Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2017/243
KARAR NO : 2020/201

DAVA : Faydalı Model ve Tasarıma Tecavüz ve Haksız Rekabetin Tespiti,
Men ve Ref’i, Tazminat
KARŞI DAVA : Faydalı Model Belgesinin ve Tasarımın Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 08/12/2015
KARŞI DAVA TARİHİ : 07/01/2016
KARAR TARİHİ : 18/09/2020

Taraflar arasında görülen davanın, Mahkememizce yapılan açık yargılaması sonunda :
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA ; Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; Davacının 2006 yılından beri sektöründe faaliyette bulunduğu pek çok tescilli faydalı model ve tasarımların olduğunu, müvekkili tarafa ait ……. tescil numarası ile “……” tasarımını ve …… tescil numaralı “……” faydalı modelini tescil ettirdiğini, davalının “…….” adını verdiği ürünün birebir aynısı olduğunu; bu durumun Bakırköy ….. FSHHM’nin ….. D.İş sayılı dosyası ile tespit edildiğini; tespite konu yol süpürme makinası fotoğraflarının dosyada mevcut olduğunu, davalının katıldığı fuarlarda taklit ürünün tanıtımını yaptığını belirtmiş ve fuarda yapılan tespite ilişkin raporu dosyaya sunmuş tasarım ve faydalı modelinin ayırt edilemeyecek derecede benzer olan taklitlerinin izinsiz olarak üretimi ve satışını yapıldığından tasarım haklarına tecavüzün ve haksız rekabetin tespitiyle, tecavüzün durdurulmasın, önlenmesine, yoksun kalınan kârın tespitine, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 2.000,00 TL mahrum kalınan kâr tazminatı dahil olmak üzere tüm maddi tazminat ve zararların faizi ile birlikte davalıdan tazmini ve tahsiline karar verilmesini, yargılama masrafı ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP VE KARŞI DAVA ; Davalı vekilinin cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle; usule ilişkin itirazlarının yanı sıra esasa ilişkin olarak müvekkilinin “……” üretimini yapmadığını, …… Co. Ltd. Şti. Tarafından üretilen makinaları sattığı, söz konusu ürün için ithalatın yıllardır yapıldığını, davacı/karşı davalının tasarım tescili aldığı tarihten daha eski tarihli ithalat faturalarını dosyaya sunduklarını, “…..” markasının tescilli olduğunu, ürünlerin Çin’den ithal edildiği haliyle değişiklik yapılmadan piyasaya sürdüklerini, ……. firması ile 31.12.2012-31.12.2013 tarihleri aralığında bayilik sözleşmesi imzalamış olduklarını, bu durumun davacının bilgisi dışında olmasının mümkün olmadığını, davacının ithal ettiği ürünleri haksız ve kötü niyetli olarak yeni buluş gibi tasarım veya faydalı model olarak tescil ettirmeye çalıştığını, dünya’da yenilik şartı arandığı için davanın tarafının Çin firması olması gerektiğin ibelirtip karşı dava açtıklarını, …… tescil numaralı endüstriyel tasarımının konuabilmesi için Dünya’nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarımın yeni kabul edileceğini, oysa Çin firmasının daha önce üretmesi sebebiyle ithal edilen makinaların yenilik taşımadığını, …… tescil numaralı fyadalı modeli tescilinin yenilik şartını taşımadığını ayrıca da kendilerinin üretim yapmamaları sebebiyle herhangi bir hak ihlali veya tecavüzü gerektiren bir durum olmadığını, karşı davanın kabulü ve lehlerine sonuçlanması durumunda tescilli tasarımlardan kaynaklı bir uyuşmazlık kalmayacağından mahkemenihn görevsiz hale geleceğini ve haksız rekatebe ilişkin olarak ticaret mahkemelerinin yetkili olduğunu belirtmiş, tescillerin yenilik şartı içermemesi sebebiyle hukuka uygun olmadan gerçekleştiğini belirterek 2010 yılından beri üretim yapan Çin menşeli firmanın tescil başvuruları tarihinden önce ürünü piyasaya sunması sebebiyle Dünya’nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olma kriterini dava konusu tescillerin taşımadığını belirtmiş, davacı adına tescilli …… tescil numaralı tasarım belgesi ve …… tescil numaralı faydalı model belgesinin hükümsüzlüğüne karar verilerek karşı davanın kabulüne asıl davanın reddine karar verilmesini, yargılama masrafları ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Yargılama sırasında deliller toplanmış; Türk Patent ve Marka Kurumun’dan davaya konu tasarım ve faydalı model belgeleri ile ilgili Ticaret Sicil Müdürlük’lerinden ticaret sicil kayıtları celp edilmiştir.
Mahkememizce toplanan tüm deliller ve taraf iddiaları ışığında dosya karşı dava yönünden karşı davalı adına tescilli …… tasarım ve …… faydalı model tescil nolu yenilik ve ayırt edicilik özellikleri değerlendirilerek hükümsüzlük koşullarınnı oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzim etmek üzere dosya bir tasarımcı, bir makine mühendisi ve bir hukukçuya tevdi olunmuş, bilirkişiler hazırlamış oldukları 09.05.2017 havale tarihli raporlarında özetle; TR ….. nolu faydalı model belgesi incelendiğinde dosya içeriğine göre hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı, başvuru tarihi itibarı yenilik vasfına sahip olduğu, …… nolu tasarım belgesi incelendiğinde ise mevcut tasarımın başvuru tarihi itibarı ile yenilik ve ayırt edici nitelik vasfı taşımadığı” hususlarını bildirmiştir.
Davalı/karşı davacı vekilinin bilirkişi raporuna itiraz ve beyan dilekçesinde özetle; bilirkişi raporu doğrultusunda davacı adına tescilli …… tescil numaralı tasarım belgesinni hükümsüzlüğüne karar verilerek sicilden terkinine, …… tescilli faydalı model belgesine ilişkin taraflarınca ibraz edilen belge ve sunulan itirazlar dikkate alınarak ek bilirkişi raporu alınmasına ve hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir.
10.07.2017 tarihli celsede davacı adına tescilli faydalı modelin istem ve buluşun koruma altına aldığ niteliği açıklanmadan karşı davacının delil olarak belirttiği ürünler ile karşılaştırılarak yeniliğin bu ürünlerde bulunup bulunmadığı ve davacı vekilinin itirazları hususunda ek rapor alınmasına karar verilmiştir.
Bilirkişiler hazırlamış oldukları 06.11.2017 havale tarihli ek raporlarında özetle; “…… faydalı model belgesi incelendiğinde hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı, …… nolu tasarımı incelendiğinde ise hükümsüzlük koşulları incelemesinde benzerlik koşullarını taşıyarak yenilik ve ayırt edicilik özelliğine sahip olmadığı, kanaatlerini değiştirecek belge, fotoğraf ve delil bulunamamış, kök rapordaki görüş ve tespitlerinin değişmediği” hususlarını bildirmişlerdir.
Davalı/karşı davacı vekilinin ek rapora karşı beyan ve itiraz dilekçesinde özetle; dosyada mevcut evrakların davacı tarafın başvurusundan çok daha öncesinde müvekkili tarafından ithalatının yapıldığının ortada olduğunu, bilirkişilerce dava dosyası içinde bulunan evrak ve belgeler incelenmeksizin rapor tanzim edildiğini, kaldı ki internet adresi ve internet sitesinde bulunan tüm resim ve belgeler sunulduğunu, burada tarih konusunda tespit yükümlülüğünün de bilirkişilere ati olduğunu, …… tescilli faydalı model belgesine ilişkin taraflarınca ibraz edilen belge ve sunulan itirazlar dikkate alınarak yeni bir bilirkişi kurulu tarafından yapılacak inceleme sonucunda ek bilirkişi raporu alınmasına, mahkeme aksi görüşte olması halinde ise dava içindeki evraklar ve davacı tarafın kendi beyanları dikkate alınarak faydalı modelin hükümsüzlüğüne karar verilerek kurum kayıtlarından terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
18/01/2018 tarihli celsede dosyanın davaya konu ürünlerin tecavüzü yönünden değerlendirme yapılmamış olup, yine mali konu ve defter ve kayıtların incelenmesi zorunlu olduğundan yeniden mali bilirkişi eklenmek suretiyle dosyanın bilirkişi heyete tevdine karar verilmiş, öncelikle mali bilirkişiden davalı tarafın ürünleri kullanımına ilişkin tescil tarihinden önce kullanım olup olmadığı hususlarını davalı defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılmak suretiyle davalı tarafın ürünlerini ne zamandan beri ithal ettiği ve kullandığı, bu kullanımdan dolayı ne kadar satış yapıldığı, ayrıca elde edilen kâra yönelik davacı tarafın talepleri de dikkate alınarak değerlendirilmesi, mali bilirkişi incelemesi tamamlandıktan sonra hükümsüzlük konusunda rapor alınan bilirkişi heyetine tevdi ile davalı tarafın ithal tarihlerinin de dikkate alınmak suretiyle yenilik ve ürünlerin davalı tarafından daha önce kullanımların mali bilirkişi raporundaki hususlar değerlendirilerek ek rapor alınmasına karar verilmiş, dosya bilirkişilere tevdi olunmuştur.
Bilirkişiler hazırlamış oldukları 07/02/2019 havale tarihli 2. Ek raporlarında özetle; “…… faydalı model belgesi incelendiğinde hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı” hususlarını bildirmişlerdir.
Mahkememizin 14.02.2018 tarihli ara kararında; 18.01.2018 tarihli duruşmada verilen ara karar gereğince davalı defterlerinin incelenmesi için İzmir Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesine talimat yazılmasına, karar verilmiş, dosya İzmir Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’ne gönderilmiş, mali bilirkişiye dosya tevdi olunmuştur.
Talimat dosyası ile alınan mali bilirkişi raporunda özetle; ” 2015 ve 2016 yıllarında dava konusu makinelere ait ithalatın 12 adet toplamda (TL’ye çevrildiğinde) 36.369,00 TL olduğu, dava konusu ürünlere ait makine satışlarının 2015 yılında 4 adet 35.400,00 TL, 2016 yılında 2 adet 16.520,00 TL, toplam 51.920,00 TL olduğu, makine net satışlarının beyanname verilerine oranlanarak bulunan kârının 1.456,66 TL olduğunu, davalı …… Ltd. Şti’ne ait 2012-2013-2014-2015-2016 ve 2017 yılları yevmiye defterler incelenmiş olup 23.06.2014 tarih …… endüstriyel tasarım tescilli ve …… tasarım tescil belgeli elektrikli kaldırım ve yol süpürme makinelerinin sadece 2015 yılında ithalatının yapıldığı, tasarım tescil tarihinden önce ithalat ve satış bulunmadığı” hususlarını bildirmiştir.
18/04/2019 tarihli celsede; önceki raporlarda asıl dava faydalı model tasarıma tecavüz olup bu konuda herhangi bir değerlendirme bulunmadığından davalı tarafından ihlal edilen ürünün davacı adına olan faydalı model belgesindeki koruma kapsamında olup olmadığı hususlarında ek rapor alınmasına karar verilmiştir.
Bilirkişiler hazırlamış oldukları 17/02/2020 havale tarihli 3. Ek raporlarında özetle; “İncelenen fuar standında bulunan süpürme makinası üzerinde tespit isteyenin TR …… nolu faydalı model belgesinin tek bağımsız isteminde yer alan tüm unsurların mevcut olduğu” hususlarını bildirmişlerdir.
Asıl dava; Davacıya ait tasarım ve faydalı model haklarına ecavüzün ve haksız rekabetin tespitiyle, tecavüzün durdurulmasın, önlenmesine ve tazminat taleplerine ilişkindir.
Karşı davada; davacı adına tescilli endüstriyel tasarım ve faydalı modelin yenilik ve ayırt edicilik özellikleri değerlendirilerek hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığına ilişkindir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Faydalı Modele Tecavüz yönünden;
6769 Sayılı SMK’nın 141 Maddesi ile, patent veya faydalı model sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmek, kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği ya da bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla üretilen buluş konusu ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak, patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu usulü kullanmak veya bu usulün izinsiz olarak kullanıldığını bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünlerle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak, patent veya faydalı model hakkını gasp etmek ve patent veya faydalı model sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmenin, patent ve faydalı model belgesine tecavüz oluşturacağı belirtilmiştir.
Mahkememizce alınan rapor ve taraf itirazlarının değerlendirildiği üç ayrı ek raporda asıl davaya konu faydalı modelin hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı ve dosya ekinde yer alan …… D.İş sayılı dosya üzerinden yapılan tespite göre ise davalı yana ait ürünün söz konusu faydalı modelin tek bağımsız isteminde yer alan tüm unsurları içerdiği ve bu şekilde tecavüzün sübut bulduğu anlaşılmıştır.
Tasarıma tecavüz ve tasarımın hükümsüzlüğü yönünden;
SMK’nun 55.md’sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün “görünümü” nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; somut olayda mahkememizce özellikle tartışılması gereken husus davalıya ait tescilli tasarım ile davacıya ait daha önce kamuya arz edilen ürünlerin benzer olup olmadıkları, bu bağlamda davalı adına tescilli tasarımın “yeni” ve “ayırd edici” özelliklere sahip olup olmadığıdır. Tasarımda önemli olan teknik ve bilimsel yönden ziyade, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklerdir ve temel itibariyle koruma bu “görünüm” için değerlendirilmektedir. Bu “dış” görünüşün hukuki korumadan yararlanması için yeni ve ayırd edici özelliklere sahip olması gerekmektedir.
Davaya konu olayda mahkememizce alınan rapor ve ek raporlarda; davacının …… tescil numaralı tasarımının yenilik ve ayırt edici nitelik vasfı taşımadığı görüşlerine mahkememizce de aynen iştirak edilmiş, yenilik ve ayırt edicilik vasfı taşımayan tasarımın hükümsüzlüğüne karar vermek gerekmiştir.
Karşı dava yönünden verilen hükümsüzlük kararı geçmişe etkili sonuç doğuracağı anlaşıldığından bu tasarıma tecavüz iddiasıyla açılan asıl davanın ise reddi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
A-ASIL DAVA YÖNÜNDEN :
1-Asıl Davada Davacının davasının KISMİ KABUL, KISMİ REDDİ İLE;
Davalının davacıya ait …… tescil numaralı faydalı modelinden doğan haklarına tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine, 1.456,66 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
Davacıya ait …… tescil numaralı tasarıma tecavüze ilişkin açılan davanın reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 99,50 TL ilam harcından, 34,16 TL peşin harcın mahsubu ile, 65,34 TL bakiye karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihininde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hesaplanan 4.910,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davanın kısmen reddi sebebiyle, karar tarihininde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hesaplanan 4.910,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 27,70 TL başvuru ve 34,16 TL peşin olmak üzere toplam 61,86 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 155,75 TL tebligat-tezkere ve 2.250,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 2.405,75 TL yargılama giderinin, davanın kabul-red oranına göre 1.804,31 TL.’sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
B-KARŞI DAVA YÖNÜNDEN :
1-Karşı davada davacının davasının KISMİ KABUL KISMİ REDDİ İLE;
Karşı davalı-davacıya ait …… tescil numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne, sicilden terkinine,
Karşı davalı-davacıya ait …… tescil numaralı faydalı modelin hükümsüzlüğü davasının reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan, 54,40 TL ilam harcından, 29,20 TL peşin harcın mahsubu ile, 25,20 TL bakiye karar harcının, davacı/karşı davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihininde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hesaplanan 4.910,00 TL vekalet ücretinin, davacı/karşı davalıdan alınarak, davalı/karşı davacıya verilmesine,
4-Davanın kısmen reddi sebebiyle, karar tarihininde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hesaplanan 4.910,00 TL vekalet ücretinin, davalı/karşı davacıdan alınarak, davacı/karşı davacıya verilmesine,
5-Davalı/karşı davacı tarafından 29,20 TL başvuru ve 29,20 TL peşin olmak üzere toplam 58,40 TL harç giderinin, davacı/karşı davalıdan alınarak, davalı/karşı davacıya verilmesine,
6-Davalı/karşı davacı tarafından 383,95 TL tebilgat-tezkere ve 2.400,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 2.783,95 TL yargılama giderinin, davanın kabul-red oranına göre 1.391,98 TL.’sinin, davacı/karşı davalıdan alınarak, davalı/karşı davacıya verilmesine, bakiyesinin üzerinde bırakılmasına,
C-Talep halinde kararın taraflara tebliğine,
D-Karar kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının ilgilisine iadesine,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere, açıkça okunup usulen anlatıldı.18/09/2020

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır