Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/533 Esas
KARAR NO : 2020/7

DAVA TARİHİ : 28/12/2018
KARAR TARİHİ : 08/01/2020
Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Tasarımın İtibarının Kaybı Nedeniyle Tazminat İstemli) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekilinin dava dilekçesinden özetle; Müvekkilinin 2016 yılında kukladan bir karakter üretip adını “….” koyduğunu ve …. olarak karakteri kukla ….’ı konuşturmaya başladığını, bu karakteri bir kukla tiyatrosuna dönüştürdüğünü, kuklalarını bir aile karakterlerine dönüştüren müvekkilinin aileye…. ismini verdiğini, yaptığı çalışmalar sonucunda müvekkilinin, şekillenen kukla formatı için TPMK’da … nolu tasarım tescili ile… nolu …. ve . …. marka tescillerini aldığını, davalı tarafın, www….com web sitesi kanalıyla müvekkilinin tescilli tasarımı olan kuklaların ayırt edilemeyecek kadar benzerlerini üreterek, bu web sitesi üzerinden satışını yaptığını; müvekkilinin …. karakterinin …. tescil nolu tasarım kapsamında üretilmiş bir kukla karakteri olduğunu; müvekkilinin, gibi büyükanne, erkek çocuk gibi karakterleri de ürettiğini; erkek kukla karakterinin müvekkilinin tescilinde yer almaklabirlikte, büyükanne karakterinin müvekkilinin tescilsiz karakterlerinden biri olduğunu, müvekkilinin tescilsiz tasarım karakterlerinin de SMK gereği koruma altında olup, davalının bu tasarımlara yönelik izinsiz aynı ve ayırt edilemeyecek kadar benzer karakterlerle kullanımının da müvekkilinin tasarım haklarına tecavüz teşkil ettiğini, davalının, müvekkilinin tescilli ve tescilli olmayan tasarımlarını müvekkilinin ülke çapında tanıttığı yöntemlerle kullanarak tüketici nezdinde karıştırılmaya sebebiyet verdiğini bunun müvekkilinin haklarına tecavüz teşkil ettiğini, davalı tarafın, müşterilerine sipariş üzerine gönderdiği kuklaların neredeyse tamamının “….” ın taklidi olduğunu, davalının sosyal medya hesaplarında ve sitesinde “……” adıyla paylaştığı fotoğraflar üzerinden satış yapıldığını, bunun da “….”ın benzeri olan görsel olduğunu, davalı tarafın, ürünü internet üzerinden pazarladığını, “….” ın popülaritesinden faydalanarak satış yapmak istediklerini ve müvekkilinin bir temsilciymiş gibi izlenim sağlamaya çalışarak müvekkilinin pazar payını azaltan davalının, müvekkiline büyük maddi zarar verdiğini iddia etmekte ve müvekkiline ait tescilli ve tescilsiz tasarımlara tecavüz ederek iltibas oluşturan davalının tecavüz eylemlerinin tespitini, davalının tecavüz teşkil eden üretimlerinin ve satışının durdurulmasını, davalının satış yaptığı www…….com web sitesinin ve bağlı sosyal medya hesaplarının kapatılmasını, tecavüzün neden olduğu maddi zararın ve yoksun kalınan kazancın fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla SMK m. 151/2-a bendi gereği şimdilik 5.000,00 TL’sinin davalı tarafca tazminine karar verilmesini, bu tazminata %25 makul payın eklenmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yüklenilmesini talep etmiştir.
CEVAP; Davalı vekilinin cevap dilekçesinden özetle; Davaya konu …. isimli kuklanın tasarımı tescil edilmeden, hatta belki anılan kukla davacı tarafından üretilmeden önce dahi müvekkilinin bu dava kapsamında taklit olduğu iddia edilen kuklalara benzer ürünler ürettiğini, …. karakteri henüz TV’ye çıkmadan önce de aynı kalıpta siyah uzun saçlı ve renkli gözlü kız çocuğu kukla karakterlerini yaptığını, …. olarak şekillenen formatın kalıbının, yurt dışında yaşayan başka bir kişiye ait olduğunu; davacı, bu kukla kalıbını yurt dışından satılan hazır gözler olduğunu, davacının, dünyada kukla kalıbını aynı haliyle kullandığını, yurt dışında pek çok kuklacının (…. gibi) ….’a şekil veren kalıpların satışını yaptığını, davacının tescil aldığı …. kuklanın adeta belirtilen şahsa ait bir kuklanın uzun saçlısı olduğunu, müvekkilinin prensip olarak hiçbir kuklasını belli bir isim altında satmadığını, kuklaya isim verme hususunu müşteriye bıraktığını, hiçbirini “….” ismiyle satmadığını, dava dilekçesinde değinilen …. dışındaki diğer kuklalarla müvekkillerinin ürettiği kuklalar arasında basit düzeyde dahi benzerlik bulunmadığını, müvekkilinin davacıya ait bir tasarımı taklit etmediğini, ürünün popülaritesinden faydalanmadığını, davacının marka ve tasarım hakkına tecavüz etmediğini, imitasyon ürün niteliğinde bir taklidin de söz konusu olmadığını, www.oyuncukuklalar.com web sitesinin satış ¡ütesi olduğu iddiasının doğru olmadığını, siparişe göre kukla üretimi yapıldığını, stok bulundurulmadığını,müvekkillerinin bu tarihe kadar sosyal medya, e-ticaret ve fiziki satış mağazalarında stoklu satış yapmadıklarım; müvekkilinin, ürettiği her kuklayı faturalı olarak sattığını, bir kuklaya eklenebilecek detayların az olduğunu, kuklaların birçoğunda kaçınılmaz benzerliklerin söz konusu olduğunu; …. ile müvekkilinin ürettiği kuklaların ayırt edici özelliklerini görmezden gelip, sadece ana hatlar üzerinden taklit iddiasında bulunuluyorsa, ….’m iki kolu ve iki bacağı, saçları ve gözleri olduğu düşünülerek bundan sonra kimsenin insan silüetinde bir kukla yapmaması gerektiğini; müvekkilinin kuklalarını bir yerde gören tüketicinin …. karıştırma ihtimalinin olmadığını ve davacının, …. kukla kavramım bir İş, genel bir uğraş olmaktan çıkararak sanki kendisine münhasır bir olguymuş gibi ortaya atmasının hukuki dayanağı olmadığını savunmakta ve anılan ve taraflarınca resen tespit edilecek gerekçelerle haksız davanın reddini, yargılama giderleri ve ücret-i vekaletin karşı yana tahmilini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Yargılama sırasında deliller toplanmış; Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davaya konu tasarım ve marka tescil belgeleri ile ilgili dosya evrakları celp edilmiştir.
Mahkememizce toplanan tüm deliller ve taraf iddiaları ışığında dosya davalıların davacı adına olan tescilli ve tescilsiz tasarımlardan kaynaklanan haklarına tecavüzleri olup olmadıkları, davacı yararına maddi tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı, davacı vekilinin dilekçesinde belirttiği SMK 151/2-a bendine göre isteyebileceği maddi tazminat miktarını gösterir rapor tanzim etmek üzere bir marka, tasarım ve endüstriyel tasarım uzmanından oluşacak bilirkişi heyetine tevdi olunmuş, bilirkişiler düzenlemiş oldukları 09.09.2019 havale tarihli raporlarında özetle; ” 10.08.2019 tarihli http:// …..com web sitesinden elde edilmiş görsellerdeki …… bebek ürününün, yenilik özelliğine sahip olmadığını, bilgilenmiş kullanıcılar üzerinde yarattıkları genel izlenim bakımından davacının …. numaralı tescilli kukla bez bebek tasarımından kaynaklanan haklarını ihlal ettiğini, 10.08.2019 tarihli https://www…..com/…../ web sitesinden elde edilmiş görsellerdeki kukla (erkek çocuk) bez bebek ürününün, yenilik özelliğine sahip olduğu, bilgilenmiş kullanıcılar üzerinde yarattıkları genel izlenim bakımından davacının …. sayı ile tescilli tasarımına benzerlik arz etmediği ve bu nedenle davacının tescilli tasarımından kaynaklanan haklarına tecavüz oluşturmadığını, 28.08.2019 tarihli https:// www.instagram.com/…../ web sitesinden elde edilmiş görsellerdeki kukla (büyükanne) bez bebek ürününün, yenilik özelliğine sahip olduğu, bilgilenmiş kullanıcılar üzerinde yarattıkları genel izlenim bakımından davacının 28.08.2019 tarihli https://www…..com/kuklamanya kaynağından alınmış büyükanne kukla bez bebek tescilsiz tasarımına benzerlik arz etmediği ve bu nedenle, davacının tescilsiz tasarımından kaynaklanan haklarına tecavüz oluşturmadığını ve davacının SMK 151/2-a bendine göre isteyebileceği maddi tazminat miktarının tespiti için yapılan mali inceleme neticesinde; “Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı hak sahibinin elde edelbileceği muhtemel gelir” tutarının belirlenmesinde; işlem kayıt ve miktar parametrelerinin sarih olarak bulunmadığı” hususlarını bildirmişlerdir.
Davacı vekilinin rapora karşı beyan dilekçesinden özetle; müvekkilinin tescilli kukla bez bebek tasarımından kaynaklanan haklarının davalılar tarafından ihlal edildiğinin rapor ile sabit olduğunu, bilirkişi raporu ile işlem kayıt ve miktar parametrelerinin sarih olmadığı gerekçesi ile mali yönden tazminat miktarı hesaplanmamasının yerinde olmadığını, raporun aleyle olan kısımlarını kabul etmediklerini, faturalarındaki “kukla bez bebek”, “bez bebek”, “bez kukla” satış tutarlarının belirlenmesi ile zarar hesaplanması ve itirazları yönünden ek rapor alınmasını talep etmiştir.
Davalılar vekilinin rapora yönelik itirazlarını içerir dilekçesinden özetle; sunulan bilirkişi raporuna bir kısım eksik inceleme ve dolayısıyla hatalı sonuç içerdiğinden bahisle itiraz ettiklerini, erkek bebek ve büyükanne bebek yönünden benzerlik olmadığı kanaatine katıldıklarını bu yönden itirazları olmadığını, incelenen faturaların hiçbirinde “….” satışından bahsedilmediğini, ek rapor alınarak, davaya konu kuklalar üzerinde 3 boyutlu örnekler ile benzerlik öncelemesi yapılmasına aksi takdirde kuklaların farklı açılardan çekilmiş fotoğrafları ve bilirkişi raporuna itiraz dilekçelerinde geçen hususlarda benzerlik iddiasının değerlendirilmesini talep etmiştir.
Dava, davalıların davacı adına olan tasarımlardan kaynaklanan tecavüzün olup olmadığı ve maddi tazminat koşullarının oluşup oluşmadığına yöneliktir. SMK 59/1 maddesine göre; “Tasarımdan doğan haklar münhasıran tasarım sahibine aittir. Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz.”
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir. Tecavüz iddiası değerlendirilirken de genel görünüm dikkate alınlamıdır. Çünkü koruma ürünün belirli bir parçası bölgesi için değil, tamamı için söz kosunudur. Zira ürün görselleri üzerinden yapılan değerlendirmede (kız çocuk) tasarımı ile davalı ürünleri arasında hem genel görünüm hem de ürünü meydana getiren detayların tek tek ve bütün olarak değerlendirmesinde belirgin bir farklılık olmadığı, genel görünümdeki benzerliğin tesbiti yönünden ürün görsellerinin son derece açık ve ayrıntılı oluşu nedeniyle yeterli olduğu bilirkişi raporunda eksik inceleme tespit edilmediği, her üç ürünün ve tasarımın kıyaslamasının tüm detaylar ve genel görünüm değerlendirilerek yapıldığı, buna göre (kız çocuk) tasarımı dışında ki tasarımlar yönünden davalı ürünlerinin genel görünümde farklılıklar taşıdığı ve ve benzerlik arzetmediği, toplanan tüm delillere göre maddi tazminat alacağının kesin bir şekilde belirlenememesi karşısında BK 50. Ve 51. Maddeleri gereği somut olayın özelliklerine göre 4 bin TL tazminatın uygun ve yeterli olacağı vicdani kanaatiyle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Somut olayda yukarıda açıklanan gerekçelerle davalı tasarımların “dış görünüm” itibarı ile yapılan değerlendirmesinde davacı tasarımlarında …. tescil numaralı tasarımı ile benzer olarak algılandıklarını; tecavüz ve men koşullarının oluştuğu, diğer tasarımlar yönünden ise davanın reddine karar vermek gerektiği anlaşılmış ve aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekli ve yerinde görülmüştür.
HÜKÜM:
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile;
-Davalıların davacıya ait …. tescil numaralı tasarımdan doğan haklarına tecavüz ettiklerinin tespitine, söz konusu tasarım ile ayırt edilemez düzeyde benzer olduğu bilirkişi raporu ile tespit edilmiş olan kukla(kız çocuk) bez bebek ürününün üretiminin ve satışının engellenmesine, http://……..com isimli web sitesine erişimin engellenmesine, fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,
-Türk Borçlar Kanunu 50-51.maddeleri nazara alınarak 4.000,00 TL maddi tazminatın davalılardan mütesaviyen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Alınması gereken 273,24 TL peşin harçtan, peşin yatırılan 85,39 TL harcın mahsubu ile bakiye 187,85 TL’nin davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle yürürlükteki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen maddi tazminat talebi üzerinden hesaplanan 4.000,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davalıdan alınarak, davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle yürürlükteki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre davacının kabul edilen tecavüz davası yönünden 4.910,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle yürürlükteki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen maddi tazminat talebi üzerinden hesaplanan 1.000,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle yürürlükteki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre davacının red edilen tecavüz davası yönünden 4.910,00 TL ücret takdirine, bu ücredin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yatırılan 35,90 TL başvurma harcı, 273,24 TL karar ve ilam harcı, 3.000,00 TL bilirkişi ücreti ve 159,20 TL tebligat/posta masrafı olmak üzere toplam 3.468,34 TL yargılama giderinin kabul/red oranına göre 2.774,67 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. Açıkça okunup usulen anlatıldı.08/01/2020Katip …

Hakim …