Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/185
KARAR NO : 2022/260
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 07/09/2018
KARAR TARİHİ : 23/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Mahkememizin … Esas sayılı dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde özetle: müvekkili ile davalı arasında … tarihli oto kiralama sözleşmesi imzalandığını, sözleşme gereğince teminat olarak müvekkilinin …-TL bedelli, … Şubesine ait … numaralı çeki düzenleyerek davalıya verdiğini, çekin müvekkiline iade edilmeyerek kötü niyetli olarak davalılar tarafından tarih atmak suretiyle tahsile çalışıldığını ve ciro ile çek bedelinin tahsili için Antalya … İcra Müdürlüğünün … sayılı dosyası ile icra takibine geçildiğini, müvekkilinin davalılara borcu olmadığı gibi ticari defterler incelendiğinde borç ilişkisi olmadığının da ortaya çıkacağını, icra takibinin iptaline, kötüniyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin söz konusu çeki alacağına ilişkin olarak aldığını, kambiyo senedi niteliğinde olan çek için müvekkilinin alacağının söz konusu olduğunu, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı … Yetkilisi cevap dilekçesinde özetle; davacıyla 8 araç için bir yıllık kira sözleşmesi yapılarak araçların teslim edildiğini, kiralanan söz konusu araçların 6 ay süreyle kullanıldığını ve sadece 1 aylık kulanım bedelinin ödenmiş olduğunu, davacının 5 yıllık kullanım bedeli olarak toplam …-TL borcu bulunduğunu, borcun ödenmemesi nedeniyle davaya konu çekin ciro edilerek … isimli şahısa verdiklerini, davacının kötü niyetli olduğunu davanın reddini talep etmiştir.
Dosya içerisine, davacı vekili tarafından oto kiralama sözleşmesi sureti, ihtarname, çek fatura ve dekont suretleri ibraz edilmiş, Antalya … İcra Müdürlüğünün … sayılı dosyası ile çek aslı getirtilmiş, Antalya CBS’ nin … sor. Sayılı dosyasının ve Antalya … ASCM’ nin … sayılı dosyasının bir sureti celp edilmiş, tarafların ticari defter ve belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak rapor aldırılmıştır.
Dava; teminat olarak verilen çekin bedelsiz kaldığı iddiasıyla icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasıdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; çekin bedelsiz kalıp kalmadığı, teminat işlevinin ortadan kalkıp kalkmadığı, davalıların işbirliği halinde davacının zararına hareket edip etmedikleri, davalı …’nin kötü niyetli hamil olup olmadığı hususlarına ilişkindir.
Antalya … İcra Dairesinin … sayılı dosyasının incelenmesinde; alacaklı … tarafından borçlu … Şti aleyhine, … tarihli, … seri numaralı …-TL bedelli çeke istinaden; …-TL çek bedeli, …-TL işlemiş faiz, …-TL komisyon, …-TL çek tazminatı olmak üzere toplam …-TL alacağın asıl alacağa işleyecek yıllık %19,50 faizi ile birlikte tahsili için icra takibine girişildiği, ödeme emrinin borçluya … tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Antalya Cumhuriyet Başsavcılığının … sor. Sayılı dosyasının incelenmesinde, davacının K.H, müştekinin … Şti, şüphelinin … olduğu, müşteki şirket ile … Şti arasında, kiraya verene ait araçların kiralanması amacıyla imzalanan oto kiralama sözleşmesi gereğince şüpheli şirket yetkilisine teminat olarak verilen …-TL bedelli çekin, … Şti tarafından döneme ait faturaların ve kiralanan araç bedeli olarak fatura bedelinin ödenmesine rağmen şüpheli şirket yetkilisinin teminat olarak verilen …-TL bedelli çeki iade etmemesi ve icra takibine geçilmesi sebebiyle soruşturma açıldığı, bedelsiz senedi kullanma suçundan ek kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği, hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanama suçundan kamu davası açıldığı anlaşılmıştır.
Antalya … Asliye Ceza Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasının incelenmesinde, davacının K.H, müştekinin …, sanığın … olduğu, suçun Hizmet Nedeniyle Güveni Kötüye Kullanma olduğu, müştekinin, şüphelinin sahibi olduğu … Şti.’ den 1 yıllığına 8 adet araç kiraladığı ve aralarında düzenledikleri sözleşme gereğince teminat olarak alınan …-TL bedelli çek düzenleyerek şüpheliye teslim ettiği, müşteki şirket tarafından kiralanan araçların arızalı çıkması nedeniyle şüpheliden yeni araç talep ettiği, şüphelinin yeni araç temin etmemesi nedeniyle aralarında düzenlenen sözleşmenin feshedildiği, şüphelinin müşteki tarafından teminat olarak verilen çeki iade etmediği ve icra takibine koyduğu iddiasıyla açılan dava olduğu ve dosyanın derdest olduğu anlaşılmıştır.
Taraflar tacir olup delil olarak ticari defter ve belgelere de dayanıldığından davacının ve davalı … Şti’ nin ticari defter ve belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış olup, mali müşavir bilirkişi … tarafından ibraz edilen … tarihli raporda sonuç olarak; tarafların defter ve kayıtlarının açılış kapanış tasdiklerinin süresi içinde yapıldığı ve sahibi lehine delil vasfı taşıdığı, defter ve kayıtların incelenmesinde davacı şirketin davalı şirkete …-TL borçlu olduğu, teminat tacir çekinin alındığına/verildiğine dair tarafların ticari defterlerinde herhangi bir muhasebe kaydına rastlanılmadığı sonuç ve kanaatine varıldığının belirtildiği anlaşılmıştır.
Bilirkişi tarafından ibraz edilen … tarihli raporda sonuç olarak, davalı şirkete ait defter ve kayıtların incelenmesinde, yine davalı … ile arasında … yılında herhangi bir ticari ilişki olmadığının görüldüğü, …-TL değerindeki teminat çekinin alındığına, bir başkasına veya davalı …’ a verildiğine dair davalı … Şti ticari defterlerinde bir muhasebe kaydına rastlanılmadığı, anlaşmazlık konusu olayda alacaklı davalının … tarih ve … sıra numaralı faturasını düzenleyerek davacı borçluya gönderdiği ve davacı tarafından 8 günlük süre içinde herhangi bir itirazda bulunulmadığı, kiralama faturasının her iki tarafın ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, davalının verdiği kiralama hizmetinden dolayı alacağı olduğunu iddia ettiği bakiye 5 aylık araç kira bedelini davacıya fatura veya ihtar ettiği bir belgenin bulunmadığı sonuç ve kanaatini bildirdiği anlaşılmıştır.
Davalı … Şti yetiklisi … … tarihli isticvap beyanlarında: ” … tarihli kiralama sözleşmesi benim yetkilisi olduğum … İle davacı … arasında imzalanmıştı. Sözleşme altındaki imza bana ait. Bu sözleşme kapsamında 1 yıl süre ile 8 adet aracın aylık …-TL KDV dahil toplam bedelden kiralanması konusunda anlaşılmıştı. Bir araç için KDV dahil …-TL bedel belirlenmişti. İlk ayın bedelini banka kanalıyla tarafımıza ödediler ancak sonraki ayların bedeli ödenmedi. Ancak araçlar da tarafımıza verilmedi. Önceleri işlerin durgun olduğu söylenerek beklememizi istediler. Daha sonra biz paramızı da alamayacağımızı anlayınca 6 ay sonunda araçları kendimiz teslim aldık. Araçlar 2-3 günlük aralarla geldi. Toplu halde teslim edilmediği ve yetkili olmayan kişiler aracılığıyla ısrarımız üzerine araçlar bize teslim edildiği için teslim alırken de bir tutanak düzenlemedik, KDV olayından dolayı fatura da düzenlemedik ,
(Sözleşme kapsamında teminat olarak alınmış çekin neden işleme konulmadığı hususu sorulması üzerine)
biz tamamen iyi niyetimizin kurbanı olduk. Şöyle ki; araçlar 6 ay sonra bize gelmesine rağmen hala bakiye 5 aylık alacağımız varken davacı şirket yetkilileri gelip çeki …-TL bedelle doldurdular ve çekin vadesini de ileri tarihli olarak attılar. Hatta …-TL’ lik çekin karşılamadığı yaklaşık …-TL’ lik alacağımızı da bu çekin vadesinden önce ödeyeceklerini, … hakedişlerinin olduğunu, hak edişlerini alınca vadeyi de beklemeden ödeyeceklerini söylediler. Biz de güvenmek durumunda kaldık. Ancak ne çek bedelinin ne de kalan …-TL’ lik bedeli ödemediler. Benim de bir dönem nakde sıkışıklığım oldu. Çünkü araç taksitlerini ödemem gerekiyordu. Acil para bulmam gerekti. Servis şoförlüğü yapan ve bir iki transfer nedeniyle tanışmışlığım olan … da o dönem evini satmıştı. Elinde nakit parası vardı. Ben de işlerimi çevirebilmek amacıyla çeki …’ ye ciro ettim. Karşılığını da kendisinden nakit olarak elden alıp borçlarımı ödedim. Çek de ticari defterlerde kayıtlı olmadığı için ve parayı da elden alıp borçlarımı ödediğim için ticari defterlere kayıt etmedim. Biz iyi niyetimizin kurbanı olduk hatta alacağımızı ödemedikleri dönemde yaptığımız araştırmalardan dolayı davacı şirket yetkilisi …’ in benzer suçlardan dolayı mahkumiyet aldığını, sabıkasının olduğunu öğrendim. … yıllık ticari hayatımda ilk defa böyle bir şey aşıma geldi. Böyle biri olduğunu bilseydim zaten ticaret de yapmazdım. Hem alacağımı alamadım hem de bu davalarla uğraşmak zorunda kaldım. Ayrıca kendisi de bedelsiz senedi kullandım diye hakkımda şikayetçi oldu. Bir de onunla uğraşıyorum. Ceza davası da Covid nedeniyle yapılamadı. Halen bekliyoruz.
Yukarıda belirttiğim gibi sözleşmenin süresi 1 yıllıktı. Araçlar da buna göre karşı tarafa teslim edilmişti. Davacı 1 yıldan önce kendisinin haklı nedenle sözleşmeyi feshettiğini de ispat edebilmiş değildir. 1 yıldan önce teslim edemeyeceği gibi 1 yıllık süreyi de ödemesi veya bundan doğan benim zararımı karşılaması gerekir. Davanın reddini talep ederim” şeklinde beyanda bulunmuştur.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı şirketin davalı şirketten … tarihli sözleşme ile 8 adet araç kiraladığı, kira sözleşmesinin teminatı olarak … seri numaralı …-TL bedelli çekin davalı şirket yetkilisine teslim edildiği, bu hususun da sözleşmede düzenlendiği, daha sonra çekin davalı …’ye ciro edildiği ve ibrazında karşılığı bulunmadığından … tarafından icraya konulduğu, bunun üzerinde çek nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti için iş bu davanın ikame edildiği, her ne kadar davalı şirket yönünden temel ilişkinin kira sözleşmesinden kaynaklandığı sabit ise de çekin kambiyo senedi olması ve ciro yoluyla takip alacaklısı …’ye geçmiş olması, takibin de … tarafından başlatılmış olması karşısında mahkememizin davaya bakmakla görevli olduğu değerlendirilmiş ve işin esastan incelenmesine geçilmiştir,
Davacı ile davalı şirketler arasında araç kiralanmasına ilişkin sözleşme yapıldığı hususu ihtilafsız olup uyuşmazlık ilk olarak, teminat olarak verilen çekin teminat işlevinin ortadan kalkıp kalkmadığı, çekin bedelsiz kalıp kalmadığı noktasında toplanmaktadır. Sözleşmenin incelenmesinde plakaları belirtilmeyen araçların kiralandığı, kira süresinin 1 yıl olduğu, sözleşme bitiş tarihinden 15 gün önce yazılı olarak bildirilmemesi durumunda otomatik olarak uzayacağı, sözleşmenin bitiminde tüm araçların alınan şekilde kiraya verene teslim edileceği, araç başına KDV dahil …-Tl ödeneceği, ödemenin aylık peşin yapılacağı, kiralayanın sözlemenin süresinden önce sözleşmeyi feshetmesi veya sair surette araçları kullanmak istememesi halinde dahi bakiye kalan süreye ilişkin bedellerin kiralayanın ödemekle yükümlü olduğu, bütün araçların çalışır vaziyette teslim edildiği, araçların arıza ve sair nedenlerle kullanılamaması halinde kiralayanın durumu hemen kiraya verene bildirmek zorunda olduğu, bu bildirimin yapılamaması halinde kiralayanın kira bedelinden indirim talep edemeyeceği, teminat olarak … seri numaralı …-TL bedelli çekin verildiği hususlarının düzenlendiği görülmüştür.
Davacı taraf sözleşmeye konu araçları 2 ay süre ile kullandığını araçların sürekli arıza yapması nedeniyle iade edildiğini, yani araç temin edilmediğini, kullanılan süreye ilişkin iki aylık bedelin ödendiğini ancak çekin iade edilmediğini, iki yıl sonra noterden iadesi için ihtarname gönderildiğini beyan etmesine rağmen davalı taraf araçların iki ayın sonunda teslim edilmediğini, altı ay sonra kendi çabaları ile peyder pey teslim alındıklarını ve sözleşmeden dolayı çek bedelinin de üzerinde alacağı olduğunu beyan etmiş olup varlığı ihtilafsız sözleşme içeriğine göre davacının araçlarda iddia ettiği arızalara ilişkin davalıya ihbar yaptığına ilişkin bir delil ibraz etmediği gibi iki aylık sürenin sonunda sözleşmenin haklı nedenlerle feshedildiğini ve bu süre içinde araçların davalıya teslim edildiğini ispat edemediği zira 6102 Sayılı TTK’ nın 18/3 maddesinde “tacirler arasında diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshe, sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbarlar veya ihtarlar noter aracılığıyla, taahhütle mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile yapılır. ” hükmünün düzenlendiği, tarafların tacir olması nedeniyle bu hükmün uygulanması gerektiği, bu hükme göre davacının sözleşmeyi feshe ilişkin iddialarının sabit olmadığı, delil listesinde yemin delili bulunduğundan bu iddialarının ispatı bakımından yemin deliline dayanıp dayanmayacağının hatırlatılmasına rağmen bu delile dayanılmadığı, sözleşme içeriğine göre bu halde davacının bakiye kalan süredeki kira bedelinden sorumlu olduğu, çekin bu nedenle bedelsiz kalmadığı, ciro silsilesinin de düzgün olup takip alacaklısının yetkili hamil olduğu ve temel ilişkide çekin bedelsiz kalmadığı gibi çekin üzerinde “teminat” olduğuna dair bir ibarenin da bulunmadığı anlaşılmakla ciro ile çeki alan hamil ile ilgili iddiaların da sübuta ermediği gibi davacının talebi üzerine verilen ihtiyati tebdir kararının uygulanması nedeniyle davalı alacaklı lehine İİK’nın 72/4. Maddesinde düzenlenen tazminatın verilmesine karar verilmesi” yönünde mahkememizden verilen … Esas – … Karar sayılı karar, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi … Hukuk Dairesinin … tarih, … Esas … Karar sayılı ilamıyla : “Somut olayda; davacı ile davalı şirket arasında kira ilişkisi bulunduğu, davacı tarafın, kira ilişkisine dayalı olarak borçlu olunmadığının tespiti ve icra takibinin iptalini talep ettiği anlaşılmaktadır. Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlık hakkında ilk derece mahkemesince dava dilekçesinin görev yönünden reddi ve görevsizlik kararı ile dosyanın görevli sulh hukuk mahkemesine göndermesi gerekirken, işin esasının incelenerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.” gerekçesiyle kaldırılarak mahkememizin eldeki esasa kaydı yapılmış, yargılamaya devam olunmuştur.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; her ne kadar davaya konu olan çekin davacı ile davalılardan … arasındaki kira sözleşmesi nedeniyle düzenlendiği ancak çekin kambiyo senedi olması nedeniyle cirolanarak davalı …’ye verildiği ve davalı ciranta … tarafından bankaya ibrazında karşılıksız çıkması üzerine başlatılan icra takibi nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti için açılan davada mahkememizce davalı şirket yönünden temel ilişkinin kira sözleşmesinden kaynaklandığı sabit ise de çekin kambiyo senedi olması ve ciro yoluyla takip alacaklısı …’ye geçmiş olması, takibin de … tarafından başlatılmış olması karşısında mahkememizin davaya bakmakla görevli olduğu değerlendirilerek yukarıda açıklanan şekilde işin esasına yönelik hüküm kurulmuş ise de kambiyo ilişkisi değerlendirilmeksizin temel ilişki yönünden Antalya Bölge Adliye Mahkemesi … Hukuk Dairesinin … tarih, … Esas … Karar sayılı ilamı doğrultusunda mahkememizin görevsizliğine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın göreve ilişkin dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden REDDİNE,
Kararın kesinleştiği tarihten itibaren 2 hafta içinde taraflardan birinin talep etmesi halinde dosyanın görevli Antalya Nöbetçi Sulh Hukuk Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
2-Taraflarca bu süre içinde istemde bulunulmaması halinde HMK 20/1-son ve 331/2 maddesi gereğince yapılacak işlemin mahkememizce DEĞERLENDİRİLMESİNE,
3-Dosyanın süresinde görevli mahkemeye aktarılması durumunda harç ve yargılama giderinin HMK’nın 331/2. Maddesi gereğince görevli mahkemece nazara ALINMASINA,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, HMK 345. Maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 23/03/2022

Katip …
¸(e-imzalı)

Hakim …
¸(e-imzalı)