Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2016/63
KARAR NO : 2019/78
DAVA : Menfi Tespit (Alım Satım), Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/01/2016-24/02/2016
KARAR TARİHİ : 24/02/2016-11/02/2019

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Alım Satım), Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili mahkememize verdiği … tarihli dava dilekçesinde özetle; davacı firmanın gezici toptan satış izin belgesi ile dava dilekçesinde bildirilen adreste toptan alkollü ve alkolsüz içecek satışı ve pazarlama faaliyeti gösterdiğini, davalı firma ile arasında sözlü olarak ileride yapılması planlanan mal bağlantısına istinaden 7 adet çek verdiğini, daha sonra davalı firmayla sözlü olarak yapılması planlanan işten ve mal bağlantısından vazgeçilerek verilen çeklerin iadesinin talep edildiğini, davalı firma …Bankası Antalya Şubesi … nolu hesaba bağlı olarak çalışan … seri nolu 18.03.2016 tarihli 17.000TL bedelli, … … Şubesi … nolu hesaba bağlı olarak çalışan … seri nolu … tarihli 18.500 TL bedelli ve … seri nolu … tarihli 17.690TL bedelli 3 adet çeki iade etmesine rağmen diğer aşağıda dökümü yapılan 4 adet çeki iade etmediğini, davalıya uhdesinde bulunan 4 adet çekin iadesi hususunda Antalya … Noterliğinin … tarih, … yevmiye nolu ihtarnamesinin gönderildiğini, davacı firmanın ticari defter ve belgelerine göre davalı tarafın 68.000,00 TL borçlu olduğunu ileri sürerek, sözleşmenin feshi nedeni ile davalıya verilen yukarıda ayrıntılı dökümü yapılan 4 adet çek yönünden davacının davalı … Ltd.Şti ne borçlu olmadığının tespiti ile iş bu çeklerin iptaline, vadelerinin yakın olası nedeni ile … … Şubesi… nolu hesaba bağlı olarak çalışan … … Şubesi …nolu hesaba bağlı olarak çalışan, … Seri Nolu 30.01.2016 tarih 15.750TL bedelli,… Seri Nolu … tarih 17.400TL bedelli, … Seri Nolu … tarih 15.150TL bedelli, … … Şubesi …nolu hesaba bağlı olarak çalışan … Seri Nolu … tarih 19.700TL bedelli dava konusu 4 adet çek yönünden (açılmış bir icra takibi olmaması nedeni ile) takdiren teminatsız olarak muhatap bankaya ibrazında ödemenin tedbiren durdurulması için ihtiyati tedbir kararı verilmesine, ücreti vekalet ve yargılama giderlerinin davalıya yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili birleşen Mahkememizin …/… Esas, …/… Karar sayılı dosyadasında … tarihli dava dilekçesinde özetle; Davalı … Elektrik Otomotiv İnşaat Oto Kiralama Hırdavat Turizm Sanayi Ticaret limited Şirketi’ne karşı davaya konu çeklerin muhatap bankaya ibrazı halinde ödemenin durdurulması için ihtiyati tedbir talepli olarak menfi tespit davası açıldığını, Dava konusu çeklerden … seri nolu … tarih 15.750,00.-TL bedelli çekin davadan sonra davalı … A.Ş tarafından İstanbul … İcra Müdürlüğü …/… Esas sayılı dosya ile icra takibine konu edilmesi nedeni ile birleştirme talepli olarak bu davayı açtıklarını, davalı … A.Ş tarafından İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemesi …/… D. İş sayılı dosyadan davadan sonra … tarihinde verilen ihtiyati haciz kararı ile İstanbul … İcra Müdürlüğü …/… Esas sayılı dosya ile takip başlatıldığını, %15 teminatın ödendiğini ve bankaya müzekkere yazıldığını, davacının adına kayıtlı araçları banka hesapları ve 3. Kişilerdeki hak ve alacaklarına haciz konulduğunu, … Seri Nolu … tarih 15.750,00.-TL bedeli çek nedeni ile davalı … A.Ş tarafından ihtiyati haciz kararı ile icra takibine konu edilmesi nedeni ile davadan sonra İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi …/… D.İş Sayılı dosyadan verilen ihtiyati haciz kararına itiraz ettiklerini, ihtiyati haciz kararının kaldırılarak, ihtiyati haczin ve icra takibinin dava sonuna kadar tedbiren durdurulmasını talep ve dava etmiştir.
Davalı … Factoring A.Ş vekili cevap dilekçesinde; dava konusu çeke ilişkin davacının İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… D.iş sayılı dosyası ile aleyhine verilen ihtiyati haciz kararına itiraz ettiğini, müvekkili şirket takip borçlularından … Yemekçilik Ltd. Şti. İle factoring işleminin 6361 Sayılı Kanun hükümleri gereği … olarak yerine getirmiş olup, müvekkili şirket dava konusu çekin meşru, haklı ve iyi niyetli hamili olduğunu, müvekkili şirketin dava konusu çeki devir cirosu ile teslim aldığını, şahsi defilerin müvekkil şirkete ileri sürülmesinin mümkün olmayacağını, dava konusu çeki temlik cirosu ile teslim almadığını, çekte mücerretlik ilkesi geçerli olup kıymetli evrakın mücerretliği ilkesi gereğince davacı tarafın iddialarının senedin geçerliliğine etkisinin bulunmadığını, davacının basiretsiz tacir gibi hareket ettiğini, davacı ile diğer davalı … Ltd Şti. arasındaki karşılıklı ticari alışverişte çek üzerinde avans ibaresinin bulunmadığını, müvekkili şirketin dava konusu çekin haklı ve iyi niyetli hamili olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkememizce yapılan yargılama sırasında;
Tarafların ticari defter ve belgelerinin incelenmesi ile faktoring şirketinin yönetmelik hükümleri gereğince gerekli araştırma yükümlülüğünü yerine getirip getirmediği konusunda rapor aldırılmak üzere dosyamız İstanbul Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmiş, mali müşavir bilirkişi …tarafından sunulan … tarihli raporda özetle; “…Finansal kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik Beşinci Bölüm Madde19 uyarınca; … A.Ş. İle … Yemekçilik Hayv. Tem. Hizm. İnş. Taş. Turz. San. Tic. Ltd.Şti ile … tarihli Faktoring işlemi öncesinde, 14/12/2015 tarihinde Genel Faktoring Sözleşmesi düzenlediği, 18/12/2015 tarihinde … A.Ş. İle … Yemekçilik Hayv. Tem. Hizm. İnş. Taş. Turz. San. Tic. Ltd.Şti. Arasındaki Faktoring işlemine konu olmuş, 30/01/2016 keşide tarihli 15.750,00 TL bedelli, … numaralı çekin, dava dışı … Yemekçilik Hayv. Tem. Hizm. İnş. Taş. Turz. San. Tic. Ltd.Şti. İle davalılardan … Elek. Oto. İnş. Oto Kiralama Hırd. Tur. San. Tic. Ltd.Şti. İle arasındaki ticari ilişkiden kaynaklı,… numaralı, … tarihli 8.910,00 TL tutarında ve …numaralı, … tarihli 15.228,00 TL tutarındaki faturalardan doğan alacaklara mahsuben alındığı, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik çerçevesinde … A.Ş.’nin gerekli yükümlülüklerini yerine getirdiği” şeklinde tespit ve rapor edilmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE:Dava, İİK. 72/2. Maddesi gereğince icra takibinden önce çek nedeniyle açılan borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Davacı tarafından açılan asıl davada ve birleşen davada belirtilen çeklerin tanzim edilerek davalı lehtar cirantaya yapılan sözlü alım satım sözleşmesine istinaden verildiği, sözleşmeden dönülmesi nedeniyle çeklerin iadesinin talep edildiği, bir kısım çeklerin davalı şirket tarafından iade edildiği, ancak dava konusu çeklerin iade edilmemesi sebebiyle eldeki davanın açıldığı görülmüştür.
Birleşen dava dosyasında davacı tarafından 30/01/2016 düzenleme tarihli 15.750,00 TL bedelli çekin davalı şirkete verildikten sonra faktoring şirketine devredilmesi sebebiyle her iki davalı yönünden de menfi tespit isteminde bulunulduğu görülmüştür.
Asıl davada ve birleşen davada uyuşmazlık; çeklerin taraflar arasındaki sözlü alım satım sözleşmesi nedeniyle avans olarak verilip verilmediği, davacının çekler nedeniyle borçlu olup olmadığı, ayrıca birleşen dava dosyasında faktoring şirketi yönünden de davalı lehtar cirantaya karşı ileri sürülen def’ilerin davalı faktoring şirketine karşı da ileri sürülüp sürülemeyeceği hususlarında toplanmaktadır.
Davacı taraf dava dilekçelerinde ve davacı vekilinin … tarihli oturumda alınan beyanına göre, dava konusu davalı … San. Ltd.Şti.’ne dava konusu çeklerin avans çeki olarak verildiği hususunda Antalya …Noterliğinin … tarihli ihtarnamesine dayanmıştır.
Davalı davaya cevap vermemiştir.
Mahkememizce asıl dava yönünden yapılan incelemede: davacının çeklerin taraflar arasındaki sözlü anlaşma karşılığında avans çeki olarak verildiği iddiasına ilişkin olarak Antalya … Noterliğinin … tarihli ihtarnamesi ile çek teslim tutanaklarına dayanıldığı görülmüştür.
Çek sebepten mücerret olup, taraflar arasındaki ticari ilişkiden bağımsızdır.Davacı tarafça verilen çeklerin avans çeki olduğu ve çeklerin iadesi için davalıya ihtarname çekilmesine rağmen süresinde çeklerin iade edilmemesi sebebiyle ihtarname çekilmiş ise de; sebepten mücerret olan ve taraflar arasındaki ticari ilişkiden bağımsız olan çeklerin iade edilmemesinin davacının borçlu olmadığını göstermeyeceği anlaşılmakla davacının asıl davada davalı … Ltd. Şti yönünden çeklerin avans çeki olduğu hususunu ispatlayamadığının kabulü ile davasının reddine karar vermek gerekmiştir.
Birleşen dava dosyası yönünden yapılan değerlendirmede:
6102 Sayılı TTK. 687. maddesinde:”Poliçeden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri başvuran hamile karşı ileri süremez; meğerki, hamil, poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.
(2) Alacağın temliki yoluyla yapılan devirlere ilişkin hükümler saklıdır.”
Benzer nitelikteki düzenleme 6361 Sayılı Kanunun Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu 9/3. Maddesinde de; “Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğerki, faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” mevcuttur.
Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 14/10/2015 tarih, 2015/1159 Esas, 2015/12752 Karar sayılı emsal içtihadında; “… faktoring şirketlerine ciro yoluyla devredilen çeklerde keşideci davacı (borçlu), lehtar … İnş.San. ve Tic. Ltd. Şti. (önceki alacaklı), faktoring şirketleri ise lehtardan çekleri ciro yoluyla temlik alan son hamil durumunda olup, faktoring işleminin taraflarındandır. Hal böyle olunca somut olayda 6361 sayılı yasanın 9/3 maddesi hükmünün uygulama yeri bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla olayımızda anılan kanunun 9/2 maddesi hükmünün ve dolayısıyla 6098 sayılı TBK nın 188/1 maddesi hükmünün uygulanması gerekmektedir. Buna göre borçlu önceki alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi defileri alacağı önceki alacaklıdan faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketlerine karşı da ileri sürebilecektir…” şeklinde belirtilmiştir.
Asıl ve birleşen dava dosyasında dava konusu 30/01/2016 düzenleme tarihli 15.750,00 TL bedelli çekte davacı …… İçecek Madencilik Turizm Gıda Tic. Ltd.Şti’nin düzenleyen olduğu, davalı … Sanayi Ltd.Şti’nin lehtar ciranta olduğu ve lehtar ciranta tarafından çekin dava dışı … Yemekçilik Hayv. Tem. Hizm. Ltd.Şti’ne ciro edildiği, bu şirket tarafından da davalı faktoring şirketine ciro edildiği görülmüştür. Buna göre; dava konusu somut olayda 6361 Sayılı Yasanın 9/2. Maddesi hükmünün ve dolayısıyla 6098 Sayılı TBK’nun 188/1. Maddesi hükmünün uygulanması olasılığı söz konusu değildir. Zira, faktoring sözleşmesinde borçlu davacı taraf değildir. Faktoring sözleşmesi dava dışı … Yemek. Ltd.Şti ile yapılmıştır. Buna göre borçlu önceki alacaklısı davalı … Sanayi Ltd.Şti’ne karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi def’ileri faktoring sözleşmesi gereği çeki devralan Faktoring şirketine karşı kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket ettiğini ispat etmediği müddetçe ileri süremeyecektir.
Birleşen dava dosyası yönünden davalı … A.Ş.’nin ticari defter ve belgelerinin incelenmesinde, dava dışı … Yemekçilik Hay. Tem. Hizm. İnş. Taş, Turz. San. Tic. Ltd.Şti ile … tarihli faktoring işlemi öncesinde … tarihinde genel faktoring sözleşmesi düzenlendiği anlaşılmıştır. Yukarıda belirtilen kanun maddesi kapsamında davalı faktoring şirketinin dava dışı şirket ile yapmış olduğu faktoring işlemine konu olan 30/01/2016 keşide tarihli 15.750,00 TL bedelli çekin faturalardan doğan ticari bir alacağa ilişkin olduğu, buna göre davalı … Şirketinin üzerine düşen araştırma yükümlülüğünü yerine getirdiği anlaşılmıştır.
Birleşen dava dosyası yönünden yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda: Davacının davalı faktoring şirketinin kambiyo senedini devralırken bile bile borçlunun zararına hareket ettiğini ispat edemediği, bilakis davalı faktoring şirketinin araştırma ve inceleme yükümlülüğünü yerine getirerek çekteki alacağı fatura ile tevsik ettiği bilirkişi raporu ile de anlaşıldığından asıl dava ve birleşen dava yönünden davacının davasının reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Ayrıntısı gerekçeli kararda anlaşılacağı üzere;
1-Davacının asıl ve birleşen mahkememizin …/… Esas, …/… Karar sayılı dava dosyasındaki davasının REDDİNE,
2-Asıl davada alınması gereken 44,40 TL.ret harcının peşin alınan 1.161,27 TL.harçtan mahsubu ile fazla alınan 1.116,87 TL harcın karar kesinleştikten sonra talep halinde davacıya İADESİNE,
3-Birleşen davada alınması gereken 44,40 TL.ret harcının peşin alınan 268,98 TL.harçtan mahsubu ile fazla alınan 224,58 TL harcın karar kesinleştikten sonra talep halinde davacıya İADESİNE,
4-Birleşen davada davalı … A.Ş. kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Gereğince 2.725,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı … A.Ş.’ye VERİLMESİNE,
5-Asıl dava ve birleşen davada davacı tarafından yapılan giderlerin kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
6-Asıl dava ve birleşen davada artan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştikten sonra taraflara İADESİNE,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 Sayılı Kanunun 345.maddesi gereğince 2 hafta içerisinde ilgili İstinaf Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.11/02/2019

Katip …
¸E- İmzalı

Hakim …
¸E- İmzalı