Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/277 Esas
KARAR NO : 2022/910
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 08/02/2022
KARAR TARİHİ : 01/12/2022

Antalya … Asliye Hukuk mahkemesinin … Gün ve … Esas … Karar sayılı dosyası görevsizlik kararı verilerek mahkememize gönderilmiş ve mahkememizin yukarıdaki esasına kaydı yapılmakla, mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı dava dilekçesinde özetle, dava konusu icra takibinin … tanzim … vade tarihli borçlu … lehdarı ise … olarak yazılı … bin TL bedelli belge dayanak yapılarak ÖRNEK: 10 Kambiyo Senetleri (Çek, Poliçe Ve Emre Muharrer Senet ) Üzerine Haciz Yolu İle Yapılacak Takip Taleplerinde Ödeme Emri-Eski No: 163 – Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu ile başlatılan, alacaklarının uyap sisteminde … A.Ş. – … A.Ş. olarak görünen Antalya … İcra Dairesinin … Esas sayılı dosyası olduğunu, icra takibi … tarihine dayandığını belirterek, dava konusu kambiyo taahhüdüne dayalı davalı yan … ile aramızda mevcut ve geçerli bir borcunun bulunmadığının, borç doğuran geçerli bir hukuki ilişkinin bulunmadığının tespitine, hata ve hileyle rızası dışında alınarak sonradan hatır cirosuna dönüşen anılan kambiyo taahhüdünün hükümsüzlüğüne, Antalya … İcra Dairesinin … Esas sayılı haksız icra takibinin durdurulmasına, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, bu dava sebebiyle uğramış olduğu zararlarının yasa gereği alacağın yüzde yirmisinden az olmamak kaydıyla kötü niyetli davalıdan alınarak tarafına verilmesini talep ve dava etmiştir.
Antalya … Asliye Hukuk mahkemesinin … Gün ve … Esas … Karar sayılı dosyası görevsizlik kararı verilerek mahkememize gönderilmiş ve mahkememizin yukarıdaki esasına kaydı yapılmıştır.
DELİLLER: Dosyada tüm deliller toplanmış, Antalya … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası celp edilmiş, davacı vasisine dava dilekçesinde dayanmış oldukları yemin deliline başvurup başvurmayacakları hususunda beyanda bulunmak üzere süre verilmiş, davacı vasisinin yemin metnini mahkememize sunduğu, yemin metninin usulüne uygun davalı asile tebliğ edildiği, davalı asilin yemin metnindeki hususları kabul ettiğine dair mahkememize beyan dilekçesi sunmuştur.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE:
Dava menfi tespit davasıdır.
Uyuşmazlık; takip ve dava konusu bono nedeniyle davacının davalıya karşı borçlu olup olmadığına ilişkindir.
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 72. maddesi gereğince borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu olmadığını ispat için menfî tespit davası açabilir.
Kural olarak, bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran/iddia eden taraf, o vakıayı ispat etmeye mecburdur (4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 6. maddesi).
İspat yüküne ilişkin bu genel kural, menfi tespit davaları için de geçerlidir. Yani, menfi tespit davalarında da, tarafların sıfatları değişik olmakla beraber, ispat yükü bakımından bir değişiklik olmayıp, bu genel kural uygulanır. Bu davalarda da bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran (iddia eden) taraf o vakıayı ispat etmelidir.
Menfi tespit davasında borçlu ya borçlanma iradesinin bulunmadığını ya da borçlanma iradesi bulunmakla birlikte daha sonra ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürebilir. Davacı taraf kambiyo senedinden dolayı borçlu olmadığının tespitini istediğine göre, konunun hem kambiyo hem de ispat hukuku açısından ele alınıp, değerlendirilmesi gerekir.
Borçlu borcun varlığını inkar ediyorsa, bu durumlarda ispat yükü davalı durumunda olmasına karşın alacaklıya düşer. Borçlu varlığını kabul ettiği borcun ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürüyorsa, bu durumda doğal olarak ispat yükü kendisine düşecektir.
Görülmektedir ki, menfi tespit davasında kural olarak, hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmiş, ancak bu hukuki ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukuki ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Zira, davacı borçlu senedin varlığını kabul etmekle birlikte bir hukuki ilişkiye dayanmadığını değil, başka bir hukuki ilişkiye dayandığını ileri sürmekte; temelde bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmektedir
Bir kambiyo senedi düzenleyip veren ve bu senedi alan herkes, bütün hukuki işlemlerin yapılmasına temel teşkil eden bir gayeye ulaşmak istemektedir. Kambiyo senedinden kaynaklanan talebin geçerliliği, temel ilişkiden kaynaklanan temel talebin ve bununla ilgili olarak taraflar arasında varılmış amaca ilişkin mutabakatın geçerliliğinden tamamen bağımsızdır. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel talebe ise, bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 72. maddesi gereğince borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu olmadığını ispat için menfî tespit davası açabilir.
İspat yükü üzerine düşen taraf ancak ispata “elverişli” deliller ile iddiasının haklılığını kanıtlayabilir. Kanun koyucu HMK’nın 200. maddesinde belli miktarın üzerindeki uyuşmazlıklar yönünden bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukukî işlemlerin senetle ispatını zorunlu kılmış ve bu miktar dâhilinde kalan bir alacağın takdiri delillerle ispatına imkân vermemiştir. Nitekim aynı hususlara Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun … tarihli ve … E., … K. sayılı kararında da değinilmiştir.
Kambiyo senedi olan bono, kanunen emre yazılı bir kıymetli evraktır. Borçluya, borçlu olduğu edayı yerine getirmekten imtina etme yetkisini ifade eden def’iler emre yazılı kıymetli evrakta klasik olarak senet metninden anlaşılan def’iler, senetteki taahhüdün hükümsüzlüğüne ilişkin def’iler ve taraflar arasındaki ilişkiye dayalı şahsi def’iler olarak üç gruba ayrılmaktadır. Yazılı belge niteliğinde olan bonoya karşı ileri sürülebilecek bedelsizlik gibi kişisel def’ilerin kural olarak yazılı bir belge ile ispatı gerekmektedir. (YHGK. … tarih ve E…., K…. sayılı kararı)
Somut olay yukarıdaki açıklamalar ışığında değerlendirildiğinde, dava ve takip konusu bono nedeniyle yine takip borçlusu davalı …’a karşı borçlu olunmadığının tespiti istemli davada ispat yükünün davacı tarafa düştüğü, davacı tarafın da dava dilekçesinde kesin delillerden yemin deliline dayandığı ve mahkememizce verilen kesin sürede yemin deliline başvurduğu , davalı adına “yemine konu hususlar hakkında sorulacak sorular ile ilgili tarafın geçerli bir özrü olmaksızın yemin için tayin olunan gün ve saatte mahkemeye bizzat gelmediği veya gelip de yemini iade etmediği yahut yemini eda etmekten kaçındığı takdirde, yemin konusu vakıaları ikrar etmiş sayılacağı” meşruhatını içerir davetiyenin usulüne uygun tebliğ edilmesine rağmen davalı asilin duruşmada hazır bulunmadığı görülmüştür. Bu sebeple 6100 s. HMK m.229 gereği davalı asil yemin konusu vaka olan bono nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığı hususunu ikrar etmiş sayılmıştır. Tüm bu açıklanan sebeplerle Antalya … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takibine konu … tanzim … vade tarihli … TL bedelli bono nedeniyle davacının davalı- takipteki diğer borçlu sıfatındaki …’a karşı borçlu olmadığı kanaatine varıldığından davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Ayrıntısı gerekçeli kararda açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜ İLE, Antalya … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takibine konu … tanzim … vade tarihli … TL bedelli bono nedeniyle davacının davalı- takipteki diğer borçlu sıfatındaki …’a karşı BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken … TL harçtan peşin alınan … TL nin mahsubu ile eksik alınan … TL nin davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-Davacının yapmış olduğu ilk dava gideri, posta ve müzekkere ücretinden ibaret toplam … TL nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansı ve varsa teminatın karar kesinleştiğinde taraflara iadesine,
Dair, davacı vasisi …’in yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda verilen kararın tebliğinden itibaren 6100 Sayılı Kanunun 345.maddesi gereğince 2 hafta içerisinde ilgili İstinaf Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.01/12/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır