Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/815 Esas
KARAR NO : 2022/865
DAVA : Ticari Şirket (Şirkete Özel Denetçi Tayin Edilmesi)
DAVA TARİHİ : 17/11/2022
KARAR TARİHİ : 18/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan Ticari Şirket (Şirkete Özel Denetçi Tayin Edilmesi) davasının dava dilekçesi incelendi;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili mahkememize sunduğu dava dilekçesinde özetle; Davalı şirketin …, …, … ve … hizmetlerinin sağlanması konularında faaliyet gösteren ve sermeyesinin … TL olan … alanında hizmet verme amacıyla kurulan bir şirket olduğunu, davacı şirketin davalı şirkette toplam itibari ile değerinin … TL hisseye sahip olduğunu, davacının davalı şirkette pay sahibi olması nedeniyle … günü, sat …’da gerçekleştirilen … yılı 1.Olağan Genel Kurul Toplantısından önce, davalı şirketin Yönetim Kurulu Başkanlığınca gündem maddeleri oluşturularak davacıya toplantıya çağrı kağıdının gönderildiğini, ancak iş bu genel kurul toplantısının TTK 420.Maddesi uyarınca talepleri doğrultusunda ertelendiğini ve davalı şirketin … yılı 1.Olağan Genel Kurul Toplantısının … günü saat …’da gerçekleştirilmesine karar verildiğini, davacıya … yılı 1. Olağan Genel Kurul Toplantısına ilişkin olarak yapılan çağrı ekinde toplantı gündemine ilişkin hiçbir bilgi ve belge gönderilmediğini, söz konusu çağrı kâğıdında sadece … hesap yılına ait finansal tabloların, bilançoların, gelir tablosunun ve yönetim faaliyet raporlarının toplantı tarihinden … gün öncesinden itibaren şirket merkezinde ortakların incelenmesine hazır bulundurulacağının belirtildiğini, söz konusu kayıtların detaylı incelenmesi gerekliliği göz önüne alındığında, davacının bilgi alma veya inceleme hakkının kısıtlanmış olduğunu, sadece genel geçer ifadelerle bu yönde bildirimde bulunulduğunun açık olduğunu, dava konusu genel kurul toplantısı davetine dair çağrı kağıdı ekinde gündem ile birlikte hiçbir bilgi verilmediğinden, taraflarınca davalı tarafa Beşiktaş …Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile “Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları İle Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik” gereği davacıya iletilmesi gereken “… hesap yılına ait finansal tablolar, bilanço, Gelir tablosu (Kar-zarar cetveli), yönetim kurulu faaliyet raporlar, muavin defter dökümü ile detay mizan örneğinin, denetleme raporunun ve yönetim kurulu kar dağıtım önerisinin” davacıya incelenmek üzere teslim edilmesi gerektiğinin ihtar edildiğini, aynı ihtarname içerisinde şirketin iş ve işleyişine ilişkin hayati önem taşıyan ve davacının bilgi alma ve inceleme hakkının kapsamında bir dizi sorular sorulduğunu, işbu ihtarnamenin ardından … tarihinde şirket merkezinde hazır bulunularak ihtarname ile talep edilen evraklardan yalnızca “…-… dönemi yıllık faaliyet raporu, bağımsız denetim raporu ve Beşiktaş … Noterliği’nin … tarih ve … Yev. Numaralı ihtarnamesinde yer alan sorulara ilişkin cevaplar içeren yazı”nın teslim alındığını, bu durumun bizzat SMMM …, … ve … tarafından şirket merkezinde tutulan … tarihli tutanak ile de, bilgi alma ve inceleme hakkının ihlal edildiğinin bir kez daha açıkça ortaya konduğunu, ekte yer alan … tarihli tutanak ve ek evraklar incelendiğinde görüleceği üzere davacının bilgi alma hakkına ilişkin kanunun ön gördüğü ölçüde cevaplar verilmediğini ve davacının bilgi alma ve inceleme hakkının engellendiğini, belirli olayların açıklanması amacıyla … tarihli Genel Kurul’da davacı tarafından özel denetçi tayininde bulunma zorunluluğunun hasıl olduğunu, ancak özel denetçi tayini taleplerinin reddedildiğini beyanla fazlaya dair hakları ve her türlü hakları saklı kalmak kaydıyla TTK m.440/1 uyarınca talep sahibi olarak Mahkememiz tarafından dinlenmeleri ile başta yukarıda somut olarak belirtilen hususlar olmak üzere gerçeği yansıtmayan faaliyet raporu, bilanço ve finansal raporların ihtiva ettiği gerçek dışılıkların ciddi bir mahiyet taşımakta olduğundan, şirketin bekası ve alınabilecek olup da alınmamış tedbirlerin irdelenmesi bakımından TTK 438 ve 439.maddeler gereği aranan şartlar somut olayda gerçekleşmiş olduğundan ve belirtilen olaylara dair hiçbir şekilde açıklama yapılmamış olduğu da dikkate alınarak davalı şirkete Özel Denetçi tayinine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE; Dava, TTK 438 vd. Maddelerine dayalı Özel Denetim istemine ilişkindir.
6102 Sayılı TTK 438.maddesinde; ” Her pay sahibi, pay sahipliği haklarının kullanılabilmesi için gerekli olduğu takdirde ve bilgi alma veya inceleme hakkı daha önce kullanılmışsa, belirli olayların özel bir denetimle açıklığa kavuşturulmasını, gündemde yer almasa bile genel kuruldan isteyebilir.
Genel kurul istemi onaylarsa, şirket veya her bir pay sahibi otuz gün içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden bir özel denetçi atanmasını isteyebilir.”
TTK 439.maddesinde; ” Genel kurulun özel denetim istemini reddetmesi hâlinde, sermayenin en az onda birini, halka açık anonim şirketlerde yirmide birini oluşturan pay sahipleri veya paylarının itibarî değeri toplamı en az birmilyon Türk Lirası olan pay sahipleri üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinden özel denetçi atamasını isteyebilir.
Dilekçe sahiplerinin, kurucuların veya şirket organlarının, kanunu veya esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıklarını, ikna edici bir şekilde ortaya koymaları hâlinde özel denetçi atanır.”
TTK 440.maddesinde; “Mahkeme, şirketi ve istem sahiplerini dinledikten sonra kararını verir.
Mahkeme istemi yerinde görürse, istem çerçevesinde inceleme konusunu belirleyerek bir veya birden fazla bağımsız uzmanı görevlendirir. Mahkemenin kararı kesindir.”
Düzenlemeleri mevcuttur.
Dava konusu somut olayda; davacı tarafça bilgi alma ve inceleme hakkına ilişkin olarak davalı şirkete Beşiktaş …Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile incelenmek üzere ihtarnamede ayrıntılı olarak teslimi istenen bilgi ve belgelerin gönderildiği, aynı zamanda bir dizi de soruların sorulduğu, buna ilişkin olarak … tarihli şirket merkezinde tutulan tutanak ile bir takım bilgilerin teslim alındığı, ancak verilen cevapların tatmin edici olmadığı ve davacı tarafça … tarihli genel kurulda özel denetçi tayini isteminde bulunulduğu ancak yapılan oylamada oy çokluğu ile taleplerinin reddedildiği, TTK 438 ve 439.maddede ki özel denetçi tayinine ilişkin yasal şartların davacı pay sahibi yönünden oluştuğunun kabulü ile talepleri doğrultusunda davalı şirkete özel denetçi tayinine karar verilmesinin talep edildiği görülmüştür.
Özel denetim hakkının istenilebilmesi, diğer bir deyişle özel denetçi atanması için genel kurula başvurma yönünden bazı ön şartlar bulunmaktadır.
Maddenin birinci fıkrasına göre pay sahibi veya azlığın bilgi alma veya inceleme hakkının kullanılması gerektiğidir. Bu husus genel kurul tutanağı ile kanıtlanmalıdır. (TTK Madde 422)
Bilgi alma ve inceleme hakkı TTK Madde 437 de ayrıntılı biçimde açıklanmıştır. Bu husus özel denetçi atamasının ilk koşuludur.
2.koşul ise, özel denetimin konusu iddia edilen belirli olayların mevcut olmasıdır. Belirli konu olarak, şirketin herhangi bir işi, işlemi, finansal durumu, finansman ihtiyacı, şirketin kararları ya da şirkete verilen kayıtlar ile vs olgulardır. Hakim şirkete bağlı şirket veya şirketler hakkında ki özel denetim bağlılık unsuruna karşın, bağlı şirketin ayrı bir tüzel kişiliği nedeniyle, bağlı şirket ile ilgili ve sınırlıdır. Ancak, hakim şirketin özel denetimi yönünden, bağlı şirket ile ilgili hususlarda dikkate alınmalıdır.
TTK 439’un kenar başlığı “2.Genel Kurulun Reddi” sözcüklerini taşımaktadır. Madde gerekçesine göre genel kurul özel denetçi seçimi isteminin yetki halinde, istem sahibi bir pay sahibi değil de, azlığın istemde bulunabileceği açıklanmıştır. Azlık kavramı, madde de şirketin halka açık olup olmamasına göre farklı olgularda düzenlenmiştir.
TTK’nun 439/1 fıkrasına göre istemde bulunma hakkı sermayenin en az 10/1’nin, halka açık anonim şirketlerde 20/1’ini oluşturan pay sahipleri veya payların itibari değer toplamı en az 1.000.000,00 TL olan pay sahiplerine tanınmıştır. Yüzde oranlarının ve belirli tutarların esas sözleşme ile artırılması geçersizdir. Bu durumda, nispi buyurucu kural çerçevesinde esas sözleşmede özel düzenleme ile oranlar ve belli tutarlar azaltılabilir.
Maddenin 2.fıkrasında azlığın istemi üzerine özel denetçi atanabilmesi için TTK Madde 438 hükmünde öngörülen istem koşullarının somut olayda mevcut olup olmadığı ve ayrıca bu fıkrada yer alan koşulun da bulunması gerektiği vurgulanmıştır. Buna göre ; dilekçe sahiplerinin, kurucuların veya şirket organlarının, yasa veya esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıklarını, ikna edici bir şekilde ortaya koymaları gerekmektedir.
TTK 440.maddenin 1.fıkrasına göre Mahkemece şirket veya istem sahipleri dinlenerek karar verilmelidir. Bunun için istem, diğer taraf şirkete tebliğ edilmeli ve şirketin cevap verip vermemesi beklenmeli ve gerekirse duruşma açılmalıdır. Duruşmada; iddia ve savunma belirlenmeli, tüm maddi ve şekli koşullar ile ikna edici koşul da dikkate alınarak sonucu çerçevesinde karar verilmelidir. Mahkemece, ister duruşma açılsın veya açılmasın, istem bir dava olmadığından dosya üzerinden karar verilebileceği gibi taraflar gelmese dahi mahkemece istem olumlu veya olumsuz biçimde karara bağlanmalıdır. (Açıklamalı, İçtihatlı 6335 – 6552-6728 Sayılı Kanunlarla güncelleştirilmiş TTK hükümlerine göre Ticari İşletme ve Şirketler Cilt 2, Syf:2262, 2263, 2264, 2265, 2266 açıklamaları)
Yukarıda belirtilen açıklamalar doğrultusunda davacı yönünden özel denetçi tayinine ilişkin dava koşullarının bulunup bulunmadığına ilişkin yapılan değerlendirmede;
TTK 437.maddesinde bilgi alma ve inceleme hakkının ne şekilde kullanılacağı belirtilmiştir.
Bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması hususu TTK 422.maddesi gereğince genel kurul tutanağı ile ispatlanmalıdır.
Dava konusu somut olayda; davalı şirketin olağan genel kurul toplantısının şirket tarafından … tarihinde yapılmasına karar verildiği, ancak davacının talebi ile toplantının … gününe ertelendiği görülmüştür.
Dava dilekçesi Ek …’de sunulan … tarihli Beşiktaş …Noterliği … numaralı ihtarnamede sorulan sorulara yönelik cevap tutanağı başlıklı belgede teslim eden, teslim alan ve iki şahit imzasının bulunduğu tutanağın genel kurul toplantı tutanağı niteliğinde olmadığı görülmüştür.
… tarihli dava dilekçesi Ek …’de sunulan 2.genel kurul toplantı tutanağında da davacının bilgi alma ve inceleme talebine ilişkin kayıt bulunmayıp özel denetçi tayini isteminde bulunduğu ve bu istemin oy çokluğu ile reddedildiği görülmüştür.
Yukarıda belirtilen açıklamalar doğrultusunda mahkememizce yapılan değerlendirmede; özel denetim hakkının istenebilmesine ilişkin ön şartlardan olan bilgi alma ve inceleme hakkının usulünce kullanıldığına dair hususun davacı tarafça ispatlanamadığı, bu hususta TTK 437.maddesindeki koşulların gerçekleşmediği, sadece ihtarname çekilerek bilgi ve belgelerin talep edildiği ve bir kısım bilgi ve belgelerin de … tarihli tutanak ile teslim alındığı, ancak bu tutanağın genel kurul tutanağı hükmünde olmadığı, dolayısıyla özel denetçi tayinine ilişkin dava ön şartının bulunmadığının kabulü ile dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda TTK 440/2.maddesi gereğince mahiyeti itibari ile kesin olmak üzere talebin reddine karar vermek gerekmiş, açıklanan gerekçelerle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Özel Denetçi Tayinine ilişkin talebin ön şart yokluğu nedeni ile usulden REDDİNE,
2-Harçlar kanunu uyarınca alınması gerekli harç peşin alındığından yeniden alınmasına YER OLMADIĞINA,
3-Talep edenin yaptığı yargılama giderlerinin kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
4-Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde istek aranmaksızın talep edene İADESİNE,
Dair; dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda TTK 440/2.maddesi gereğince kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 18/11/2022

Başkan …
¸E- İmzalı

Üye …
¸E- İmzalı

Üye …
¸E- İmzalı

Katip …
¸E- İmzalı