Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BAKIRKÖY 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/378
KARAR NO : 2020/382

DAVA : İtirazın İptali (Bankacılık İşlemlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 13/04/2018
KARAR TARİHİ : 01/07/2020
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 16/07/2020

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Bankacılık İşlemlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin dondurulmuş gıda vs işi ile iştigal eden bir şirket olduğunu, 12.463,20-TL bedelli çeki ….’daki şubelerinde bulunan müvekkili çalışanlarına tahsilat makbuzuyla teslim edildiğini, işbu çekin şirket merkezi … … teslim edilmek üzere … Kargo Şirketine teslim edildiğini, dava konu çek ve beraberindeki bir takım evrakların 26/03/2018 tarihinde kargı şirketi tarafından … ilçe sınırları içinde dağıtım yapıldığı sırada kargo arabasının hırsızlarca soyulması nedeniyle müvekkilinin rızası hilafında elinden çıktığını, bu hususta suç duyurusunda bulunulduğunu ileri sürerek, …. Bankası A.Ş …. Şubesine ait …. seri nolu ve 20/05/2018 keşide tarihli, 12.463,20-TL bedelli çek ile ilgili mahkemece verilen ödemeden men kararına rağmen çek bedelini ödeyerek şirketlerini zarara uğratan davalı bankadan 12.463,20-TL’nin alınarak taraflarına verilmesine, 12.463,20-TL bedel olan zararları için ödeme yapılan 21/05/2018 tarihinden bu yana bankalarca uygulanan en yüksek avans faizi uygulanarak taraflarına verilmesine, tüm yargı giderleri ve vekalet ücretinin davalı yan üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının uyuşmazlık konusu çekin yetkili hamili olduğun ispatlamasının gerektiğini, davacının yetkili hamil olduğunun bir an için kabul edilmesi halinde dahi davacının zararının oluşmadığını, davacı ödemeden men yasağı kararının müvekkili bankaya tebliğ edildiğini ispatlayamadığını, çekin hukuken ödeme aracı olduğunu, müvekkili bankanın ödeme yapmasının usul ve yasaya uygun olduğunu ileri sürerek, her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla, usul, yasa ve taraflar arasındaki sözleşmelere aykırı davanın öncelikle husumet yönünden reddine, mahkeme aksi kanaatte ise davanın reddine, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava hukuki niteliği itibariyle çekin meşru hamili olduğunu beyan eden davacı tarafından açılmış itirazın iptali davasıdır.
Bakırköy …’ncü İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyası incelendiğinde; davacı şirketin davalı aleyhine ¨6.809,58 asıl alacak , ¨174,83 işlemiş faiz ile asıl alacağa takip tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte tahsili için faturaya dayalı olarak ilamsız icra takibine geçildiği, borçluya ödeme emrinin tebliği üzerine borçlu vekilinin süresinde, borca itiraz ettiğini belirterek takibin durmasına sebebiyet verdiği,İcra Müdürlüğü’nce takibin durdurulmasına karar verildiği,bu kararın alacaklıya tebliğ edilmediği,davanın yasal bir yıllık süre içerisinde açıldığı anlaşılmıştır.
Tarafların aktif ve pasif dava ehliyetleri denetlenip uyuşmazlık konuları re’sen belirlenerek taraflarca gösterilen deliller toplanmış ve konunun incelenmesinde uzmanlık gerektiren yönler olduğundan bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle dava sonuçlandırılmıştır.
Davacının İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası ile davaya konu çekin iptali ve ödeme yasağı talepli dava açtığı, ilgili tensip kararı ile çekin ödenmemesi yönünde ödeme yasağı kararı verdiği ayrıca Gaziosmanpaşa …. soruşturma sayılı dosyasına suç duyurusunda bulunduğu, hırsızlık şerhli müzekkere yazıldığı, bu kararın gerekleri için davalı yana 12/09/2017 tarihinde müzekkere gönderildiği ancak buna rağmen çekin ödendiği anlaşılmıştır.
Davaya konu çek … .Bankası A.ş … Şubesinde bulunan muhatap bankanın açmış olduğu hesaba istinaden bastırılmış bir çektir.
Mahkememizce icra dosyası, çek iptali, cumhuriyet savcılık dosyaları celp edilerek incelenmiştir.
TTK 801. maddedeki düzenleme, çekin muhatap bankaya ibrazı üzerine bankanın ciro silsilesini inceleme yükümlülüğüne ilişkindir. Ancak günümüzde çekler ticari hayatın dinamiği gereği muhatap bankalar dışında da takas sistemine dahil bankalar aracılığı ile de ibraz edilebilmektedir.Bu amaçla Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Takas Odaları Merkezi Kurulmuş ve bu merkezin işlemleri “ T.C.Merkez Bankası Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetmeliği “( gerekçeli kararda yönetmelik olarak anılacaktır) , “ Bankalararası Takas Odaları İşlemleri İzahnamesi “ ( gerekçeli kararda izahname olarak anılacaktır ) ve Merkez Bankası’nın yayınladığı “ Protokol” mevcuttur.
Protokol çeklerin fiziken ibraz edilmeden sadece çek bilgilerinin elektronik ortamda işlem görmesini kabul eden bankalar arasında yürütülecek işlemleri düzenlemektedir.
Yönetmeliğin 15. maddesine göre;
Günlük İşlemlere İlişkin Esaslar
Madde 15 – (Değişik madde ve başlığı – R.G.: 17.4.1998 – 23316 / m.8) Bankalararası takas odalarının çalışma saatleri, Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca belirlenir.
Bankalararası takas odalarında, bütün üye banka şubelerinin temsilcileri, belirlenecek saatlerde hazır bulunmak zorundadırlar. Takas toplantısının başlama saatinde bulunmayan temsilciler, o günkü takas işlemine katılamazlar.
A) Elektronik ortamda işlem yapılmayan takas odalarında, her iş günü iki toplantı yapılır. Çekler ilk toplantıda muhatap bankalara fiziki olarak ibraz edilir. İkinci toplantıda tesviye işleminin yanısıra iade edilmesi gereken çekler, ilgili bankalara fiziki olarak teslim edilir.
B) Elektronik ortamda işlem yapılan takas odalarında;
a) Bilgileri elektronik ortamda işlem gören çekler, aralarında protokol imzalamamış olan muhatap bankalara fiziki olarak ibraz edilir ve bu çekler hesaben tesviye edilmek üzere takas odasındaki merkezi bilgisayarda işleme alınır. Bankalarca, muhatap bankalara fiziken ibraz edilmeyen ancak takas odasındaki merkezi bilgisayara elektronik ortamda bilgisi gönderilen bu çeklere ait elektronik çek bilgileri ile fiziken ibraz edilmek üzere getirilen ancak takas odasındaki merkezi bilgisayara elektronik ortamda bilgisi gönderilmeyen çekler, ilgili bankalara iade edilir.
Bir iş gününe ait olup elektronik ortamda çek bilgi transferi yapılan bu tür çekler ile önceki iş gününe ait bilgileri elektronik olarak iade edilen çekler birarada aynı iş günü ilgili bankalara teslim edilir.
b) Bilgileri elektronik ortamda işlem gören ve bankalar arasında yapılan protokol esaslarına göre fiziken ibraz edilmeyen çekler de hesaben tesviye edilmek üzere takas odasındaki merkezi bilgisayarda işleme alınır.
Düzenlemesi mevcuttur.
İzahnameye göre de;
Fiziken İbraz Edilen ve Kısmen veya Tamamen Karşılıksız Kalan Çekler Dışında İade Edilmesi Gereken Çekler İçin Yapılacak İşlemler:
Madde 15- Muhatap banka şubelerine fiziken ibraz edilen ve kısmen veya tamamen karşılıksız kalan çekler dışında iade edilmesi gereken (keşidecinin ödeme yasağı koyması, çekin Türk Ticaret Kanunu’nda öngörülen asli unsurlarının bulunmaması, hesap üzerinde haciz, rehin, tedbir konulması v.s. gibi) takas konusu çeklerin arka yüzüne ödenmeme sebepleri yazılır. Bu çekler banka şubesi yetkilileri tarafından imzalanarak iade edilir.Elektronik ortamda işlem yapılan bankalararası takas odalarında iade edilecek fiziken ibraz edilen ve fiziken ibraz edilmeyen çekler için iade kodu verilmek suretiyle, takasa çek bilgisi yollanırken yapılan tüm işlem aşamaları gerçekleştirilerek, gerekli mutabakatlar yapılarak, belirlenen saate kadar çek bilgisi elektronik olarak iade edilir. Fiziken ibraz edilen çek ise ertesi iş günü takas odasında lehdar banka şubelerine fiziken iade edilir. Elektronik ortamda işlem yapılan bankalararası takas odalarında işlem gören çek üzerindeki bilgiler ile elektronik olarak alınan bilgiler arasında farklılıklar olması halinde; bu tür çek bilgileri elektronik olarak, çek ise arka yüzüne iade sebebi yazılmaksızın fiziken ilgili bankaya iade edilir. Ancak muhatap bankaca bu tür çeklerin karşılığı bloke edilir ve ertesi iş günü çek bilgileri doğru bir şekilde yeniden bilgisayar ortamında takas odasındaki merkezi bilgisayara gönderilmek suretiyle işlem görür. Elektronik çek bilgi işlem merkezlerinde takas dışında işlem gören çek üzerindeki bilgiler ile elektronik olarak alınan bilgiler arasında farklılıklar olması halinde; bu tür çeklere ilişkin sorunlar ilgili bankalar arasında takas dışında çözümlenir.
İade Edilecek Fiziken İbraz Edilen ve Fiziken İbraz Edilmeyen Çeklerle İlgili Olarak Yapılacak İşlemler:
Madde 16- Elektronik ortamda işlem yapılmayan bankalararası takas odalarında, muhatap banka şubelerince fiziken teslim alınan çeklerin incelenmesinden sonra iade edilmesi gerekli görülen çeklerin herbiri, iade nedeni açıklama kısmına yazılmak suretiyle yeniden çek teslim cetveli (Örnek 1) düzenlenir. Bu cetvellerin çek adedi ile tutar toplamları da takas işlemleri cetvelinin borç kısmının (Örnek 2-A, 2-B) iade edilen çekler bölümünde ait olduğu banka şubelerinin isimleri karşılarına kaydedilir.

PROTOKOL HÜKÜMLERİ:
Yönetmeliğin 9. maddesi olarak bahsedilen düzenleme aslında davalı bankakalır da taraf olduğu protokolün 9. maddesidir.Buna göre;
Madde 9 :Muhatap banka dışındaki bankalar, çek hamilleri tarafından ibraz edilen çeklerin; şekil şartlarını, ciro silsilesini, ibraz süresini, çekte tahrifat olup olmadığını, imza dışında sahtelik, çek hamilinin yetkisi v.s. açısından geçerli olup olmadığını kontrol edip tahsile aldıktan sonra, bu çeklere ait banka kodu, şube kodu, hesap no, çek no, çek tutarı bilgilerini Yönetmelik ve İzahname hükümleri çerçevesinde ilgili bankaya iletmek üzere bilgisayar ortamında takas odasına intikal ettireceklerdir. Alınan çek blokeli ise, çekin blokeli olduğu da bildirilecektir. Bu çeklerden karşılıksız olduğu gerekçesiyle iade edilenler hakkında çeki tahsile veren banka kodu, şube kodu, keşide tarihi, keşide yeri ile çek üzerindeki kodlu bilgiler ayrıca bildirilecektir. Bankalar bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen, birbirlerine yeterli sayıda tedavülde bulunan ve tedavülden kalkan çek spesimenlerini tevdi edeceklerdir.
Düzenlemesi mevcuttur.
Toplanan deliller birlikte değerlendirildiğinde; dava, hakkında ödeme yasağı kararı bulunan çekin muhatap banka tarafından ödenmesi nedeniyle uğranılan zararın davalı bankadan tazmini ve çek bedelinin tahsil eden dava dışı hamile ödeme yapan bankadan iyiniyetli hamil olmadığı gerekçesi ile çek bedelinin istirdadı talebini içeren itirazın iptali davasıdır.
Davacının, davaya konu ….bank …. Şubesine ait, … seri numaralı, 30/11/2017 keşide tarihli, 10.000,00-TL bedelli çekin, kargoda kaybolduğundan bahisle zayii nedeni ile hasımsız olarak iptal davası açtığı, iptal davasında ödeme yasağı verilerek ödeme yasağının davalı bankaya bildirildiği, dava devam ederken zayi olduğu iddia olunan çekin ihbar olunan yetkili hamil …. Faktoring tarafından ibraz edilerek çek bedelinin tahsil edildiği, çek iptali davasının kesinleştiği, iş bu davanın bu nedenle açıldığı, ancak davacının çekin gerçek hamili olduğunu, çekin haksız şekilde yetkili hamilin eline geçtiğini eldeki davada ispatlayamadığı gibi bu durumu iddia dahi etmediği, sadece yetkili hamil bankanın ödeme yasağını bildiğini ve buna rağmen çeki ödemesi nedeni ile iyiniyetli olmadığını iddia ettiği, ihbar olunan … faktoring ‘in çekin bedelsiz kaldığını ve yetkili hamilin çekin bedelsiz kaldığını bildiğini ve iyiniyetli olmadığını da iddia ve ispat etmediği, bu nedenle yetkili hamilden çek bedelinin istirdadını talep etmeden elde davada talep edemeyeceği, yukarıda açıklandığı üzere çek bedelini öncelikle yetkili hamilden talep etmesi gerektiği bu nedenle davalı bankadan bu aşamada talep edemeyeceği mahkememizce sabit sayılarak davanın reddine karar verilmiştir. ( Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2015/3997 esas ve 2015/10861 karar sayılı ilamı ile 2013/9646 esas ve 2014/378 karar sayılı ilamları da bu yöndedir.)
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca alınması gereken 54,40 TL maktu ilam ve karar harcının davacı tarafından peşin yatırılan 170,78 TL harçtan mahsubuna, artan 116,38-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya İADESİNE,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/1 maddesi gereğince tayin ve takdir olunan 3.400,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerine bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 36,70-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Gerekçeli kararın kesinleştikten sonra varsa artan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
5235 sayılı Kanunun geçici 2’nci maddesine göre ,Bölge Adliye Mahkemeleri’nin kurulmasına ve 20 Temmuz 2016 tarihinde göreve başlamalarına dair kararların 07/11/2015 tarih ve 29525 sayılı Resmî Gazete’de ilan edildiği anlaşılmakla;6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 341 ilâ 360’ncı madde hükümleri uyarınca,mahkememize veya aynı sıfattaki başka bir mahkemeye verilecek dilekçe ile kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde veya istinaf dilekçesi kendisine tebliğ edilen taraf,başvuru hakkı bulunmasa veya başvuru süresini geçirmiş olsa bile, mahkememize veya aynı sıfattaki başka bir mahkemeye vereceği cevap dilekçesi ile iki hafta içerisinde İSTİNAF yolu açık olmak üzere davacı vekili ile davalı vekilinin ve ihbar olunan Teb vekilinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup,usulen anlatıldı. 01/07/2020

Katip ….
¸e-imza

Hakim ….
¸e-imza