Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/17 Esas
KARAR NO : 2020/13

DAVA : Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 12/01/2018

BİRLEŞEN MAHKEMEMİZİN 2017/620 ESAS, 2019/14 KARAR SAYILI DOSYASI

DAVA : Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 25/12/2017
KARAR TARİHİ : 10/01/2020
Mahkememizde görülmekte bulunan Tazminat (Fikir ve Sanat Eserleri Sahipliğinden
Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekilinin dava dilekçesinden özetle; Müvekkilinin meslek hayatı boyunca çizdiği pek çok grafik illüstrasyon eseri bulunduğunu, bunların rezarvuarın içine atılan mavi renkli kimyasal dikdörtgen blok ürünün suyu nasıl mavi renge dönüştürülmesiyle birlikte ortaya çıkan bol köpüklü mavi suyu anlatan “…..” konulu illüstrasyon eserini müvekkilinin 2006 yılında bir kozmetik firması için çizdiğini, müvekkilinin aynı zamanda kendi grafik tasarım çalışmalarının yer aldığı web sitesinde 2006 yılında dava konusu çizimleri http://……com/ ….html adresinde portfolyo olarak yayınladığını ve http://……com/……htm adresinde bir ambalaj nasıl hazırlandı? başlığı altında illüstrasyon çiziminin nasıl yapıldığını anlattığı sayfa olarak yayınlandığını, müvekkilinin 24.12.2017 tarihinde internet üzerinde yaptığı araştırmada davalıya ait ….. markalı ürün ambalajları üzerinde kendi illüstrasyon çiziminin izinsiz kullanıldığını ve satışının yapıldığını tespit ettiğini daha sonra incelenmek üzere birçok adet satın aldığını, dava konusu ürünlerin satışı hem sanal ortamda hem de marketlerde devam ettiğini, davacının tasarımından birebir kopyalanıp davalı tarafından kullanılan illüstrasyonların aynı olduğunu, davalı şirketin kendisine ait olan “…..” markalı rezervuar kartonetleri üzerinde dava konusu eserlerini izin almadan ve herhangi bir bedel ödemeden hukuka aykır ıbiçimde izinsiz olarak kullandığını, kendisine ekonomik fayda ve kar sağladığını, kurumsal prestijini artırdığını, davacının orjinal çiziminin konusu bir bayan elinin renksiz suyla dolu rezervuarın kapağını açıp mavi blok ürününü içine atması ve sonrasında rezervuarda meydana gelen suyun mavileşme reaksiyonu işlemi akabinde suyun klozete akarken köpüren mavi suların tasvir edilerek çizilmesi şeklinde “öncesi-sonrası” mantığıyla 2 aşamalı olarak ürünün işlevini sadık kalarak mantığa uygun olarak 2 kerede görselleştirilidğini, davalı tarafından bu 2 karede anlatılan çizim tahrif edilerek tek karede birleştirilerek kullanılmak suretiyle eser üzerinde izinsiz değişiklik yapıldığını, müvekkilinin manevi hakkı ihlal edilidğini belirterek FSEK m. 70/1 gereği manevi tazminat hakkı saklı kalmak üzere davacının mali haklarının ihlali sebebiyle FSEK m. 68 uyarınca asgari miktarını şimdilik 3.000,00 TL belirtilen üç katı bedel tazminatının mahkemece belirlenecek haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, masrafı davalıdan alınarak hükmün üç gazetede ilanına, yargılama giderleri ile vekalet ücterinin davalı yana yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekilinin cevap dilekçesinden özetle: Davacının söz konusu ürün üzerinde gerçek hak sahipliği olup olmadığının araştırılması gerektiğini, diğer yandan davacıya ait olduğu iddia edilen eser ile müvekkili şirketin kullanmış olduğu görselin farklı olduğunu, bilinçli kullanıcı nezdinde aynısı olduğu söylenemeyeceğini, aralarında birçok farkın mevcut olduğunu, dolayısıyla davacıya ait olduğu iddia edilen eser ile müvekkili şirketin kullanmış olduğu görselin benzerlik arz etmediğini, ayrıca müvekkili şirketin bu reklam amaçlı tasarımın yapılmasını ve tasarımcıdan talep ettiğini ve müvekkilinin bu tasarımcıyabu tasarımı kullandığı için bedel ödemek suretiyle bu tasarımı kullandığını, bir bedel ödemiş olan müvekkilinin bu sözleşme kapsamındaki tasarımın özgünlüğü açısından bir değerlendirme yapmasının söz konusu olamayacağını, bu noktada bir yükümlülüğü de bulunmadığını, dava dilekçesinde yer alan görsellerle belli olan ….. firmasının davacı tarafın söz konusu eserini ürün tanıtımında bulundurduğunu, söz konusu eserin davacı tarafa ait olup olmadığını sorgulamak amacıyla davacı taraf ile ….. firması arasında yapılan ve bu eserin ürün tanıtımında bulunması sonucunu doğuran sözleşmelerin belgelerinin mahkemeye sunulması gerektiğini, bu belgelerin sunulup aradaki sözleşmenin mali hakların kullanılmasının devri mi yoksa mali hakların devri mi olduğu netleşeceğini belirterek davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizin 24.01.2019 tarih, ….. Esas ve ….. Karar sayılı kararıyla mahkememizin işbu dosyasının sonucunun mahkemenin kararını etkileyeceği anlaşıldığından dosyalar arasında hukuki ve fiili irtibat nedeniyle mahkememizin işbu dosyası ile HMK 166. Maddesi uyarınca birleştirilmesine karar verilerek, dosya bu dosya arasına alınmıştır.
BİRLEŞEN DOSYADA DAVA:Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin ….. amblemini çizen, tanınmış bir grafik tasarımcısı, ressam ve reklamcı olduğunu ve aynı zamanda grafik resim, illüstrasyon, desen ve karikatür çalışmaları da yapan çok yönlü bir sanatçı olduğunu, müvekkilinin rezervuarın içine atılan mavi renkli kimyasal dikdörtgen blok ürünün suyu nasıl mavi renge dönüştürdüğünü ortaya çıkaran ve bol köpüklü mavi suyu anlatan “…..” konulu illüstrasyon eserini 2006 yılında bir kozmetik firması için çizdiğini, müvekkilinin 18/12/2017 tarihinde evinin yakınlarındaki bir toptan gıda marketinde alışveriş yaparken davalının “……” markalı ürün ambalajları üzerinde, kendi illüstrasyon çiziminin izinsiz kullanıldığını tespit ettiğini, davalının iki farklı üründe söz konusu müvekkiline ait eser çalışmasını izinsiz olarak kullandığını ve davalının bu yolla ekonomik fayda ve kar sağladığını, kurumsal prestijini artırdığını ve davalının müvekkiline ait eseri tahrif ederek müvekkilinin manevi haklarını ihlal ettiğini iddia ederek, FSEK 68. Maddesi uyarınca asgari miktar olarak şimdilik 3.000,00 TL’nin üç katının, Mahkemece tespit edilecek haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte ve FSEK’in 70/1 maddesi gereği 5.000,00 TL manevi tazminatın, Mahkemece tespit edilecek haksız fil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN DOSYADA CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesi ile, dava konusu görsel ile müvekkilinin ürünlerinde kullanılan görselin birbirine benzemediğini ve eser niteliğine haiz olmadığını, söz konusu ürünün özel markalı ürün olduğunu ve müvekkilince tedarik edilmiş olduğunu, bu nedenle müvekkilinin görsellerle alakalı müvekkilinin bir sorumluluğunun bulunmadığını, davaya konu görselin davacıya ait olup olmadığı ve eser olup olmadığı hususnun araştırılması gerektiğini ve davacının talep ettiği tazminat miktarının fahiş olduğunu ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Yargılama sırasında deliller toplanmış, …. Akademisi’ne, …. Grafik Tasarımcılar Platformu’na, …. Tasarımcılar Derneği’ne, ….. Tasarımcılar Meslek Kuruluşu’na, ….. Rektörlüğü’ne müzekkere yazılarak Davaya konu rezervuarın içine atılan mavi renkli kimyasal dikdörtgen blok ürünün suyu nasıl mavi renge dönüştürülmesiyle birlikte ortaya çıkan bol köpüklü mavi suyu anlatan “…..” konulu illüstrasyonun rayiç değerinin bildirilmesi istenilmiş ve ilgili evraklar celp olunmuştur.
Dosya davacı tarafın iddia etitği ….. isimli çalışmanın kendine ait eser sahibi ve eser niteliği olup olmadığı ilk kez bu çalışmanın davacı tarafından yapılıp yapılmadığı, izinsiz bir kullanımın kapsamında kalıp kalmadığı, izinsiz bir kullanım varsa varsa FSEK 68. Göre raiç değerinin ne olabileceği konusunda bilirkişi heyetinin mesleki bilgi ve görgüleri ile sunulan kayıt ve belgelerin incelenmek üzere ayrıntılı ve denetlemeye uygun rapor tanzim etmek üzere bir bilişim uzmanı, bir grafik tasarımcısı ve sektörden oluşacak heyete tevdi olunmuş bilirkişiler 30.10.2018 havale tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarından özetle: “Alan adı sorgu sonuçlarından http://……com isimli web adresinin alan adı kayıt ettirenin davacı … olduğu, www….com adlı web sitesinin alan adı kayıt ettiren bilgisinin ise gizlemiş olduğunu, ancak site içeriklerinin davalı …. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. İsimli şirket tarafından sağlandığı bilgisine ulaşıldığını, bahsi geçen web sitelerine yönelik yapılani ncelemelerde; davacıya ait http://….. .com isimli web adresinin ilgilil sayfalarında dava konusu olan eserin en eski 2007/ ve 2008 yıllarına ait web arşiv kayıtlarında yer aldığı görüldüğünü, davalının www….. .com adlı internet sitesinin ilgili sayfalarında ise davalıya ait olan ve dava konusu edilen ürün görsellerinin en eski 2016 yılına ait web arşiv kayıtlarında geçtiğinin tespit edildiğini, davacıya ait çizimin yaratıcı bir çalışmanın sonucunda ortaya çıkan, estetik değer ve sahibinin hususiyetini taşıyan fikri emek sonucu oluşan grafik eser/güzel sanatlar eseri olduğunu, davacının FSEK m.11 kapsamında eser sahibi olduğu, eser sahibi davacının mali haklarından FSEK m.21-22-23’deki mali hakkının ihlal edildiğini, davacıya ait eserin üzerinde değişiklik yapılarak davalı ambalajlarında kullanıldığı, davacıya ait manevi haklardan FSEK m.15 ve 16’nın ihlal edildiği, davacının manevi tazminat talep etme hakkının bulunduğu, miktarının sayın mahkeme takdirinde olduğunu, davaya konu grafik eserin somut uyuşmazlıktaki kullanım mecrası, eserin özelliği de dikkate alındığında eserin rayiç değerinin 7.000 TL olabileceği, FSEK m.68 çerçevesinde bu bedelin 3 katı olan 21.000 TL’ye hükmedileceği” hususları bildirilmiştir.
Davalı tarafın 23.11.2018 tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinden özetle: Müvekkilinin eseri web sitesinde 09.10.2016 tarihinde kullandığı ve davanın açıldığını öğrendiği tarihte, yani dava tarihinde 12.01.2018 tarihinde kaldırdığını, toplamda yaklaşık 15 aylık bir kullanım olduğu, eserin mali ve manevi hakları da dahil olacakşekilde tamamının yani devir sözleşmesine konu edilebilecek her türlü değer toplamının 7.000 TL olduğunu, müvekkilinin kastı olmaksızın yalnızca 15 ay gibi bir süre kullanması karşılığında eserin her türlü hakları toplamı olan rayiç değerinin üç katına hükmedilmesinin hakkaniyete aykırı olacağını, eserin yıllık kullanım hakkının değerinin tespit edilerek bu rakam üzerinden 15 aya tekabül edecek tutarın hesaplanması gerektiğini, eserin kasıt olmaksızın 15 ay süre ile web sitesinde kullanılmış olması durumunda eserin tüm rayiç bedelinin üç katı tutarında tazminata hükmedilmesinin hatalı olacağını iddia ve beyan etmiştir.
Mahkememizin 24.01.2019 tarihli duruşmasında dosyanın en son rapor tanzim eden bilirkişi heyetine tevdii ile birleşen mahkememizin ……. esas sayılı dosyası yönünden de istenebilecek tazminat tutarını gösteren ve davalı itirazlarını karşılar ek rapor tanzimi istenilmiş, bilirkişiler 10.05.2019 havale tarihli raporlarından özetle; Asıl davada davalı itirazlarının yerinde olmadığını, asıl ve birleşen davada davacıya ait çizimin yaratıcı bir çalışmanın sonucunda ortaya çıkan, estetik değer ve sahibinin hususiyetini taşıyan fikri emek sonucu oluşan grafik eser/güzel sanatlar eseri olduğunu, asıl ve birleşen davada davacının FSEK m.11 kapsamında eser sahibi olduğunu, asıl ve birleşen davada eser sahibi davacının mali haklarından FSEK m.21-22-23’deki mali haklarının ihlal edildiğini, asıl ve birleşen davada davacıyaait eserin üzerinde değişiklik yapılarak davalı ambalajlarında kullandığı, davacıya ait manevi haklardan FSEK m.15 ve 16’nın ihlal edildiği, davacının manevi tazminat talep etme hakkının bulunduğunu, miktarının sayın mahkemenin takdirinde olduğunu, asıl ve birleşen davada davaya konu grafik eserin somut uyuşmazlıktaki kullanım mecrası, eserin özelliği de dikkate alındığında eserin rayiç değerinin 7.000 TL olması gerektiğini, asıl davada FSEK m.68 çerçevesinde bu bedelin 3 katı olan 21.000 TL’nin davacı tarafından talep edilebileceğini, birleşen davada FSEK m.68 çerçevesinde bu bedelin 3 katı olan 21.000 TL’nin davacı tarafından talep edilebileceğini, asıl ve birleşen davada toplam olarak 42.000,00 TL’nin davacı tarafından talep edilebileceği” hususlarını bildirmişlerdir.
Davacı vekili 09.09.2019 tarihli dilekçesi ile asıl davada 3.000,00 TL’lik maddi tazminatın 21.000,00 TL’ye ıslah ettiği ve birleşen davada da 3.000,00 TL’lik maddi tazminatın 21.000,00 TL’ye ıslah ettiği görülmüştür.
FSEK’in 2/3. Maddesi, bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette fotoğraf eserleriyle, her nevi haritalar, planlar, projeler, krokiler, resimler, coğrafya ve topoğrafyaya ait maket ilim ve edebiyat eseri sayılabileceği, FSEK’in 15. Maddesi, eseri, sahibinin adı veya müstear adı ile yahut adsız olarak, umuma arzetme veya yayımlama hususunda karar vermek salahiyeti munhasıran eser sahibine ait olduğu, bir güzel sanat eserinden çoğaltma ile elde edilen kopyelerle bir işlenmenin aslı veya çoğaltılmış nüshaları üzerinde asıl eser sahibinin ad veya alametinin, kararlaştırılan veya adet olan şekilde belirtilmesi ve vücuda getirilen eserin bir kopya veya işlenme olduğunun açıkça gösterilmesinin şart olduğu, FSEK’in 68. Maddesinde ise, izin alınmamış eser sahibinin sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya emsal veya rayiç bedel itibariyle uğradığı zararın en çok üç kat fazlasını isteyebileceği belirtilmiştir.
FSEK’in 22. Maddesi ile, bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir.
Buna göre, asıl dava yönünden davacının FSEK 11. Maddesi gereği eser sahibi olduğu, hazırlanan illüstrasyon eserinin hazırlayanın hususiyetini yansıtan, ayırt edici özelliklere sahip, estetik değer taşıyan bir grafik eser olup FSEK 4/6 maddesi kapsamında güzel sanat eseri sayılan illüstrasyon eserinin izinsiz ve herhangi bir anlaşmaya dayanmadan davalı internet sitelesinde hemde marketlerde ve rezervuar kartoneleri üzerinde kullanılmasının, davacının eserden kaynaklanan mali haklarını ihlal ettiği anlaşılmıştır. bilirkişi raporu ile de belirtilen, ihlalin niteliği, kullanıldığı yer ve zaman dikkate alınarak, TBK 50 maddesi uyarınca bu miktar 7.000,00 TL olarak takdir edilmiş ve FSEK 68 maddesi çerçevesinde rayiç bedelin 3 katı tazminat istenmesi mümkün olduğundan, davacının davası 21.000,00 TL üzerinden kabulü cihetine gidilmiştir. Telif tazminatına hükmedilmiş olması ile taraflar arasında farazi sözleşme ilişkisi kurulmuş olduğundan davacının ilan talebi reddine karar verilmiştir.
Birleşen mahkememizin …… esas sayılı dosya yönünden ise aynı gerekçeler ile davanın kısmen kabulüne karar verilerek söz konusu dosyada ayrıca manevi tazminat da talep edilmiş olması karşısında; davalının kusurunun derecesi ve somut olayın özelliklerine göre manevi tazminat talebinin kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Telif tazminatına hükmedilmiş olması ile taraflar arasında farazi sözleşme ilişkisi kurulmuş olduğundan davacının ilan talebi reddine karar aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekli ve yerinde görülmüştür.
HÜKÜM:Yukarıda Açıklanan Gerekçelerle;
1-Ana dosyada;
2-Davacının davasının KISMEN KABULÜ İLE;
3-Davalının davacının eseri üzerinde tecavüzü olduğu anlaşıldığından 7.000,00 TL maddi tazminata FSEK madde 68/1 gereğince 3 misli artırılarak 21.000,00 TL maddi tazminatın 30.12.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlite davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
4-Tazminata hükmedilmiş olması nedeniyle artık taraflar arasında farazi sözleşmesel bir ilişki kurulduğundan hükmün ilan edilmesinde davacının menfaati veya haklı sebebi bulunmadığı anlaşıldığından hükmün ilanı talebinin REDDİNE,
5-Alınması gereken 1.434,51 TL harçtan peşin yatırılan 358,74 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.075,77 TL harcın davalılardan tahsili ile hazineye irad kaydına,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen maddi tazminat talebi üzerinden hesaplanan 4.910,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yatırılan 35,90 TL başvurma harcı, 358,74 TL karar ve ilam harcı, 3.150,00 TL bilirkişi ücreti ve 385,40 TL tebligat/posta masrafı olmak üzere toplam 3.930,04 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Birleşen …… esas sayılı dosyada;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ İLE;
2-Davalının davacının eseri üzerinde tecavüzü olduğu anlaşıldığından 7.000,00 TL maddi tazminata FSEK madde 68/1 gereğince 3 misli artırılarak 21.000,00 TL maddi tazminatın 10.07.2014 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlite davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
3-Davacının manevi tazminat talebinin kısmen kabulü ile 4.000,00 TL manevi tazminatın 10.07.2014 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlite davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine
4-Tazminata hükmedilmiş olması nedeniyle artık taraflar arasında farazi sözleşmesel bir ilişki kurulduğundan hükmün ilan edilmesinde davacının menfaati veya haklı sebebi bulunmadığı anlaşıldığından hükmün ilanı talebinin REDDİNE,
5-Alınması gereken 1.707,75 peşin harçtan, peşin yatırılan 444,12 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.263,13 TL’nin davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
6- Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen maddi tazminat talebi üzerinden hesaplanan 4.910,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen manevi tazminat talebi üzerinden hesaplanan 4.000,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,

8-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen manevi tazminat talebi üzerinden hesaplanan 1.000,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yatırılan 31,40 TL başvurma harcı, 444,12 karar ve ilam harcı, 610,00 TL tebligat/posta masrafı olmak üzere toplam 948,90 TL yargılama giderinin kabul/red oranına göre 912,40 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
10-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Davacı ve davalılar vekillerinin yüzlerine karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. Açıkça okunup usulen anlatıldı. 10/01/2020

Katip …

Hakim …