Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
ANTALYA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/166 Esas
KARAR NO : 2019/271
DAVA : Tazminat
DAVA TARİHİ : 20/03/2017
KARAR TARİHİ : 01/04/2019

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin çeşitli tarım faaliyetleri ile iştigal ettiğini, müvekkilinin enginar yetiştirme işi için … Şti’den tohum satın alarak davalı … Şti’e fide haline getirmesi için teslim ettiğini, daha sonra fidelerin davalı tarafından müvekkiline teslim edildiğini, ancak yapılan ilk incelemede fidelerin ayıplı olup olmadığı hususunda şüpheye düşüldüğünü, söz konusu fidelerin fotoğraflarının çekilerek davalıya bildirilmesi üzerine davalı tarafça fidelerin sağlıklı olduğu, fidelerin tutup tutmayacağının ancak denendikten sonra ortaya çıkacağının belirtildiğini, bu beyanlara müvekkili şirketçe itibar edilerek fidelerin tamamının dikildiğini, ancak dikimden kısa bir süre sonra fidelerin büyük çoğunluğunun kuruyarak canlılığını yitirdiğini, … Müdürlüğüne tespit için talepte bulunulduğunu, kurum tarafından hazırlanan raporda enginarların normlara uygun dikildiği, kurumaların %90 olduğu, kalanlarda da kurumaların başladığı, herhangi bir gelir elde edilmesinin mümkün olmadığının belirtildiğini, bunun üzerine Serik … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası ile tespit yaptırıldığını, aldırılan raporun fidelerin ayıplı olduğunun, hastalığın topraktan değil fideden bulaştığının doğrular nitelikte olduğunu belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 9.000,00.-TL menfi ve 1.000,00.-TL müspet zararın davalıdan işleyecek ticari faizi ile tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili … tarihli açıklama dilekçesinde eser sözleşmesindeki ayıba karşı tekeffül hükümlerine göre, zararın bütünüyle giderilmesi için TBK 475. mad. kapsamında ayıplı fide nedeniyle doğan zararlar ile birlikte kar kaybı talep ettiklerini bildirdiği görülmüştür.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davayı kabul etmediklerini, taraflar arasındaki anlaşma uyarınca müvekkili firmanın usulüne uygun olarak fideleri hazırlayıp davacıya teslim ettiğini, müvekkilinin işbu fideleri teslime hazır hale getirdiğini davacıya bildirmiş olmasına rağmen davacının fideleri zamanında teslim almadığını, fideleri teslim alması gereken tarihin … olmasına rağmen teslim aldıkları tarihin … olduğunu, geç alınan fidelerle ilgili oluşan problemlerden müvekkili firmanın sorumlu tutulamayacağını, ayrıca davacının fidelerle ilgili problemleri müvekkili firmaya 13 gün sonra bildirdiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
DELİLLER VE DEĞERLENDİRİLMESİ: Dosya içerisine; tarafların gösterdikleri deliller toplanmış, Serik … SHM’ nin … D.iş sayılı dosyası getirtilmiş, fide sipariş fişi başlıklı belge dosyaya sunulmuş, dosya yönünden bilirkişi incelemesi yaptırılarak rapor ve ek rapor aldırılmıştır.
Dava; sözleşme ve zarar tarihine göre uygulanması gereken 6098 sayılı TBK’ nın 475 vd. Maddelerinde düzenlenen ve konusu tohumların fide haline getirilmesi işi olan eser sözleşmesine dayalı olarak edimlerin gereği gibi yerine getirilmemesi sonucu doğan zararın tazmini istemi ile TBK’ nın 112 ve 114 maddelerine dayalı olarak açılan tazminat davasıdır.
Taraflar arasındaki sözlü anlaşmaya göre, davacının davalıya teslim ettiği tohumların fide haline getirildikten sonra davacıya tesliminin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Bu konuda taraflar arasında ihtilaf bulunmayıp uyuşmazlık; davalının davacıya teslim etmiş olduğu fidelerin ayıplı olup olmadığı, bundan dolayı davacının zarara uğrayıp uğramadığı, ayıp ihbarının süresinde yapılıp yapılmadığı hususlarına ilişkindir.
Davacı taraf taşınmazın tamamını enginar dikimi için ayırdığını, masraflar yaptığını ancak fidelerin ayıplı olması nedeniyle hiçbir gelir elde edemediğini, ayrıca tarlaya hastalık bulaşmış olması sebebiyle en az iki yıl süre ile topraktan temizlenmesinin mümkün olmadığından tarlaya ekim-dikim de yapamadığını, bundan dolayı hem menfi hem de müspet zarara uğradığından bahisle eldeki davayı açtığı anlaşılmaktadır.
Davalı taraf ise, davacının fideleri teslim alması gereken tarih … olmasına rağmen gecikmeli olarak … da teslim aldıklarını, dolayısıyla geç teslim alınan fidelerle ilgili oluşan problemden sorumlu tutulmalarının mümkün bulunmadığını, ayrıca fidelerle ilgili ayıp ihbarının da zamanında yapılmadığını ileri sürmektedir.
Serik … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.iş sayılı tespit dosyasında davacının talebi ile tespit yaptırıldığı, ziraat mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen … tarihli rapora göre; enginar bitkilerinde yapılan incelemede fidelerin büyük bir çoğunluğunun tamamen kuruyarak canlılığını yitirdiği, geriye kalan fidelerde ise solgunluk ile birlikte kurumalar başladığını, arazinin değişik bölgelerinde örnekleme metodu ile yapılan gözlemlerde fidelerin kök bölgesinde kesitler açılmak suretiyle inceleme yapıldığını, yapılan incelemede yeni kök oluşumunun olmadığı, kök iletim demetlerinde kahverengi renk değişimi ve yine küçük yan köklerde kahverengi ve siyahlaşma belirtileri gözlemlendiğini, bunların mantar kökenli fungal enfeksiyon belirtilerinden olup laboratuvar incelemesi sonucunda mantar kökenli bir hastalık olan fusarium … tespit edildiğini, fusariumun toprak kökenli bir mantar patojeni olduğunu ve bulaşmasının topraktan kullanılan tohum veya bulaşık materyaller(fide) ile olabildiğini, bu aşamada fidelerin araziye dikildiği için bulaşma kaynağının topraktan mı yoksa fideden mi kaynaklandığının tespitinin yapılamayacağını, toplam ekim yapılan alanın … metrekare olup, dikilen toplam fide sayısının ise … adet olduğunu, toplam ekim alanının enginar yetiştirilecek hale getirilmesi için yapılan ıslah set, naylon ve sulama sistemlerinin işçilikli maliyetlerinin toplam …-TL olacağı kanaatinde bulunduğunun mütalaa edildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce dosya üzerinden bilirkişi incelemesi yaptırılmış, ziraat mühendisi bilirkişiler …, … ve … tarafından düzenlenen … tarihli rapora göre; değişik iş dosyasındaki tespitler neticesinde fidelerde fusarium … hastalığının tespit edildiği, hastalığın yavaş seyreden bir çeşit olması nedeniyle teslimat sırasında anlaşılamayacağı, tarlaya dikildikten sonra kendisini göstereceği, bu nedenle fidelerin ayıplı olup, ayıbın da gizli ayıp şeklinde olduğu, davacının tohum alımı ve fide yetiştirmesinden tarlaya dikime kadar yapmış olduğu masrafların …-TL olup, bundan başka … Müdürlüğünün … yılı enginar maliyet cetvellerine göre … dekar alandan davacının elde edilebileceği ön görülen gelirin de …-TL olup, dolayısıyla davacının hastalıklı enginar fidesi nedeniyle toplam zararının …-TL olduğunun belirtildiği görülmüştür.
Davalı vekili tarafından bilirkişi raporuna itiraz edilmesi üzerine bilirkişi heyetinden ek rapor aldırılmış, … tarihli ek rapora göre; fidelerin beş gün önce veya sonra teslim alınmasının durumu değiştirmeyeceğini, fidelerin teslimi sırasında canlılığını yitirmemesi için sulama yapıldığından dikime kadar geçen sürede fidelerin canlılığını devam ettireceği, torf yetiştirme ortamında sağlıklı fidelerin dikilmeden 5-10 gün bekletilmesi halinde fideye zarar vermeyeceği, sulaması yeterli olan fidenin bu durumda boylanacağı, ancak erime, çürüme, solma olmayacağını, sulama sistemi kolay sökülüp takılabilir sistemler olduğu için başka üretim alanlarında kullanılabileceğinden ötürü sulama sistemi malzeme toplam fiyatının masraflara dahil edilmediğini, davacının zarar tutarının da kök raporda hesaplandığı biçimde olduğunun belirtildiği görülmüştür.
Bilirkişi raporuna davalı tarafça itiraz edilmesi üzerine bir kez de bilirkişiler …, … ve …’ den oluşturulan heyetten rapor aldırılmış, … tarihli rapora göre; fide tesliminde dosya içerisinde yer alan fotoğraflardaki sorunlu fideler ve … Müdürlüğünce tarlada yapılan incelemeler sonucunda, fidelerin kısa bir süre içinde öldüğü tespitine dayanarak davalının sattığı fidelerin ayıplı olduğu, fungal bir hastalık olan fusarium … bitkinin su ve besin maddesi almasın yarayan iletim demetlerini tıkayan bir hastalık etmeni olduğunu, bu sürecin çok yavaş ilerlediğini, hastalıklı fidelerin ölümünün toprağa dikildikten sonra iletim demetlerinin tamamen tıkanması sonucunda olduğundan ayıbın gizli ayıp olduğunu, davacının hastalıklı fideler nedeniyle üretim yılını kaçırmış, o yılki planladığı gelirden mahrum kalmış olup bu üretim için bir masraf yaptığını ve toplam zararının …-TL olduğunu, davacı tarafından fidelerin beş gün geç teslim alınmasının fide yetiştirme ortamlarında fidelerin 5-10 gün fazladan bekletilmesinin fidelerin sağlığına zarar vermeyeceğini, bu süreçte canlılığını koruması amacıyla yapılacak sulamaların fidelerin sadece biraz boylanmasını sağlayacağını ve bu sürecin fidelerin erimesine, çürümesine, ölmesine neden olmayacağını, dosya içerisindeki ziraat mühendisinin düzenlediği raporda herhangi bir dikim hatasından bahsedilmediğinden dolayı davacının zararın artmasına sebep bir davranışın bulunmadığı kanaatinde olduklarının mütalaa edildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce bu aldırılan son bilirkişi heyeti raporunun denetime elverişli gerekçeli ve ayrıntılı oluşu gözetilerek, rapora itibar edilmiş, davalı vekilinin rapora itirazlarına itibar edilmemiştir.
Davacı vekili … tarihli dava değerini arttıran dilekçesinde, …-TL’ den belirsiz alacak davası olarak açmış oldukları davasını toplam …-TL olarak arttırmış, harç yatırılmış ve dilekçe davalı tarafa usulünce tebliğ edilmiştir.
Eser sözleşmesi, yükleniciye bir eser meydana getirmeyi., iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği ani edimli bir sözleşmedir. Eser sözleşmesinde yüklenici faaliyette bulunmak suretiyle bir sonucu gerçekleştirmektedir. İmar unsuru eser sözleşmesi ile satış sözleşmesi arasındaki en önemli farktır.
Somut olayda davalı belirli bir bedel karşılığında emek ve becerisini kullanarak davacının verdiği tohumları ekip sulamak, budamak, ilaçlamak gibi faaliyetlerde bulunarak fide haline getirip teslim etmeyi üstlendiğinden taraflar arasındaki ilişki satım değil eser sözleşmesi olduğunun kabulü gerekir.
6098 sayılı TBK’ nın 475. Maddesinde; ayıplı imalat nedeniyle iş sahibinin seçimlik hakları belirtilmiş, buna göre bu seçimlik haklar eserin kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı olması halinde sözleşmeden dönme, ayıp oranında bedelden indirim isteme, ve eserin ücretsiz onarılmasını isteme olarak açıklanmıştır. Ayrıca 475/2. Maddesine göre iş sahibinin genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.
6098 sayılı TBK’ nın 112. Maddesine göre; “borç hiç veya gereği gibi ifa edilmezse borçlu kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe alacaklının bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür. “
TBK’ nın 114. Maddesine göre; “borçlu genel olarak her türlü kusurdan sorumludur. Borçlunun sorumluluğunun kapsamı işin özel niteliğine göre belirlenir. İş özellikle borçlu için bir yarar sağlamıyorsa sorumluluk daha hafif olarak değerlendirilir. Haksız fiil sorumluğuna ilişkin hükümler kıyas yoluyla sözleşmeye aykırılık hallerinde de uygulanır.”
Kıyas yoluyla uygulanacak hükümlere göre, kasten yada ihmal veya tedbirsizlikle başkasına zarar veren bu zararı gidermekle yükümlüdür. (TBK 49. Mad.) Hakim tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle de kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler. (TBK 50. 51. Mad.) Zarar gören zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında yada artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hakim tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir.
TBK’ nın 474. Maddesine göre, “iş sahibi eserin tesliminden sonra işlerin olağan akışına göre imkan bulur bulmaz eseri gözden geçirmek ve ayıplar varsa bunu uygun süre içinde yükleniciye bildirmek zorundadır. Taraflardan her biri giderini karşılayarak eserin bilirkişi tarafından gözden geçirilmesini ve sonucunun bir raporla belirlenmesini isteyebilir.”
Buna göre ve dava dosyasındaki deliller bir bütün olarak değerlendirildiğinde; taraflar arasında sözlü olarak davacı tarafından davalıya teslim edilen tohumların fide haline getirilerek davacıya tesliminin kararlaştırıldığı, mahkememizce itibar edilen bilirkişi raporunda belirtildiği üzere (… tarihli bilirkişi raporu), teslim edilen fidelerin gizli ayıplı olduğu, davacı tarafça fidelerin geç teslim alınması veya zararın artmasına etki eden bir davranışının bulunmadığı, geç teslim alınmasının da sonuca etkisinin olmadığı, ayıplı fideler nedeniyle davacının uğramış olduğu zarar tutarının toplam …-TL olduğu, davacının bu tutarı davalıdan TBK’ nın …, …,…,…,… ve … maddeleri uyarınca talep etmekte haklı olduğu, zarar tutarından indirim yapılmasını gerektirir davacının müterafik kusurunun bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmakla, davanın ıslah edilişi de gözetilerek kabulüne karar vermek gerekmiş, aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın ıslah edilmiş haliyle KABULÜ ile;
…-TL’nin davalıdan alınıp davacıya ÖDENMESİNE,
Hüküm altına alınan alacağın …-TL’sine dava tarihinden, …-TL’sine de ıslah tarihi olan … tarihinden itibaren avans faizi YÜRÜTÜLMESİNE,
2-Alınması gerekli 7.689,82.-TL nispi karar ve ilam harcından, peşin alınan 170,78.-TL ve ıslah ile alınan 1.752,00.-TL olmak üzere toplam 1.922,78.-TL harcın mahsubu ile bakiye 5.767,04.-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine adına gelir KAYDINA,
3-Davacı tarafından yapılan (davetiye, müzekkere, bilirkişi gideri ve harç olmak üzere) toplam 3.169,10.-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
4-Davalı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davacı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 11.755,80.-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
6-Gider avansının kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesine müteakip davacı ve davalı tarafa İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, HMK 345. Maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 01/04/2019

Katip …
¸(e-imzalı)

Hakim …
¸(e-imzalı)