Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/760
KARAR NO : 2022/425

DAVA : Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 01/08/2018
KARAR TARİHİ : 11/05/2022
KARARIN YAZILDIĞI
TARİH : 12/05/2022

DAVA; Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan iş bu davanın dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalının yapmış olduğu anlaşma ile 6 ay vadeli olmak üzere davalıdan iplik satın aldıklarını, … Bankası nezdinde toplam 258.007,68 USD tutarında akreditif hesabı açtıklarını, 126.317,09 USD tutarındaki akreditifin vade tarihinin 23/07/2018, 131.870,59 USD tutarındaki akreditifin vade tarihinin ise 01/08/2018 olduğunu, bu tutarın 6 ay önceden … Bankasına bir nevi bloke ettirildiğini, bu süre zarfında ürünlerin gelmesi beklenmekte iken müvekkili şirketin ödeme tehditi altında kaldığını, … Bankasının ilgili belgelerin davalı tarafça muhabir bankaya teslim edildiğini ve sürenin başladığını müvekkili şirkete bildirmiş olmasına rağmen geçen altı aylık süre zarfında müvekkili şirkete teslim edilmesi gereken emtianın İskenderun Limanı’na gelmediğini, sunulan belgelerde emtianın İskenderun limanına gönderilmek üzere …. limanında yüklenmiş gibi gösterildiğini, evraklar incelendiği taktirde konteynır ve mühür numaralarını gösteren bilgilerin bulunmadığının görüleceğini, yapılan araştırmada belgelerin sahte olduğunun anlaşıldığını, akredifit vade tarihleri işbu dava tarihi itibariyle geçmiş olmasına karşılık müvekkili şirkete henüz emtianın teslim edilmediğini, müvekkilinin akreditif bedelini ödeme riski altında bulunduğunu, Bakırköy … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … değişik iş sayılı kararı ile ihtiyati tedbir kararı verildiğini belirterek davanın kabulü ile müvekkilinin davalıya borçlu olmadığının tespitine, … Bankası … şubesi nezdinde toplam 258.007,68 USD tutarında akreditifin hükümsüz kılınmasına, akreditif bedelinin müvekkili banka hesabında kalmasına karar verilmesinin talep ve dava etmiştir.
CEVAP; Davalı vekili tarafından cevap dilekçesi gönderilmiş ise de, İngilizce olarak sunulan cevap dilekçesinin Türkçe tercümesinin ibraz edilmemiş olduğu anlaşıldı.
… vekilinin celse arasında ibraz ettiği dilekçesiyle müvekkilinin hukuka uygun şekilde ödeme yaptığını, bir teyit bankasının bir ibrazın uygun olduğunu belirlemesi halinde ibrazını karşılamasının gerektiğini, bu yükümlülüğün sözleşmeden ve amir bankanın yükümlülüklerinden bağımsız olduğunu, lehtara karşı bağımsız borç altına girdiğini, lehtarın onayı olmadan akreditifin iptal edilemeyeceğini, dava konusu edilen belgelerin sahte olup olmamasının müvekkilinin sorumluluğunda olmadığını, akreditif metni incelendiğinde konişmento belgesinin konteyner numaraları taşıma şartı öngörülmediğini, ihtiyati tedbir kararının konusuz kaldığını, kararın belgelerin ibrazı karşılığında … Bankasının teyidi ile müvekkili tarafından usule ve hukuka uygun olarak lehdara ödeme yapılmasından sonraki bir tarihte alındığını belirterek ihtiyati tedbirin kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;

Dava mahiyeti itibariyle menfi tespit istemine ilişkin olup, uyuşmazlığın taraflar arasında malların teslimine ilişkin sözleşme bulunup bulunmadığı, malların davacıya teslim edilip edilmediği, akreditif bedelinin davalı tarafa ödenmesi koşullarının oluşup oluşmadığı, davacının davalıya borçlu olup olmadığı hususlarında toplandığı anlaşılmıştır.
Dosyanın bilirkişi heyetine tevdi ile malların davacıya teslim edilmek üzere gönderilip gönderilmediği, bankaya ibraz edilen teslim belgelerinin usulüne uygun olup olmadığı konşimento belgesinin teslim olgusunu ispatlayıp ispatlamadığı hususlarında bilirkişi raporu tanziminine karar verilmiştir.
Bankacı bilirkişisi …. ile taşıma hukuk bilirkişisi Dr. … tarafından düzenlenen raporda, davacının iki (2) ayrı ithalat için toplam 258.007,68 USD bedelli 23.07.2018 ve 01.08.2018 tarihlerinde vadelerinde ödenmek üzere iki ayrı akreditif amir banka TC … Bankası vasıtası ile açtığı, her iki akreditifte de vade tarihlerinden önce, 20.07.2018 tarihi itibarı ile ihtiyati tedbir ile ödemelerinin durdurulduğu, söz konusu akreditiflerde ödeme için şart koşulan “İskenderun’a yükleme konşimentosu” şartının sağlanmadan ödemenin vade gelmeden teyit bankası … tarafından yapılmasından davacının sorumlu tutulamayacağı, kaldı ki, ödeme için İskenderun tesliminin de teyit edilmesi şartının aranması gerekeceği, taşımanın Hindistan’da limana karayolu, limandan İskenderun’a denizyolu ile taşıma şeklinde davalı tarafından organize edilmesinin taahhüt edildiği, davacının gerek …., gerekse amir banka TC … Bankasına karşı söz konusu iki akreditif sebebi ile sorumlu tutulamayacağı, cirolu orijinal konşimentolardan yüklemenin teyit edilemediği, Sunulan evrak içinde yer alan dava dışı …. Ltd. Firmasının taşıyan gözüktüğü multimodal taşıma senetlerinin TTK m.1228 ile düzenlenen yüklemeyi teyit eden konşimento vasıflarını/na haiz olmadığı, davalı …. firmasının esasen Hindistan’dan tedarik edilerek davacıya sattığını ileri sürdüğü iki parti, dosyaya sunulan taşıma ve sevk evrakına konu malın gerçekte tedarik edilerek taşımaya sokulduğunun sabit olmadığı, taşıma senetlerinde taşıma sözleşmesi bakımından yeterli içerik olmasına karşın; akreditif serbest bırakma bakımından yükün taşıma sözleşmesinin rızai olarak akdedilmesi değil, İskenderun limanı teslimine elverişli yükleme konşimentosu sunulmasının şart koşulduğu, buna karşın TC … Bankası tarafından mevcut taşıma senetleri ile evrak teyidi yapıldığı ve senetlere ciro kaydı konulduğu, ödeme yapan … bankasının vadeli akreditifte yükün yükleme konşimentosu ile deniz taşıma sürecine alınmasını tevsik eden taşıma evrakını görmeden akreditifi kırmasının ve iştira etmesinin kendisini davalı …. halefi yapabileceği, ancak davacının bu akreditif nedeni ile sorumluluğuna yol açmayacağı, menfi tespit talebinin dosya kapsamına uygun olduğu, öte yandan dava dışı amir banka ile teyit bankası arasında ihtilafın işbu dava konusu olmadığı belirtilmiştir.
Davaya konu akreditif sözleşmelerinin maddi hukuk niteliği değerlendirildiğinde; akreditif üçlü bir akit oluşturur. Bu akitte amir, mal satın alan ve bedelini ödeyecek kişi olarak akreditifi açtırırken, bankasına akreditif akdinin koşullarını bildirir. Akdin ikinci elemanı olan banka, akreditifi açmayı kabul ederse, bu takdirde, bizatihi kendisi fakat ekseriyetle, mal satıcısının ülkesindeki bir bankayı ihbar bankası olarak yetkili kılarak ve aracılığı ile akreditif koşullarını lehdara bildirir. Lehdar akreditif akdinin üçüncü elemanıdır. Akreditif koşulları kendisine bildirilen lehdar bu koşulları kabul ederse, akreditif sözleşmesi oluşmuş ve taraflar bu akdin koşulları ile bağlanmış olurlar.
Gayrıkabili rücu olarak açılan bir akreditiften açtıran amirin tek taraflı olarak vazgeçmesi veya akreditif şartlarını değiştirmesi olanaksızdır. Açılan akreditif ve şartları ancak lehdar ve amirin birlikte rızaları ile akreditif bankasınca değiştirilebilir. (Kostakoğlu, Cengiz, Banka Kredileri Tüketici ve Konut Kredileri ile Kredi Kartlarından Doğan Uyuşmazlıklar-Akreditif, 6. Baskı, İstanbul, 2010 s. 977-978)
Bir başka anlatımla, akreditifin tek taraflı olarak akreditif bankası tarafından iptali mümkün olmayıp, akreditifin iptali ancak lehtarında akreditif bankası ile anlaşması ile mümkündür.
Somut olayda, davacının davalı firmadan satın aldığı iki parti mal bedeli toplamı 258.007,68 USD bedelli emtia için mal teslimi karşılığı, bu bedeli vadeli akreditif ile ödeme taahhüt ettiği, akreditiflerin 6 ay vadeli olacak şekilde 23.07.2018 ve 01.08.2018 tarihlerinde ödenmesinin kararlaştırıldığı, davacının ithalatçısı olduğu iki ayrı emtia için davalı … lehine akreditif açılması için kendi bankası amir … Bankası nezdinde iki ayrı akreditif açtırdığı ve vade tarihlerinden önce her iki akreditif ödemesinin ihtiyati tedbir kararı ile durduğu sabittir. Davalı taraf, evrak tanzimi ile vadelerinden önce teyit bankası olan … bankasından erken ödeme ile iskontolu olarak bedelleri tahsil etmiştir. Esasen uyuşmazlık, ödemenin yapılması için gerekli şartların oluşup oluşmadığı, davacıya mal tesliminin yapılıp yapılmadığı, yükün taşıma sürecine alındığını ve yine malın alıcısına teslimini gösteren konşimentonun gerekli şartları taşıyıp taşımadığı noktasında toplanmaktadır. TTK’nun 1228.maddesine göre konşimento, bir taşıma sözleşmesinin yapıldığını ispatlayan, eşyanın taşıyan tarafından teslim alındığını veya gemiye yüklendiğini gösteren ve taşıyanın eşyayı, ancak onun ibrazı karşılığında teslimle yükümlü olduğu senettir. Taraflar arasındaki sözleşme incelendiğinde, CIF-İskenderun teslimin belirtildiği, teyit bankası … ibraz edilen belgeler içerisinde …. Limanı CIF teslim şartlarını sağlayan konşimentonun bulunmadığı, dosyaya sunulan 02.02.2018 tarihli ve 24.01.2018 tarihli … tarafından düzenlenen senet Multimodal taşıma senedi niteliğinde olup, TTK gereğince yüklemeyi teyit eden konşimento vasfında senet olmadığı, bu senetlerin yükün taşıma sürecine sokulduğunu ispatlamayacağı, yine dosyaya sunulan …. firmasının taşıyıcı gözüktüğü 09.01.2018 tarihli taşıma senedi ile … firmasının taşıyıcı gözüktüğü 02.02.2018 tarihli taşıma senetlerinde lehdarın … Bankası olmadığı gibi bu senetlerin de konşimento vasfında taşımayı ispatlayan senetlerden olmadığı tespit edilmiştir. Bu haliyle davalının Hindistan’dan tedarik edilerek davacıya sattığını ileri sürdüğü emtiayı taşımaya soktuğu hususunun ispatlanamadığı, ödeme yapan …. bankasının vadeli akreditifte yükün yükleme konşimentosu ile deniz taşıma sürecine alınmasını tevsik eden taşıma evrakını görmeden akreditif kırmasının ve iştira etmesinin, davacının bu akreditif nedeniyle sorumluluğuna yol açmayacağı, davacının kendisine teslimi ispatlanmayan emtia bedelini ödemekle yükümlü olmadığı anlaşılmakla açılan davanın kabulü ile davacının davalıya TC … Bankası…. Şube nezdindeki … referans numaralı 126.137,09 $ ve 131.780,59 $ olmak üzere toplam 258.007,68 $ tutarındaki akreditif hesabı nedeniyle borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş ve aşağıda yazılı olduğu biçimde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
AÇILAN DAVANIN KABULÜNE,
1-Davacının davalıya TC … Bankası …. Şube nezdindeki …. referans numaralı 126.137,09 $ ve 131.780,59 $ olmak üzere toplam 258.007,68 $ tutarındaki akreditif hesabı nedeniyle BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,
2-Alınması gereken 87.040,37 TL harçtan davacı tarafından peşin olarak yatırılan 21.660,96 TL’nin mahsubu ile eksik kalan 65.379,41 TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça sarf edilen ilk dava açılış harç gideri 21.696,86 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafça sarf edilen tebligat, müzekkere ve bilirkişi gideri 3.080,50 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte olan AAÜT gereğince takdir olunan 128.200,02 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda, yapılan yargılama neticesinde kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize müracaatla İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi istinaf yolu açık olmak üzere oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup, anlatıldı. 11/05/2022

Başkan …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Katip …
¸e-imzalıdır