Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/172
KARAR NO : 2022/356

ASIL DAVADA
BİRLEŞEN DAVADA

DAVA : Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak
DAVA TARİHİ : 23/03/2017
KARAR TARİHİ: 09/05/2022

Mahkememizde görülmekte olan “Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak” davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı ile davalı şirket arasında, Antalya İli Döşemealtı İlçesi …Mah. …Ada … parselde yapılacak olan villa inşaatlarının; 15.03.2016 tarihli kaba inşaat işlerinin yüklenici tarafından birim fiyat usulü ile yapımı sözleşmesi ile 14.04.2016 tarihli ince işlerin yüklenici tarafından birim fiyat usulü ile yapımı sözleşmesi imzalandığını, davalı şirketin 15.03.2016 tarihli sözleşme ile yapımını üstlendiği kaba inşaat işlerini yaptığını, ancak sözleşmeye göre tam ve eksiksiz olarak yapmadığını, davalı tarafça yapılan kaba inşaat işlerinde sözleşmeye aykırı, ayıplı ve eksik işler olduğunu, bu eksiklikler ve sözleşmeye aykırılıkların yapılacak olan keşif ile ortaya çıkacağını, 15.03.2016 tarihli sözleşme gereğince yapılan işlere dair davalı şirkete bir kısım ödemeler de yapıldığından, keşif ile tespit edilecek olan eksik, ayıplı ve sözleşmeye aykırı işlerin bedellerinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmesi gerektiğini, yine davalı şirketin 14.04.2016 tarihli ince işler sözleşmesi ile üstlendiği işleri de sözleşmeye göre tam ve eksiksiz olarak yapmadığını, sözleşmede belirtilen süre içinde işleri bitirmediğini, buna bağlı olarak gecikme cezası alacaklarının da muaccel hale geldiğini, davalı şirket 14.04.2016 tarihli sözleşmeyi ifa etmediği gibi, eksik ve ayıplı işlerini de tam ve sözleşmeye uygun yapılmış gibi göstererek davacıdan hak ediş talep ettiğini, işin 14.04.2016 tarihli sözleşmeye aykırı, eksik ve ayıplı olduğundan bahisle hak ediş talebinin sözleşmenin 10.3 maddesi gereğince iade edildiğini, ancak bu tarihten sonra 14.04.2016 tarihli sözleşme gereğince gerekli düzeltmeler davalı şirketçe yapılmadığı gibi, bu hususun sözleşmenin feshi sebebi oluşturduğu gerekçesi ile davalı tarafça 14.04.2016 tarihli sözleşmenin haksız olarak 09.01.2017 tarihinde feshedildiğini, davalı şirketin feshinin haksız olduğunu, tarafların tacir olduğunu, eksik ve ayıplı olduğundan bahisle hak ediş raporu iade edildikten sonra, gerekli düzeltmeler yapılarak hak ediş raporunun ibraz edilmediğini, iade edilen hak ediş raporuna istinaden ödeme yapılmasının da mümkün olmadığını, feshin haksız olduğunun tespit edilmesi halinde, davalı taraf sözleşmeden keyfi olarak döndüğünden, 14.04.2016 tarihli sözleşmenin tarafların sözleşmeden vazgeçmesi başlıklı maddesine göre …TL. cezai şartında muaccel hale geldiğini, sözleşme serbestisi ve tarafların tacir olması dikkate alındığında, davalının haksız fesih sebebiyle …TL. cezai bedel ödemesine hükmedilmesi gerektiğini, akabinde, davacı şirketin villa inşaatındaki 55 adet villanın yapım işi sözleşmesinin feshedildiğini, bu fesih sebebiyle davacının kazanç kaybına uğradığını, davacının şuan sadece geriye kalan 13 adet villanın yapımı işine devam ettiğini, davacı, davalının feshi sonrasında, 13 adet villanın yapımı işleri için başkaca bir taşeron şirket ile anlaştığını ve bu anlaşma neticesinde de yine kazanç kaybına uğradığını, yeni yapılan sözleşme ile taşeron şirkete ödenecek birim fiyatlar daha fazla olduğundan, davalının işi tamamlaması ile daha fazla kazanç elde edecek olan davacı, şimdi davalı ile sözleşmenin feshedilmesi ve 3. kişi ile yeni bir sözleşme imzalanması sonucunda daha az kazanç elde edeceğini beyanla, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile; şimdilik …TL. gecikme cezası,…TL. cayma bedeli, … TL. kazanç kaybı, … TL. eksik, ayıplı ve sözleşmelere aykırı iş bedelinin haksız fesih tarihi olan 09.01.2017 itibariyle işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alnarak davacıya verilmesine, yargılama harç ve giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili 10/04/2017 tarihli cevap dilekçesinde özetle; davalı yüklenici ile işveren …Turizm arasında 15.03.2016 tarihinde kalıp-kaba inşaat işlerinin ve 14.04.2016 tarihinde ince işlerin yapımı hakkında iki adet sözleşme düzenlendiğini, bu sözleşmeler kapsamında davalı Antalya İl Döşemealtı İlçe …Mh. …Ada … Parsel’de yapılmakta olan 68 adet villa inşaatında kaba inşaat işlerinin kalıp malzemesi, kalıp işçiliği, beton malzemesi, iş iskelesi vs. kaba ve ince işlerin yapımını üstlendiğini, davalının sözleşmelere göre yaptığı işlerde eksik değil, fazla imalatlar bulunduğunu, sözleşmeyi feshettikleri tarihe kadar yapılmış olan tüm işlerin eksiksiz, sözleşmeye uygun olarak fazlasıyla tamamlanarak teslim edildiğini, bu hususun Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin …D. İş sayılı dosyası ile de sabit olduğu üzere … TL’lik imalat sebebiyle alacakları olduğunu, bu kadar yüksek miktarda alacaklarının ödenmemesine ve bu durumun yaptırdıkları tespitlede sabit olmasına rağmen davacının fazla ödeme yaptığı iddiasıyla davalıdan para istemesinin anlaşılır gibi olmadığını, bu kapsamda, tespit raporu ile de sabit olduğu üzere davalının, edimlerini gereği gibi ifa ettiğini, hak ediş raporlarını düzenleyip davalı …İnşaata teslim etmek istemesine rağmen, davacı tarafından ısrarla raporların kabul edilmediğini, hak ediş raporlarının ısrarla kabul edilmemesi, ödeme yapmamak için çeşitli bahaneler üretilmesi üzerine; öncelikle 16 Kasım 2016 tarihli … nolu ihtarla, 09 Aralık 2016 tarihinde maille, 12 Aralık 2016 tarih ve … yevmiye nolu ihtarla, 30 Aralık 2016 tarihli …yevmiye nolu ihtarla hakedişlerin ödenmesini talep ettiklerini, ihtar ve maille hakediş raporlarının usulüne uygun sunulmasına rağmen alacaklarının haksız yere ödenmediğini, bunun üzerine Antalya …Noterliğinin … yevmiye numaralı ihtarı ile sözleşmeyi haklı nedenlerle feshettiklerini, 14.04.2016 tarihli sözleşmenin 5. maddesinde işin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 210 takvim günü; işe başlama tarihinin tespitinde de şantiyeye ilk tuglanın indiği günün baz alınacağının kararlaştırıldığını, davacının ilk tuğlanın ne zaman indiği hakkında herhangi bir belge veya irsaliye sunamadığını, davacının üzerine düşen ispat külfetini yerine getirmediğini, dolayısıyla da işe başlama tarihi olarak hangi tarihin baz alınarak iş bitim süresinin ve buna bağlı olarak gecikme cezasının hesaplandığının anlaşılamadığını, ayrıca varsa bir gecikme bunun sebebinin tamamen tespit isteyene ait olduğunu, eser sözleşmelerinin davalı tarafından ödemelerin yapılmaması nedeniyle haklı sebeplerle feshedildiğini, kaldı ki davacı tarafça, eser teslim alınırken cezai şart isteneceğine dair herhangi bir ihtirazi kayıt ileri sürülmediğini, ayrıca mezkur sözleşmede de ihtirazi kayda gerek olmaksızın cezai şart istenebilineceğine veya sözleşmenin feshi halinde de asıl yüklenicinin cezai şartı talep edebilceğine dair hüküm bulunmadığını, davacının eksik iş, gecikme cezası, kar kaybı, dönme cezası dahil herşeyi istediğini, oysa TBK.ve Yargıtay kararlarına göre burada seçimlik hak söz konusu olduğunu beyanla, alacakları olan …TL ödemediğinden, sözleşmenin feshinde kusurlu olduğundan ve kusurlu olan tarafın cezai şart, cayma bedeli, eksik ve ayıplı iş bedeli ile kar kaybına ilişkin taleplerinin reddine, yargılama giderlerinin ve Avukatlık Ücretinin karşı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini istemiştir.
Birleşen Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı yüklenici ile davalı …Turizm arasında 15.03.2016 tarihinde kalıp-kaba inşaat işlerinin ve 14.04.2016 tarihinde ince işlerin yapımı hakkında sözleşmeler akdedildiğini, bu sözleşmeler kapsamında vekil edenin Antalya ili Döşemealtı İlçe … Mah. …ada … parselde yapılmakta olan 68 adet villa inşaatında kaba ve ince işlerin yapımını üstlendiğini, bu kapsamda vekil edenin edimlerini gereği gibi ifa ettiğini, sözleşme haricinde A tipi ve B tipi villa tuğla duvar yatık örüm işi, parapet işi, yüzme havuzu kalıp ve beton işleri, B tipi villalarda tek, A tipi villalarda çift baca olmak üzere 68 villanın bacaları için Rabit teli uygulama işleri yapılarak teslim edildiğini, ödeme yapılmaması üzerine ihtarla hak edişlerin ödenmesinin istenildiğini, ihtar ve maille hak ediş raporlarının usulüne uygun sunulmasına rağmen alacaklarının haksız yere ödenmediğini, …TL ücret alacağı, … TL’lik kazanç kaybı, … TL çekilen krediler nedeniyle fazladan ödenen faiz, komisyon ve giderler ile diğer menfi zararların temerrüt tarihi olan 16 Kasım 2016 tarihinden itibaren hesaplanacak ticari reeskont faizi ile birlikte davalı …Turizm’den tahsiline, davalı adına kayıtlı menkul ve gayrimenkul mallar ile tüm bankalardaki hesapları, üçüncü kişilerdeki malları ile diğer hak ve alacakları üzerine, davalının kooperatiflerdeki faiz ve gider paylaşımlarından hissesine düşen miktar ve kooperatifiin dağılmasından davalıya düşecek paylarına ihtiyati haciz konulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.,
Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin 26/12/2017 gün ve … Esas, … Karar sayılı dava dosyası Mahkememizin 2017/172 Esas sayılı dava dosyası ile birleştirilmiştir.
Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin davalı tarafından talep edilen tespite ilişkin … D.İş sayılı dosyası dosyamız arasına alınmıştır.
Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin yine davalı tarafından talep edilen tespite ilişkin …D.İş Esas sayılı dosyası dosyamız arasına alınmıştır.
Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin davacı tarafından talep edilen tespite ilişkin … D.İş sayılı dosyası dosyamız arasına alınmıştır.
Mahallinde delillerin değerlendirilmesi amacıyla 07/02/2020 tarihinde re’sen seçilecek bir inşaat, bir mali müşavir ve bir borçlar mevzuatında uzman nitelikli hesap bilirkişisi refakate alınmak suretiyle taraflar arasındaki 15/03/2016 tarihli kaba inşaat sözleşmesi, 14/04/2016 tarihli ince işçilik inşaat sözleşmesi hükümleri birlikte değerlendirilerek davalı yüklenici …Ltd Şti’nin sözleşmelerde belirtilen işin ne kadarlık kısmını sözleşmenin ileriye dönük fesih ettiği 13/01/2017 tarihli ihtarnamenin tebliğ tarihine kadar tamamladığı, buna göre yaptığı işteki hakediş miktarının tespiti, davacı birleşen dosya davalısının sözleşmenin ileriye etkili fesih tarihine kadar yapılan işte eksik ve ayıplı iş bedelinin bulunup bulunmadığı, varsa miktarı, davacı birleşen dosya davalısının sözleşmenin ileriye etkili feshi nedeni ile ticari defter ve belgelerine göre talep edebileceği kazanç kaybının bulunup bulunmadığı, sözleşmede kararlaştırılan cayma bedeli ve gecikme cezasının talebine ilişkin koşulların oluşup oluşmadığı hususlarında tarafların ticari defter ve belgelerine göre birbirlerine yaptıkları ödemeler ve mahsuplaşmalarda dikkate alınarak mahkeme ve yargıtay denetimine elverişli rapor alınmasına karar verilmiş, keşif sonucu bilirkişiler tarafından mahkememize sunulan 22/10/2020 tarihli raporda özetle; “…(1)(A)-ASIL DAVA YÖNÜNDEN;
Davacı İşveren’in “GECİKME CEZASI” talebine ilişkin olarak, gecikme cezasının koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği hususundaki takdir sayın Mahkeme’ye ait olmak üzere, koşulların gerçekleştiği ve davacı İşveren’in gecikme cezası talep edebilecegi varsayımında;
14/04/2016 tarihli sözleşmenin birim fıyatların projeye göre tespıt edilen metrajlara uygulanmasıyla tespit edilen “sözleşme bedeli’nin …-TL olduğu, Sözleşme’nin 5. maddesinde gecikme halinde günlük ceza tutarının, sözleşme bedelinin % 0,05’i olarak belirlendiği, buna göre günlük cezai tutarının (…-TLx0,0005-) …-TL olduğu,
Yüklenici’nin en geç 5 gün içerisinde işyerinin teslimi için müracaat ederek işe başlamak yükümlülüğünden hareketle, 14/04/2016 Sözleşme tarihine 5 gün ilavesiyle bulunan 19/04/2016’dan başlamak üzere, işin en geç 210. gün sonu olan 15/11/2016 tarihinde bitirilmesi gerektiği, buna göre de talep edilebilecek gecikme cezasının 13/01/2017 fesih tarihi itibariyle (…-TL x 59 gün-) …-TL, fesih ihbarının tebliğ edildiği 17/01/2017 tarihi itibariyle ise (…-TL x 63 gün-) …-TL olabileceği;
Davacı İşveren’in “CAYMA BEDELİ’ talebine ilişkin olarak, 14/04/2016 tarihli Sözleşme’nin Tarafların Sözleşmeden Vazgeçmesi’ başlığını taşıyan 3. Maddesinde “Sözleşmenin imzasından sonra taraflardan birinin taahhüdünden keyfi olarak vazgeçmesi durumunda vazgeçen taraf diğer tarafa … TL cezai ödemeyi kabul eder” denilmek suretiyle …-TL maktu bir ceza belirlediği, sözleşmenin davalı Yüklenici tarafından feshinin haklı olup olmadıgı husus takdirinin Sayın Mahkeme’ye ait olduğu, ‘
Davacı İşveren’in “KAZANÇ KAYBI’ talebini denetime elverişli bir hesaba imkân verecek şekilde somutlaştırılıp belgelendirilemediği, sonuç olarak afaki olması sebebiyle zarara dair; bir hesaplama yapmanın mümkün bulunmadığı,
(4) Davacı İşveren’in “EKSİK VE AYIPLI İŞ BEDELLERİNİN ÖDENMESİ’ talebine ilişkin olarak,
15/03/2016 tarihli Sözleşme için eksik bir iş bulunmadığı, tüm imalatların tamamlandığı, 14/04/2016 tarihli Sözleşme içinse …-TL’lik toplam iş bedeli ile …-TL’lik fiili imalat bedeli nazara alındığında,
…-TL’lik eksik iş bulunduğu, ancak Yüklenici’nin nihai hakedişi eksik işler dışlanarak fiilen tamamlanmış imalatlar üzerinden birim fiyatlarla hesap edildiğinden ve esasen yapılan ödemeler toplam nihai hakediş tutarını zaten karşılamadığından İşveren’in eksik işler için bedel talep edemeyeceği,
Her iki Sözleşme yönünden de yapılan imalatlarda raporun ilgili kısmında izah edildiği üzere ayıplar bulunduğu, ayıplı imalatlar nedeniyle Yüklenici’nin hakkedişinden toplam …-TL nefaset kesintisi yapılabileceği, bununla birlikte Yüklenici’nin bakiye alacağı zaten bu tutarın üzerinde olduğundan -yani İşverence nefaset kesintisini aşar tutarda hakediş tutulduğundan- İşveren’in ayıplı imalatlar için bir bedel talep edemeyeceği,
(B) BİRLEŞEN DAVA YÖNÜNDEN;
(5) Davacı Yüklenici’nin “ÜCRET” alacağı talebine ilişkin olarak,
Fesih tarihi itibariyle tamamlanmış iş durumuna göre, eksik işler dışlanmak suretiyle fiilen gerçekleşmiş toplam imalat bedelinin KDV dahil …-TL olduğu, ayıplı imalatlar sebebiyle nefaset tutarının mahsubuyla nihai hakediş tutarının KDV dahil (…-TL-…- TL) …-TL olduğu,
Eksik ışler dışlanarak ve ayıplı imalatlar sebebiyle nefaset kesintisi yapılarak hesap edilen bu nihai hakediş tutarından (KDV dahil …-TL) Yüklenicinin ticari defter ve kayıtlarına göre sabit bulunan …-TL’lik ödeme ile İşverence Yüklenici’ye devredildiği anlaşılan villalar karşılığı …-TL’nin mahsubuyla, birleşen dava davacısı Yuklenıcı nin bakiye alacağının …-TL olduğu,
Önceki Heyetçe hesaplanan Sözleşme dışı imalat kalemi rabiz tel uyguIamasının bedelinin KDV dahil …-TL olduğu, Mahkemenin takdirine göre bu tutarın da Yüklenici’nin bakiye ücret alacağına eklenebileceği,
(6) Birleşen dava davacısı Yüklenici’nin ‘MENFİ ZARAR TAZMİNİ’ ve ‘KAZANÇ KAYBI” taleplerinin denetime elverişli bir hesaba imkân verecek şekilde somutlaştırıp belgelendirilemediği, sonuç olarak afaki olması sebebiyle talep konusu zararlara dair bir hesaplama yapmanın mümkün bulunmadığı,…” sonuç ve kanaatine varıldığı belirtilmiştir.
Ayrıca Asıl dava davacısı İşveren tarafından keşide edilmiş 21/10/2016 tarih ve …yevmiye sayılı, 23/11/2016 tarih ve … yevmiye sayılı, 21/12/2016 tarih ve …yevmiye sayılı, 04/01/2017 tarih ve … yevmiye sayılı, 20/01/2017 tarih ve …yevmiye sayılı noter ihtarnamelerinin tebliğ evrakı Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … D. İş sayılı ve Antalya …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …D. İş sayılı tespit dosyaları ve önceki heyet bilirkişi raporu’nda sözü edilen ve taraflar arasında 2 adet villanın devrine ilişkin imza edildiği anlaşılan Protokol dosyamız arasına celp edilmesinden sonra düzenlenen 21/10/2021 tarihli ek raporda özetle kök rapor doğrultusunda itirazları kapsar mahiyette açıklama yapılmıştır.
Davacı karşı davalı vekili 09/11/2020 tarihli ıslah dilekçesinde özetle; … TL. gecikme cezası, … TL. cayma bedeli, … TL. kazanç kaybı, … TL. ayıplı, eksik ve sözleşmelere aykırı iş bedeli olarak ıslah etmiştir.
Birleşen davada davacı vekili 19/12/2019 tarihli ıslah dilekçesinde özetle; …TL hak ediş taleplerini … TL arttırarak … TL olarak ıslah etmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Asıl dava, davacı işverenin taraflar arasında düzenlenen kaba inşaat ve ince işçiliklere ait inşaat sözleşmelerinin davalı tarafça haksız feshi sebebiyle talep edilen gecikme cezası, cayma bedeli, kazanç kaybı ile eksik ve ayıplı iş bedelinin tahsili istemine ilişkidir.
Birleşen dava ise, yine aynı sözleşmeler gereğince davacı yüklenici tarafından davalı işveren aleyhine açılan imalat alacağı ile menfi zarar, kazanç kaybı talebine ilişkindir.
Mahkememizce incelenmesi gereken husus taraflar arasında düzenlenen kaba inşaat işlerine dair 15.03.2016 tarihli sözleşme ile ince inşaat işlerine ilişkin 14.04.2016 tarihli sözleşme kapsamında iş sahibi davacı ile yüklenicinin karşılıklı edimlerini eksiksiz olarak yerine getirip getirmedikleri, yüklenicinin sözleşmeyi feshinin haklı olup olmadığı, tarafların talep edebilecekleri alacak kalemleri ile miktarına ilişkindir.
Taraflar arasındaki ilişki, kurulduğu tarihte yürürlükte bulunan 6098 sayılı TBK’nın 470 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğinde olup, davacı iş sahibi, davalı ise yüklenicidir. Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir (TBK. 470). Yüklenicinin borcu sözleşmeye ve fen ve tekniğine uygun şekilde ve zamanında işi teslim, iş sahibinin borcu ise, iş bedelinin ödenmesidir (TBK. 471 ve TBK. 479).
Dosya kapsamında yüklenicinin işten el çektiği ve sözleşmeyi feshettiğini bildirdiği tarih olan 13.01.2017 tarihi itibariyle yapılan imalat miktarının taraflar arasında ihtilaflı olduğu anlaşılmıştır. İmalat durumunun belirlenmesinde en önemli kıstasın 07.12.2016 tarihli hak ediş raporu olduğu, dosya içine alınan Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin …D.İş sayılı dosyasında yapılan tespit, 07/12/2016 tarihli hak ediş raporundan önce yüklenici tarafın tespit talebi sonucunda alınan rapordur.
Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasında ise; iş sahibi davacı tarafından 12/12/2016 tarihli talep üzerine tespit raporu alınmış, davalı yüklenici tarafından rapora itiraz edilmemiştir. Yüklenicinin talebi üzerine Antalya …Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasından 28/04/2017 tarihinde yüklenicinin işten el çekmesinden çok sonra yüklenici tarafından tespit talebinde bulunulmuştur.
Sözleşmede önceden bedelin ödeneceği kararlaştırılmış olan hallerde yada işin niteliği gereği öncelikli edimin iş sahibine ait olduğu hallerde, iş sahibinin öncelikli edimini yerine getirmesi için yüklenicinin makul bir süre beklemesi gerekir. Makul süre içerisinde iş sahibinin öncelikli edimini yerine getirmemesi durumunda yüklenicinin TBK’nun 106 maddesi uyarınca iş sahibinin alacaklı temerrüdüne düşürdükten sonra TBK’nun 125. Maddesi uyarınca sözleşmeden haklı sebeple dönmesi mümkündür.
Sözleşmenin feshi, sözleşme ilişkisinin ileriye etkili olarak son bulmasıdır. Eser sözleşmeleri ani edimli sözleşmeler arasında sayılırlar. Kural olarak, geriye etkili olarak sona erer. Uygulamada her iki halede sözleşmenin feshi denilmekle birlikte doktrinde dönme ve fesih farklı anlamlarda kullanılıp değerlendirilmektedir. TBK’da ileriye etkili feshe ilişkin hükümler özel hükümler arasında yer almıştır.(TBK 480, 82, 84, 85 ve 86. Maddeleri)
Dava konusu somut olayda, hükme esas alınan 22/10/2020 tarihli kök rapor ile 21/10/2021 tarihli bilirkişi ek raporunda, sözleşmeler kapsamında toplam iş bedelinin 15/03/2016 tarihli sözleşme yönünden KDV dahil … TL, 14/04/2016 tarihli sözleşme yönünden KDV dahil … TL olduğu tespit edilmiştir.
Fesih tarihi itibariyle tamamlanmış iş durumuna göre yüklenicinin toplam imalat bedelinin ise … TL olduğu, bu bedelin imalatların ayıpsız olması halinde talep edilebilecek bedel olduğu anlaşılmıştır.
Yüklenici tarafından eksik ve ayıplı olarak yapılan iş bedelinin ise eksik iş bedelinin toplam imalat bedelinin içinde bulunduğu, buna göre yüklenicinin hak edişinin hesabında toplam imalat bedelinden eksik işler sebebiyle ayrıca mahsubu gerektiren bir tutar olmadığı anlaşılmıştır. Ayıplı imalat bedeli ise işverenin 21/10/2016 tarihli ayıp ihbarından sonra Antalya … Asliye Ticaret Mahkemesinin …D.İş sayılı dosyası üzerinden yapılan başvuru ile alınan tespit raporunda ayıplı iş bedelinin … TL olarak belirlendiği, bu raporu 23/02/2017 tarihinde tebellüğ eden davalı yüklenicinin rapora 06/03/2017 tarihinde itiraz ettiği, davacı işverene ait bir itiraza ise dosyada rastlanılmadığı görülmüştür. Mahkememizce hüküm kurmaya ve yargı denetimine elverişli bilirkişi raporu doğrultusunda ayıplı iş bedelinin … TL olduğu kabul edilmiş, bu tutar toplam iş bedelinden düşülmekle fesih tarihi itibariyle nihai hak edişin …TL olduğunun kabulü gerekmiştir.
Asıl dava yönünden yapılan değerlendirmede;
Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda asıl davada davacının gecikme cezası ve cayma bedeline ilişkin talepleri yönünden yapılan incelemede:
Bir sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi, belirlenen zaman ve yerde ifa edilmemesi yada sözleşmeden dönülebilmesi için sözleşmenin yanlarından birisinin diğer tarafa ceza olarak bir miktar para ödemesinin sözleşmede kararlaştırılması halinde kararlaştırılan paraya ceza koşulu denilmektedir.
6098 Sayılı TBK.’nun 179/2. Maddesinde ceza, borcun belirlenen zaman veya yerde ifade edilmemesi durumu için kararlaştırılmışsa alacaklı hakkında açıkça feragat etmiş veya ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olmadıkça, asıl borçla birlikte cezanın ifasını da isteyebilir denilmek suretiyle gecikme cezası düzenlenmiştir. Buna ifaya ekli gecikme cezası denilmektedir.
Dava konusu somut olayda, taraflar arasındaki sözleşmenin 5. Maddesinde; “gecikme cezası düzenlenmiş olup, yüklenicinin işin tesliminde geciktiği her takvim yılı karşılığı sözleşme bedelinin %0,05’i oranında gecikme cezası ödemeyi kabul ve taahhüt edeceği, gecikme 30 takvim gününü geçerse işveren işi feshetmeye veya işi cezalı olarak devam ettirmeye yetkilidir. Gecikme cezası işverenin işin gecikmesinden dolayı uğrayacağı zararları talep etme hakkına engel teşkil etmemektedir.” şeklinde düzenlenmiş olup, 14/04/2016 tarihli sözleşmeye göre sözleşme bedelinin …TL olduğu, sözleşme hükmüne göre tespit edilen günlük cezai şart tutarının … TL olduğu, buna göre 14/04/2016 sözleşme tarihine 5 gün ilavesi ile bulunan 19/04/2016 tarihinden başlamak üzere işin en geç 210 gün sonu olan 15/11/2016 tarihinde bitirilmesi gerektiği, buna göre de talep edilebilecek gecikme cezasının 13/01/2017 fesih ihbarının tebliğ tarihi olan 17/01/2017 tarihi itibariyle 63 gün karşılığı olmak üzere … TL olduğunun kabulü gerekmiştir. Yine taraflar arasındaki sözleşmenin 3. maddesinde; sözleşmenin imzasından sonra taraflardan birinin taahhüdünden keyfi olarak vazgeçmesi durumunda vazgeçen tarafın diğer tarafa … TL cezai şart ödemeyi kabul edeceği düzenlemesine yer verilmiş olup, bu noktada feshin haklı olup olmadığının yüklenici tarafından ispatı gerekmekte olup dosya kapsamında yüklenicinin hak edişin düzenlendiğini ispat edemediği, dolayısıyla fesihte haklı olmadığı anlaşılmakla davacı iş sahibinin cayma bedelini talepte haklı olduğunun kabulü gerekmiştir.
Davacı iş sahibinin kazanç kaybı talebine ilişkin olarak bu talep yönünden somut delil ibraz edilmediği görülmekle mahkememizce kazanç kaybı talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacının eksik ve ayıplı iş bedelinin ödenmesi talebine ilişkin olarak yapılan değerlendirmede ise, 15/03/2016 tarihli sözleşme için eksik bir iş bulunmadığı, 14/04/2016 tarihli sözleşme yönünden ise … TL’lik toplam iş bedeli ile … TL’lik fiili imalat bedeli nazara alındığında … TL’lik eksik iş bulunduğu, ancak yüklenicinin nihai hak edişi eksik işler dışlanarak fiilen tamamlanmış imalatlar üzerinden birim fiyatlarla hesap edildiğinden ve yapılan ödemeler toplam nihai hak ediş tutarını karşılamadığından işverenin eksik işler için talepte bulunamayacağının kabulü gerekmiştir.
Birleşen dava yönünden yapılan değerlendirmede:
Fesih tarihi itibariyle tamamlanmış iş durumuna göre fiilen gerçekleşmiş toplam imalat bedelinin … TL olduğu, ayıplı imalat sebebiyle yapılan … TL’nin mahsubu ile nihai hak ediş tutarının … TL olduğu, bu nihai hak ediş tutarından yüklenicinin ticari defter ve kayıtlarına göre …TL’lik ödeme ile işverence yükleniciye devredilen villalar karşılığı … TL’nin mahsubu ile yüklenicinin bakiye …TL alacağının bulunduğu, ayrıca yüklenicinin sözleşme imalat kalemi olan rabiz tel uygulamasına yönelik KDV dahil … TL’lik alacağında ilavesi ile toplam … TL sözleşmenin feshi tarihi itibariyle iş sahibinden alacaklı olduğunun kabulü gerekmiştir.
Birleşen dosyada yüklenicinin kazanç kaybı ve çekilen krediler nedeniyle fazla ödenen faiz giderine ilişkin menfi zarar talebi yönünden yapılan değerlendirmede Menfi zarar “uygulanacağına ve yerine getirileceğine inanılan bir sözleşmenin yerine getirilmemesi sonucu güvenin boşa çıkması nedeniyle uğranılan, sözleşme yapılmasa idi uğranılmayacak olan zarardır.” dosyada yüklenicinin talep ettiği menfi zararlarını hesaplamaya imkan verecek delilin ibraz edilmediği görülmekle bu talebin reddine karar vermek gerekmiş, açıklanan gerekçelerle aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:Ayrıntısı gerekçeli kararda açıklanacağı üzere;
(ASIL DAVA YÖNÜNDEN)
DAVANIN KISMEN KABULÜ İLE;
1-Davacının gecikme cezası talebinin … TL gecikme cezasının 17/01/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Gecikme cezası yönünden fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,
2-Davacının cayma bedeli talebinin KABULÜ İLE; … TL cayma bedelinin 17/01/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Davacının kazanç kaybı tazminatına ve ayıplı, eksik ve sözleşmelere aykırı iş bedeline yönelik taleplerinin REDDİNE,
Asıl dava yönünden;
4-Alınması gereken 14.430,81 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 2.561,63 TL harçtan mahsubu ile bakiye 11.869,18 TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Gereğince kabul edilen değer üzerinden hesaplanan 23.237,83 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Gereğince reddedilen değer üzerinden hesaplanan 12.913,50 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya VERİLMESİNE,
7-Davacı tarafından yapılan 91,00 TL davetiye, 47,00 TL posta, 4.738,70 TL keşif ve bilirkişi giderinden ibaret toplam 4.876,70 TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranı gözetilerek 3.386,59 TL’si ile 2.597,63 TL ilk dava masraf toplamı olan 5.984,22 TL giderin davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE, bakiye yargılama giderinin davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
7-Artan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde taraflarına İADESİNE,
(BİRLEŞEN DAVA YÖNÜNDEN)
DAVANIN KISMEN KABULÜ İLE;
1-Davacının ücret alacağı talebinin kısmen kabulü ile; … TL’nin 17/01/2017 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Ücret alacağına ilişkin fazlaya ilişkin talebinin REDDİNE,
2-Davacının kazanç kaybı ve çekilen krediler nedeniyle fazladan ödenen faiz giderlerine ilişkin taleplerinin REDDİNE,
Birleşen dava yönünden;
3-Alınması gereken 54.239,44 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 13.491,23 TL harcın mahsubu ile bakiye 40.748,21 TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Gereğince kabul edilen değer üzerinden hesaplanan 56.750,95 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Gereğince reddedilen değer üzerinden hesaplanan 7.648,16 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya VERİLMESİNE,
6-Davacı tarafından yapılan 56,50 TL davetiye, 21,50 TL posta, 950,00 TL bilirkişi giderinden ibaret toplam 1.028,00 TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranı gözetilerek 964,35 TL ‘si ile 13.578,93 TL ilk dava masraf toplamı olan 14.543,28 TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE, bakiye yargılama giderinin davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
7-Artan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde taraflarına İADESİNE,
Dair; davacı birleşen dosya davalısı vekili ile davalı birleşen dosya davacısı vekilinin yüzüne karşı, davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 Sayılı Kanunun 345.maddesi gereğince 2 hafta içerisinde ilgili İstinaf Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.09/05/2022

Başkan … Üye … Üye … Katip …
¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır