Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/799
KARAR NO : 2023/50
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 21/09/2018
KARAR TARİHİ : 24/01/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili … tarihli dava dilekçesinde özetle; davacı ile davalı arasında “…” markasını davalının … adresinde işletmesi için Franchise verilmesi hususunda sözleşme imzalandığını, davalının Franchise sözleşmesine aykırı olarak bazı ürünleri tedarik etmediği gerekçesiyle uyarıldığını, davalının da bunun üzerine sözleşmeyi Antalya …Noterliğinin … tarih ve … nolu ihtarı haksız feshettiğini, davalının feshe rağmen marka ve logoları kullanarak işletmeyi çalıştırmaya devam ettiğini, haksız fesih nedeniyle davalıya … tarih ve … nolu ihtarname gönderilerek …-USD cezai şart bedelinin talep edildiğini, davalının ödeme yapmadığı gibi davacının markasını haksız olarak kullanmaya devam ettiğini beyanla …-USD cezai şart ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili … tarihli cevap dilekçesinde özetle; davalı ile davacının “…” markası altında işletilmek üzere davacı ile Franchise sözleşmesi imzaladığını, davacının kendisi ve ortakları tarafından oluşturulan iki yeni markaya önem ve ağırlık vermesi sebebiyle “…” markasının korunması kapsamında hiçbir faaliyette bulunmadığını, benzer yeni markaların türemesine sessiz kaldığını, davacının, sözleşmede hüküm olmasına rağmen davalı işletmeye çok yakın alanlarda “…” ve “…” markalarını faaliyete geçirdiğini, konseptleri ve sunumları benzer olan bu markaların davalı şirketin gelirinin azalmasına sebebiyet verdiğini, davacının franchise sözleşmesi gereği tedarikçisi olduğu ürünleri piyasa şartlarının üstünde davalıya sattığını, fiyatların rayice çekilmesi uyarısında bulunmalarına rağmen uymadığını, bunun üzerine Antalya …Noterliği … tarih ve … nolu ihtar ile sözleşmeyi feshettiklerini, bu feshin haklı olduğunu ve cezai şart talebinin yerinde olmadığını beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Taraflara duruşma gün ve saatini bildirir meşruhatlı davetiye tebliğ edilerek usulüne uygun taraf teşkili sağlanmıştır.
Antalya Kurumlar Vergi Dairesine müzekkere yazılarak davacı şirkete ait … adresindeki işyerine ilişkin ilk ve son yoklama fişleri celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır.
Mahkememizce yargılama sırasında; … tarihli oturum … nolu ara karar gereği dava dosyasının re’sen seçilecek mali müşavir, 1 marka ve franchasing sözleşmelerinde uzman bilirkişi ile 1 fen bilirkişisine tevdi ile tarafların ticari defter ve belgeleri üzerinde de yerinde inceleme yetkisi verilmek suretiyle, taraflar arasındaki franching sözleşmesine göre tarafların, franching sözleşmesine aykırı davranıp davranmadıkları, sözleşmenin feshinin geçerli sebebe dayanıp dayanmadığını ve sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın ödenmesine ilişkin yasal koşulların oluşup oluşmadığı konusunda rapor alınmasına karar verilmiş, bilirkişi heyeti tarafından sunulan … tarihli raporda özetle; “…Dava konusu Franchise Sözleşmesi’nin kuruluş tarihi olan … ile sözleşmenin fesih tarihi olan … tarihleri arasındaki rayiç … ürünleri satış fiyatlarının mahkemece araştırılması, bu araştırma sonuçlarının gelmesini müteakip davacı ve davalı ticari defterleri ve mali kayıtlarının incelenerek fiyatların karşılaştırılması ve sonrasında da rayiç bedel üzerinde ürün satışı yapılıp yapılmadığının belirlenmesi ve buradan çıkacak sonuca göre sözleşmenin süresinden önce feshinin geçerli olup olmadığının tespitinin yapılabileceği.” sonuç ve kanaate varılmıştır.
Antalya Kasaplar Odası, Antalya Gıda Tarım İl Müdürlüğü, Antalya Et Balık Kurumu ile Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odasına müzekkere yazılarak gelen cevabi yazılar dosyamız arasına alınmıştır.
Dosya mali müşavir bilirkişi ile marka ve patent hususunda uzman bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler tarafından sunulan … tarihli ek raporda özetle; “…1) Antalya Kasaplar Odası tarafından belirlenen fiyatlar baz alındığında Davacı tarafından Davalıya satışı yapılan … ürünün Ortalama Toptan kg fiyatı …-… aylarında … TL iken davalıya … TL bedele satıldığı, bu dönemde ürünün piyasa fiyatından yaklaşık %17,86 oranında fazla fiyata satıldığı, …-… ve …-… arasında ise kg fiyatı … TL iken Davacı tarafından … TL bedele satıldığı, bu dönemde ürünün piyasa fiyatından yaklaşık %15,48 oranında fazla fiyata satıldığı,
2)… tarafından belirlenen fiyatlar baz alındığında davacı tarafından davalıya satışı yapılan … ürünün … Ortalama Toptan kg fiyatı …-… aylarında … TL iken … TL bedele satıldığı, bu dönemde ürünün piyasa fiyatından yaklaşık % 30,26 oranında fazla fiyata satıldığı, …-… ve … -… arasında ise kg fiyatı … TL iken Davacı tarafından … TL bedele satıldığı, bu dönemde ürünün piyasa fiyatından yaklaşık %17,86 oranında fazla fiyata satıldığı, … ayında … TL iken … TL bedele satıldığı, bu dönemde ürünün piyasa fiyatından yaklaşık %10 oranında fazla fiyata satıldığı,
3) Davacının ticari defter kayıtları ve alış faturaları kontrol edildiğinde Davacının … … TL bedelden sattığı, bu ürünün davalıya alış bedeli üzerinden %15,46 oranında fazla satıldığı, ancak bu ürüne davacı tarafın beyanına göre kendilerine has baharat karışımı eklendiğinden bu fiyattan satıldığının beyan edildiği,
4) Davacı tarafından … , ürününün kilogramını …TL bedelden aldığı, davalıya bu ürünü …TL bedelden sattığı, bu ürünün davalıya alış bedeli üzerinden %30,23 oranında fazla satıldığı, ancak bu ürüne davacı tarafın beyanına göre kendilerine has baharat karışımı eklendiğinden bu fiyattan satıldığı beyan edildiği,
5) … ilişkin satışlarda söz konusu ürünün içeirisnde yer alan karışımlardan ve ürün içerisinde mevcut … oranlarından bahsedilmiş ise de bu husus uzmanlık alanımızda olmadığından bu ürüne ve bu ürünün satış fiyatına ilişkin bir tespit ve belirleme yapılmadığı,
6) Davacının … ürününü kilosunu … TL bedele satın aldığı, bu ürünün kilosunu Davalıya … TL bedele sattığı, bu satış işleminin ürünün alış bedelinin % 45,25 oranında fazlasına isabet ettiği,
7) Davacının … ürününün kilosunu … TL bedele satın aldığı, bu ürünün kilosunu Davalıya … TL bedele sattığı, bu satış işleminin ürünün alış bedelinin % 12,26 oranında fazlasına isabet ettiği,
8) Davacının … ürününü kilosunu … TL bedele satın aldığı, bu ürünün kilosunu Davalıya … TL bedele sattığı, bu satış işleminin ürünün alış bedelinin %15,58 oranında fazlasına isabet ettiği,
9) Davacının … ürününü kilosunu … TL bedele satın aldığı, bu ürünün kilosunu Davalıya … TL bedele sattığı, bu satış işleminin ürünün alış bedelinin %14,29 oranında fazlasına isabet ettiği görülmektedir.” sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Mali müşavir …, marka ve patent hususunda uzman … ve fen bilirkişisi … tarafından mahkememize sunulan … tarihli ek raporda özetle; “…1) Taraflar arasında imzalanan Franchise sözleşmesinin IV.A-18 mad. uyarınca“.aynı bölgede başka kişi veya şirketlere de işbu sözleşmeye konu haklar bakımından imtiyaz verebilme hakkına sahiptir” maddesi, “…” ve “…” işletmelerinin davalı işletmesinden farklı konseptlere ve farklı markalara sahip olması, imaj çalışmalarının ve tasarımlarının farklı olması ve adreslerinin de uzak olması sebepleriyle sözleşme feshine gerekçe olamayacağı,
2) Her iki tarafın ticari defterlerinde de resmi olarak beyan ettikleri üzere davalıya piyasa rayiç fiyatının üzerinde ürün satıldığı ve bunun taraflar arasında imzalanan Franchise sözleşmesinin IV.A-2 maddesinde yer alan “Et ürünleri (piyasa rayiç bedellerine uygun olacaktır)..” hükmü karşısında sözleşmenin fesih koşulunun oluştuğu,”sonuç ve kanaate varılmıştır.
Mahkememizin … gün ve … Esas, … Karar sayılı kararı ile davanın göreve ilişki dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine karar verilmiş, verilen karara karşı istinaf/yasa yoluna başvurulmuş, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi … Hukuk Dairesinin … gün ve … Esas, … Karar sayılı ilamı ile “…Söz konusu sözleşme kapsamında 556 sayılı KHK’dan kaynaklanan bir hak sahipliği veya tecavüzden ya da anılan KHK’da düzenlenen lisans vb. diğer hususlardan kaynaklanan bir uyuşmazlık olduğu iddia edilmediği gibi, uyuşmazlığın niteliği itibariyle 5846 Sayılı FSEK ve 551, 554 ve 555 sayılı KHK hükümlerinin de uygulama yeri bulunmamaktadır.
Bu durumda, Mahkemece davaya bakmakla görevli mahkemenin Asliye Ticaret Mahkemesi olduğu gözetilmeksizin davada Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesi ile davanın usulden reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu nedenlerle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK’nın 353/1-a-3. maddesi uyarınca esastan kabulüne, İlk Derece Mahkemesinin kararının kaldırılarak mahkemenin görevli olmasına rağmen görevsizlik kararı vermiş olması nedeniyle 6100 Sayılı HMK’nın 353/1-a-3. maddesi gereğince davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine…” şeklinde istinaf talebinin kabulü ile mahkememiz kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
Dosya mahkememizin yukarıdaki esas sırasına kaydedildikten sonra yeniden yapılan yargılamada:
Taraflara duruşma gününü bildirir usulüne uygun meşruhatlı davetiyeler tebliğ edilerek taraf teşkili sağlanmıştır.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava, taraflar arasındaki franchasing sözleşmesine dayalı olarak franchise veren davacı tarafça franchise alan davalının sözleşmenin III. ve V.A1-3 maddelerine dayalı olarak talep ettiği cezai şart istemine ilişkindir.
Taraflar arasında düzenlenen franchasing sözleşmesinin süreyi düzenleyen lll. Maddesinde ” iş bu sözleşme imza tarihinden itibaren 5+5 yıl süre için geçerli olacaktır. Franchasing sözleşmeyi imzaladığı tarihten itibaren 5+5 yıl … ismini kullanabilecektir. Akdin feshi sözleşmenin bitim tarihinden 6 ay önceden yazılı ihbar ile olacaktır. Franchasing sözleşmenin bitim tarihinden 6 ay önceden bildirim yapmaksızın sözleşmeyi fesih yoluna gidecek olursa … USD cezai şart ödemeyi peşinen kabul eder.” sözleşmenin V.A-3. Maddesinde de “…V.A-3) Franchisee alan gerçek yada tüzel kişinin (şirket ortaklarının) kendisi ve üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri akrabası olarlar; sözleşme süresince veya sözleşme her hangi bir sebeple sona erse dahi en az 1 yıl, başka bir isim altında dahi olsa … ve … çeşitlerinin üretimi, satışı ve bu koruda başka bir bayilik (ticari imtiyaz) işi ile iştigal etmeyeceğini peşinen kabul ve taahhüt eder. İşbu maddede kabul edilen ve hukuken rekabet etmeme yükümü olarak adlandırılan (rekabet yasağı) düzenlemeye franchisee alan tarafından uyulmadığı takdirde, franchısor şirkete …USD.nakit cezai şartı ilk tespit üzerine ve hiçbir ihtara gerek kalmaksızın ödeyecektir.” şeklinde belirtilmiştir.
Antalya … Noterliğinin … tarihli ihtarnamesi ile sözleşmenin lV-A-10 ve XIV maddesi gereğince davacı firmayı piyasa nezdinde olumsuz etkileyecek şekilde firmanın zarar ettiğini, başka firmalara dükkanın devredileceğinin beyan edildiği ve neticede marka hakkında olumsuz izlenimler yaratarak ticari itibarın zedelendiği gerekçesiyle sözleşmenin lV-A-10. Maddesi gereği … TL cezai şart ve sözleşmedeki … marka kurallarına uyulmaması sebebiyle ticari itibarın zedelendiği gerekçesiyle sözleşmenin XIV. maddesi gereği … TL cezai şartın 5 gün içerisinde ödenmesi, ayrıca 5 yıllık sözleşme süresinin henüz tamamlanmamış olmasına rağmen sözleşmeyi tek taraflı feshederek sözleşmenin lll. Maddesine aykırılıktan dolayı … TL cezai şart talep edildiği, … tarihli ihtarname ile davalının fesih ihtarında bulunduğu, … tarihli ihtarname ile de sözleşmenin davalı tarafından feshedildiği görülmüştür.
Davacı tarafından … tarihli ihtarname ile cezai şart alacakları yinelenmiş, … tarihli cevabi ihtarname ile de davacı talepleri davalı tarafından reddedilmiştir.
Mahkememizce incelenmesi gereken hususun: Feshin haklı olup olmadığı, neticeten cezai şart taleplerinin de yerinde olup olmadığı hususlarından ibaret olduğu görülmüştür.
Yukarıda tarihi belirtilen Antalya … Noterliğinin … tarih … sayılı sözleşmenin tek taraflı feshedildiğine ilişkin ihtarnamede sözleşmenin haklı sebeple feshedildiği beyan edilmiştir.
Davalının fesih sebeplerine ilişkin yapılan değerlendirmede:
Davacı tarafından … markasının ve sisteminin kulanım hakkını 5 yıl süre ile davalıya verildiği, bu kapsamda davacının da karşılıklı sözleşmesel hak ve yükümlülüklerinin bulunduğu anlaşılmıştır. Davalının sözleşmeyi haklı sebeple feshi halinde cezai şart alacağının talep edilemeyeceği gerçektir.
Davacı taraf cezai şart isteminin markanın fesihden sonra usulsüz olarak kullanıldığı, sözleşmeyi feshinin usulsüz olduğu gerekçelerine dayandırmıştır.
Söz konusu markaya ilişkin olarak … adı altında çok sayıda marka tescilinin bulunduğu, yine … ibaresini içerir de marka tescilinin bulunduğu, ancak davacının bu markaların başvurularına itiraz edebilmesi için öncelikle yazılı bir lisans sözleşmesiyle marka sahibinden lisans alması ve sonrasında bu başvurulara itiraz etmesi gerekmektedir. Söz konusu … ve … ibareleri başka kişiler adına kayıtlı olup, … marka lisansı olmayan yani marka sahipliği ve kullanım hakkı olmayan davacı şirketin marka korumasını talep etmesi mümkün olmadığından davalının markanın korunmadığı iddiasıyla sözleşmeyi feshinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Davacının … ve … adlı işyerlerini açarak sözleşmeye aykırı olduğu iddialarına ilişkin olarak ise alınan bilirkişi raporundan söz konusu işletmelerin farklı konseptte farklı müşteri portföyüne hitap eden işletmeler olması nedeniyle sözleşmenin davalı tarafça feshinin yerinde olmadığı görülmüştür.
Davacının sözleşme konusu … ürünlerini piyasa rayiç bedelinden daha fazla bedelle davalıya sattığı iddiasına ilişkin olarak mahkememizce alınan bilirkişi raporunda franchisee veren davacının sözleşmedeki hammaddeyi temin açısından ürünleri piyasa rayiçleriyle davalıya satmak zorunda olduğu bir gerçektir. Davacı firma tek satıcı konumunda olup, temin ettiği ürünlerin rayiç fiyatlarla davalıya vermemesi durumunda davalının haklarının ihlal edileceği, zarara uğrayacağı tartışmasızdır.
Dava konusu somut olayda, alınan bilirkişi raporundan davacı tek satıcı firma tarafından temini yapılan ürünlerin piyasa rayiç fiyatları üzerinde davacıya temin edildiği anlaşılmıştır. Davalı tarafça … tarihli e-mail de … ürünlerinin piyasa rayiçlerine çekilmesi hususunun talep edildiği, … tarihli ihtarname ile de bu hususun tekrar edilip uyulmaması halinde sözleşmenin tek taraflı feshedileceğinin ihtar edildiği ve neticeten sözleşmeninde … tarihli ihtar ile feshedildiği, bu gerekçe yönünden fesih ihbarının haklı olduğu, yani rayiç fiyatın üzerinde yapılan satışın davalının da zararına olması nedeniyle davalının süresinden önce bu sözleşmeyi fesih hakkının doğduğunun kabulü gerekmiştir.
Sözleşmenin haklı sebeple feshi halinde davacının cezai şart alacağınında mümkün olmadığı, dolayısıyla açılan davanın reddine karar vermek gerektiği anlaşılmış, açıklanan gerekçelerle aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Ayrıntısı gerekçeli kararda açıklanacağı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar kanunu uyarınca alınması gerekli … TL harcın peşin olarak alınan … TL harçtan mahsubu ile bakiye … TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya İADESİNE,
3-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre davada red edilen miktar dikkate alınarak hesap edilen … TL nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya VERİLMESİNE,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde istek aranmaksızın davacıya İADESİNE,
Dair; davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 Sayılı Kanunun 345.maddesi gereğince 2 hafta içerisinde ilgili İstinaf Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 24/01/2023

Başkan …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Katip …
¸e-imzalıdır