Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/247
KARAR NO : 2022/481

DAVA : Ticari Şirket (Bilgi Alma Ve İnceleme Hakkı İhlali)
DAVA TARİHİ : 10/03/2022
KARAR TARİHİ : 28/04/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 29/04/2022

Mahkememizde görülmekte olan Ticari Şirket (Bilgi Alma Ve İnceleme Hakkı İhlali) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde;Müvekkilinin davalı şirkette 1.545.253,90 TL/35.000.000 TL oranla hisse sahibi olduğunu, aynı zamanda işten çıkarılmadan önce de şirketin çalışanı olduğunu, davalı şirketin müvekkilini işten çıkardığını, müvekkilin hisse devir bedeli alacağını müvekkil adına tahsil etmiş ve ancak müvekkile ödemediğini, şirketin karlılığının arttığını iddia etmesine rağmen kâr payı dağıtmama kararı aldığını, şirket hissedarlarına aktifi azaltma amacıyla haksız ödemeler yaptığını ve bu uyuşmazlıklara ilişkin davalar açıldığında öğrenilmiştir ki şirketi 3.000.000 EURO tutarlı vergi cezası ile karşı karşıya bıraktığını, davalı tarafa keşide edilen Beyoğlu …. Noterliği 11/02/2022 …. yev. No.lu ihtarname ile, 3.000.000 EURO tutarlı vergi cezası, şirketin diğer hissedarlarına genel kurul kararı olmaksızın huzur hakkı veya başka bir ad altında para ödenmesi, şirketin faaliyet raporu ve bilançoları hakkında incelemeye esas müvekkile bilgi ve belge temin edilmesi ihtarname ile talep edildiğini, davalı şirket tarafından keşide edilen Beyoğlu …. Noterliği 25/02/2022 … yev. No.lu ihtarname ile müvekkilin kötüniyetli olduğundan bahisle talep reddedildiğini, Anılan ihtarname tarafımızca 01/03/2022 tarihinde taraflarınca tebliğ edildiğini, TTK 437. doğrultusunda davalı tarafından davacıya suretleri teslim edilmeyen, incelemesine imkân verilmeyen şirketin karşı karşıya bırakıldığı vergi cezasının suretleri, soruşturma evrakı, usulsüz işleme ilişkin tüm belgeler, haksız ödeme yapılarak şirketin zarara uğratıldığı öğrenilen hissedar ….e verilen huzur hakkı miktarı ve bu huzur hakkının verilmesine ilişkin şirket kararı, hissedar …e ödenen maaş/tazminat veya hangi ad altında olursa olsun yapılan ödemeler ve dayanağı karar, davalının 2020 genel kurulu sonrası faaliyet raporları ve bilançoları hakkında Yönetim Kurulu tarafından bilgi ve belge verilmesi ve usulüne ilişkin Sayın Mahkemenin talimat vermesi hususunda huzurdaki davanın açıldığını, davalı …. REKLAMCILIK şirketinin Yönetim Kurulu, 30/06/2021 tarih, …. yev. numaralı kararı ile, personellerin iş akitlerinin İş Kanunu 17, 18, 19 maddeleri gereğince (iş akdinin geçerli sebeple tazminat alacaklarının ödenerek feshedilmesine ilişkin madde) feshedilmesine karar verildiğini, Müvekkilin iş akdi, davalı tarafından 03/07/2021 tarihinde feshedilmiş, müvekkile işten çıkışı yapılırken davalı tarafından kaşe/imzalı Maaş Alacağı, Kıdem, İhbar Tazminatı, İzin Ücretini gösterir toplam 385.394,52 TL tutarlı Ücret Bordrosu verildiğini ancak ödeme yapılmadığını, davalı tarafından müvekkile verilen kaşeli/imzalı ücret bordrosuna rağmen ödeme yapmayarak müvekkile karşı kötüniyetli olduğu ortada olduğunu, ödeme yapılmaması üzerine, Büyükçekmece …. İcra Müdürlüğü …. E. sayılı icra dosyası ile müvekkilin işçilik alacakları icra takibine geçildiğini, Davalının takibe itirazı üzerine, Bakırköy …. İş Mahkemesi … E. sayılı dosyası ile itirazın iptali davası açıldığını belirterek 2020 genel kurulu sonrası faaliyet raporları ve bilançoları hakkında Yönetim Kurulu tarafından bilgi ve belge verilmesi ve usulü hususunda sayın Mahkemenin talimat vermesi ve bilgi ve belgelerin verilme usulünü belirlemesi yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;Dava dilekçesinde yer alan taleplere ilişkin hiçbir iddiayı kabul anlamına gelmemek birlikte davanın TTK ile düzenlenen 10 günlük hak düşürücü süresi içinde açılmaması nedeniyle usulden reddi gerektiğini, müvekkilinin …. Reklamcılık ve Aydınlatma ve İnşaat Sanayi A.Ş.(“Müvekkil Şirket”) yaklaşık elli yıldır faaliyet göstermekte ve 2000 yılından beri Türkiyenin en büyük ikinci 500 şirketi arasında yer almakta olduğunu, davacı taraf eski yönetimleri sırasında haksız olarak talep ettiği ayrıcalıkları edinemediği ve şirketin bütün hissedarlar ve çalışanlar için eşit şekilde ve ekonomik kaygılar göz önünde bulundurularak yönetilmesi sebebiyle, uzun yıllardır şirket hissedarı olmasına rağmen tamamı ile şirket ortaklarına yönelik kişisel husumeti nedeniyle haksız ve hukuki dayanaktan yoksun birtakım iddialar ileri sürerek ve adeta bir kin duygusu ile hareket etmekte olduğunu, işbu bilgi ve inceleme talebi de bu davalardan yalnızca biri olduğunu, aynı davayı dava dilekçesinde de bahsedilen müvekkil şirketin grup şirketlerinden olan …. İnşaat Akaryakıt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi aleyhine de ikame etttiğini, davacının Beyoğlu … Noterliği’nin 11.02.2022 tarih …. yevmiye numaralı ihtarnamesi ile … Reklamcılık ve Aydınlatma ve İnşaat Sanayi A.Ş.’nin (“Müvekkil Şirket”) 2020 yılı Genel Kurul Toplantıları sonrası faaliyet raporları ile bilançolarının, vergi cezası borcu, soruşturma evrakı ve tüm belgeler ile hissedar …’e verilen huzur hakkı miktarı ve bu huzur hakkının verilmesine ilişkin şirket kararı, hissedar ….’e ödenen maaş/tazminat veya hangi ad altında olursa olsun yapılan ödemeler konusunda bilgi ve belge talep ettiğini, davacının bilgi ve belge talebi haksız ve gerekçesiz olduğundan Müvekkil Şirketçe kabul görmediğini, Beyoğlu …. Noterliği’nin 25.02.2022 tarih ve … yevmiye numaralı cevap ihtarnamesi ile davacıya vergi cezaları konusunda ve hissedar … ve …’e ödeme yapılmadığı konusunda gereken bilgi verildiğini ve bunun dışında kalan tüm hususlardaki talepleri reddedildiğini, müvekkil şirket 2020 genel kurul öncesi finansal tabloları, faaliyet raporu ve sair tüm belgeleri hissedarların incelemesine hazır hale getirdiğini ve davacının bilgi ve belge talebine ilişkin tüm hususlar genel kurulda görüldüğünü, davacının esasen bahse konu tüm hususlarda bilgi sahibi olduğunu, Önemle belirtmek gerekir ki, Müvekkil Şirket Sistem Reklam 30.09.2021 tarihli 2020 yılı Olağan Genel Kurul toplantılarından önce 08.09.2021 tarihli Genel Kurul davet yazıları ile “finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısından en az onbeş gün önce, şirketin merkez ve şubelerinde, pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulacağı” hakkında bildirim yapıldığını ve ayrıca aynı husus Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde 08.09.2021 tarih ve … sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin … sayılı sayfasında ilan edildiğini işbu davet yazıları ve ilanda bildirilen şekilde Genel Kurul toplantıları öncesi bahse şirket faaliyet raporları, bilançoları ve sair tüm kayıtlar Müvekkil Şirketlerde davacı … da dahil olmak üzere tüm hissedarların incelemesine hazır bulundurulduğunu belirterek anılan nedenlerle davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YARGILAMANIN ÖZETİ:
Dava; TTK.nun 437.maddesine dayalı olarak davacıya bilgi alma ve inceleme hakkı tanınması istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın, TTK.nun 437.maddesine dayalı olarak davacıya bilgi alma ve inceleme hakkı tanınması şartlarının oluşup oluşmadığı hususlarından kaynaklandığı tespit edilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın niteliğine göre HMK’nun 14/2 maddesi gereğince işbu davaya bakmaya mahkememiz kesin yetkili olup, dava 6102 sayılı TTK’nun 1521.maddesi gereğince basit yargılama usulünce incelenip sonuçlandırılmıştır.
Davalı şirketin sicil kaydını faal olarak devam ettiği, şirketin muamele merkez adresi itibariyle mahkememizin kesin yetkili olduğu anlaşılmıştır.
Tarafların aktif ve pasif dava ehliyetleri denetlenip uyuşmazlık konuları re’sen belirlenerek taraflarca gösterilen deliller toplanmıştır.
Yapılan yargılama, toplanana ve sunulan deliller, sicil kaydı ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Anonim şirketlerde pay sahipleri, şirket nezdindeki sermayelerinden ve pay oranlarından bağımsız olarak, şirkete yaptıkları yatırımla ilgili olarak doğru kararı verebilmeleri için şirketin ekonomik durumu ve faaliyetleri ile ilgili bilgi sahibi olma hakkını haizdir. Dolayısıyla pay sahipleri, TTK’nın 437. maddesi gereğince şirkete ait finansal tablolar, faaliyet raporları başta olmak üzere denetim raporlarını, kar dağıtım önerilerini genel kurul toplantısından en az 15 (onbeş) gün önceden inceleme hakkına sahiptir. Ayrıca her pay sahibi, gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla bilançonun bir suretini isteyeme hakkına sahiptir.
Madde gerekçesinde de ifade edildiği üzere “Pay sahibine çağdaş ölçülerle örtüşen ve kamuyu aydınlatma, kurumsal denetim ve dürüst hesap verme ilkelerine göre düzenlenmiş bulunan kapsamlı bir bilgi alma ve inceleme hakkı tanınmıştır.”
Pay sahipleri bu düzenleme ile birlikte önceki yılların ve içerisinde bulunulan yılın finansal tablolarını karşılaştırmalı olarak inceleyerek şirket gidişatı hakkında fikir beyan edebileceklerdir. Şayet ortaklar şirket gidişatının olumsuz olduğu kanaatine varır ise, yönetim kurulunu görevden alarak şirketin kötü gidişatının önüne geçebileceklerdir.
TTK kapsamında anonim şirketlerde pay sahiplerinin bilgi alma ve inceleme hakkı; pay sahipliğinden doğan diğer hakları aktif ve etkin bir şekilde kullanabilmeleri adına genel kurul öncesinde, genel kurul esnasında ve genel kurul sonrasında olmak üzere 3 (üç) farklı şekilde düzenlenmiştir.
1- Genel Kuruldan Önce İnceleme Hakkı
TTK’nın 437. maddesi gereğince anonim şirketlerde pay sahipleri şirkete ait finansal tablolar, faaliyet raporları başta olmak üzere denetim raporlarını genel kurul toplantı tarihinden en az 15 (onbeş) gün önceden fiziken inceleme hakkına sahiptir. Bunun yanı sora finansal tablo ve konsolide tablolar 1 (bir) yıl süre ile pay sahiplerinin bilgi alabilmeleri adına aktif bir şekilde açık tutulur. Her bir pay sahibinin bu kapsamda gideri şirketten karşılanmak şartıyla bilançoların bir suretini isteyebilme hakları bulunmaktadır.
2- Genel Kurulda Bilgi Alma Hakkı
Pay sahibinin aktif anlamda bilgi alma hakkı ise TTK 437/II’de karşımıza çıkmaktadır. Her pay sahibi genel kurulda, şirket işleyişi bakımından yönetim kurulundan, denetim yapılma şekli bakımından ise denetçilerden bilgi verilmesini isteme hakkı bulunmaktadır.
Hakkın bu şekilde kullanımı halinde, pay sahibi sadece finansal tablolar ve raporlar hakkında değil, şirketin stratejisi hakkında da bilgi edinilebileceğinden daha tatminkâr sonuçlara ulaşması mümkündür.
3- Genel Kuruldan Sonra İnceleme Hakkı
Pay sahiplerine genel kurul dışında da anonim şirketlerin ticari defterleriyle birlikte iç yazışmalarını inceleme hakkı tanınmıştır. Bu hakkın kullanabilmenin ön şartı pay sahibinin genel kurul esnasında tatmin edici bir cevap alamamış olmasıdır. Kanun koyucu genel kuruldan sonra inceleme hakkına ayrıca bir sınırlama öngörmüştür. Şöyle ki; TTK’nın 437/IV. maddesi kapsamında; pay sahibinin şirketin ticari defterlerini ve yazışmalarının incelenmesi genel kurulun açık onayına veya şirketin yönetim kurulunca bu hususta bir karar tanzim edilmesi gerekmektedir. Gerekli iznin alınması veya kararın oluşturulması halinde inceleme uzman vasıtasıyla da yapılabilmektedir.
TTK 437/III. maddesi ile bilgi alma hakkının sınırı belirlenmiştir. Bu kapsamda pay sahibinin talebi, sadece istenilen bilgi verildiği takdirde şirket sırlarının açıklanacağı veya korunması gereken diğer şirket menfaatlerinin tehlikeye girebileceği gerekçesi ile reddedilebilecektir.
Kanun hükmünden de açıkça anlaşıldığı üzere pay sahibinin şirket sırlarını öğrenmek hususunda bir hakka sahip değildir. Ancak, pay sahibi talebinin haksız olarak reddedildiğini düşünüyorsa bu doğrultuda şirketin bağlı bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurma hakkını kullanabilmesi mümkündür.
Bilgi alma şartı bakımından; özel denetçinin atanması, pay sahibinin bilgi alma hakkı ile doğrudan ilişkili olduğundan, kanun koyucu, birinci olarak pay sahibinin öncelikle kendisine sunulan ve kapsamı genişletilen bilgi alma ve inceleme hakkını kullanmış olmasını aramaktadır (TTK m. 438/1). Öte yandan, kanun koyucu verilecek bilgilerin niteliğine ilişkin de ayrı bir belirleme yapmıştır. Bu bağlamda, verilecek bilgilerin hesap verme ve dürüstlük ilkeleri bakımından özenli ve gerçeğe uygun olması gerekmektedir (TTK m. 437/1). Kanun koyucu, pay sahiplerine verilecek olan bilgilerin amaca hizmet etmesini, şirketle ilgili konuların şeffaf bir şekilde açıklanmasını, gerçek durum ile verilen bilgilerin örtüşmesini aramaktadır.
Gereklilik koşulu bakımından; ikinci olarak kanun koyucu özel denetim yolunun pay sahipliği haklarından yararlanılabilmesi için gerekli olmasını aramıştır. Bu bağlamda, pay sahibinin oy hakkını kullanarak yönetim kurulunu ibra etmeden veya ilgililer hakkında sorumluluk davası açmadan önce gerekliliğini ispatlayarak özel denetim hakkını kullanması mümkündür.
Belirlilik koşulu bakımından; özel denetim, şirketin genel gidişi hakkında, kâr-zarar durumunun tespiti ile ilgili olarak genel bir biçimde bilgi alma amacıyla kullanılamaz. Şirket ile ilgili belli olayların, örneğin ihalelerin, projelerin, inşaatların yapımı ve akıbeti hakkında pay sahiplerinin bilgi sahibi olabilmeleri için söz konusu müessese düzenlenmiştir.Bundan dolayı, pay sahibinin özel denetime başvurabilmesi, şirketi ilgilendiren belirli olayları zikretmesi ve bunları ortaya koymasına bağlıdır. Pay sahibinin bilgi almak istediği meseleleri somut ve anlaşılabilir şekilde belirtmesi gerekir.
TTK.nun 437.maddesi; (1) Finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kar dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısından en az 15 gün önce şirketin merkez ve şubelerinde pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulur. Bunlardan finansal tablolar ve konsolide tablolar bir yıl süreyle merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur. Her pay sahibi gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosu ile bilançonun bir suretini isteyebilir.
(2) Pay sahibi genel kurulda yönetim kurulundan şirketin işleri, denetçilerden denetimin yapılma şekli ve sonuçları hakkında bilgi isteyebilir. Bilgi verme yükümü 200.madde çerçevesinde şirketin bağlı şirketlerini kapsar. Verilecek bilgiler hesap verme ve dürüstlük ilkeleri bakımından özenli ve gerçeğe uygun olmalıdır. Pay sahiplerinden herhangi birine bu sıfatı dolayısı ile genel kurul dışında bir konuda bilgi verilmiş ise diğer bir pay sahibinin istemde bulunması üzerine aynı bilgi gündemle ilgili olmasa da aynı kapsam ve ayrıntıda verilir. Bu halde yönetim kurulu bu maddenin 3.fırkasına dayanamaz.
(3) Bilgi verilmesi, sadece, istenilen bilgi verildiği takdirde şirket sırlarının açıklanacağı veya korunması gereken diğer şirket menfaatlerinin tehlikeye girebileceği gerekçesiyle reddedilebilir.
(4) Şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının, pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenebilmesi için, genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun bu hususta kararı gerekir. İzin alındığı takdirde inceleme bir uzman aracılığıyla da yapılabilir.
(5) Bilgi ve inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fırka anlamında bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen 10 gün içinde, diğer hallerde de makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme kararı, bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir. Mahkeme kararı kesindir.
(6) Bilgi alma ve inceleme hakkı, esas sözleşmeyle ve şirket organlarından birinin kararıyla kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz şeklindedir.
Sonuç olarak, yukarıda ayrıntılarıyla izah edildiği üzere, işbu davada TTKnın 437. maddesi olduğu ileri sürülen bilgi alma ve inceleme taleplerinin anılan maddeye de uygun olmadığı, TTK’ nın 437 1.maddesi finansal tablolar ve konsolide tablolar davacının bilgi edinmesine açık olup davalı şirket yönetim kurulunun kurul süreci dışında davacıya bilgi verme ve inceleme yetkisini gerektirecek somut bir iddia ve delil sunulmadığı gibi davalı …’nin yönetim giderlerinin neler olduğu, kredi miktarları ve kredilerin hangi iş ve işlemler için kullanıldığı, yapıldığı iddia edilen yatırımların nerelere yapıldığını, davalı şirketin daimi olarak uzun bir süre boyunca zararda olması sebebiyle borca batıklık durumu ve buna ilişkin alınan ve alınacak önlemlerin neler olduğu, yönetim kuruluna ödenmiş olan ücretlerin neler olduğu konularında ve bunlarla sınırlı olmak üzere uzman bağımsız denetçi bilirkişi aracılığında rapor alınmak suretiyle TTK 437. maddesi kapsamında bilgi alma ve inceleme hakkı tanınmasına ilişkin bilgi isteminin hususları genel kurullarda tartışıldığı gibi ticari sır olma ihtimali ve söz konusu taleplerin yönetici sorumluluğu gibi diğer şekillerde de talep edebileceği dikkate alındığında bilgi almayı gerektirecek somut delil ya da olay bulunmadığından yukarıdaki kullar çervevesinde ayrıntılı cevaplanmamasının TTK.nun 437/3 maddesine uygun olduğu davanın reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harç peşin alınmış olduğundan ayrıca harç alınmasına yer olmadığına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı yararına tayin ve takdir olunan 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından sarf edilen yargılama giderlerinin kendisi üzerinde bırakılmasına
5-Kullanılmayan gider avansının HMK 333. maddesi gereğince kararın kesinleşmesinden sonra davacıya İADESİNE,
6-HMK’nın uygulanmasına dair yönetmeliğin 58/1 maddesi gereğince taraflardan birinin talebi halinde gerekçeli kararın taraflara TEBLİĞİNE,
Talebin reddedildiği dikkate alınarak TTK 437/5.maddesindeki hükmün içeriği dikkate alınarak 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 341 ila 360’ncı madde hükümleri uyarınca, mahkememize veya aynı sıfattaki başka bir mahkemeye verilecek dilekçe ile kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde veya istinaf dilekçesi kendisine tebliğ edilen taraf başvuru hakkı bulunmasa veya başvuru süresini geçirmiş olsa bile mahkememize veya aynı sıfattaki başka bir mahkemeye vereceği cevap dilekçesi ile iki hafta içerisinde İSTİNAF yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.28/04/2022
Başkan …
¸
Üye …
¸
Üye …
¸
Katip …
¸