Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/495
KARAR NO : 2021/569
DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/08/2017
KARAR TARİHİ : 21/09/2021

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili … tarihli dava dilekçesinde özetle; davacı yüklenici firma ile davalı işveren arasında … Mahallesinde inşaatı devam eden … Hastanesi ek hizmet binası inşaatı’nda iş yapmak üzere … tarihli “… ” ne ilişkin “…” yapımına ilişkin sözleşme düzenlendiğini, iş bu sözleşme uyarınca; davacının taşeron olarak davalı tarafça … yapılacak … İnşaatında; … İşlerine ilişkin inşaat yapım işi çalışmalarını üstlendiğini, …kg (… ton) birim fiyatı malzeme+işçilik 3,00-TL/kg’den toplam 300.000,00-TL+ KDV’ye anlaştıklarını, taraflarca işin başında sadece …kg (… ton) yapılacak olan işin bedeli olarak 300.000 TL+KDV belirlendiğini, davalı tarafın işin yapılması sırasında projeyle … kg olarak taleplerinin artması (EK-3 proje) ve sözleşme ile karşılıklı anlaşılan … ton birim fiyatı+ işçilik haricindeki; sözleşme dışı artan … kg iş + … kg değişen nitelik ve bedellerdeki ek iş taleplerinde bulunulması, sözleşmenin Özel Şartlar Kısmında “ Yapılacak olan imalatlar Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Genel ve Genel Teknik Şartname ve hükümlerine ve Birim Fiyat tarifelerine uygun olarak yapılacaktır” ibaresinin yer aldığını, Davalı tarafın sözleşme dışı artan ve değişen nitelikteki talep ve ek iş taleplerinin toplamı olan … ton yapılan işin … Bakanlığının… Yılı İnşaat Birim fiyatları+işçilik+nakliye bedellerinin tespiti için Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … D.İş sayılı tespit dosyasında davacı tarafından tespit talebinde bulunulduğunu, yapılan tespitte davacının sözleşmeye dayalı alacağının …-TL olduğu sonuç ve kanaatine varıldığını, davalı tarafın itiraz etmesi sebebiyle bilirkişi raporunun kesinleşmediğini, dava öncesinde Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … D.İş Tespit dosyası gereği alacaklarının hak kaybına uğramaması adına, davalının taşınır taşınmaz malları üzerine teminatsız şekilde tedbir konulmasını, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Davalı vekili … tarihli mahkememize sunduğu cevap dilekçeside; taraflar arasında … tarihli sözleşme imzalandığnı, sözleşmenin 3.maddesinde sözleşme bedeli ve ödeme şeklinin düzenlendiğini, sözleşmeye konu imalatın birim fiyatı malzeme + işçilik … TL/kg olarak belirlendiğini, sözleşmede toplam yapılacak işin … kg toplam iş bedelinin ise … TL olarak belirlendiğini, sözleşmenin 11.maddesinde yapılan imalatların yerinde tespit edilerek buna göre hak ediş tanzim edileceği, tartılma esnasında ihale eden idare yetkililerinin hazır bulunacağının belirtildiğini, sözleşmenin 12.maddesinde sözleşme fiyatı hazırlanırken malzeme fiyatları, işçilik, nakliye ve teçhizatın fiyatları günün koşullarına ve taahhüt süresinde meydana gelecek olasılıklar göz önünde bulundurularak ayrıntılı olarak incelendiği, yüklenicinin işverenden hiçbir şekilde fiyat farkı ya da vergi talep edeyemeceğinin belirtildiğini, sözleşmenin son sayfasında yer alan özel şartlar bölümünde yapılacak olan imalatların … Bakanlığı Genel Teknik Şartname hükümlerine ve birim fiyat tarifelerine uygun olarak yapılacağının belirtildiğini, davacının işe başlamadan iş miktarındaki artıştan haberdar olduğunu, davacının işe başlamadan Bakanlık birim fiyat tarifelerine uygun olarak işi tamamlamayı taahhüt ettiğini, sözleşme şartlarına uygun olarak davacı tarafından hazırlanan hak ediş tutarının ödendiğini, davalı iş sahibinin fazla ödeme yaptığını, Antalya …Asliye Ticaret Mahkemesine sunulan raporun çelişkilerle dolu olduğunu, bu nedenlerle davacının davasının reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini istemiştir.
Alanya … Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır.
Mahkememizce yapılan yargılama sırasında;
… tarihli oturum … nolu ara karar gereğince uyuşmazlık konusunda rapor aldırılmak üzere mahallinde re’sen seçilen çelik kontsrüksiyon alanında uzman inşaat mühendisi ve mali müşavir bilirkişi ile birlikte keşif yapılmış, bilirkişiler tarafından sunulan … tarihli raporda özetle; “…Davalı ile davacı arasında yapılan … HASTANESİ EK HİZMET BİNASI … İŞLERİ yapım işi için … tarihli sözleşme imzalanmış olup, sonrasında idarenin onayı ile proje değişikliğine gidildiği ve kafes kirişli çatı makası sistemi değiştirilerek, kompozit kat döşemesi (…) sistemine dönüldüğü, bu sistemin metrajlara ve uygun pozlara göre değerlendirildiğinde iş artışı meydana getirdiği, işin niteliğinin değiştiği bu işe ilişkin davalı ile davacı arasında ek bir sözleşme yeni bir fiyat anlaşmasının yapılmadığı, sonucunda işin tadilat projesine uygun olarak bitirildiği ve iş bitimi ile ilgili karşılıklı tutanak düzenlenerek imza altına alındığı,davacının alacağının sözleşme özel şartlarındaki hükümlerine göre … Bakanlığı Genel ve Teknik Şartnamesi hükümlerine göre değerlendirilmesi istenmiş,teknik bilirkişi olarak tarafımdan yapılan yaklaşık maliyet hesabında, imalatı yapılan her iş kalemini tarif eden … Bakanlığı birim fiyat pozları kullanılmıştır.Dava konusu işin her bir iş kalemine uygun pozlar kullanılarak, tadilat projesi uygulaması ve ek ilave işler kapsamında yapılan … HASTANESİ EK HİZMET BİNASI … İŞLERİ yapım işinin yaklaşık maliyeti … yılı … Bakanlığı Birim Fiyatları ile … TL4*KDV (9,25 yüklenici karı dahil olmak üzere) olarak hesaplanmıştır.
-Tespit isteyen Davacı tarafın ; dosya incelenmesinde tedarikçilerden … adet fatura ile malzeme atın aldığı dökümleri yapılan tutarın KDV dahil Toplam … TL olduğu, |
-Davacı yan tarafından ödenen işçilik bedelinin ise …-TL olduğu dosyasında ki makbuz fotokopilerinden görüldüğü
Raporumuzda, Davacının, sözleşme ve tadilat projesi kapsamında yapmış olduğu işler
Çevre ve Şehircilik birim fiyat tariflerine göre değerlendirilmiş olup, yapılan işin tanımına ait
Çevre ve Şehircilik Birim Fiyatlarına (… yılı ) göre hesaplanan yapım maliyeti tutarının KDV,
dahil … TL olduğu ve Davacının da dava konusu iş için Davalıdan Tahsil ettiği Tutarın
… TL hesaplandığı, tahsil edilen tutar düşüldükten sonra davacının alacak tutarının
… TL ( KDV Dahil) olduğu” tespit ve rapor edilmiştir.
Dosya önceki rapor veren bilirkişi kuruluna taraflar arasında mutabık kalınan metrajlarda incelenmek suretiyle ek rapor tanzimi için tevdi edilmiş, bilirkişiler tarafından mahkememize sunulan … havale tarihli ek raporda özetle : “… HASTANESİ EK HİZMET BİNASI … İŞLERİ’nin yapım tekniği, tanımı ve tarifi değiştiği ,bu değişikliğin … Bakanlığı birim fiyatlarında da görüleceği üzere bir fiyat farkı doğuracağı, yeni bir fiyat belirlenmeden işe devam edildiği sonrasında yüklenicinin ek fiyat farkı talebinde bulunduğu görülmüş olup, dava konusu yapım işinin çelik uygulama projesi olan, bir yapım işi olup, yüklenici projede belirtilen malzeme işçilik ve diğer genel giderler dahilinde anahtar teslimi olarak toplam fiyat verdiği anlaşılmıştır. Çelik uygulama projesinin değişmesi sebebi ile ilk sözleşme şartlarından daha farklı bir yapım tekniği ve işçilik gereken tadilatlı iş, ilgili sözleşmede belirtilen … Bakanlığı birim fiyatları ve analizleri, yapım işleri uygulama yönetmeliği ve ilgili mevzuatlar kapsamında fiyatlandırılmış ayrıca itiraza konu kalemler tek tek değerlendirilmiş ve cevaplandırılmıştır. Düzenlenen raporda herhangi bir analiz ve değerlendirme hatasına dayanan bir maddi hata olmadığı”şeklinde tespit ve rapor edilmiştir.
Dosya taraf vekillerinin itirazları da dikkate alınarak rapor tanzimi için iki inşaat ve 1 mali müşavir bilirkişiye tevdii edilmiş, bilirkişiler inşaat mühendisi …, inşaat mühendisi … ve mali müşavir … tarafından sunulan … tarihli raporda özetle; “…Dava konusu iş ile ilgili olarak, taraflar arasındaki sözleşme ile, taraflar arasındaki sözleşmeye mesnet teşkil eden, yapılan işin, dava dışı idare ile davalı arasında yapılmış olan sözleşmesi hep birlikte değerlendirildiğinde;
1-Dava konusu iş ile ilgili olarak davacı tarafından yapılmış olan işin tutarının …TL olduğu,
2- Boya işlerinin de davacı tarafından yapılmış olması halinde, davacı tarafından yapılmış olan boya işi tutarının … TL ve toplam iş tutarının … TL+…=… TL olduğu” şeklinde tespit ve rapor edilmiştir.
Dosyaya ibraz edilen bilirkişi heyet raporunun mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli nitelikte hesaplama yöntemleri belirtilmek suretiyle düzenlenmediği görülmekle tarafların itirazları da dikkate alınmak suretiyle bu kez talep edilebilecek alacak miktarına ilişkin mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli dosyadaki tüm ek ve kök raporlar arasındaki çelişkiler de giderecek şekilde rapor tanzimi için dosya … Fakültesindeki Akademisyen 3 kişilik bilirkişi heyetine tevdii edilmesi için … Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılmış, İnşaat mühendisi Dr. …, İnşaat mühendisi Prof Dr. … ve inşaat mühendisi Doç Dr. … tarafından ibraz edilen … tarihli raporda özetle; “…
A. Toplam iş tutarının … TL (KDV hariç) olduğu,
B. … Tarihli Bilirkişi Ek raporunda Özetle (… ve …) raporunda Tahsil ettiği Tutar — (-) … TL (KDV dahil) olduğu beyan edilmektedir,
C. Daha önce belirlene toplam ödeme tutarı ile ilgili olarak … TL (KDV dahil) ödeme yapıldığı,
D. Bu kapsamda davacının (… *…- …) … TL bakiye alacağının kaldığı” tespit ve rapor edilmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava, yüklenici davacı ile iş sahibi davalı arasında düzenlenen “… İşleri”ne ilişkin sözleşme kapsamında yapılan fazla imalat nedeniyle talep edilen alacak istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki ilişki, kurulduğu … tarihinde yürürlükte bulunan 6098 sayılı TBK’nın 470 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğinde olup, davacı yüklenici, davalı ise iş sahibidir. Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir (TBK. 470). Yüklenicinin borcu sözleşmeye ve fen ve tekniğine uygun şekilde ve zamanında işi teslim, iş sahibinin borcu ise, iş bedelinin ödenmesidir (TBK. 471 ve TBK. 479).
Yüklenici ve iş sahibi arasında eser sözleşmesi mevcut olup, sözleşmede kararlaştırılan miktar dışında işlerde yüklenici tarafından yapılmış yada iş sahibince yaptırılmış olabilir. Bununla iş artışı yani sözleşme kapsamında kalan fazla iş yapıldığı ifade edilmektedir.
Yanlar arasında iş artışı olması halinde iş artışı bedelinin nasıl hesaplanacağı sözleşmede kararlaştırılmış olabilir. Bu halde, artan iş bedeli sözleşmeye göre hesaplanacaktır. Sözleşmede bu konuda hüküm yoksa Kamu İhale Sözleşme Kanununa göre yapılanlar dışındaki sözleşmelerde yapılan iş artışlarında, iş artışı suretiyle gerçekleştirilen imalatın iş sahibinin yararına olması ve kamu düzenine aykırı olmamak koşuluyla TBK’nun 526. vd. Maddelerinde düzenlenen vekaletsiz iş görme hükümlerine göre yapıldığı yıl, mahalli piyasa rayiçleri ile artan iş bedelinin hesaplanıp ödenmesi gerekir.(Yargıtay HGK’nun 14/06/2017 tarih 2017/15-503 E.2017/1190 K.),(Usul ve esaslarıyla eser sözleşmesi uygulaması Muammer Öztürk-Zeki Gözütok. 2. Baskı, S.252 Açıklamaları)
Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 21/09/2017 gün 2016/168 Esas, 2017/3097 Karar sayılı emsal içtihadında; “… Eser sözleşmelerinde iş bedeli götürü kararlaştırılmış ise, yüklenici yapılacak şeyi teklif ettiği fiyattan yapmak zorundadır (BK madde 365). Sözleşmeye bağlılık ilkesi uyarınca da götürü bedelle yapılacak sözleşmelerde, iş tahmin edilenden fazla emek ve masrafı gerektirse dahi yüklenici bu işi sözleşme bedeliyle yapma yükümlülüğü altındadır. Uyuşmazlığa konu olan sözleşme de götürü bedelle yapılmış ve işin KDV hariç … TL’ye yapılacağı kararlaştırılmıştır. Ne var ki, davacı yüklenici sözleşme dışı iş yaptığını ileri sürdüğüne göre taraflar arasında düzenlenen sözleşme hükümleri çerçevesinde değerlerdirme yapılmalıdır. Sözleşmenin 28. maddesinde, öngörülmeyen durumlar nedeniyle iş artışının zorunlu olması halinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22 ve 48. maddesi hükmünün uygulanacağı belirtilmiştir. Sözleşme eki olan ve sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. maddesinde ise anahtar teslim götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una kadar olan işlerin süre hariç sözleşme ve ihale dökümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabileceği öngörülmüştür. Bu hükme göre sözleşme dışı iş yapılması halinde öncelikle bu işlerin ne miktar iş artışına yol açtığının belirlenmesi ve % 110 kapsamında kalan işlerin bedelinin sözleşme fiyatlarıyla (artış oranı götürü bedele oranlanarak), % 110’u aşan işlerin bedelinin de sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı BK’nın 410 ve devamı maddeleri uyarınca işin yapıldığı tarihteki serbest piyasa rayiçlerinin içinde KDV de yer aldığından mükerrerliğe sebebiyet verecek şekilde ayrıca KDV eklenmemesi gerekir.
O halde mahkemece yapılacak iş, 6100 sayılı HMK’nın 281/3. maddesi uyarınca yeniden oluşturulacak işin uzmanı teknik bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılmak suretiyle sözleşme eki mahal listesi ve proje gözetilerek fazla imalât olup olmadığının mahkemenin ve Yargıtay’ın denetimine elverişli rapor ile taraf itirazları da karşılanmak suretiyle saptamak, işin kesin hesabına ilişkin belgeler getirtilerek dava konusu imalâtların kesin hesaba dahil edilip edilmediği, bedelinin ödenip ödenmediği incelenerek kesin hesaba dahil edilmeyen dava konusu imalâtlar yönünden yapılan imalâtların sözleşme kapsamında kaldığı ve götürü bedele dahil olduğu sonucuna varıldığı taktirde bu imalâtlar ile kesin hesaba dahil edilen ve bedeli ödenen dava konusu imalâtlar bakımından davayı reddetmek, sözleşme dışı yapıldığı ve götürü bedele dahil olmadığı sonucuna varıldığı taktirde ise, iş artış oranının belirlenerek Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. maddesi hükmüne göre %10 iş artışı kapsamında kalan işlerin bedelini sözleşme fiyatlarıyla, %10’u aşan işlerin bedelini de yapıldıkları tarihteki serbest piyasa fiyatlarıyla hesaplatmak varsa ödemeleri de gözetip hüküm altına olmaktan ve gecikme cezasına ilişkin talebi de reddetmekten ibarettir”. şeklinde belirtilmiştir.
Yukarıda belirtilen açıklamalar ve emsal içtihat doğrultusunda dava konusu somut olayda, Mahkememizce yapılan değerlendirmede:
Taraflar arasında düzenlenen … tarihli sözleşmenin … Maddesinde “Bu sözleşmenin uygulanmasında … Hastaneleri Birliğiyle yapmış olduğu … Sözleşmesi maddeleri uygulanacaktır. Fiyatlandırma: Sözleşme konusu imalatların birim fiyatı, malzeme+işçilik=… TL/kg ‘dır. Lama ve profil demir malzeme+işçilik =… TL/kg’dır.
Toplam yapılacak iş bedeli … Kg.x… TL/ kg=… TL.+KDV” şeklinde belirtilmiştir.
Taraflar arasındaki sözleşmenin özel şartlar kısmında da,”yapılacak olan imalatlar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Bakanlığı Genel ve Teknik Şartname hükümlerine ve birim fiyat tarifelerine uygun olarak yapılacaktır” düzenlemesinin bulunduğu görülmüştür.
Davalı ile idare arasında düzenlenen sözleşmenin 27. Maddesinde, “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesine ilişkin hususlarda yapım işleri genel şartnamesi uygulanır. Sözleşme ve eklerinde birim fiyatı bulunmayan yeni iş kalemlerinin bedelinin yapı işleri genel şartnamesi hükümlerine göre hesaplanır” düzenlemesi mevcuttur.
Davacı tarafça yapıldığı belirtilen fazla imalata ilişkin, ayrıca taraflar arasında bir sözleşme düzenlenmediği, işin davacı tarafça davalıya teslim edildiği görülmüştür.
Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda dava dosyasında, davalı işveren ile dava dışı idare arasında … İşi adı altında Kamu İhale Kurumunun … İhale Kayıt numarası ile ihale edilmiş olan ve yapılan ihale sonucunda teklif birim fiyat üzerinden en uygun teklifi veren davalı … İnşaat ile … tarihli sözleşme imzalandığı, davalı iş sahibi ile davacı yüklenici arasında da bu sözleşme kapsamında … İşlerine ilişkin … tarihli sözleşmenin imzalandığı görülmüştür.
Davalı … İhale sisteminde yapılan bir ihale tarafı olup bu tarafın sözleşmesel sorumluluğu kamu mevzuatı ve yaptığı sözleşme dahilindedir. Davalı işverenin asıl ihale kapsamında … tarihli iş artış onayı belgesinden dava konusu iş için dava dışı idare tarafından %20 oranında ilave iş artışı oluru verilmiş olduğu, bu iş artışı için de davacı ile davalı işveren arasında anlaşılan işlerinde olduğu görülmüştür. Her ne kadar yukarıda belirtilen açıklamalarda düzenleme bulunmaması halinde yapılan fazla işe ilişkin bedelinin mahalli piyasa rayiçleriyle hesaplanması gerekmekte ise de; Taraflar arasındaki sözleşmenin özel şartlar kısmında “yapılacak olan imalatlar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Genel ve Teknik Şartname hükümlerine ve birim fiyat tarifelerine uygun olarak yapılacaktır” düzenlemesi mevcut olduğundan yapılacak hesaplamanın bu tarifeye uygun olması gerektiği anlaşılmış, dosyada bulunan bilirkişi kök ve ek rapordaki çelişkileri giderir mahiyetteki son alınan … tarihli bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabul, kısmen reddi ile fazla imalata ilişkin … TL bakiye alacak bulunduğunun kabulü ile aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:Ayrıntısı gerekçeli kararda açıklandığı üzere;
Davanın KISMEN KABUL, KISMEN REDDİ ile ;
1-… TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
2-Davacı tarafın fazlaya ilişkin taleplerinin REDDİNE,
3-Alınması gerekli 63.302,05-TL nispi harçtan peşin alınan 17.077,50- TL harç harcın mahsubu ile bakiye 46.224,55-TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
4-Davacı tarafça yapılan 191,00-TL davetiye, 106,20-TL posta masrafı, 6.261,40-TL keşif ve bilirkişi giderinden ibaret toplam 6.558,60-TL yargılama giderlerinden davanın kabul ve red oranı gözetilerek 6.077,80 TL yargılama gideri ile 17.113,50 TL ilk dava masraf toplamı 23.191,30 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
5-Davacı tarafça dosyaya yatırılan gider avansından dosyada kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacı tarafa İADESİNE,
6-Karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davacı yararına takdir edilen 63.384,40-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
7-Karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davalı yararına takdir edilen 10.330,50-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya VERİLMESİNE,
Dair; davacı vekilinin ve davalı vekili ile davalı şirket yetkilisi yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 Sayılı Kanunun 345.maddesi gereğince 2 hafta içerisinde ilgili İstinaf Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 21/09/2021

Başkan …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Katip …
¸e-imzalıdır