Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
ANTALYA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/790 Esas
KARAR NO : 2018/212
DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 27/08/2015
BİRLEŞEN DAVA (Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2015/159-13 E. – K. sayılı)
DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 18/09/2015
BİRLEŞEN DAVA (Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2015/431-59 E. – K. sayılı)
DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 22/10/2015
KARAR TARİHİ : 13/03/2018

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; davaya konu sözleşmelerde her ne kadar müvekkil şirketin ticaret unvanı … … Olarak belirtilmiş ise de müvekkili şirketin …/…/… tarihli olağanüstü genel kurulunda alınmış olunan kararla şirketin ticari unvanının … olarak değişmiş olduğunu, …/…/… tarihinde de tescil edildiğini, davalı şirketin … isimli oteli için müvekkili acente ile davalı şirket arasında …/…/… tarihinde oda kontenjan sözleşmesi imzalandığını, sözleşmenin 16.maddesi gereği muhtelif tarih ve bedelli 7 adet çekin müvekkili şirket tarafından daha hiç hizmet alınmadan keşide edilip davalı şirkete teslim edildiğini, sözleşmenin imzalanmasının ardından Rusya ‘ da yaşanan ekonomik kaos ve devalüasyonun dünya piyasalarına damga vurduğunu ve bu ekonomik sarsıntıdan Türkiye’nin ve dolayısı ile müvekkili şirketin olumsuz derecede etkilendiğini, ülkemizde yaşanan son terör olaylarının turizmi etkilediğini, tüm bu olumsuzlukların dışında davalı şirketin ayrıca oteli için muhtelif tarihler için Stop Sale çekerek acente olarak oda satışlarına izin vermediğini, müvekkili şirketin paket tur pazarlığı için otel tarafından stop- sale çekilmesi durumunda müvekkilinin 15 gün öncesinde ve 15 gün sonrasındaki paket tur satışlarının imkansız hale getirdiğini, bu durumun turizmci bilirkişi tarafından rapor ile ortaya çıkacağını, davalının sözleşme gereği taraflarına tahsis ettiği odaları sattığı için yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre müvekkili şirketten no- show’da talep edemeyeceğini, çünkü odaları sattığını, bir zararının bulunmadığını, bu durumun şirkete borçlu olmadıklarının bir diğer kanıtı olduğunu, davalı şirkete muhtelif tarih ve bedelli çeklerin tamamının ödendiğini, bu nedenlerle vadesi gelmeyen diğer çekler için menfi davası açma hakları saklı kalmak kaydı ile dilekçeleri ekinde sundukları …Şubesinin … hesap nolu …/…/… keşide tarihli 306.000,00 USD bedelli … nolu çekin mahkemece teminatsız ya da uygun görüleceği şekilde ödemelerinin tedbiren durdurulmasını, bu çekle ilgili davalı şirkete borçlu olmadıklarının tespiti ile çekin iptaline ve ayrıca davalı şirkete ödenen 575.031,42.-USD’nin ödeme tarihlerindeki TCMB efektif alış kuru üzerinden işleyecek avans faizi ile istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN DAVA: Mahkememizin bu dosyası ile birleştirilen … Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Esas sayılı dava dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde özetle; aynı gerekçelere dayalı olarak vadesi gelmeyen diğer çekler için menfi davası açma hakları saklı kalmak kaydı ile dilekçeleri ekinde sundukları …Şubesinin … hesap nolu …/…/… keşide tarihli 306.000,00 USD bedelli … nolu çekin mahkemece teminatsız ya da uygun görüleceği şekilde ödemelerinin tedbiren durdurulmasını, bu çeklerle ilgili davalı şirkete borçlu olmadıklarının tespiti ile çekin iptali ile davalarının kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN DAVA: Yine Mahkememizin bu dosyası ile birleştirilen … Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Esas sayılı dava dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde özetle; aynı gerekçelere dayalı olarak vadesi gelmeyen diğer çekler için menfi davası açma hakları saklı kalmak kaydı ile dilekçeleri ekinde sundukları …Şubesinin … hesap nolu …/…/… keşide tarihli 306.000,00 USD bedelli … nolu çekin mahkemece teminatsız ya da uygun görüleceği şekilde ödemelerinin tedbiren durdurulmasını, bu çeklerle ilgili davalı şirkete borçlu olmadıklarının tespiti ile çekin iptali ile davalarının kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili ana davaya ve birleşen davalara karşı vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; davacının mücbir sebep iddiasının geçerli olmadığını, davacı tarafın adava açıldıktan sonra bir miktar rezervasyon göndermeye devam ettiğini ve sözleşmeye devam etme iradesini ortaya koyduğunu, müvekkilinin stop sale verdiği ve %100 dolu olduğu günler için no-show faturası düzenlenmediğini, bu günler dışında kalan günler için no-show faturası düzenlendiğini ve davacıya tebliğ edildiğini, müvekkilinin davacıdan bu yönde yazılı bir talep olmamasına rağmen elinde fazla olan çekleri davacıya iade etmek istediğini, müvekkilinin davacının rahat nefes alması için sözleşme bedelinde hem indirim yaptığını, hem de sözleşme dışı pazarları sözleşmeye dahil ettiğini, buna rağmen davacının dolduramadığı kontenjanı, davacıya sözleşme bedeli üzerinden no-show faturası kesmemek adına başka acentelere sattığını, müvekkili şirketin davacının dolduramadığı kontenjanı son dakika başka acenteler üzerinden başka pazarlara satmak durumunda kaldığından, ekstra indirim yapmak zorunda kaldığını ve zarara uğradığını, adaki satış bedeli farkından kaynaklanan zararı talep etme haklarını saklı tuttuklarını, davacının hali hazırda bir takibe konu ödeme olmaması nedeniyle istirdat davası ikame edemeyeceğini, davacının bildiği ve öngördüğü ekonomik sıkıntıların yükünü kötü niyetli olarak müvekkiline yıkmak istediğini, müvekkilinin iyi niyetli olarak halen … yılı bakiye alacağını dava-takip konusu yapmadığını, bu haklarını da saklı tuttuklarını, davacının sözleşme öncesi ve sonrasında da rezervasyonlarının mevcut olduğunu, yani cari hesapta sadece sözleşmeden doğan alacağının söz konusu olmadığını, davacı şirketin dava konusu sözleşmenin kapsamındaki ülkelerden gelen turistleri önce kendi ortaklarına ait otellerin %100 dolması için bu otellere yönlendirdiğini, davacı tarafın kötü niyetli olarak alacaklı müvekkili şirketi zarara uğratmak amacıyla hareket ettiğini belirterek, haksız davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
DELİLLER VE DEĞERLENDİRİLMESİ: Dosya içerisine; sözleşme, çek fotokopileri, stop-sale belge örnekleri, tercüme evrakları sunulmuş, bilirkişi heyetinden rapor ve ek raporlar aldırılmıştır.
Dava: Çekin bedelsizliği hukuksal nedeniyle açılan menfi tespit ve çeklerden dolayı yapılan fazla ödemenin istirdatı istemine ilişkindir.
Tacir olan taraflar arasında garantili oda kontenjan sözleşmesi ilişkisinin mevcut olduğu, bu sözleşme nedeniyle davaya konu edilen çekin de aralarında bulunduğu bir kısım çeklerin davalıya verildiği, verilen çeklerden 4 adet her biri 306.000,00.-USD bedelli çek bedelinin ödendiği, henüz vadesi gelmeyen davaya ve birleşen davaya konu 3 adet çekin bedellerinin ödenmediği ihtilafsızdır.
Gerek ana davada gerekse birleşen 2 adet davadaki uyuşmazlık: Sözleşme hükümleri uyarınca ortada mücbir sebep sayılacak bir durumun bulunup bulunmadığı, bundan dolayı davacının davalıya çeklerden dolayı borçlu olup olmadığı ve ödemeler nedeniyle davacıya iadeyi gerektirir fazla ödeme bulunup bulunmadığı hususlarındadır.
Mali Müşavir Bilirkişi … …, Hukukçu Bilirkişi … … ve Turizmci Bilirkişi … … tarafından tanzim edilen …/…/… havale tarihli bilirkişi heyet raporuna göre; taraflar arasında düzenlenen …/…/… tarihli oda kontenjan sözleşmesinin 29.maddesinde sözleşmenin uygulanamayacağı hallere ilişkin mücbir sebeplerin yazılı bulunduğunu, davacı taraf ile davalı tarafa ait … oteli arasında yapılmış olan … yılına ait Garantili Oda Kontenjan Sözleşmesinin 23/10/2014 tarihinde imzalandığına dair taraflar arasında bir ihtilaf bulunmadığını, otelin acenteye 01/05/2015 – 09/10/2015 tarihleri arasında Mayıs ve Ekim aylarında günlük 75 oda, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında günlük 100 odayı garantili olarak olmak üzere toplam 15200 odanın %100 garantili olarak acentenin kullanımına tahsis edildiğini, bunun üzerinde kalan odaların kontenjan bazında verilmiş olup garanti kapsamı dışında bulunduğunu, bu anlaşmaya istinaden davacı tarafından 2.448.000,00-.USD tutarında muhtelif tarihli çeklerin tanzim edilerek davalı tarafa verildiğini, davacı tarafından dosyada belirtilmiş olan stop sale (satış durdurma) nedeniyle yeterince satış yapılamadığı konusunun incelenmesinde; stop sale verilen tarihlerde davacı acentenin otellerdeki dolu oda sayısı ve bu dönemlerde otel tarafından davacı acenteye no show basılıp basılmadığının dosya muhteviyatından bulunmadığından tespitinin yapılamadığını, davacı tarafın iddia ettiği terör olaylarının, yine dünyada meydana gelen doğal afetlerin mücbir sebep olup olmayacağının mahkemenin takdirinde bulunduğunu, davacının sözleşmede belirtilen doluluk oranlarını tam olarak gerçekleştirmediği gerekçesiyle davacı şirket adına toplam 91.822,00.-USD tutarında no show bedeli faturası düzenlendiğinin tespit edildiğini, bu durumda davacının davalı şirkete 1.224.000,00.-USD bedelli çek ile 11.731,56.-USD reklam bedeli olmak üzere toplam 1.235.731,56.-USD tutarında ödeme yaptığının hesaplandığını, sonuç olarak taraflar arasındaki sözleşme gereğince davacı şirketin davalı şirkete toplam 2.142.000,00.-USD tutarında çek teslim edildiğini, bu çeklerin 1.224.000,00.-TL’lik kısmının karşılığının davalı şirkete ödendiğini, davacı şirketin çekler karşılığı olarak davalı şirkete yaptığı ödemelere istinaden dava tarihi itibariyle davacı şirketin bakiye 505.575,13.-USD = 1.470.161,92.-TL tutarında davalı şirkete fazla ödeme yaptığını, mücbir sebep olmadığının kabul edilmesi ve davalı şirketin no-show bedeli fatuası kesmesinin yerinde olduğunun kabul edilmesi durumunda davacı şirketin çekler karşılığı davalı şirkete yaptığı ödemelere istinaden dava tarihi itibariyle davacı şirketin bakiye 413.753,11.-USD = 1.203.152,67.-TL tutarında davalı şirkete fazla ödeme yaptığını, taraflar arasındaki sözleşme gereğince davalı şirkete avans olarak verilen karşılığı ödenmeyen davacı şirketin bu dava dosyasına konu ettiği …/…/… keşide tarihli 306.000,00.-USD bedelli çek ile birleşen davaların konusunu teşkil eden 2 adet 306.000,00.-USD bedelli çekler olmak üzere toplam 918.000,00.-USD bedelleri çeklerin karşılıksız kaldığı yönünde görüş ve kanaatta bulundukları anlaşılmıştır.
Taraf vekillerince bilirkişi raporuna itiraz edilmesi üzerine bilirkişi heyetinden …, … ve … havale tarihli ek raporlar aldırılmış, bilirkişi heyeti taafından tanzim edilen ek rapora göre; davacı şirketin 505.575,13.-USD tutarında davalı şirkete fazla ödeme yaptığının hesaplandığını, bu fazla ödemeden 2014 yılından devir gelen davacı şirket borcunun mahsup edilmesi ile davacı şirketin bakiye fazla ödemesinin 443.364,18.-USD olarak hesaplandığını, bu bedelin dava tarihi olan 27/08/2015 tarihi itibariyle TC Merkez Bankası efektif alış kuru üzerinen TL karşılığının 1.289.25870.-TL olduğunu, davalı şirketin davacı şirket adına no show faturası düzenlemesinin yerinde olduğunun kabul edilmesi durumunda davacının fazla ödeme tutarı olan 443.36418.-USD’den davalının düzenlediği no show fatura bedellerinin mahsup edilmesi ile davacı şirketin fazla ödeme bakiyesinin 351.54218.-USD olduğunun hesaplandığını, bu bedelin dava tarihi itibariyle TL karşılığının 1.022.249,51.-TL olduğunu, yani dava konusu olan çekler dışında davacı şirketin davalı şirkete her iki durumda da halen fazla ödemesinin mevcut olduğunu , önceki raporlardaki fazla ödeme tutarı ile bu rapordaki fazla ödeme farkının dava konusu sözleşme döneminden önceki davacı şirketin 2014 yılından devir gelen 62.210,95.-USD tutarındaki borcun bu raporda hesaplamaya dahil edilmesinden kaynaklandığını, bu bilgilere göre davacı şirketin dava konusu olan 3 adet çekten dolayı (her biri 306.000,00.-USD bedelli) toplam 918.000,00.-USD bedelli çeklerin karşılıksız kaldığı yönünde görüş ve kanaatte bulunulduğu anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı acenta ile davalı otel arasında …/…/… tarihli 2015 yaz sezonu garantili oda kontenjan sözleşmesi yapıldığı hususunda ihtilaf bulunmadığı, davacı acentanın Rusya ve Kazakistan’da yaşana ekonomik kriz nedeni ile garanti edilen oda konaklama sayısına ulaşılamadığını, bunun sözleşmenin 29. Maddesi gereğince mücbir sebep sayılması gerektiğini ayrıca stop-sale çekilen dönemlerin 15 gün öncesi ve 15 gün sonrası paket turların satışının imkansız hale geldiğini belirterek asıl dosya ve birleşen dosyalara konu davalı tarafa sözleşme kapsamında avans olarak verilen çeklerin bedeldiz kaldığının tespiti ile yapılan fazla ödemenin istirdatı istemi ile eldeki davanın ikame edildiği,
Taraflar arasındaki sözleşmenin 29. Maddesinde mücbir sebeplerin düzenlendiği, düzenlenen bu hallerde acentenin sözleşme hükümlerinden muaf tutulduğu, iddia edilen ekonomik krize ilişkin hususların alınan denetime elverişli bilirkişi raporu ve heyetimizin değerlendirmeleri doğrultusunda, Rusya ve Kazakistan’da yaşanan ekonomik dalgalanmaların devalüasyon niteliğinde olmadığı gibi bu şekil dalgalanmaların turizm işiyle iştigal eden basiretli tacirlerce öngörülmesi gerektiğinden sözleşmenin 29. Maddesi kapsamında kalacak şekilde değerlendirilemeyeceği kanaatine varılmakla davacının sözleşme şartları ile halen bağlı olacağı, bu husustaki iddialarının yerinde olmadığı,
Aynı sözleşmenin 22. Maddesinde stop-sale hususunun düzenlendiği, buna göre otelin acentenin onayını alacağı ve stop-sale gönderildikten sonraki 24 saat içerisinde gelen tüm rezervasyonların kabul edileceği ve bunun garanti kapsamında olmayan odalar için geçerli olacağının düzenlendiği, bu durumda stop sale çekilen tarihlerden 15 gün önce ve 15 gün sonrasına ilişkin garanti taahhütlerinin geçerli olmayacağı yönündeki iddialara itibar edilemeyeceği, sadece stop-sale çekilen tarihler yönünden garanti koşulunun aranmayacağı,
Ayrıca sözleşmenin 10. Maddesine göre otelin acenteye reklam ve tanıtım için katkı payı vereceği, bu miktarın da ilk hesaplardan mahsup edileceği hususunun düzenlendiği anlaşılmıştır.
Taraflar arasındaki sözleşme hükümleri, bilirkişi raporlarında tespit edilen hususlar ile mahkeme heyetinin dikkate aldığı ödeme ve stop sale tarihlerine tekabül eden günler göz önüne alınarak yapılan hesaplamaya göre dava dosyası ve birleşen dosyalar kapsamında davacı acentenin (reklamasyon bedeli dahil) 1.235.731,56- USD ön ödeme yaptığı ayrıca 306.000,00.-USD’lik davalara konu çekleri verdiği, yapılan konaklama bedelinin 730.156,43-USD olduğu, stop-sale düşüldükten sonra garanti sayısına ulaşmayan günler için düzenlenmesi gereken no-show fatura bedelinin 91.822,00-USD olduğu, acentenin bu iki miktarın toplamı olan 821.978,43-USD’yi ödemekle yükümlü olduğu, bu itibarla ödenen 1.235.731,56-USD’den bu miktar mahsup edildiğinde 413.753,13-USD’nin fazladan ödendiği (kısa kararda sehven 413.752,13-USD yazıldığı) ve verilen ileriki tarihli çeklerin bedelsiz kaldığı sonuç ve kanaatine varılmış olmakla aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Ana dava yönünden davanın KISMEN KABULÜ ile;
Davaya konu … Şubesinin …/…/… keşide tarihli 306.000,00.-USD bedelli çek nedeniyle davacının davalıya borçlu bulunmadığının TESPİTİNE,
Davacının yaptığı fazla ödemeye ilişkin 413.752,13.-USD’nin dava tarihinden itibaren Devlet Bankalarınca USD cinsinden açılmış 1 yıl vadeli mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalıdan istirdaten alınıp davacıya ÖDENMESİNE,
Davacının fazlaya dair istirdat isteminin REDDİNE,
Davalının kötü niyet tazminatı talebinin REDDİNE,
a)Alınması gerekli 144.057,17.-TL nispi karar ve ilam harcından peşin alınan 44.123,36.-TL harcın mahsubu ile bakiye 132.370,05.-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine adına gelir KAYDINA,
b)Davacı tarafından yatırılan 44.123,36.-TL peşin harç ve 27,70.-TL başvuru harcının toplamı 44.151,06.-TL’nin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
c)Davacı tarafından yapılan davetiye, müzekkere, bilirkişi gideri olmak üzere toplam 2.415,00.-TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranı gözetilerek hesaplanan 1.971,16.-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
Fazla kısmın davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
d)Davacı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 81.833,11.-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
e)Davalı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca davanın reddolunan kısmı üzerinden hesaplanan 32.943,56.-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ÖDENMESİNE,
2-Birleşen … Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Esas sayılı dava dosyası yönünden davanın KABULÜ ile;
… Şubesine ait …/../… keşide tarihli 306.000,00.-USD bedelli çek nedeniyle davacının davalıya borçlu bulunmadığının TESPİTİNE,
a)Alınması gerekli 63.164,27.-TL nispi karar ve ilam harcından peşin alınan 15.791,07.-TL harcın mahsubu ile bakiye 47.373,20.-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine adına gelir KAYDINA,
b)Davacı tarafından yatırılan 15.791,07.-TL peşin harç ve 27,70.-TL başvuru harcının toplamı 15.818,77.-TL’nin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
c)Davacı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 50.936,83.-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
3-Birleşen … Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Esas sayılı dava dosyası yönünden davanın KABULÜ ile;
… Şubesine ait …/…/… keşide tarihli 306.000,00.-USD bedelli çek nedeniyle davacının davalıya borçlu bulunmadığının TESPİTİNE,
a)Alınması gerekli 60.875,40.-TL nispi karar ve ilam harcından peşin alınan 15.218,85.-TL harcın mahsubu ile bakiye 45.656,55.-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine adına gelir KAYDINA,
b)Davacı tarafından yatırılan 15.218,85.-TL peşin harç ve 27,70.-TL başvuru harcının toplamı 15.246,55.-TL’nin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
c)Davacı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 49.596,55.-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
d)Gider avansının kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesine müteakip davacı tarafa İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, HMK 345. Maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 13/03/2018

Başkan …
¸(e-imzalı)
Üye …
¸(e-imzalı)
Üye …
¸(e-imzalı)
Katip …
¸(e-imzalı)