Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/166 Esas
KARAR NO : 2018/197

DAVA : Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli)
DAVA TARİHİ : 20/05/2013
KARAR TARİHİ : 22/05/2018
KARAR YAZIM TARİHİ :11/06/2018

Mahkememizde görülmekte bulunan Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin yıllardır ilköğretim kitabı yazdığını ve soruları hazırladığını, yazar olması nedeniyle kendine ait birçok eseri bulunduğunu, davalı tarafında yayıncılık yaptığını ve ilköğretim kitapları, soru kitapları ve yardımcı kitaplar basmakta olduğunu, davalının kitaplarında müvekkiline ait soruları izin almadan yayınlamış olduğunu, davalının müvekkiline ait eserleri izinsiz olarak yayınlamış ve mali ve manevi haklarını ihlal ettiğini bu nedenle FSEK m.68 uyarınca üç katı tazminat taleplerine karşı şimdilik 1.000,00 TL’nin olay tarihinden itibaren işleyecek şekilde faiziyle beraber tazminine, FSEK m.70/1 uyarınca ihlal edilen manevi haklarımıza karşılık şimdilik 5.000,00 TL’nin olay tarihinden itibaren işleyecek faiziyle beraber tazmimine, FSEK m.70 uyarınca haksız kazancın yine işleyecek faiziyle beraber tazmimine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalılara yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı taraf 23.02.2016 tarihli dilekçesinde, 356.104,52 TL tazminatın 3 katı 1.067.313,56 TL toplam dava değerinin intihal oranları ve fazlaya ilişkinhaklar saklı kalmak kaydıyla davalı taraftan tahsilini talep etmiş, usulüne uygun ıslah harcı yatırıldığından davacı tarafın maddi tazminat değeri 1.068.313,56 TL olarak değerlendirilmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının iddialarının haksız ve dayanaksız olduğunu, müvekkilinin yayıncılık alanında uzman ve aynı zamanda öğretmen olan yazarlarla imzaladığı sözleşmelere binaen hazırlanan ilköğretim yardımcı ders ve soru kitaplarını basıp yayınlamakta olduğunu, müvekkilinin hak sahibi olduğu kitaplar MEB yönetmeliğine, eğitim ve öğretim müfredatına uygun olarak yazarlar tarafından hazırlandığını, davacının intihal yapıldığı yönündeki iddiasının gerçek dışı olduğunu bu nedenle haksız ve dayanaksız olan iş bu davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Bakırköy … FSHM nin … esas sayılı dosyası ile yürütülen dava mahkemenin kapatılması nedeniyle 25.09.2017 tarihiyle mahkememize devir edilmiş, dosya mahkememizin 2017/166 eses sayılı dosyası olarak eses alınmış ve bu dosya üzerinden karar verilmiştir.
Kültür bakanlığından davalı tarafın yayınlarına ilişkin kayıt ve belgeler davacı tarafın dosyaya ibraz ettiği intihale ilişkin deliler ayrıca tarafın sunmuş olduğu tüm kitap kayıt ve belgeler celp edilmiş, dosya bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, 3 kişilik bilirkişi heyeti mahkememize sunmuş olduğu raporun sonuç kısmında. Davacıya ait FSEK 1/B anlamında hususiyet taşıyan FSEK 2. Madde çerçevesinde ilim ve edebiyat eseri olan çeşitli kitapla7rda yer alan bazı soruları ve bazı metinleri, davalı tarafından izinsiz kaynak göstermeksizin alıntılandığı ve kaynak gösterilmeden yapılan iltimasların FSEK 34 ve35 madde kapsamındaki istisnatan yararlanamıyacağı,
Davalının, davacının kitaplarından izinsiz iltimaslarda bulunmak suretiyle davacının eser sahipliğinden kaynaklanan mali haklarda çoğaltma ve yayma hakkını ihlal ettiği davacının FSEK 68. Madde uyarınca talep edebileceği bedelinin ….kitabında intihal %2 telif ücreti 7.750,00 …alıntı %10 telif ücreti 10.075,00 TL… alıntı yüzdesi %6 telif ücreti 4.650,00 TL …alıntı yüzdesi %4 telf ücreti 2.880,00 TL, …alıntı yüzdesi %7 telif ücret 6.720,00 TL,….ve … alıntı yüzdesi %33 ve %43 telif ücreti 142.222,50 TL, … alıntı yüzdesi %35 telif ücreti 111.037,02 TL, … ve ….alıntı yüzdesi %35 ve %41 telif ücreti 66.420,00 TL, … alıntı yüzdesi %5 telf ücreti 690,00 TL, ….alıntı yüzdesi %3 telif ücreti 3.060,00 TL, …. alıntı yüzdesi %5 telif ücreti 600,00 TL taplam telif ücretinin 356.104,52 TL olduğunun bandrol listesinde olmayan kitapların bu rakama dahil olmadığını beyan etmişler.
Söz konusu bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş, belirlenen benzerliğin yerinde olmdığı bakırköy CBS yapılan soruşturmadaki bilirkişi raporundan farklı ve çelişik olduğundan bu nedenlen yeniden bilirkişi incelemesi ve rapor talep edilmiş, mahkemece tekrar yapılan itirazlar ve tüm değerlendirmeler dikkate alınarak dosya tekrara 3 kişilik bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, üç kişilik bilirkişi heyeti yaptığı inceleme ve değerlendirmede, basit matematik problemlerinin ifade biçim ve sayısallaştırılmasında kullanılan veriler çok özel bir fikir fırtınası gerekitrmez bu tip problemler özellikle ders kitaplarında kullanılan problemlerin hemen hemen hepsinde biri diğerinden çalıntı diyemeyeceğimiz fakat o tarz ifadelerle karşılaşırız bunun nedeni ise problemlerin basit matematik olması gereğidir. Akla gelen yüzlerce kitapta görülebilecek bir çok problem hem davacının hemde davalının kitapları basit problem kitaplarıdır, havuz porbelemleri, yaş problemleri, işçi problemleri geometri vs. Her kitapta yer alan problemlerdir, aynı tip problemi örnek alan bir ücgende açı problemi alalım herhangi iki kitapta iki kenar açısının verildiğinde bir diğeri bu kitap benim problemimi farklı açı ile sormuş bu intihaldir diyebilirmi? dosyalar incelendiğinde nihayetinde bu kitapların milli eğitim bakanlığı müfredatına uygunluğu göze alındığında matematik problemlerinin intihal değil ama benzer olması oldukça doğaldır. Sonuç olarak matematik problemlerinde bir intihal yoktur. Teknik olarak yapılan değerlendirmeye göre dava konusu eserlerde intihal olmadığı FSEK hükümlerine aykırı bir kullanım bulunmadığı beyan edilmiş, raporlar arasındaki çelişki nedeni ile dosya tekrar 3. Bilirkişi heyetine tevdi edilmiş 3. Bilirkişi heyeti raporun mahkemece yok farzedilmiş yeniden 3. Kez bilirkişi incelemesine gidilmesine karar verilmiş, mahkememizin 21.12.2017 tarihli ara kararı ile bir ve ikinci bilirkişi kurulu raporu arasında çekişkinin giderilmesi için ara kararın oluşturulduğu, ara karara rağmen davacı tarafın 3. Bilirkişi incelemesine yönelik parayı yatırmadığı bu nedenle 3. Bilirkişi incelemesinden vazgeçilmesine karar verilmiştir.
Dosyaya ibraz edilen bilirkişi raporları, yapılan inceleme ve araştırma, taraf beyanları dikkate alındığında dava intihal nedeni ile maddi manevi tazminata ilişkin olup
FSEK 35 . maddesi iktibas serbestisini belirlemiş olup bir eserden aşağıdaki hallerde iktibas yapılması caizdir.
1-Alenileşmiş bir eserin bazı cümle ve fıkralarının müstakil bir ilim ve edebiyat eserine alınması,
2-Yayınlanmış bir bestenin en çok tema , motif , pasaj ve tekil neviinden parçalarının müstakil bir musiki eserine alınması,
3-Alenileşmiş sanat eserlerinin yayınlanmış diğer eserlerin maksadı farklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderecatını aydınlatmak maksadı ile bir ilim eserine konulması,
4-Alenileşmiş güzel sanat eserini ilmi konferans veya derslerde konuyu aydınlatmak için projeksiyon ve buna benzer vasıtalar ile gösterilmesi
İktibasın belli olacak şekilde yapılması lazımdır, ilim eserlerinde iktibas hususunda kullanılan eserin ve eser sahibinin adından başka bu kısmın alındığı yerde belirtilir.
İktibas serbestisi fikir ve sanat eserlerinde haklara genel menfaat gerekçesi ile getirilen en önemli ve yaygın sınırlamalardandır. İktibas bir eserden alınan parçaların başka bir eserde kullanılmasıdır. Başka bir deyişle iktibas alenileşmiş bir eserden bazı cümlelerin paragrafların motif ve tınıların , hatta ezgilerin veya alenileşmiş bir güzel sanat eserinin resimlerin, aynen kaynak gösterilerek başka bir esere konulmasıdır.
İktibas serbestisi Bern sözleşmesinde de düzenlenmiştir. Bern sözleşmesinin 10. Maddesine göre yasal anlamda umuma arz edilmiş bir eserden mutat uygulamaya uygun bulunmak ve amacını haklı göstereceği nispeti aşmamak kaydı ile gazete makaleleri ve basın özetlerinden iktibaslar da dahil olmak üzere kısa alıntılar yapılmasına izin verilebilir. Bu maddenin önceki fıkralarına uygun olarak eserlerden faydalanılması halinde kaynağın gösterilmesi kaynakta mevcut ise , eser sahibinin adının belirtilmesi gerekir.
İktibasın şartları hakkın kullanılırken iktibas için aktarma ve yararlanma amacının haklı kılacağı bir oranda olması , yararlanmanın yararlanılan eser sahibinin manevi haklarını ihlal etmemesi, yararlanmanın belli bir yollama (atıf ile ) yapılması yararlanılan eserin ve sahibinin adının belirtilmesi ve diğer kuralların gözönüne tutulması esaslarına göre iktibas serbestisi söz konusu olabilir.
Yine FSEK 34 maddesi eğitim ve öğretim amacı ile yayınlanmış musiki , ilim ve edebiyat eserlerinden alenileşmiş güzel sanat eserlerinden , maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde iktibaslar yapılmak suretiyle hal ve vaziyetinden eğitim ve öğretim gayesine tahsis edildiği anlaşılan seçme ve toplama eserler vücuda getirilmesi serbesttir. Ancak seçme ve toplama eserlerin mündercatını aydıntalmak üzere iktibas edilebilir, bu serbestlik hak sahibinin meşru menfaatlerine haklı bir sebep olmadan zarar verir veya eserden nomal yararlanma ile çelişir şekilde kullanılamaz , bu madde eğitim ve öğretim için seçme ve toplama eserler vücuda getirirken iktibas yapılabilir şartlarını düzenlemiştir. FSEK 34 son madde gereğince de ; seçme ve toplama eser meydana getirirken kullanılan başkasına ait eserlerin ve eser parçalarının kaynağının eser sahibinin adının belirtilemesi gerekir
Somut olayda ilk bilirkişi raporunda davacının eser sahipliği ve kitapları eser niteliğinde oludğu belirlenmiştir, ilk bilirkişi raporunda kitaplara ilişkin intihal oranları ve maddi tazminat miktarlarıda belirlenmiştir ancak alınan ikinci bilirkişi raporunda ilk bilirkişi raporunun tam tersine söz konusu kitapların intihal olmadığı eğitim ve öğretimden kaynaklanan müfredattan kaynaklanan benzer kullanımlardan dolayı intihal olmayacağı ve ihlal olmadığı beyan edilmiş, mahkemece üçüncü bilirkişi incelemesine gidilmiştir. Bir ve ikinci bilirkişi kurul raporları arasında taban tabana zıt raporlar olup bu çelişkinin giderilmesi zorunlu olup davacı tarafından mahkemece belirlenen üçüncü bilirkişi incelemesi yaptırılamamış bilirkişi raporları arasında çelişkinin giderilememesi davacı tarafın davanın giderlerine katlanma zorunluluğu olup bu zorunluluğu yerine getirmemesi nedeniyle kesin süre içerisinde davacı taraf yükümlülüğünü yerine getirmedğinden daha önceki alınan bilirkişi raporları çelişki giderilmeden hükme esas alınamayacağından yerinde olmayan davanın reddine karar vermek gerekli ve yerinde görülmüştür.
HÜKÜM:
1-Davacı tarafın tüm talepler yönünden yerinde olmayan davasının REDDİNE,
2- 35,90 TL karar harcının peşin yatan 102,50 TL ve 18.141,66′ den mahsubu ile fazla yatan 18.208,26 TL’ nin karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davacı tarafa iadesine,
3-Davalı taraf kendisini vekil ile temsil ettirmiş olduğundan reddedilen maddi tazminatın ıslahla birlikte değeri dikkate alınarak 55.999,00 TL, reddilen manevi tazminat yönünden 3.145,00 TL olmak üzere toplam 59.144,00 TL ücreti vekaletin davacı taraftan tahsili, davalı tarafa ödenmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 800,00 TL bilirkişi ücreti , 16,00 TL posta gideri toplam 816,00 TL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalı tarafa ödenmesine,
6-Artan avans giderinin tarflara iadesine,
Dair İlgili Hukuk Dairesinde kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde istinaf yolu açık olmak üzere davacı vekilinin, davalı vekillerinin ve davalı şirket yetkilisinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 22/05/2018

Katip …

Hakim …