Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/139 Esas
KARAR NO : 2022/223
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 03/03/2021
KARAR TARİHİ : 10/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili aleyhine … seri numaralı … Bankası A.Ş.’nin … Şubesine ait … tarihli …-TL bedelli çek için Antalya … İcra Ceza Mahkemesi … Esas sayılı dosyası ile karşılıksız çek şikayetinde bulunduğunu, davalı tarafça müvekkili şirket aleyhine bir icra takibi başlatmamış olduğunu, işbu şikayetin ve açılacak icra takibine içeriğine itiraz ettiklerini, müvekkil şirket ile davalı arasında herhangi bir mal yahut hizmet alım satımı bulunmadığını, ispat yükünün alacaklı tarafta olduğunu, davanın ve adli yardım talebinin kabulünü, müvekkil şirketin davalı tarafa dava konusu …-TL’lik çek açısından borçlu olmadığının tespitini, müvekkil şirket aleyhine açılacak icra takibinin İİK m 72/2 uyarınca durdurulması için adli yardım talebinin kabulü ile tedbir en teminatsız bir şekilde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, alacağın %20’sinden az olmamak kaydıyla davalının kötü niyet tazminatı ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının toptancı halinde … yaptığını, davalı müvekkil ise … olup; üretici olduğunu, davacıya yetiştirdiği domatesleri 5957 sayılı sebze ve meyveler ile yeterli arz ve talep derinliği bulunan diğer malların ticaretinin düzenlenmesi hakkında kanun ile düzenlenmiş esaslar çerçevesinde davacı komisyoncuya sattığını, davacı tarafından davalı müvekkil adına düzenlenmiş olan müstahsil makbuzunda yer alan ürünlerin satın alınmasından kaynaklanan borçlarının bir kısmı için işbu dava konusu çeki düzenleyip ödeme amacı ile verdiğini, Antalya … İcra Ceza Mahkemesi … Esas … Karar … tarihli sayılı mahkumiyet kararı verildiğini, mahkememizin … tarihli ara kararı ile verilen tedbirin mahiyetinin İİK 72/3 uyarınca icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesi olarak değiştirilmesini, 5957 sayılı yasanın 10/5. Maddesi uyarınca dava şartı yokluğundan dolayı davanın reddini, aksi halde esastan reddini, davacının asıl alacağın %50’sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesini, Hmk 329 maddesi uyarınca davalı müvekkil tarafından vekiliyle kararlaştırıldığı akdi vekalet ücretinden davacı kötü niyetli olduğundan sorumlu tutulmasını, takip dosyası toplam alacağının %10’u oranında kararlaştırılmış akdi vekalet ücreti ile birlikte tüm yargılama giderleri, vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Dosya içerisine; Antalya … İcra Ceza Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası celp edilmiş, Antalya … İcra Dairesinin … Esas sayılı takip dosyası celp edilmiş, … Bankası A.Ş. … Şubesine müzekkere yazılarak davaya konu çekle ilgili bilgi ve belgeler getirtilmiş, … Müdürlüğüne yazılan müzekkere cevabı dosyamız arasına alınmış, davacının ticari defter ve belgeleri incelenerek mali müşavir bilirkişiden kök ve ek rapor aldırılmıştır.
Dava icra takibinden önce/sonra açılan menfi tespit davasıdır.
Uyuşmazlık, mahkememizin görevli olup olmadığı, davacının davaya konu çek nedeniyle davalı lehtara borçlu olup olmadığına ilişkindir.
Davacı vekilinin adli yardım talebinin … tarihli ara karar ile, davacının yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri sunulmamış olması, mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda olduğu kanaatine varılamadığından, başka bir deyişle adli yardımdan faydalanmasını gerektirir dosyaya yeterli belge sunulmadığından ve mahkememizde bu yolda kanaat oluşmadığından 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 334. maddesinde belirtilen koşulları da oluşmadığından davacıların adli yardım talebinin reddine karar verilmiştir.
Davacı vekilinin tedbir talebinin … tarihli ara kararla kabulüne karar verilerek; … Bankası A.Ş. … Şubesine ait … seri numaralı … tarihli …-TL bedelli çek ile ilgili olarak dava değeri …-TL’nin %…’i oranında hesaplanan …-TL nakdi teminatın veya kesin ve süresiz banka teminat mektubunun Mahkememize ibrazı halinde, icra takibinin davadan önce açılmaması ve yalnız davalı tarafından icraya konulması kaydıyla, icra takibinin durdurulmasına karar verilmiştir.
… tarihli ön inceleme duruşmasında; davanın kambiyo senedinden dolayı borçlu olmadığının tespiti talibine ilişkin olduğu anlaşılmakla davalının görev itirazının reddine karar verilerek yargılamaya devam olunmuştur.
Antalya … İcra Ceza Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; müştekinin …, sanığın … olduğu, çekle ilgili karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme suçundan yargılamanın yapıldığı, dosyanın derdest olduğu anlaşılmıştır.
Antalya … İcra Dairesinin … Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde; alacaklı … tarafından davalı … Şti. Aleyhine … tarih … seri numaralı …-TL bedelli ve … tarih … seri numaralı …-TL bedelli çeke dayalı olarak toplam …-TL alacağına istinaden takip başlattığı, ödeme emrinin borçluya … tarihinde tebliğ edildiği, dosyanın derdest olduğu anlaşılmıştır.
Mali müşavir bilirkişi … tarafından hazırlanan … tarihli kök raporda sonuç olarak; taraflar arasında … ve … yıllarında süre gelen müstahsil makbuzları ile ticari ilişki kurulduğu, davacının davalıdan … satın aldığı, davacının … yılı ticari defterlerinin yasal açılış ve kapanış tasdiklerinin yapılı olduğu ve defterlerinin birbirini doğruladığı, lehinde delil vasfına haiz olduğu, davacının defterlerinde kayıtlı olan … tarihi itibari ile …-TL borcu karşılığında davalıya …-TL’lik çek verdiği, çekin … tarihinde bankaya ibraz edildiğinde karşılıksız olarak işlem gördüğü, sorumluluk bedeli …-TL’nin çeki ibraz eden dava dışı …’e ödendiği, kalan …-TL’nin ise karşılıksız kaldığı, davacının müstahsil makbuzları ile yaptığı ticari ilişkiden kaynaklı davalıya …-TL cari borcuna istinaden …-TL’lik çek verdiği, çekin defterlerinde kayıtlı yer aldığı, … tarihli … numaralı karşılıksız çek nedeniyle icra takibine konan çek bedeli kadar yani davalıya …-TL çek bedeli tutarı kadar borçlu olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Mali müşavir bilirkişi … tarafından hazırlanan … tarihli ek raporda sonuç olarak; davacının … yılı sonu itibariyle davalıya …-TL borcunun kayıtlı yer aldığı, davacının davalı tarafa müstahsil alımlarına ilişkin borcuna karışlık olarak …-TL’lik icra/takip konusu çeki davalıya verdiği, çekle ilgili Antalya … İcra Ceza Mahkemesi … Esas sayılı dosyası ile karşılıksız çek şikayetinde bulunulmuş olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.
Yargıtay … Hukuk Dairesinin … tarih ve … Esas, … Karar sayılı ilamında “…Mahkemece iddia, cevap ve toplanan deliller doğrultusunda çekleri davacı adına keşide eden … ‘in çeklerin verildiği tarih itibariyle şirket yetkilisi olduğu konusunda tartışma bulunmadığı, dolayısıyla kambiyo senetlerinin her yönü ile geçerli olduğu, davaya konu çeklerin hatır çeki olarak veya teminat amacıyla verildiği yönündeki iddiaların davacı tarafça yazılı delillerle kanıtlanması gerektiği ancak davacının buna dair yazılı delil sunamadığı, bu çeklerin tek başına davalı defterlerinde yer almamasının geçerliliğini etkilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve özellikle kambiyo senetlerinin ticari defterlere kayıt edilmemiş olmasının sonuca etkili olmamasına göre, davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün onanmasına” şeklinde karar vermiştir.
Yargıtay … Hukuk Dairesinin … tarih ve… Esas, … Karar sayılı ilamında “…Davacı, davalıya avans olarak verdiği çekler karşılığında mal teslim edilmediğini iddia etmiş, davalı ise davacıya sattığı malların bedellerine mahsuben çeklerin verildiğini ve bu nedenle ispat külfetinin davacıda olduğunu savunmuştur.
Kural olarak çek, bir ödeme vasıtası olup, aksi kararlaştırılmadıkça mevcut bir borcun tediyesi amacı ile verildiği yönünde bir karine mevcuttur. Bu karinenin aksini iddia eden davacı, çeklerin avans olarak verildiğini ve karşılığında mal teslim edilmediğini yazılı delille ispatlamakla yükümlüdür. Başka bir anlatımla somut olayda ispat yükü davacı taraftadır. Mahkemece ispat yükünün tayininde yanılgıya düşülerek eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.” şeklinde karar vermiştir.
Menfi tespite konu olan kambiyo senedi niteliğindeki çektir. Kural olarak çek bir ödeme aracı olup, mevcut bir borcun tasfiyesi amacıyla verilmektedir. Çekin ödeme dışında başka bir amaçla (örneğin avans olarak) verildiğini iddiasının davacı tarafça (HMK’nın 200. maddesi gözetilerek) ispatlanması gerekmektedir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı, davalı ile aralarında herhangi bir mal yahut hizmet alım satım ilişkisinin bulunmadığını, davalı ile aralarında ticari ilişkinin bulunmadığını belirterek davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı ise cevap dilekçesinde, davacıya sattığı mallar karşılığında çeki aldığını belirtmiştir.
Davaya konu çek incelendiğinde, davacının keşideci, davalının lehtar konumunda olduğu, çekin bankaya ibraz edildiği ve karşılığının olmadığı anlaşılmıştır.
Davacının, malın teslim edilmediğine ilişkin bir iddiasının bulunmadığı, aksine davalı ile aralarında herhangi bir ticari ilişkinin olmadığını belirttiği, kural olarak kambiyo senedi olan çek ödeme vasıtası olup, aksi kararlaştırılmadıkça mevcut bir borcun tediyesi amacı ile verildiği yönünde karine olduğu, bu karinenin aksini iddia eden davacının iddiasını yazılı delille ispatlamakla yükümlü olduğu, mali müşavir bilirkişisinin kök ve ek raporlarından da anlaşılacağı üzere davacının iddialarının aksine taraflar arasında … yılı öncesinden … yılından gelen bir ticari ilişkinin mevcut olduğu, davalı tarafından sunulan müstahsil makbuzlarının davacı defterlerinde kayıtlı olduğu, dava konusu … nolu çekin davacının ticari defterlerinde … tarihinde kayıtlı olarak yer aldığı ve davalının cari hesabından düşüldüğü / mahsup edildiği, davacının ticari defterlerinde … tarihi itibariyle davalının … TL alacağının kayıtlı olduğu, somut olayda davacının iddialarını ispat edemediği anlaşılmakla davanın reddine, icra takibinin durdurulması veya icra veznesindeki paranın alacaklı davalıya ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı infaz edilmediğinden davalı lehine tazminat taktirine yer olmadığına karar verilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Şartlar oluşmadığından davalı lehine tazminat taktirine yer olmadığına,
3-Harçlar Kanunu uyarınca alınması lazım gelen …-TL harcın davacı tarafından peşin yatırılan …-TL harçtan mahsubu ile fazladan yatırılan …-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Gider avansının kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesine müteakip davacı tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, HMK 345. Maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 10/03/2022

Katip …
e-imzalıdır.

Hakim …
e-imzalıdır.