Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/565 Esas
KARAR NO : 2022/595

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 12/08/2020
KARAR TARİHİ : 13/06/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 19/07/2022
Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili 12/08/2020 tarihli dava dilekçesinde; Müvekkil şirketin, faaliyet gösterdiği adresteki su vanasından kaynaklanan nedenle su baskını olduğunu, iş yerinin kurban bayramı tatilinde uzun süre kullanılmamış olmasından dolayı ancak tatil sona erdiğinde anlaşılan bu durum nedeni ile liste halinde sunulan bir kısım ticari kayıtlarının hasar gördüğünü, hasar gören kayıtların tamamına yakını eski tarihli olduğunu ve arşiv belge niteliğinde olduğunu, iş yerinde su baskınından kaynaklı durum nedeni ile hasar gören ve okunamaz nitelikte bulunan bir kısım belgeleri için TTK. 82/7 maddesi uyarınca belge düzenlenmesini talep etme durumunda kaldıklarını, su baskınında şirkete ait 2010 ile 2017 yılı arasındaki zarar gören ticari belge ve kayıtların listesini sunduklarını, su baskınında ticari defterlerin hasar görmediğini, 2010, 2011, 2012, 2013,2014,2015,2016,2017 yıllarına ait alış faturaları, satış faturaları, taşıma irsaliyesi, sevk irsaliyesi, perakende satış fişi, gider pusulası, serbest meslek makbuzu, tahsilat ve tediye makbuzları, banka dekontları ve ekstreleri , döviz alım ve satım belgeleri, sigorta poliçeleri, ücret bordrosu, kredi kartı slipleri, personel özlük dosyası, personel puantaj hesaplama çizelgesi, yıllık ücretli izin defteri, vergi dairesi ile yapılan yazışmalar, KDV1, KDV2, muhtasar ,geçici vergi ,kurumlar vergisi damga vergisi beyannameleri ve KDV iade evrak ve belgeleri, tedarikçi ve müşteri mutabakatları, SGK na çalışanlar için verilen beyannameler, ithalat ve ihracat dosyaları(fatura,gümrük beyannameleri,dekontlar,vergiler,proforma faturalar),kredi kartı ekstreleri, şirket adına kayıtlı araçlara yönelik belgeler ile VUK 227 maddesi kapsamında ispat edici evraklar ve diğer belgelerin zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkememizin … esas, … karar, 02/11/2020 tarihli talebin reddine ilişkin verilen kararı, İstanbul BAM …. Hukuk Dairesi’nin … esas,… karar 10/06/2021 tarihli ilamı ile “Hasımsız açılan zayi belgesi verilmesi davasında, TTK’nın 82/7. maddesi gereğince mahkemece resen araştırma ilkesi çerçevesinde delillerin toplanarak değerlendirilmesi gerekir.
Davacı vekili dava dilekçesinde 2010-2017 yılları arasındaki döneme ilişkin alış faturaları, satış faturaları, taşıma irsaliyeleri, sevk irsaliyeleri….vb. olmak üzere, şirkete ait belgelerin zayi olduğunu ileri sürerek eldeki davayı açmıştır. Özellikle alış ve satış faturalarının tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olduğu da gözetildiğinde, ilk derece mahkemesince talep edilen belgelerin TTK’nın 82. maddesi kapsamında sayılan tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olmadıkları gerekçesiyle talebin reddine karar vermesi doğru olmamıştır.
Mahkemece yapılması gereken, dava konusu fatura ve belgelerle ilgili hakimin aydınlatma yükümlülüğü ve resen araştırma ilkesi kapsamında, fatura tarihleri ile matbaa bilgileri de sorulmak suretiyle ve davacının talebine konu belgelerden hangilerinin TTK’nın 82. maddesi kapsamında tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler niteliğinde oldukları yönünde gerekirse bilirkişi raporu da alınmak suretiyle sonuca gitmekten ibarettir. ” gerekçesi ile kaldırılmış olmakla, dosyanın mahkememize gönderildiği ve yukarıda yazılı esas numarasına kaydedilerek yargılamaya devam edildiği anlaşılmıştır.
Talebe konu irsaliye ve faturaların ilgili şirketler tarafından basımının yapılıp yapılmadığına ilişkin cevabi yazılar dosyamız arasına alınmıştır.
Mahkememizce talebe konu belgeler ile alakalı talep edenin saklamak yükümlülüğünün bulunup bulunmadığı, gerekli güvenlik önlemlerinin alıp almadığı, saklamakla yükümlü olduğu belgelerle alakalı olarak ayrıca zayi olmasında talep edenin herhangi bir kusurunun bulunup bulunmadığı konularında rapor düzenlenmesine karar verilmiş, bilirkişi Mali Müşavir …’ın 03/04/2022 tarihli raporunda özetle; Davacı tarafın 2014-2016 yılı ait ticari defterler ve kayıtlarının (HMK md.222TTK 64 m/mülga TTK 85 m.) sahibi lehine delil niteliği bulunup bulunmadığının takdiri sayın mahkemeye bırakıldığı, 2010-2011-2012-2013-2015-2017 yıllarına ait ticari defterler ve kayıtlarının (HMK md.222TTK 64 m/mülga TTK 85 m.) sahibi lehine delil niteliği bulunduğu, gelir İdaresi Başkanlığı İkitelli Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün 31.08.2020 Tarihli Yazında, “İlgi tarih sayılı yazınıza istinaden dairemiz … vergi numaralı mükellefi …. SİST. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ’nin tarh dosyası ve bilgisayar kayıtları tetkikinde, yazınız tarihi itibariyle dava kaydına rastlanılmamıştır.” Denildiği, T.C. HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI İnternet Vergi Dairesinin 30.03.2022 tarihli yazısında,29.03.2022 tarihi itibariyle davacı tarafın 153.41 TL (otoyol araç geçiş ücreti) vadesi geçmiş borcunun bulunduğu, SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI sosyal sigortalar genel müdürlüğü’nün 18.03.2022 tarihli yazısında 18/03/2022 tarihi itibariyle davacı tarafın yasal ödeme süresi geçmiş borcunun bulunmadığı, davacı tarafın zayi belgesi talep ettiği belgeler ile ilgili aşağıda belirtilen süreler nezdinde saklama yükümlüğünün bulunduğu, Vergi usul kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olanlar, tuttukları defterler, düzenledikleri ve aldıkları belgelerin bir örneğini ilgili bulundukları takvim yılından başlayarak 5 yıl süre ile muhafaza etmek zorunda olduğu ancak iş bu 5 yıl geçtikten sonra da aşağıda detayı verilen durumlarda saklama zorunlu bulundığı, Türk Ticaret Kanunu’nda defter ve belgelerin saklanma süresi 10 yıl olarak belirlendiği, açılabilecek ticari davalarda delil olması bakımından defter ve belgelerin varlığı önem olduğu, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 86’ıncı maddesinde, işveren ve iş yeri sahipleri, iş yeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yılın başından başlamak üzere 10 yıl süreyle, saklamak ve kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde on beş gün içinde ibraz etmekle yükümlü tutulduğu, dolayısıyla, sosyal sigortalar kapsamına giren evrak ve belgeler ile defterlerin 5510 sayılı Kanun uyarınca 10 yıl süreyle muhafaza edilmesi gerektiği,Türk Ticaret Kanunu Madde 82 ışığında tacirin zayi belgesi alabilmesi için yerine getirmesi gereken koşullar olduğu, öncelikle tacirin zıyar öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içerisinde ilgili yer yetkili mahkemesinde dava açması gerektiği, 07.08.2020 tarihli tutanakta davacı tarafın iş yerinde meydana gelen olayın 04.08.2020 tarihinde meydana geldiği, davacının ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesine, davacı tarafın kendisine zayi belgesi verilmesi istemiyle 12.08.2020 tarihinde dava açtığı, davacı tarafın 15 günlük yasal süresi içinde dava açtığı,Tacirin TTK’nun 82/7 maddesinden yararlanabilmesi için tacirin basiretli bir tüccar gibi davranıp bir taraftan defterlerin korunması amacıyla gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziyaa uğramanın onun iradesi dışında meydana gelmiş olmasının zorunlu olduğu, davacı tarafa 16.03.2022 tarihin ılan yerinde incelem lebe konu belge/belgelerin iş yerinin bodrumunda arşivleme yapmak suretiyle saklandığı, davacı tarafından sunulan 07.08.2020 tarihli tutanakta, davacı tarafın ticari belge/belgelerinin iş yerinde bayram tatili sırasında bayanlar tuvaletindeki sifon patlamasından kaynaklı dahili su hasarı sonucu ile zarar gördüğünün tespit edildiği ve çalışanların olay yerinde bulunduğu ve tutanağı imzaladığı, rapora eklenen resim ve fotoğraflarda, bodrumun aşırı şekilde su aldığının görüldüğü, tespit, bilgi ve belgeler ışığında kuvvetle muhtemel bu durumun davacı tarafın iradesi dışında meydana gelebileceği, davacı tarafın kusurunun bulunup bulunmadığının TTK’nun 82. maddesi uyarınca hukuki değerlenmenin ve davacı tarafın zayi belgesi verilmesi hususundaki taleplerinin mahkemeye ait olduğu, sonuç ve kanaatine varılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava TTK’nın 82. maddesine dayalı zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesinde; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.” şeklinde düzenleme yapılmakla, tacirlere ticari defter ve kayıtlarını saklama ve ibrazı hususunda zorunluluk getirilmiştir.
Talep eden şirketin ticari defterleri, dava dosyası ile yine bu kayıtların dayanağı belgelerin muhasebesel yönden tetkiki sonucunda, TTK’nın 82. Maddesine göre ancak tacirlerin tutmakla yükümlü oldukları ticari defter ve belgeler için zayi belgesi verilebilir, davacının su baskını sonucu ticari defter ve belgelerinin zarar gördüğü, bu hususun 07.08.2020 tarihli tutanak ile de tespit edilmiş olduğu, talep edenin süresinde zayi belgesi verilmesi talebinde bulunduğu, ayrıca talep edene ait ticari defterlerin noter açılış kapanışlarının süresinde yapıldığı ve söz konusu faturaların talep eden tarafından bastırıldığının matbaalara yazılan yazı cevabından anlaşılmakla, TTK 82 maddesi gereğince talep edene ait ticari defter ve belgelerin zayi olduğu kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.

HÜKÜM : Yukarıda Açıklanan Nedenlerle;
1- Davanın KABULÜ İLE;
2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 yıllarına ait alış faturaları, satış faturaları, taşıma irsaliyesi, sevk irsaliyesi, perakende satış fişi, gider pusulası, serbest meslek makbuzu, tahsilat ve tediye makbuzları, banka dekontları ve ekstreleri , döviz alım ve satım belgeleri, sigorta poliçeleri, ücret bordrosu, kredi kartı slipleri, personel özlük dosyası, personel puantaj hesaplama çizelgesi, yıllık ücretli izin defteri, vergi dairesi ile yapılan yazışmalar, KDV1, KDV2, muhtasar, geçici vergi, kurumlar vergisi damga vergisi beyannameleri ve KDV iade evrak ve belgeleri, tedarikçi ve müşteri mutabakatları, SGK’ya çalışanlar için verilen beyannameler, ithalat ve ihracat dosyaları(fatura,gümrük beyannameleri,dekontlar,vergiler,proforma faturalar), kredi kartı ekstreleri, şirket adına kayıtlı araçlara yönelik belgelerin TTK 82/7. maddesine göre zayi olduğunun tespiti ile ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 80,70-TL harçtan davacı tarafça peşin yatırılan 54,40-TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 26,30-TL harcın davacıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAT KAYDINA,
3-Davacı tarafından sarf edilen yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde davacı tarafa iadesine,
5-HMK’nın uygulanmasına dair yönetmeliğin 58/1 maddesi gereğince davacının talebi halinde gerekçeli kararın TEBLİĞİNE,
Dair; 6100 sayılı HMK.’nun 341. ve devamı maddeleri gereğince gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere talep vekilinin yüzüne karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 13/06/2022

Katip …
¸e-imza

Hakim …
¸e-imza