Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/547 Esas
KARAR NO : 2019/460

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Tasarımın İtibarının Kaybı Nedeniyle Tazminat İstemli)
DAVA TARİHİ : 20/10/2017
KARAR TARİHİ : 18/12/2019
Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Tasarımın İtibarının Kaybı Nedeniyle Tazminat İstemli) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, Müvekkilinin kendisnie ait …… İthalat ve İhracat Ltd. Şti’nde 10 yıldır “mikrofiber temizlik bezi” alanında faaliyet gösterdiğini, kendi adına tasarım tescilin yaptırdığı ürünlerinin satışını yaparak Türkiye çapında haklı bir üne kavuştuğunu, müvekkilinin kendi adına tescilli markasının “…….” ve tespit sırasında sundukları diğer marka olan “…….” mavi renkteki ürün ambalajının tasarım hakkının tamamen davacıya ait olduğunu, müvekkilinin işbu davaya konu ……. tescil nolu ambalaj-1 başlık nolu tasarıma sahip ambalajının ……. tescil nolu “…….” adlı marka adı altında uzun bir emek ve para sarfiyatı neticesinde tasarladığını, ürettiğini ve pazarlamasını yaptığını, ancak davalının “…….” adlı markası ile müvekkili adına tescilli tasarımı taklit etmesinin yanı sıra ambalaj üzerindeki barkoda ait herhangi bir tescili bulunmamasına rağmen müvekkili adına tescilli 9 haneli barkod numarasını hiçbir hakka dayanmadan tüketicileri yanıltarak yanlış ve yanıltıcı beyanlarla haksız kazanç elde etmek amacı ile kusurlu ve kötüniyetli olarak kullandığını, müvekkili tarafından yapılan piyasa araştırması ile davalı …….’ye ait (…… Ticaret) adlı işyeri adresinde davalının müvekkili adına tescilli tasarım belgeli ürünlerin tasarımını ve yine bu tasarımın üzerinde müvekkili adına tescilli barkod numarasını hiçbir hakkı ve adına tescilli barkod numarası olmadığı halde davacının barkod numarası ile iltibas yaratacak şekilde kötüniyetle taklit etmek suretiyle ürün ürettirdiği, sattığı, ithalat ve ihracak yaptığının tespit edildiğini, davalının bu eylemleri sebebiyle müvekkilinin maddi ve manevi açıdan büyük bir zarara uğradığını, işbu sebeplerden dolayı davalının kötüniyetli, hukuka ve kanunlara aykırı davranışları sebebiyle müvekkilini zarara uğrattığını ve halen devam ettiğini, müvekkilinin uğradığı yoksun kalınan kazanç tutarının SMK 151.maddenin 2.fıkrası gereği tespit edilmesini, endüstriyel tasarım hakkına tecavüz için fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 1.000,00 TL maddi, 20.000,00 TL manevi ve 5.000,00 TL itibar tazminatının tespit tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, el konulan ürünlerin imhasına ve/veya davalının zararı karşılaması mümkün olmazsa bu defa el konulan ürün, cihaz ve makineler üzerinde müvekkiline mülkiyet hakkının tanınmasına, gazetede ilanına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, müvekkilinin davacıya ait endüstriyel tasarıma tecavüz edilldiği iddiasıyla açılan davada tasarıma tecavüz edildiği hususunun hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, yapılan tespit sırasında davacı yanın ileri sürdüğü ihlal iddiasının müvekkili tarafından dikkate alındığını, bu ürünün satışının durdurulduğunu, müvekkilinin Diyarbakır ilinde perakende satış yapan bir firma olduğunu, seyyar bir pazarlamacı tarafından kendisine verildiğini, akabinde mahkemece tespit için işyerine gelindiğini, davacı yanın tescilli markalarının hiçbir şekilde kullanılmadığını, davacının ileri sürdüğü barkod numarası ile müvekkilinin işyerinde bulunan ambalajlar üzerindeki barkod numarasının farklı olduğunu, alınan bilirkişi raporunda da barkodların birbiriyle benzerlik göstermediğinin belirtildiğini, müvekkilinin davacı yana ait ambalajın üretimini, ithalatını ve ihracatını yapmadığını, davacı yanın ileri sürdüğü gibi müvekkilinin davacının itibarına yönelik bir eyleminin bulunmadığını, nitekim işyerinde bulunan ürünler yapılan tespit sonrasında muhafaza altına alındığını, ellerinde bulunan ürünler üzerinde yapılacak bilirkişi incelemesi sonucunda tecaüz olduğu tespit edilir ve mahkemece aynı kanaat olursa bu ürünler üzerinde davacı adına mülkiyet hakkı tanınmasına rızalarının olmadığını, açıklanan nedenlerle davanın tümden reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Yargılama sırasında deliller toplanmış; Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davacıya ait ……. sayılı marka ve …….sayılı tasarıma ilişkin tescil belgeleri celp olunmuş, davacı tarafından davacı adına tescilli ürün ile davalının sattığı ürün dosyaya sunulmuş, Diyarbakır …… Asliye Hukuk Mahkemesi’nin …… değişik iş sayılı dosyası celp olunmuş, tetkikinde; talep edenin ……., karşı tarafın …….(….. Ticaret) olduğu, talebin davacı adına tescilli endüstriyel tasarıma tecavüzün bulunup bulunmadığının tespitine yönelik olduğu, bilirkişinin 22/05/2017 tarihli raporunda; tespit isteyen …….’ın tescilli tasarımının, karşı taraf …….(….. Ticaret) tarafından satılan ……. adlı temizlik bezi ambalajında iltibas yaratacak şekilde kullanıldığı, barkod numarası açısından benzerlik olduğu ancak birebir aynı rakamları içermediğinden bu hususta hakka tecavüz olgusunun oluşmadığı, ambalajların genel olarak benzerlik gösterdiği sonucuna varıldığını tespit ve rapor ettiği görülmüştür.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Bursa Gümrük Müdürlüğü’nden gelen cevabi yazıda; müdürlüklerince kayıtlarında yapılan incelemede dava konusu temizlik bezi GTİP kodu: ……. kodlu ürünlerin son iki sene içerisinde …… OTOMOBİL FABRİKALARI A.Ş., ……. BOYA KİMYA VE MAKİNA SAN. TİC. LTD. ŞTİ., ……. SİSTEMLERİ SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ., …… İTHALAT İHRACAT VE PAZARLAMA LİMİTED ŞİRKETİ, …… DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ve …… KOLTUK SİSTEMLERİ SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ firmaları tarafından müdürlüklerinden ithalatının gerçekleştirildiği anlaşıldığını, bahse konu ithalat beyannamesi muteviyatı eşyalara ait mahreç ülke çıkış beyannamelerinin gönderildiği görülmüştür.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Orta Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Adana Gümrük Müdürlüğü’nden gelen cevabi yazıda; mahkemenin yazısında adı geçen …… GTİP kodlu eşyalarla ilgili olarak yapılan sorgulamada 3 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi olduğunun anlaşıldığını ve söz konusu beyannameler ve eklerinin gönderildiği görülmüştür.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İstanbul Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü’nden gelen cevabi yazıda; talimat çerçevesinde Gümrük Müdürlüğü’nden alınan 20/12/2018 gün ve …… sayılı yazıda davacı veya davalı adına işlem görmediğinin tespit edildiğini, diğer taraftan 4 adet gümrük müdürlüğünden alınan serbest dolaşıma giriş beyannameleri asıllarının gönderildiği görülmüştür.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrük Müdürlüğü’nden gelen cevabi yazıda; dava konusu …… GTİP’li “Temizlik Bezi” ticari tanımlı eşya için 6 adet serbest dolaşma giriş beyannamesinin yer aldığı bildirilmiş ve yazı ekinde gönderildiği görülmüştür.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Derince Gümrük Müdürlüğü’nden gelen cevabi yazıda; müdürlüklerince tescilli 3 adet beyanname bulunduğu bildirilmiş ve yazı ekinde gönderildiği görülmüştür.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden gelen cevabi yazıda; tahsis edilen firma örnek numarasından oluşturulan barkod numaralarının ürünleri dünya çapında tekil hale getirmekte ve söz konusu numaranın tahsis edildiğ firmaya ait olduğunu belirttiğini, son üç rakamın değiştirilerek yazılması farklılık yaratmamakta olduğunu, mevcut örnekte son 3 basamak ne olursa olsun ilk 9 basamağın her zaman tek firmayı gösterdiğini, söz konusu barkodun davacı firmaya tahsis edildiğini, ancak firmanın üyeliği, üyelik yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle iptal edildiğinin bildirildiği görülmüştür.
Dosya, ibraz edilen ürünler, delil tespit raporu ile davacı tescili ile davalı kullanımı karşılaştırılarak davacı tarafın tescil kapsamında kullanımın benzer ve ayrık yönleri birebir karşılaştırılmak suretiyle kullanımın haksız rekabet ve davacı tasarımı kapsamında kalıp kalmadığı yönünden bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 07/09/2018 tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında özetle; “davacı tarafa ait …….numaralı tasarım tescili ile davalı tarafa ait ürün örneği arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile ayniyet derecesinde benzer olarak algılandıkları” hususunu tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacı vekili 26/09/2018 tarihli dilekçe ile, Türk Patent ve Marka Kurumu’na örnek lisans sözleşmeleri için müzekkere yazılmasını, örnek lisans sözleşmesi geldikten sonra ek rapor alınmasını talep etmiştir.
Dosya 31/01/2019 tarihli celse ara kararı ile işletmelerin hacmi, faydalı modelin niteliği ve sektördeki lisans miktarı da göz önüne alınarak tasarım ihlali nedeni ile davacının isteyebileceği maddi tazminat miktarını gösterr rapor tanzim etmek üzere bilirkişilere tevdi edilmiş, bilirkişiler 10/04/2019 tarihli raporlarında özetle; “davalı ambalaj kullanımın, davacı ambalaj tasarımı tescilinden doğan haklarına tecavüz ettiği, davacının maddi tazminat talebi olarak belirlediği SMK 151/2 maddesinin c bendine göre İstanbul Ticaret Odası, Amabalj Sanayicileri Derneği ve Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından verilen cevaplarda örnek lisans bedeli olmadığından bu yönde maddi tazminat hesabının yapılamadığı, dava dosyasında yer alan Gümrük Beyannamelerinde ve Gümrük Bakanlığından gelen cevap yazılarında davalı ……. tarafından ……. nolu GTİP kodlarında ithalat tespit edilemediği” hususlarını tespit ve rapor etmiştir.
Davacı vekili 26/04/2019 tarihli dilekçe ile dosyanın bilirkişi heyetine tevdi edilerek mahkemenin vermiş olduğu ara karar çerçevesinde maddi tazminat tutarının dosya kapsamı deliller, işletmelerin hacmi, endüstriyel tasarımın niteliği ve sektördeki lisans miktarları çerçevesinde maddi tazminat tutarının hesaplanması için ek rapor alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizce 09/05/2019 tarihli celse ara kararı ile dosyanın son rapor tanzim eden bilirkişi heyetine tevdi ile ara karar doğrultusunda davacının tercih hakkına göre sektör uygulaması ve ticari teammül göz önüne alınarak ve ara karar da doğru okunarak (İTO uygulamasının bu tür uyuşmazlıklarda lisans bedelinin cironun %15 olduğu belirtildiğinden bu hususta değerlendirilerek) davacının isteyebileceği maddi tazminatı gösterir ek rapor tanzimin istenilmesine karar verilmiş, bilirkişiler 04/07/2019 tarihli raporlarında; “davacının maddi tazminat talebi olarak belirlediği SMK md.151/2 fıkrasının c bendine göre İstanbul Ticaret Odası davaya konu olan markanın cirosunun %15’i oranında yapılan hesaplamada 137.016,56 TL yıllık emsal bedeli olarak tespit edildiği, davacının ibraz edilen ticari defterlerinin ilgili kanun hükümlerine göre uygun tutulduğu ve mali tablolarında yer alan bilgilerin ticari defterlerine işlendiği tespit edildiği, davacının ……. markasını ……. Ticaret Tekstil Ürünleri İth. İhr. Ltd. Şti.unvanı altında kullandığı, faturaların üzerinde ve ürün açıklamalarında yer aldığı” hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı vekili 08/07/2019 tarihli dilekçe ile, bilirkişi tarafından tespit edilen emsal lisans bedelinin hesaplanmasının hatalı olduğunu, marka cirosunun %15’i oranında olması gerektiğinden bahsedildiğini fakat marka bir kenara bırakılarak davacının sahibi olduğu şirketin tüm ticari faaliyetinden elde ettiği gelirler dikkate alınarak emsal lisans bedelinin belirlendiğini,raporda tutarsızlık olduğunu, müvekkilinin ambalajı imal veya ithal ettiğine ilişkin hiçbir delilin bulunmaması, gümrüklere yazılan yazı cevaplarında dahi müvekkilinin bu malı ithal etmediği ortada olduğundan ve müvekkilinin işyerinde 100den az bez bulunduğu dikkate alınarak hesaplanmasının yapılması hususlarının dikkate alınmasını talep etmiştir.
Davacı vekili 05/10/2019 tarihli dilekçe ile, bilirkişi raporu doğrultusunda 1.000,00 TL maddi tazminat tutarını 137.016,56 TL’ye artırdıklarını beyan etmiş ve eksik harcını tamamladığı görülmüştür .
Dava; davacıya ait endüstriyel tasarıma tecavüzden kaynaklanan tazminat talebine yöneliktir.
SMK’nun 55.md’sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün “görünümü” nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Mahkememizce toplanan tüm deliller, alınan raporlar ve tüm dosya kapsamı karşısında, davalının davacıya ait tescilli tasarım ile ayırd edilemeyecek derecede benzer mahiyette tasarıma sahi pürünlerin satışını yapmak suretiyle tasarım hakkına tecavüz ettiği, bu nedenle bilirkişilerce hesaplanan 137.016,56 TL maddi tazminat ile davalının kusurunun ve davacının zararının derecesine göre taktir olunan 10 bin TL manevi tazminata hükmedilmesi gerektiği hukuki kanaatiyle davacının davasının kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile;
-Davalının davacıya ait ……. tescil numaralı tasarımından doğan haklarına tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespitine, önlenmesine, durdurulmasına, tecavüz teşkil eden ürünlere el konulmasına, el konulan ürünler hüküm kesinleştiğinde masrafı davalıdan karşılanmak suretiyle imhasına,
-137.016,56 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın 01.03.2017 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
-İtibar tazminatı talebinin reddine,
-Davacının tescilli barkoduna tecavüz dolayısıyla haksız rekabetin tespiti ile maddi ve manevi tazminat talepli davasının reddine,
-Davalının ithalatı tespit edilemediğinden gümrük ve serbest ve bölgelerde davalı yan ürünlerine el konulması talebinin reddine,
-Masrafı davalıdan karşılanmak suretiyle hüküm özetinin Türkiye çapında yayın yapan tiraji en yüksek 3 gazeteden birinde ilanına,
2-Alınması gereken 10.042,70 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 802,65 TL harç ve 2.360,00 TL tamamlama harcının mahsubu ile bakiye 6.880,05 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen maddi tazminat yönünden 13.711,32 TL ücret takdirine, bu ücretin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen manevi tazminat yönünden 3.931,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre red edilen manevi tazminat yönünden 3.931,00 TL ücret takdirine, bu ücretin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 802,65 TL peşin harç, 31,40 TL başvurma harcı, 2.360,00 TL tamamlama harcı, 4.200,00 TL bilirkişi ücreti ve 451,20 TL tebligat/posta masrafı olmak üzere toplam 7.845,25 TL yargılama giderinin kabul/red oranına göre 7.118,91 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. Açıkça okunup usulen anlatıldı. 18/12/2019

Katip ……

Hakim …..