Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/726
KARAR NO : 2023/87
İŞ/TALEP : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İŞ/TALEP TARİHİ : 17/10/2022
KARAR TARİHİ : 08/02/2023
Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) İŞİNİN yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
A. TALEP:
1.Talep eden vekili, dilekçesinde özetle; Müvekkil firmanın, … ait …-… Şubesi, … seri numaralı, … ödeme tarihli, … keşide yeri, … çek numaralı, …’ e ait … TL meblağlı çekin son ciranta sahibi olduğunu, söz konusu çeki, müvekkil firmanın kaybettiğini, çekin, bulunamadığını, kayıp olan dava konusu çekin üçüncü şahısların ellerine geçmesi halinde müvekkil mağdur olacağını, bu nedenle kötü niyetli üçüncü kişilerin haksız şekilde yararlanarak sebepsiz zenginleşmesine mahal vermemek ve müvekkilin mağdur olmaması için ihtiyati tedbir kararı verilerek ödeme yasağı konulmasına ve çeklerin kayıp nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
B. GÖREV:
2.Doktrine ve Yerleşik Yargıtay uygulamasına göre, kıymetli evrakların bu bağlamda çeklerin iptaline ilişkin davalar, hasımsız olarak açılır ve çekişmesiz yargıya dahil dava türlerindendir. Bu nedenle, iptal kararı aleyhine yasa yollarına başvurulsa dahi maddi anlamda kesin hüküm oluşturmaz ve dolayısıyla da hasımlı olarak açılacak bir iptal davası sonucunda verilecek kararla değiştirilebilir ya da ortadan kaldırılabilir.(Emsal olarak; T.C. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi., 2007/10821 Esas, 2008/13946 Karar, Tar. 15/12/2008)
3.Türk Ticaret Kanunu’nun 4. maddesinde (6102 sayılı TTK m. 4), bu kanundan doğan hukuk “davalarının” ticari dava sayıldığı, aynı kanunun 5. maddesinin 2. fıkrasında (6102 sayılı TTK m. 5/II), bir yerde ticaret mahkemesi varsa asliye hukuk mahkemesinin vazifesi içinde bulunan ve bu kanunun 4. maddesi hükmünce ticari sayılan “davalara”, ticaret mahkemesinde bakılacağı hususları düzenlenmiştir. Diğer taraftan, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK’nın 382. maddesinde, “çekişmesiz yargı işleri” düzenlenmiş, aynı maddenin 2. fıkrasının (e) bendinde, “ticaret hukukundaki çekişmesiz yargı işleri” başlığı altında 6. madde olarak “kıymetli evrakın iptali”ne ilişkin taleplerin “çekişmesiz yargı işi” olduğu belirtilmiştir.
4.Yasanın 383. maddesinde de, çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olacağı hükmüne yer verilmiş olmakla birlikte ancak aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece bu çekişmesiz yargı işinin sulh hukuk mahkemesinde görüleceği belirtilmiştir.
5.01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı TTK’nın 818/I-s. maddesi poliçenin iptale ilişkin 757 ilâ 763. madde hükümlerinin çek yönünden de uygulanacağı yönünde düzenleme sevk etmiş olup, 6102 sayılı TTK’nın 757/I. maddesi ve 30.06.2012 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren ve 6102 sayılı TTK’nın 4 ve 5. maddelerinde değişiklik öngörün 6335 sayılı Yasa gereğince açıkça bu tür işlerde Ticaret Mahkemesi yetkili kılınmıştır. Ancak 30.06.2012 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 6335 sayılı Yasanın 38. maddesi ile 6102 sayılı TTK’ya eklenen geçici 9. maddesi “bu kanunun göreve ilişkin hükümleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan davalarda uygulanmaz. Bu davalar, açıldıkları tarihte yürürlükte bulunan Kanun hükümlerine tabidir” hükmünü içermektedir. Ayrıca, TTK nın 757/1 maddesi de Ticaret mahkemesinden söz etmektedir.
6.Somut uyuşmazlık konusuna, yukarıda anılan kanun maddeleri gereğince baktığımızda, mahkememiz, iş bu talebe bakmakta görevlidir. Mahkememiz talebe “Ticaret mahkemesi sıfatıyla” bakmıştır.
C. YETKİ:
7.Talep zayi nedeniyle çek iptali davasına ilişkin olup davanın açıldığı tarih itibariyle yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK’nun 818/1-s atfıyla çeklerde uygulanması gereken 757/1 maddesi gereğince iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemeden men edilmesini isteyebilir.HMK 382/e-6. maddesi uyarınca çekişmesiz yargı işi olmakla HMK’nın 384. maddesine göre bu tür davaların talepte bulunan kişinin ikametgahı mahkemesinde de görülebilir. TTK m. 777 gereği; Açıklık bulunmadığı takdirde senedin düzenlendiği yer, ödeme yeri ve aynı zamanda düzenleyenin yerleşim yeri sayılır.Bu nedenle, mahkememiz dosyadaki bilgi ve belgelere, çekin düzenleme yerinin Antalya olması ve bu nedenle ödeme yerinin de Antalya olması göz önüne alınarak, mahkememiz talepte yetkilidir.(Emsal olarak; T.C. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi., 2013/16711 Esas, 2013/21278 Karar, Tar. 25/11/2013; T.C. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi., 2013/16711 Esas, 2013/21278 Karar, Tar. 25/11/2013)
D.HUKUKİ NİTELEME/MAHKEME KABULÜ/YARGILAMA SÜRECİ:
8.Talep çek iptali ve ödeme yasağı isteminden ibarettir.
9.Çek, hukuki mahiyeti itibariyle bir ödeme aracı ve bir havaledir.
10.6102 sayılı TTK’nın 818/1-s maddesi gereğince, poliçeler hakkındaki, TTK nın 757 ila 763 maddeleriyle, 764 üncü maddenin birinci fıkrası çek’ler hakkında da uygulanır.
m. 764:
“(1) Elden çıkan poliçe, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir.”
Çekin zayi edilmesi halinde TTK m. 818/1-s nin atfı nedeniyle m. 757 hükmüne göre alınacak olan ödeme yasağı, “ihtiyatî tedbir”in özel bir şeklidir.
m. 757:
“(1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.
(2) Mahkeme, ödemeyi meneden kararında muhataba, vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdi etmeye izin verir ve tevdi yerini gösterir.”
11. Gerekli ilanlar ticaret sicil gazetesinde yapılmıştır.
12. Yapılan ilanlar sonunda da çekler bulunmamıştır. Mahkememizce ödeme yasağı konulmuştur.
13.Aşamalarda, üçüncü kişi müdahil … vekili, … tarihli dilekçesinde özetle; çekin müvekkilinde olduğunu, alacağı karşılığı elinde bulundurduğunu, çekin kayıp olmadığını, ilgili çek hakkında … İcra müdürlüğünün … esas sayılı dosyasında takip yapıldığını, talep edenin kötü niyetli olduğunu beyan ederek; tedbirin kaldırılmasını talep etmiştir.
14.Talep eden vekili, duruşmada, ödeme yapılmak zorunda kalındığını, istirdat davası açmak üzere süre verilmesini talep etmiştir.
15.Mahkememizce … İcra müdürlüğünün … esas sayılı dosyası, uyap üzerinden istenmiştir. Bakıldığında, takibin haricen tahsil bildirimi ile kapatıldığı, … vekilinin … tarihli dilekçesi ile haricen tahsil bildiriminde bulunduğu anlaşılmıştır.
16.Genel olarak çek iptali davalarına ilişkin özel hüküm niteliğinde bulunan 6102 sayılı TTK’nın gerek 758. maddesi ve gerekse de 763. maddesinde, çek iptali davalarında, yargılama konusu olup elden çıktığı ileri sürülen çekin kimin elinde olduğunun bilinmesi veya davanın görüldüğü mahkemeye üçüncü bir kişi tarafından ibrazı suretiyle bilinir hale gelmesi halinde, iptal talebinde bulunan kişiye, çeki elinde bulunduran aleyhinde -görülmekte olan iptal davasından bağımsız olarak- iade davası açılması amacıyla süre verileceği öngörülmektedir.
17.Dava açılır ise mahkemece çek iptali talebi konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, açılmaz ise talebin reddine karar verilmelidir.
18.Somut olayda, çek karşılığının ödendiği, tedbirin anlamsız kaldığı anlaşılmış, talep eden de bu minvalde beyanlarda bulunmuştur. Talep edenin, haksız bir paranın icra kanalıyla ödendiği, iddiası menfi tespit/istirdat davası usulünde, TTK da belirtilen çek istirdatı davasından öte İİK gereği yapılacak yargılamada belirlenecektir.
19.Yukarıda anlatılan mevzuat, teori, talep doğrultusunda, iş bu talebin konusuz kaldığı, çekin bulunduğu anlaşılmakla, karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM/Nedenleri yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davada KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2-Davacının başkaca dava açmasından muhtariyetine,
3-Dosyadaki ihtiyati tedbirin kaldırılmasına, ayrıca teminatın davacıya iadesine,
4-Talep eden tarafça yatırılan … (TL) başvurma harcının mahsubu ile hazineye gelir kaydına,
5-Talep eden tarafça yatırılan … (TL) maktu harcın mahsubu ile hazineye gelir kaydına, hüküm gereği alınması gerekli bakiye … (TL) harcın talep edenden alınarak hazineye gelir kaydına,
6-Talep eden tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Dair, E- duruşma talep eden davacı vekili Av. …’ın yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 6100 Sayılı Kanunun 345.maddesi gereğince 2 hafta içerisinde ilgili İstinaf Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/02/2023
Katip …
¸e-imzalıdır
Hakim …
¸e-imzalıdır