullara göre belirlenmesi mümkün olan bedel, kararlaştırılmış bedel hükmündedir.” açıklamalarını içermektedir. Bu madde hükmüne göre; aksi kararlaştırılmadıkça alım-satım ilişkilerinde alıcı ile satıcının edimlerini aynı anda eda etmeleri esastır. Bilindiği gibi, kural olarak çek bir ödeme aracı olup, mevcut bir borcun tasfiyesi amacıyla verilmektedir. Çekin ödeme dışında başka bir amaçla (örneğin avans olarak) verildiğini iddiasının davacı tarafça (HMK’nın 200. maddesi gözetilerek) ispatlanması gerekmektedir. Alım satım akdine konu malı teslim almadan satıcıya çeki verdiğin iddia eden menfi tespit davacısı, aslın hilafını iddia ediğinden (ettiğinden) bu iddiasını ispat yükü altındadır
Davacı, davaya konu çeklerin davalıdan alınacak mallara karşılık avans olarak verildiğini, ancak davalı tarafından malların teslim edilmediğini, bu sebeple çeklerin bedelsiz kaldığını ileri sürmüş, davalı yan cevap dilekçesinde davacı şirket ile iplik alım satımı konusunda anlaşma yaptıklarını, davacı tarafça malların bedeli kadar çekin teslim edildiğini, çeklerin karşılıksız çıkması nedeniyle iade edilmediğini beyan etmiştir. Davalı yan yargılama safahatında ibraz ettiği beyan dilekçelerinde, bir kısım çeklerin avans çeki olarak davalıya verildiğini belirterek avans çeki olarak verilen çek bilgilerini ibraz etmiştir.
Mahkememizce taraf ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmış olup, …bank 12/06/2019 tarih, 69.800,00 TL bedelli, …. no’lu, 11/07/2019 tarih, 50.700,00 TL bedelli, … no’lu, … Bankası 20/06/2019 tarih, 206.493,00 TL bedelli, … no’lu, 10/07/2019 tarih, 127.800,00 TL bedelli, … no’lu çeklerin 2018 yılında iplik alımı karşılığı davalıya verildiği, iplik alım faturalarının her iki yan ticari defterlerinde kayıtlı olup satılan ipliklerin teslim olgusunun gerçekleştiği, her iki tarafın bu hususta mutabık olduğu, avans çeklerinin bu tarihten sonraki ticarete ilişkin verilen çekler olduğu tespit edildiği, 4 adet çek dışındaki dava konusu çeklerin ise avans olarak verildiği hususunun taraf ticari defterleri ve davalı beyanı ile tespit edilmiş olduğu anlaşılmakla açılan davanın kısmen kabul kısmen reddi ile …bank 12/06/2019 tarih, 69.800,00 TL bedelli, … no’lu, 11/07/2019 tarih, 50.700,00 TL bedelli, … no’lu, … Bankası 20/06/2019 tarih, 206.493,00 TL bedelli, … no’lu, 10/07/2019 tarih, 127.800,00 TL bedelli, … no’lu çeklere ilişkin davanın reddine, dava konusu …bank … Şubesi 09/08/2019 tarih, … no’lu, 94700,00 TL bedelli, 30/08/2019 tarih, … no’lu, 106.400,00 TL bedelli, 11/09/2019 tarih, … no’lu 109.800,00 TL bedelli, 12/09/2019 tarih, .. no’lu, 111.800,00 TL bedelli, 23/09/2019 tarih, … no’lu, 91.200,00 TL bedelli, …bank .. Şubesi 03/10/2019 tarih, … no’lu, 143.800,00 TL bedelli, 10/10/2019 tarih, … no’lu,147.800,00 TL bedelli, … Bankası … Şubesi 05/08/2019 tarih, … nolu, 59.400,00 TL bedelli, 07/08/2019 tarih, … no’lu, 51.300,00 TL bedelli, 19/08/2019 tarih, … no’lu, 74.700,00 TL bedelli, 21/08/2019 tarih, … no’lu, 101.300,00 TL bedelli, 23/08/2019 tarih, … no’lu, 59.300,00 TL bedelli, 26/08/2019 tarih, … no’lu, 62.250,00 TL bedelli, 28/08/2019 tarih, … no’lu, 59.900,00 TL bedelli, 05/09/2019 tarih, … no’lu, 98.200,00 TL bedelli, 10/09/2019 tarih, … no’lu, 82.800,00 TL bedelli, 16/09/2019 tarih, .. no’lu, 82.700,00 TL bedelli, 17/09/2019 tarih, … no’lu, 99.700,00 TL bedelli, 18/09/2019 tarih, … no’lu, 63.700,00 TL bedelli, 19/09/2019 tarih, … no’lu, 53.900,00 TL bedelli, 20/09/2019 tarih, … no’lu, 59.800,00 TL bedelli, 25/09/2019 tarih, … no’lu, 51.200,00 TL bedelli, 26/09/2019 tarih, … no’lu, 98.300,00 TL bedelli çekler nedeniyle davacının borçlu olmadığının tespitine, çeklerin davacıya iadesine karar verilmiş olup aşağıda yazılı olduğu biçimde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
AÇILAN DAVANIN KISMEN KABUL KISMEN REDDİNE,
1-Dava konusu …bank 12/06/2019 tarih, 69.800,00 TL bedelli, … no’lu, 11/07/2019 tarih, 50.700,00 TL bedelli, … no’lu, … Bankası 20/06/2019 tarih, 206.493,00 TL bedelli, … no’lu, 10/07/2019 tarih, 127.800,00 TL bedelli, … no’lu çeklere ilişkin davanın reddine,
2-Dava konusu …bank … Şubesi 09/08/2019 tarih, … no’lu, 94700,00 TL bedelli, 30/08/2019 tarih, … no’lu, 106.400,00 TL bedelli, 11/09/2019 tarih, … no’lu 109.800,00 TL bedelli, 12/09/2019 tarih, … no’lu, 111.800,00 TL bedelli, 23/09/2019 tarih, … no’lu, 91.200,00 TL bedelli, ..bank … Şubesi 03/10/2019 tarih, … no’lu, 143.800,00 TL bedelli, 10/10/2019 tarih, … no’lu,147.800,00 TL bedelli, … Bankası … Şubesi 05/08/2019 tarih, … nolu, 59.400,00 TL bedelli, 07/08/2019 tarih, … no’lu, 51.300,00 TL bedelli, 19/08/2019 tarih, … no’lu, 74.700,00 TL bedelli, 21/08/2019 tarih, … no’lu, 101.300,00 TL bedelli, 23/08/2019 tarih, … no’lu, 59.300,00 TL bedelli, 26/08/2019 tarih, … no’lu, 62.250,00 TL bedelli, 28/08/2019 tarih, … no’lu, 59.900,00 TL bedelli, 05/09/2019 tarih, … no’lu, 98.200,00 TL bedelli, 10/09/2019 tarih, … no’lu, 82.800,00 TL bedelli, 16/09/2019 tarih, … no’lu, 82.700,00 TL bedelli, 17/09/2019 tarih, … no’lu, 99.700,00 TL bedelli, 18/09/2019 tarih, … no’lu, 63.700,00 TL bedelli, 19/09/2019 tarih, … no’lu, 53.900,00 TL bedelli, 20/09/2019 tarih, … no’lu, 59.800,00 TL bedelli, 25/09/2019 tarih, .. no’lu, 51.200,00 TL bedelli, 26/09/2019 tarih, … no’lu, 98.300,00 TL bedelli çekler nedeniyle davacının borçlu olmadığının tespitine, çeklerin davacıya iadesine,
3-Alınması gereken 134.157 -TL harçtan, peşin alınan 41.342,09 TL’nin mahsubu ile bakiye 92.814,91- TL eksik harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
4-Davacı tarafça sarf edilen ilk dava açılış harç gideri 41.386,49 -TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafça sarf edilen tebligat , müzekkere ve bilirkişi gideri 1.876,30 TL yargılama giderinin kabul red oranına göre hesaplanan 1.522,17 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden davacı yararına takdir edilen 99.176,10 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden davalı yararına takdir edilen 39.789,65 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, yapılan yargılama neticesinde kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize müracaatla İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi istinaf yolu açık olmak üzere oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup, anlatıldı. 17/02/2021

Başkan …
E-imzalı
Üye …
E-imzalı
Üye …
E-imzalı
Katip …
E-imzalı