Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/576 Esas
KARAR NO : 2022/510
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 31/10/2019
KARAR TARİHİ : 16/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı firma … İzolasyon-… arasında 20/06/2017 tarihinde açık hesap ticari ilişkisi başladığını, bu ticari ilişki neticesinde müvekkili firma tarafından 1.116.978,91.-TL borç kaydedildiğini, davalı firma tarafından 487.244,19.-TL mal sevkiyatı olduğunu, müvekkili şirketin davalı …’tan 629.734,72.-TL alacaklı olduğunu, davalı …’a ait iş yerinin kapatıldığı duyumunu aldıklarını, kendisinin piyasadan kaybolduğunu, davaya konu 33.468,00.-TL tutarlı … Bankası A.Ş. … şubesi … seri numaralı 18/05/2019 tarihli müvekkiline ait çeki davalı …’a mal sevkiyatları için verdiğini, çekin önce … tarafından ciro edildiğini, daha sonra … Factoring tarafından ibraz edildiğin,i müvekkili firmanın ticari itibarına zarar gelmemesi amacıyla çek bedelini ödediğini, söz konusu çek yönünden müvekkili firmanın borçlu olmadığının tespit edilmesini, müvekkili …’e ait çek yönünden ödenen bedelin ödeme tarihinden itibaren işleyecek en yüksek ticari faizi, yargılama giderleri ve vekalet üceritinin davalılardan müştereken ve müteselsilen geri alınarak tarafına verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı … Faktoring A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; yetki ve görev itirazlarının olduğunu, davaya konu çekin icra takibine konu edilmeden davacı tarafından rızaen ödendiğini, istirdat davasına konu edilemeyeceğini, müvekkil şirketin ticari münasebetinin sadece … A.Ş. İle gerçekleştiğini, davanın husumet yönünden reddini talep ettiğini, faturaya bağlı alacağın varlığı teyit edilen ve müvekkil şirkete ibraz edilen faturalardan kaynaklanan alacaklarının temlik edildiğini, tamamen faktoring mevzuatlarına uygun şekilde yapıldığını, müvekkilinin çekin meşru hamilinin olduğunu, davacının diğer davalıya karşı ileri sürebileceği şahsi defi ve itirazlarını müvekkil şirkete karşı ileri süremeyeceğinden davanın reddini talep ettiğini, davacının kötü niyet tazminatına mahkum edilmesini, yargılama masrafları ve avukatlık ücretinin davacı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
Davalı … A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; mahkemenin yetkisiz olduğunu, istirdat davasının, parayı tahsil eden tarafa karşı açılabileceğini, parayı tahsil etmeyen tarafın davalı sıfatının bulunmayacağını, husumet yetki ve hukuki yarar yokluğu nedenleri ile davanın reddini, yapılan faktoring işleminin usul ve yasaya uygun şekilde yapıldığını, çekin tahsil tarihinden itibaren faiz talep etmesinin herhangi bir hukuki dayanağının bulunmadığını, yargılama sırasında davacının kötü niyetinin sübut bulması halinde dava değerinin %20’sinden aşağı olmamak üzere tazminata hükmedilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerine bırakılmasını talep etmiştir.
Davalı … adına tebligat yapılmasına rağmen cevap dilekçesi sunmadığı gibi duruşmalara da katılmamıştır.
Dava: Satım sözleşmesi uyarınca davalıya sipariş edilen malların bedeli olarak verildiği ileri sürülen çekin bedelsizliği nedenine dayalı olarak açılan menfi tespit ve istirdat davası niteliğindedir.
Davalılardan … diğer davalı … şirketiyle faktoring sözleşmesi yaparak çeki davalı … şirketine; … şirketi de davalı … Faktoring Aş.’ye faktoring sözleşmesi yaparak ciro yoluyla çeki devrettiği, çekin davalı … Faktoring Aş. Tarafından tahsil edildiği ihtilafsızdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık: davacı şirket ile davalılardan … arasındaki alım satım sözleşmesi olup olmadığı, sözleşme varsa sözleşme kapsamında davaya konu çekin avans olarak verilip verilmediği, davalı …’ın malları teslim edimini yerine getirip getirmediği, davalı faktoring şirketlerin çeki usulsüz ve geçersiz sözleşme ile yetkisiz şekilde devralıp almadığı hususlarındadır.
24/09/2020 tarihli 3 nolu celsede; Takipten önce açılan menfi tespit davalarında yetkili mahkeme; davalının ikametgahı mahkemesi veya çekin keşide yeri mahkemesi olduğu, davaya konu çekin keşide yeri ve davalı İlkay’ın adresinin Antalya olduğu anlaşıldığından yetki itirazının reddine karar verilmiştir.
Dosya içerisine; Konyaaltı İlçe Emniyet Müdürlüğüne, Muratpaşa İlçe Emniyet Müdürlüğüne, Kepez İlçe Emniyet Müdürlüğüne, Antalya Vergi Dairesi Başkanlığına müzekkere yazılmış, mahkememizce ve talimat yazılarak rapor ve ek rapor aldırılmıştır.
Mali Müşavir bilirkişi … tarafından sunulan 12/11/2020 tarihli raporda sonuç olarak; davacı ile davalı arasında “İzolasyon Malzemesi” alımı /satımı yapıldığı, davacının 2018 yılı ticari defterlerinin açılış / kapanış tasdiklerinin yasal süresinde yapıldığı, kayıtlarının usulüne uygun olduğu, ticari defterlerin birbirini doğruladığı, 2018 yılı ticari defterlerinin HMK. 222/2. maddesine göre davacı lehine davalarda delil vasfı taşıdığı, (davalının ticari defterlerini inceleme gününde sunmadığı), davacı tarafından düzenlenen dava konusu çek karşılığında davalı tarafından mal teslimi yapılmadığı, davacının önden çekler ile davalıya 2018 yılı sonu itibariyle 159.01 Verilen Sipariş Avansları Hesabında 629.734,72.-TL’lik muhtelif çeklerle ön ödemede bulunduğu, davalı tarafından düzenlenen muhtelif fatura ile yapılan mal teslimlerinin bedelleri önden (avans) olarak çeklerle tahsilatlarının/ödemelerinin yapılı olduğu, davacının alacağına çek ödeme tarihinden itibaren ticari işlerde uygulanan artan azalan oranlarda temerrüt faizi oranı üzerinden temerrüt faizi talep edebileceği, davalı tarafından düzenlenen ve factoringe konu edilen faturanın davacı ticari defterlerinde kayıtlı olmadığı ve bağlı vergi dairesine Form Ba bildirimi yapılmadığı sonucuna varıldığı bildirilmiştir.
Davalıya ticari defter ve belgelerini ibraz etmesi için ihtaratlı davetiye çıkartılmış, ancak belirlenen günde davalının ticari defter ve belgelerini ibraz etmediği anlaşılmıştır.
Davalı factoring şirketlerinin ticari defterleri, bulunduğu yer mahkemesi olan İstanbul Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılmak suretiyle inceletilmiş olup Mali Müşavir bilirkişi … tarafından ibraz edilen 25/06/2021 tarihli raporda sonuç olarak; … Factoring A.Ş.’nin ticarit defter kayıt ve belgelerinin HMK 222 maddesi uyarınca delil teşkil edeceği, çeki … Factoring A.Ş.’nin 1712/2018 tarihinde … A.Ş.’den teslim aldığı, çekin ilk cirantasının elhtar … olduğu, … cirosunun altında … A.Ş. Antalya Şubesi kaşesi basılmış ise de … A.Ş.’ye ait herhangi bir imza taşımadığı ve kaşenin üzerine çift çizgi çekilerek İPTAL yazıldığı, bu yazının ciro silsilesinde kopukluk olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususlarında nihai değerlendirmenin mahkemenin takdirinde olduğu, çekin daha sonra sırasıyla … ve … Factoring cirolarını taşıdığı, çek bedelinin 21/05/2019 tarihinde … Factoring A.Ş. Tarafından tahsil edildiği, faturanın birden fazla (aynı bedel için) faktoring işlemine konu edilip edilmediğinin tespitinin mümkün olmadığı, … Faktoring A.Ş. Ticari tefter kayıt ve belgelerinin incelenmesinden fatura içeriği malların davacıya teslim edilip edilmediği yönünde bir kanaat edinmek mümkün olmadığından, fatura içeriği malların davacı tarafa teslim edilip edilmediğinin mahkemenin takdirinde olduğu, davacının davalıdan alacaklı olup olmadığı hususun mahkemenin takdirinde olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.
İstanbul Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesince aldırılan raporda davalı … A.Ş.’nin ticari defter ve kayıtları incelenmediği anlaşıldığından önceki mali müşavir bilirkişisinden ek rapor aldırılmasına karar verilmiştir.
Mali müşavir bilirkişi … tarafından hazırlanan 01/03/2022 tarihli ek raporda sonuç olarak; … A.Ş.’nin ticari defter kayıt ve belgelerinin HMK 222 maddesi uyarınca delil teşkil edeceği, Çeki … A.Ş.’nin 14/12/2018 tarihinde … Faktoring A.Ş.’ye teslim ettiği, … Factoring A.Ş.’nin ticari defter kayıt ve belgelerinin HMK 222 maddesi uyarınca delil teşkil edeceği, çeki … Factoring A.Ş.’nin 17/12/2018 tarihinde … A.Ş.’den teslim aldığı, çekin ilk cirantasının lehtar … olduğu, … cirosunun altında … A.Ş. Antalya şubesi kaşesi basılmış ise de … A.Ş.’ye ait herhangi bir imza taşımadığı ve kaşenin üzerine çift çizgi çekilerek İPTAL yazıldığı, bu yazının ciro silsilesinde kopukluk olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususlarında nihai değerlendirmenin mahkemenin takdirinde olduğu, çekin dah sonra sırasıyla … ve … Factoring cirolarını taşıdığı, çek bedelinin 21/05/2019 tarihinde … Factoring A.Ş. Tarafından tahsil edildiği, faturanın birden fazla (aynı bedel için) faktoring işlemine konu edilip edilmediğinin tespitinin mümkün olmadığı, … Faktoring A.Ş. Ticari defter kayıt ve belgelerinin incelenmesinden fatura içeriği malların davacıya teslim edilip edilmediği yönünde bir kanaat edinmek mümkün olmadığından, fatura içeriği malların davacı tarafa teslim edilip edilmediğinin mahkememin takdirinde olduğu, davacının davalıdan alacaklı olup olmadığı hususunun mahkemenin takdirinde olduğu bildirilmiştir.
Çek kural olarak mevcut bir borcun tahsili amacıyla verildiğinden avans olarak verildiğinin ispat yükü davacıdadır. Tek başına çekteki keşide tarihinin fatura tarihinden sonra olması teslim alınan mallarla ilişkisi bulunmadığı sonucunu doğurmaz. Diğer yandan 5941 sayılı Çek Kanunu’nun geçici 5/1 maddesi gereğince ileri vadeli çek keşide etmek de mümkündür. (Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 15/05/2019 Tarih, 2018/3560 Esas, 2019/3195 Karar Sayılı ilamı)
Faktoring şirketinin çekleri ve faturaları alırken faturalardaki malların teslim edilip edilmediğini araştırma yükümlülüğünün bulunmadığı, sadece fatura ibrazını araması gerektir. (Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 17/12/2013 Tarih, 2013/14983 Esas, 2013/19969 Karar Sayılı ilamı)
Çek, ödeme aracıdır. Ticari satımlarda mal teslimi anında bedelin ödenmesi esastır. Davacı çekin avans olarak verildiğini HMK’nın 200 vd. maddelerince yazılı delille ispatlamalıdır. (Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin 01/03/2021 tarih, 2020/77 Esas ve 2021/343 Karar sayılı ilamı)
Çek bir ödeme vasıtası olup, peşin satış karinesi gereğince çek karşılığı olan malın teslim edilmediğini veya işin yapılmadığını ispat yükü keşideciye aittir. Somut olayda çekin avans olarak verildiğine veya verileceğine ilişkin herhangi bir sözleşme bulunmamaktadır. Davacının bu hususta sunduğu teslim alan kısmı imzalı olan 07/12/2018 tarihli tahsilat makbuzunda; çekin ileride teslim edilecek mallara karşılık önceden avans verildiği belli değildir. Makbuz tarihi çekin keşide tarihinden önce olsa da, karine doğrultusunda davacı teslim aldığı mallara karşılık pekala ileri tarihli çek vermiş olabilir, dolayısıyla makbuzun eski tarihli olması da çekin avans verildiğini göstermeye yetmemektedir. Bu nedenle peşin satış karinesi uyarınca malın teslim edilmediğini ispat yükü davacıdadır. Davacıya yemin hakkı hatırlatılmış, davacı vekili son celse yemin deliline dayanmayacaklarını ifade etmiştir. Davacı çekin avans olarak verildiğini ispat edemediğinden yani ticari ilişki içerisinde bulunduğu …’a yönelik iddiasını kanıtlayamadığından bu davalı ile aralarındaki ticari ilişkiden kaynaklı şahsi defilerini kendisine karşı ileri sürülebileceğini iddia ettiği, davalı Faktoring şirketleri yönünden de subuta ermeyen davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli 80,70.-TL maktu karar ve ilam harcının peşin alınan 571,55.-TL harçtan mahsubu ile fazladan yatırılan 490,85.-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya İADESİNE,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendisi üzerinde BIRAKILMASINA,
4-Davalı … A.Ş. ve … Factoring A.Ş. vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 5.100,00.-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak adı geçen davalılara ÖDENMESİNE,
5-Arabuluculuğa ilişkin dava şartı nedeni ile kamu tarafından yapılan 1.320,00.-TL yargılama giderinin 6325 sayılı HUAK’nın 18/A-13. maddesi gereği davacıdan alınarak Hazineye gelir KAYDINA,
6-Gider avansının kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesine müteakip davacı tarafa İADESİNE,
Dair, davacı vekili ve davalı … Faktoring vekilinin yüzene karşı, davalı … A.Ş vekilinin yokluğunda, HMK 345. Maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 16/06/2022

Katip …
¸e-imza

Hakim …
¸e-imza